1. Podstawowe źródła zanieczyszczeń antropogennych na świecie.

a) elektrownie cieplne 27%

b) huty żelaza 24,3 %

c) górnictwo 15,5 %

d) transport samochodowy 13,3% udziału w emisji zanieczyszczeń

e) huty metali kolorowych 10,5%

f) przemysł materiałów budowlanych 8,1%

g) przemysł chemiczny 1,3%

2. Charakterystyka najważniejszych uzgodnień międzynarodowych w zakresie ochrony powietrza.

1. Raport komisji ONZ ds. środowiska i rozwoju z 1983 r pod nazwą „ Nasza wspólna przyszłość „ przyjęty przez zgromadzenie ONZ.

2. Konferencja ONZ w Rio de Janeiro „Środowisko i rozwój”. Jej rezultaty uważane są za historycznie najważniejsze w światowych dokonaniach narodów na rzecz ekorozwoju.

3. Uzgodnienia międzynarodowe w zakresie ochrony powietrza i przepływu zanieczyszczeń. Protokół do konwencji genewskiej, podpisany przez strony konferencji na szczeblu ministerialnym w Oslo. Sygnatariuszami są państwa Europy i Ameryki Pół. Zobowiązały się one do wprowadzania technik nisko odpadowych lub bezodpadowych w gałęziach przemysłu wytwarzającego związki siarki.

4. Konferencja w Kyoto (1997 r) poruszyła sprawę zmiany klimatu. Zobowiązuje kraje do redukcji gazów cieplarnianych o 5,2% w stosunku do roku 1990.

5. Protokół z Goteborga (1999) w sprawie przeciwdziałania niszczeniu ozonu.

5. Możliwości zmniejszenia emisji tlenków siarki w procesach spalania węgla.

Dwutlenek siarki SO₂ jest gazem powstającym w czasie spalania siarki lub substancji zawierających siarkę. Jest on cięższy od powietrza. Jest on ważnym surowcem wejściowym do produkcji kwasu siarkowego, którego duże ilości zużywa przemysł chemiczny. Innym źródłem emisji SO₂ są siłownie opalane węglem.

Emisja SO₂ w tysiącach ton ( dane z 1989r)

Siłownie i ciepłownie 2,020

Przemysł 1,020

Gospodarstwa domowe i drobni produceńci 760

Transport 110

SO₂ jest wrogiem nr 1 powietrza i przyczyną kwaśnych deszczów, zniszczeń budynków, roślin.

Sposoby zmniejszania emisji :

Przepuszczanie spalin przez wodę, przy czym ich przejście przez wieże z wodą ustawione jedna za drugą daje lepsze wyniki oczyszczania. Szczeólnie korzystną pod względem gospodarczym jest metoda przetwarzania SO₂ w reakcji z tlenem z powietrza w SO₃, który przez wymywanie wodą przekształcany jest wprost w kwas siarkowy. Kolejnym sposobem jest zastosowani wapna. Wapno w obecności wody w gorących spalinach rozsypuje się, a w czasie reakcji między SO₂ , wodą, wapnem i tlenem z powietrza powstaje gips, który posiada takie same właściwości, jak gips występujący w przyrodzie. Oba te przykłady można zaliczyć do procesów określonych mianem recyklingu.

3. Gazy cieplarