Rozdział IV
1.Omów politykę finansową i dewizową Polski (etapy rozwojowe, podstawy prawne współczesnej polityki finansowej i dewizowej).
Etapy:
Okres kształtowania się systemu finansowego Odrodzonego Państwa (1919-1927)
okres integracji politycznej i społecznej kraju
1924r. - przeprowadzono reformę pieniężną (Grabskiego) dokonaną Ustawą z 11 stycznia 1924r. o naprawie skarbu państwa i reformie walutowej
Ustawa powołała do życia Bank Polski jako bank emisyjny (niezależny od rządu i skarbu państwa); wniesione wkłady w walucie obcej i złocie umocniło oparty na złocie pieniądz
zniesiono ograniczenia dewizowe (rok 1927)
WNIOSKI: liberalna polityka dewizowa, silny pieniądz
Okres od Wielkiego Kryzysu do 1950r
wprowadzono ograniczenia dewizowe (1936')
skomplikowane stosunki finansowe wywołane utratą niepodległości, komunistyczną orientacją władz „lubelskich”
osłabienie dynamiki wymiany i sytuacji w bilansach płatniczych
Lata 1950 - 1989
Wprowadzenie nowego systemu pieniężnego (1950')
Wymianie pieniędzy towarzyszyło ustawowe wprowadzenie zakazu posiadania dewiz i kruszców (stąd pełny monopol państwowy w obszarze wymiany i płatności zagranicznych)
Zniesiony zakaz posiadania w kraju zagranicznych środków płatniczych, złota i platyny (1956') (na wykorzystanie ich w obrocie potrzebne były jednak specjalne zezwolenia dewizowe)
W latach 70'tych zmiany w Ustawie Dewizowej z 52' - można było zakupić waluty obce na cele turystyczne
Poprzez dopuszczenie możliwości zakładania firm polsko - polonijnych zostały stworzone podstawy dla późniejszych inwestycji zagranicznych
Lata 70'te - okres wykorzystania zewnętrznych źródeł finansowania wydatków budżetowych na cele inwestycyjne i konsumpcyjne (przyczyniło się to podczas kryzysu ekonomicznego do późniejszego kryzysu zadłużeniowego Polski)
Okres od 1989 r. do wprowadzenia euro.
Zmiany wyrażone zostały ustawami:
Z 23 grudnia 88' o działalności gospodarczej
Z 15 lutego 89' prawo dewizowe(28 grudnia 89' - nowelizacja)
Z 28 grudnia 89' - prawo celne
w systemie gospodarki typu komunistycznego prawo dewizowe zabraniało prowadzenia operacji dewizowych podmiotom gospodarczym, z wyjątkiem do tego upoważnionych (Bank Handlowy S.A. w Warszawie, Pekso S.A., centrale handlu zagranicznego, podmioty statutowo prowadzące działalność w obszarze międzynarodowym)
po ustawie z 89' o prawie dewizowym i późniejszych nowelizacjach praktycznie zlikwidowano monopol państwa i przedsiębiorstw państwowych w obrocie zagranicznym
nowa ustawa o prawie dewizowym pojawiła się w grudniu 94'; rozszerza ona swobodę operacji dewizowych, ale utrzymuje też szereg ograniczeń np. obowiązek rozliczeń międzynarodowych w walutach obcych, nie wprowadzono też pełnej wymienialności złotego)
kolejne zmiany pod koniec XX wieku miały na celu dostosowanie polskiego systemu finansowego do systemu Unii Europejskiej poprzez traktat stowarzyszeniowy, a później - akcesyjny
Podstawy prawne:
Konstytucja RP z 1997
Ustawa z dn. 29 lipca 2005 o nadzorze nad rynkiem kapitałowym
Ustawa z 19 marca 2004 - prawo celne
Ustawa z 27 lipca 2002 - prawo dewizowe
Ustawa z 29 sierpnia 1997 - prawo bankowe
Ustawa z 29 sierpnia 1997 o NBP
Ustawa z 28 kwietnia 1936 - prawo wekslowe
Ustawa z 28 kwietnia 1936 - prawo czekowe
Rozporządzenie MF z 22 marca 1999 w sprawie trybu wykonywania kontroli dewizowej przez NBP
Rozporządzenie MF z 5 maja 2004 zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu dokonywania potwierdzenia przywozu do kraju oraz wywozu za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych oraz wykazu dokumentów potwierdzających uprawnienie do wywozu
Rozporządzenie MF z 29 kwietnia 2004 zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu wysyłania za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych oraz wykazu dokumentów potwierdzających uprawnienie do wysyłania
Rozporządzenie MF z dnia 15 kwietnia 2004 zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych
2.Jakie są cele i instrumenty polityki finansowej Polski na początku XXI w? Omów perspektywę wprowadzenia euro.
Głównym celem polityki finansowej Polski jest obecnie przystąpienie do Unii Gospodarczej Walutowej , a co za tym idzie - wprowadzenie euro.
Działania związane z wejściem do strefy euro koncentrują się w dwóch obszarach: pieniądza i budżetu.
Obszar pieniądza:
inflacja - wymagana na poziomie 2,5% rocznie (+/- 1%)
kurs walutowy - płynny z możliwością interwencji, gdyby zagrożony został cel inflacyjny
stopy procentowe - warunkują osiągnięcie celu inflacyjnego; NBP może wpływać na ich wysokość poprzez określenie stopy referencyjnej, lombardowej i depozytowej.
Płynność sektora bankowego - warunkuje ja m. in.:
Pieniądz gotówkowy w obiegu
Poziom depozytów sektora budżetowego w NBP
Skup walut przez NBP z tytuły transferów z UE
Sprzedaż walut przez NBP na obsługę zadłużenia zagranicznego
Operacje otwartego rynku
Podstawowe - emisja 14-dniowych bonów pieniężnych NBP, rentowność wg stopy referencyjnej ustalana przez RPP
Dorastające - emisja bonów pieniężnych NBP, operacje typu repo, przedterminowy wykup bonów pieniężnych NBP
Strukturalne - operacje wykupu własnych obligacji z portfela banków komercyjnych lub emisja długoterminowych papierów wartościowych (w celu długoterminowej zmiany stanu płynności w systemie bankowym)
Obszar budżetu:
Celem jest osiągnięcie wartości deficytu sektora general goverment poniżej 3% PKB w roku 2007 oraz utrzymanie poziomu długu publicznego poniżej granicy 60% PKB
Deficyt budżetowy - jego zmniejszenie wiąże się ze zdecydowaniem ograniczeniem wydatków socjalnych i administracyjnych
Zadłużenie publiczne - prognozuje się, iż do 2007 roku utrzyma się poniżej poziomu referencyjnego
Perspektywy Polski do przystąpienia do strefy euro ze względów politycznych nie kształtują się pozytywnie. Już poprzedni rząd miał przystąpić do wstępnych negocjacji, nie przygotował natomiast nawet założeń i celów w związku z przystąpieniem Polski do strefy euro. Minimalny okres utrzymania kursu walutowego w określonym wąskim przedziale wynosi 2 lata. Przy obecnych wahaniach gospodarki i częstych aferach rządowych - wydaje się to wręcz niemożliwe.
Jednakże z drugiej strony ożywienie gospodarcze Polski, jego wzrost - tworzy dobry punkt wyjścia do realizacji założeń podstawowego celu polityki finansowej, czyli wejścia Polski do strefy euro.
75.Jakie mogą być korzyści i zagrożenia związane z przystąpieniem Polski do strefy euro?
Korzyści:
zmniejszenie deficytu sektora finansów publicznych i długu publicznego
stabilność cen, wysokości długoterminowych stóp procentowych, kursu walutowego
stabilność makroekonomiczna
perspektywa długofalowego wzrostu gospodarczego
zwiększenie elastyczności kształtowania wynagrodzeń i innych warunkach zatrudnienia w przedsiębiorstwie, zwiększona dyscyplina płacowa w przedsiębiorstwach
zapewnienie swobodnego działania automatycznych stabilizatorów gospodarczych
zwiększenie integracji ekonomicznej między Polską a pozostałymi krajami UE
wzrost udziału w handlu wewnątrzgałęziowym, ożywienie wymiany handlowej z krajami unii monetarnej (zwiększenie specjalizacji i skali produkcji, wzrost inwestycji, transfer do kraju najnowszych technologii i wiedzy)
zwiększenie cyklicznej zbieżności między Polską a krajami unii monetarnej poprzez wyeliminowanie asymetrycznego oddziaływania niejednolitej polityki stóp procentowych Europejskiego banku centralnego i NBP
zwiększenie efektywności alternatywnych w stosunku do kursu walutowego mechanizmów dostosowawczych
większa synchronizacja cykli koniunkturalnych
ograniczenie przestrzeni dla dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
eliminacja kosztów transakcyjnych związanych z istnieniem kursu wymiany złotego na euro
uwolnienie zasobów pracy i kapitału dotychczas zaangażowanych w obsługę operacji walutowych oraz ich alternatywne produktywne wykorzystanie przyczyni się do wzrostu PKB
eliminacja ryzyka kursowego pomiędzy Polską i strefą euro
wzrost wiarygodności polityki makroekonomicznej (spadek ryzyka makroekonomicznego kraju, wystąpienia gwałtownych przepływów kapitałowych)
poprawa warunków finansowania polskich przedsiębiorstw
wzrost konkurencji na krajowym rynku finansowym (zwiększenie wydajności pośredników finansowych, obniżenie kosztów ich usług)
lepsza porównywalność cen oraz wzrost konkurencji na rynku dóbr i usług
Zagrożenia:
rezygnacja z niezależnej polityki stopy procentowej oraz płynnego kursu walutowego (nie będzie można ich wykorzystać do zgładzenia wahań koniunktury gospodarczej)
ryzyko wzrostu wahań produkcji, zatrudnienia i konsumpcji prywatnej
przejściowe obniżenie tempa wzrostu gospodarczego wywołane koniecznością obniżenia inflacji i co się z tym wiąże - PKB
pogorszenie salda bilansu handlowego
76. Scharakteryzuj specyficzne obszary zaangażowania publicznego (działania sektorowe - wsparcie eksportu; działania regionalne - polityka wobec inwestycji zagranicznych).Wsparcie eksportu:
powołanie Rady Promocji - Gospodarczej
rozwój programu promocji marki polskiej
wypracowanie krajowych i regionalnych ram promocji eksportu
usprawnienie dotychczasowych narzędzi promocji eksportu
wdrażanie nowych instrumentów promocji eksportu
udział Polski w Światowej Wystawie EXPO 2005 w Archi - Japonia
wspieranie tworzenia polskich izb przemysłowo - handlowych za granicą
wzrost do 3,7% wartości eksportu objętego ubezpieczeniami i gwarancjami Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych SA
aktywizacja działalności poręczeniowo - gwarancyjnej Skarbu Państwa w szczególności w ramach programu „Kapitał dla przedsiębiorczych”
zaktywizowanie programu dopłat do oprocentowania kredytów eksportowych
zwiększenie udziału kredytów bankowych w finansowaniu transakcji eksportowych
wzrost zaangażowania Polski w sferze pomocy rozwojowej
Polityka wobec inwestycji zagranicznych:
odzyskanie pozycji lidera w zakresie napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych w rejonie Europy Środkowej i Wschodniej,
wzmocnienie korzystnego wizerunku Polski i jej gospodarki w świecie,
zwiększenie Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych (BIZ) do poziomu ok. 10 mld USD
zwiększenie udziału BIZ w sektorach zaawansowanych technologii
wyrównanie dysproporcji geograficznych w rozwoju gospodarczym regionów
działania promocyjne
przekształcenie PAIZ SA w agencję rządową
zwiększenie środków budżetowych na finansowe wspieranie inwestycji
uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjnego
przeprowadzenie programu konferencji i szkoleń dla przedstawicieli samorządu lokalnego nakierowanych na promocję BIZ i tworzenie klimatu inwestycyjnego w regionach
organizacja wizyt studyjnych dziennikarzy zagranicznych w Polsce
rozbudowa infrastruktury
5. Uzasadnij konieczność prowadzenia aktywnej polityki finansowej i dewizowej.
- sterowanie gospodarką w celu ograniczenia nadmiernych fluktuacji (stabilizacja gospodarki)
kontrolowanie rynku finansowego
doprowadzenie do wzrostu gospodarczego wg określonego programu (przyrost PKB)
tworzenie miejsc pracy
wspieranie konkurencyjności gospodarki
walka z inflacją
bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne systemu gospodarczego
utrzymanie stabilnego poziomu cen
utrzymanie określonego poziomu bazy monetarnej
ograniczenie cykliczności procesów gospodarczych
ograniczenie nadmiernego zróżnicowania dochodów
walka z nieuczciwą konkurencją
niedopuszczanie do sytuacji kryzysowej lub szybkie jej opanowywanie
utrzymanie płynności finansowej
6. Wskaż różnice między polityką finansową i dewizową.
Cecha |
Polityka finansowa |
Polityka dewizowa |
definicja |
Działalność podmiotu, który dąży do osiągnięcia celów za pomocą narzędzi pieniężnych (finansowych) |
Polityka dewizowa państw jest głównym obszarem w ramach którego, poprzez odpowiedni dobór środków, dąży się do opanowania sytuacji kryzysowej i następnie odbudowy systemu |
instrumenty |
Polityka monetarna:
Polityka fiskalna
|
Ograniczenia swobody transferów dewizowych:
|
podmioty |
Polityka monetarna:
Polityka fiskalna
|
|
7. Podaj genezę polityki finansowej i dewizowej Polski
4 etapy rozwojowe polityki finansowej Polski:
1) Okres kształtowania się systemu finansowego Polski (1919-1927)
- okres integracji politycznej, gospodarczej i społecznej kraju,
- reforma pieniężna Grabskiego (1924)- punkt zwrotny - powołanie do życia Banku Polskiego, spółki akcyjnej, niezależnej od rządu i skarbu.
- pieniądz - silny, oparty na złocie, dzięki wniesionym wkładom w walucie obcej i złocie,
- 1927 - zniesienie ograniczeń dewizowych wprowadzonych po uzyskaniu niepodległości.
2) Okres od Wielkiego Kryzysu (1928) do 1950
- okres skomplikowanych stosunków finansowych,
- kryzys wpłynął na dynamikę wymiany i sytuację w bilansach płatniczych poszczególnych państw. Wiele państw wprowadziło w latach 1930-1934 ograniczenia dewizowe; Polska wprowadziła dopiero w 1936 r., ale zostały one utrzymane do wybuch II WŚ, a potem do 1952 r.
3) Lata 1950-1989
- wprowadzenie nowego systemu finansowego w 1950 r. - ugruntowanie się politycznych przeobrażeń, przyjęcie jednolitego kursu „komunistycznej przebudowy” kraju,
- wymianie pieniędzy towarzyszyło ustawowe wprowadzenie zakazu posiadania dewiz i kruszców, zatem pełne ugruntowanie monopolu państwowego w obszarze wymiany i płatności zagranicznych (zakaz zniesiony w 1956 r., jednak na wykorzystanie ich w obrocie potrzebne było odpowiednie zezwolenie dewizowe)
- zezwolenia wymaga m.in. zawarcie kontraktu na import i eksport towarów, kupno i sprzedaż wartości dewizowych, przewóz i wywóz przez granicę tych wartości, czy nawet darowizna czy udzielenie pożyczki cudzoziemcowi dewizowemu.
- niektóre postanowienia ustawy zostały później złagodzone - największe zmiany w latach siedemdziesiątych; najbardziej widoczna zmiana to możliwość zakupu walut obcych na cele turystyczne.
- wykorzystanie zewnętrznych źródeł finansowania wydatków budżetowych na cele inwestycyjne (1 połowa lat 70.) i konsumpcyjne (2 połowa lat 70.), co stało się praźródłem kryzysu zadłużeniowego Polski.
4)Okres od 1989 r.
- etap rozwoju stosunków finansowych RP; zmiany ustrojowe wyrażone m.in. ustawami: o działalności gospodarczej, prawo dewizowe, prawo celne.
- podstawowe zasady obrotu dewizowego i rozliczeń międzynarodowych określane są przez prawo dewizowe. Zasady te pozostają pod znaczącym wpływem koncepcji polityczno-gospodarczych państwa. W systemie gospodarki typu komunistycznego, o dominacji własności państwowej, a zwłaszcza państwowego monopolu w handlu zagranicznym i usługach międzynarodowych, prawo dewizowe zabraniało prowadzenia operacji dewizowych podmiotom gospodarczym, z wyjątkiem do tego upoważnionych (Bank Handlowy SA w Warszawie, Pekso SA, centrale handlu zagranicznego, podmioty statutowo prowadzące działalność w obszarze międzynarodowym).
- na podstawie ustawy z 15.02.1989r. Prawo dewizowe, rozwijanej w późniejszych nowelizacjach i przepisach wykonawczych, praktycznie zlikwidowano monopol państwa i przedsiębiorstw państwowych w obrocie zagranicznym.
- ze względu na postępy w zakresie rozwoju różnych form przedsiębiorczości i pogłębiania się stopnia internacjonalizacji polskiej gospodarki, uznano za celową kolejną modyfikację ustawy;
- w 1994r. nowa ustawa Prawo dewizowe rozszerzyła swobodę operacji dewizowych, ale utrzymywała też szereg ograniczeń, zwłaszcza obowiązek rozliczeń międzynarodowych w walutach obcych. Nie wprowadzono też pełnej wymienialności złotego, chociaż jej zakres został rozszerzony, m.in. przez mechanizm powiązań rynku kantorowego i bankowego.
- szereg zmian wprowadzanych pod koniec XX w. łączyło się z dostosowywaniem polskiego systemu finansowego do systemu UE.
ustawa z dnia 27.07.2002 r., która weszła w życie 1 października 2002 r. - podstawowy cel - dostosowanie prawa polskiego do regulacji dewizowych istniejących w UE, których nie spełniała dotychczas istniejąca ustawa; główny nacisk położono na liberalizację nowego prawa dewizowego (stara ustawa zawierała wiele ograniczeń w zakresie obrotu dewizowego z zagranicą); w nowej ustawie nie przewidziano, poza dozwolonymi w Traktacie, żadnych ograniczeń w przepływie kapitału i płatnościach między Polską a państwami członkowskimi UE, przez co obrót dewizowy w tym zakresie jest w pełni swobodny.
8. Jakie są uwarunkowania, instrumenty i efekty polityki monopolu państwowego w zakresie stosunków finansowych z zagranicą?
Uwarunkowania:
- polityczne - w przestrzeni i czasie stale mieliśmy i mamy do czynienia z dostosowaniem polityki finansowej i dewizowej do zmieniających się warunków wewnętrznych i otoczenia międzynarodowego. Każda większa zmiana sytuacji finansowej, zwłaszcza odnośnie wymiany międzynarodowej implikuje odpowiednie zmiany polityki. Największe zmiany następują w okresach przełomowych, wojen, konfliktów gospodarczych, jak i w okresie odbudowy o rozwoju. Konflikt wojenny dla stron bezpośrednio walczących jest finansowo bardzo dotkliwy, dla innych może być źródłem doskonałych interesów.
- ekonomiczne - podobnie jak polityczne są pod dużym wpływem czynników ideologicznych. Przejawem tego jest dysproporcja rozwoju stosunków z różnymi ugrupowaniami państw. W Polsce międzywojennej stosunki z ZSRR były ograniczone do minimum. W okresie Polski Ludowej stosunki gospodarcze i finanse z ZSRR i państwami RWPG, przynajmniej do 1970 r. miały decydujące znaczenie. Dopiero po 1971 r. następuje szybszy rozwój stosunków gospodarczych z państwami kapitalistycznymi.
- społeczne - szereg rozwiązań, stosowanych instrumentów ma bezpośrednie odniesienia społeczne. Polityka w tym odniesieniu dotyczy możliwości transferu międzynarodowego świadczeń społecznych (rent i emerytur), przekazów pieniężnych, ale też wymiany pieniędzy krajowych na obce przy różnego typu podróżach.
Instrumenty (patrz pyt. 4.9.)
Efekty:
- globalizacja rynku, jego organizacja i integracja w skali światowej, instytucje finansowe mogą bardzo szybko przemieszczać soje kapitały z jednego do drugiego kontynentu,
- rozwój nowych technik i technologii informacji i telekomunikacji, zapewniających szybkie rozprzestrzenianie się innowacji, a szczególnie nowych produktów finansowych,
- wzrastająca konkurencja między różnymi typami instytucji finansowych zacierająca coraz bardziej granice między bankami, organizacjami ubezpieczeniowymi i innymi operatorami finansowymi,
- wzrastająca konkurencja między instytucjami finansowymi Europy oraz USA i Japonii.
9. Omów aktualne regulacje prawne i instrumenty polityki dewizowej Polski.
Podstawowe pojęcia z zakresu obrotu dewizowego ustalone są w ustawie „Prawo dewizowe” z dnia 27 lipca 2002 r. Ustawa reguluje zasady obrotu dewizowego, nadzwyczajne ograniczenia w przypadku zaistnienia zagrożeń stabilności i integralności systemu finansowego RP oraz zasady kontroli dewizowej, a także właściwość organów w tych sprawach. Reguluje również:
- prawo własności i wartości dewizowych,
- uprawnienia dewizowe Ministra Finansów,
- kompetencje dewizowe Prezesa NBP,
- stanowienie kursów walutowych,
- obowiązki i zwolnienia z obowiązków zezwolenia dewizowego,
- działalność kantorową,
- regulacje transferu środków płatniczych,
- obowiązkowe pośrednictwo dewizowe banków,
- waluty rozliczeniowe,
- kontrolę dewizową,
- obowiązki informatyczne.
Instrumentami polityki dewizowej są najczęściej ograniczenia swobody transferów dewizowych. Istnieje pewna gradacja takich ograniczeń. Najogólniej można je ująć jako ograniczenia w przepływie środków ujmowanych w bilansie obrotów bieżących i ograniczenia w przepływie środków bilansu przepływów finansowych. Ograniczenia pierwszej grupy (handel zagraniczny, usługi), jako istotnie ograniczające wymianę towarową z zagranicą są nakładane rzadziej, a jeśli są nakładane, to są znoszone szybciej niż ograniczenia dotyczące swobody przepływu środków majątkowych (inwestycje bezpośrednie, inwestycje portfelowe, kredyty).
10. Jakie są motywy wsparcia publicznego aktywności eksportowej przedsiębiorstw?
- korzyści z międzynarodowej wymiany dóbr i usług,
- umacnianie się pozycji krajowych podmiotów gospodarczych i ich produktów,
- przedsiębiorstwa mogą oferować niższe ceny, lepsze warunki dostaw, kredytowania itp.
11. Jakie mogą być instrumenty wsparcia finansowego i organizacyjnego działalności eksportowej przedsiębiorstw?
- uruchomienie gwarancji rządowych dla transakcji eksportowych
- stworzenie systemu finansowego eksportu
- ubezpieczenie kredytów i ryzyka finansowego
- subsydiowanie stóp procentowych
- zwrot VAT i cła od importowanych materiałów i komponentów przeznaczonych do produkcji eksportowej
- stosowanie stawi zerowej VAT na usługi targowo-wystawiennicze
- ulgi inwestycyjne dla eksporterów
- rozwój i modernizacja potencjału przewozowego
- polityka taryfowa
- aktywna polityka traktatowa
- wzmocnienie działalności promocyjnej
- poprawa jakości towarów przeznaczonych na eksport
- zmniejszenie konkurencji polsko-polskiej, dobrowolne zrzeszania branżowe producentów- eksporterów
- rozwiązania o charakterze branżowym
- zwiększenie zdolności eksportowych oraz racjonalizacja importu
monitorowanie realizacji polityki proeksportowej.
12. Jakie mogą być etapy i instrumenty polityki wobec inwestycji zagranicznych?
- okres transformacji to załamanie centralnego kierowania wymianą międzynarodową przy braku nowych,
sprawnych mechanizmów promocji
- okres bardzo dotkliwy dla przedsiębiorstw słabych
- w miarę wzrostu stopnia urynkowienia gospodarki i eksponowania znaczenia wymiany z zagranicą promocja aktywności
zagranicznej, zwłaszcza eksportu znajduje swoje miejsce w procesie legislacyjnym i decyzyjnym państwa
- 2 września 2003r.- Program promocji gospodarczej Polski do roku 2005
Polityka wsparcia publicznego wymiany międzynarodowej Polski z otoczeniem międzynarodowym koncentruje się wokół trzech, często przenikających się obszarów:
- wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw
- minimalizacja ryzyka transakcji zagranicznych i kosztów, zwłaszcza w fazie przedkontraktowej
- system wsparcia publicznego dla inwestycji zagranicznych bezpośrednich
Program z 2003r. obejmuje:
- promocję eksportu
* powołanie Rady Promocji Gospodarczej- organu opiniodawczo- doradczego przy Prezesie Rady
Ministrów. Jej główne zadania to:
1. zadania w zakresie promocji inwestycji zagranicznych:
- rekomendowanie działań podejmowanych na rzecz poprawy wizerunku Polski za granicą
- opracowanie głównych kierunków i opiniowanie strategii przyciągania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce,
uwzględniającej tworzenie dla nich korzystnych warunków prawnych i administracyjnych
- określenie działań przyczyniających się do tworzenia i doskonalenia systemów bezpośredniej obsługi inwestorów
zagranicznych
- rekomendowanie decyzji w sprawie wydatkowania środków budżetowych na konkretne projekty inwestycyjne
2. zadania w zakresie promocji eksportu:
- opiniowanie modelu promocji gospodarczej Polski za granicą
- proponowanie rozwiązań prawnych, organizacyjnych i administracyjnych służących rozwojowi eksportu oraz inicjowanie
stosownych zmian w tym zakresie
- opiniowanie decyzji w zakresie wydatkowania środków na przedsięwzięcia promocyjne
* rozwój programu promocji marki polskiej
* wypracowanie krajowych i regionalnych ram promocji eksportu
* usprawnienie dotychczasowych i wdrażanie nowych narzędzi promocji eksportu
* udział Polski w Światowej Wystawie EXPO 2005 w Aichi - Japonia
* wspieranie tworzenia polskich izb przemysłowo- handlowych za granicą
* wzrost wartości eksportu objętego ubezpieczeniami i gwarancjami Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych SA.
* aktywizacja działalności doręczeniowo- gwarancyjnej Skarbu Państwa w szczególności w ramach programu
„kapitał dla przedsiębiorczych”
* zaktywizowanie programu dopłat do oprocentowania kredytów eksportowych (DOKE)
* zwiększenie udziału kredytów bankowych w finansowaniu transakcji eksportowych
* wzrost zaangażowania Polski w sferze pomocy rozwojowej
- promocję napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (następne pytanie)
- środki budżetowe na promocję gospodarczą - ocenia się, ze nakłady te są zbliżone do analogicznych w Słowacji i 12 razy
mniejsze od przeciętnych w UE. Nakłady publiczne w kolejnych latach świadczą o tym, że nie nastąpiło w tej dziedzinie jakieś
większe korzystne przesunięcie
13. Omów politykę względem inwestycji bezpośrednich i inwestycji portfelowych.
Promocja napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych
- cele strategiczne:
* odzyskanie pozycji lidera w zakresie napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych w regionie Europy Środkowej
i Wschodniej
* wzmocnienie korzystnego wizerunku Polski i jej gospodarki w świecie
* zwiększenie Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych (BIZ) do poziomu ok. 10 mld USD
* zwiększenie udziału BIZ w sektorach zaawansowanych technologii
* wyrównanie dysproporcji geograficznych w rozwoju gospodarczym regionów
- kierunki działań promocyjnych- intensyfikacja działań promocyjnych w państwach UE (zwłaszcza Niemcy, Francja, Wielka
Brytania), USA, Kanadzie, Japonii i Korei Południowej
- przekształcenie Polskiej Agencji Inwestycji Zagranicznych SA w agencje rządową, której wiodącym celem będzie integracja
działań promocyjnych
- zwiększenie środków budżetowych na finansowe wspieranie inwestycji (ze względu na ostrą konkurencję między Polską a innymi
krajami Europy Środkowej i Wschodniej o BIZ)
- uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjnego poprzez:
* skrócenie terminów wydawania zezwoleń na zakup nieruchomości przez cudzoziemców na cele inwestycyjne
* skrócenie terminów rejestracji spółek
* uproszczenie procedury wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemcom
* wypracowanie jednolitej wykładni prawa, zwłaszcza podatkowego
* zmiany w Kodeksie pracy zmierzające w kierunku obniżenia kosztów pracy
* zmniejszenie liczby inspekcji
- przeprowadzenie programu konferencji i szkoleń dla przedstawicieli samorządu lokalnego nakierowanych na promocję BIZ
i tworzenie klimatu inwestycyjnego w regionach
- organizacja wizyt studyjnych dziennikarzy zagranicznych w Polsce
- rozbudowa infrastruktury
Tendencje zmian inwestycji portfelowych najogólniej odpowiadają tendencjom zmian inwestycji bezpośrednich. Jeśli chodzi o inwestycje dłużne to wyrażają one potrzebę finansowania długu publicznego. W Polsce inwestycje dłużne są na poziomie ok. 50% inwestycji bezpośrednich.
14. Omów relacje między polityką finansową Polski i UE.
- Okres od 1989r. to aktualny etap rozwoju stosunków finansowych Rzeczypospolitej. W drugiej połowie lat 90-tych dokonano zmian, które określają stan prawny polskiej polityki finansowej na przełomie tysiącleci. Szereg zmian wprowadzanych pod koniec XX w. łączyło się z dostosowywaniem polskiego systemu finansowego do systemu UE. Najpierw było to efektem dostosowania rozwiązań w myśl przygotowanego traktatu stowarzyszeniowego, a następnie traktatu akcesyjnego.
- Obecnie najważniejszym wyzwaniem w obszarze finansów jest przystąpienie Polski do UGW (Unii Gospodarczej i Walutowej)- cele polityki finansowej podporządkowane są wymaganiom Unii.
- Po przystąpieniu Polski do Unii zakres swobody polskiej polityki wspierania MSP i eksportu ulega znaczącej redukcji. Przede wszystkim dotyczy to regulacji celnych, porozumień handlowych, gdyż te są w gestii organów unijnych.
- Cechą ponadpaństwowej polityki UE jest dualizm stosowanych rozwiązań: stosowane są regulacje indykatywne i dyrektywne. W pierwszym przypadku poprzez różnego rodzaje zalecenia i opinie Wspólnota Europejska wskazuje jakie są pożądane przez nią rozwiązania, ale ich nie narzuca. Może natomiast stosować różnego rodzaju bodźce pozytywne. Regulacje o charakterze dyrektywnym muszą być stosowane, najważniejsze z nich mają pierwszeństwo względem prawa krajowego.
15. Omów politykę Polski względem euro.
Celem polityki pieniężnej rządu kończącego kadencję w październiku 2005r. było możliwie najszybsze przystąpienie do strefy euro. Realizacja celu wymaga możliwie szybkiego przystąpienia Rządu RP i NBP, z jednej strony, oraz Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Centralnego, z drugiej, do negocjacji na temat przystąpienia Polski do mechanizmu kursowego ERM II. Nowy rząd, przynajmniej do grudnia 2005r. nie sformułował założeń i celów polityki w zakresie przystąpienia do strefy euro.
O dotychczasowej realizacji niektórych celów można poczytać w pytaniu następnym.
16. Jakie są uwarunkowania wprowadzenia euro w Polsce?
Warunki, które musimy spełnić:
- inflacja: cel inflacyjny 2,5% ± 1 punkt procentowy, czyli w sumie dopuszczalny poziom inflacji: 1,5- 3,5%
- kurs walutowy: do momentu wejścia do ERM II (Europejski Mechanizm Kursowy) utrzymany zostanie płynny kurs walutowy,
z możliwością interwencji, gdyby zagrożony został cel inflacyjny
Według rządu Millera- Belki podstawą negocjacji z Komisją Europejską i Europejskim Bankiem Centralnym powinien być
możliwie szeroki przedział wahań kursowych: ± 15% (standardowy przedział to ± 2,25%). Zgodnie z wymaganiami traktatu
z Maastricht minimalny okres utrzymania kursu walutowego w uzgodnionym przedziale wynosi 2 lata. Taki jest też cel Polski.
- deficyt budżetowy: cel rządu- osiągnięcie wartości deficytu sektora general government poniżej 3% PKB w roku 2007. W 2003 r.
ujemne saldo sektora finansów publicznych liczone wg metodologii polskiej wynosiło -5,7%, wg metodologii unijnej -4,1%.
Przyjęta we wrześniu 2003r. średniookresowa strategia finansów publicznych zakłada, że licząc metodą unijną deficyt sektora
publicznego będzie po przejściowym wzroście w 2004r. do - 5,7% PKB, niwelowany w kolejnych latach do: 4,2% w 2005r. ,
do 3,3% w 2006r i do 1,5% w 2007r. Zmniejszenie deficytu łączy się z ograniczeniem wydatków socjalnych i administracyjnych.
Program rządu zaprzysiężonego w 2005r. (Marcinkiewicza) zakłada „kotwicę” budżetową w postaci deficytu w kwocie 30 mld zł.
- zadłużenie publiczne: cel- utrzymanie poziomu długu publicznego poniżej granicy 60% PKB
W latach 2000-2003 zadłużenie Polski było niższe od referencyjnego Traktatu z Maastricht (60%). Program Konwergencji
zakłada, że zadłużenie publiczne liczone wg metodologii unijnej będzie także w latach 2004-2007 poniżej poziomu
referencyjnego. Maksymalny poziom 52,7% PKB zadłużenie publiczne w Polsce osiągnie w 2006r., spadając w kolejnym
do 52,3%.
Nie mam odpowiedzi na pytanie 3 i 4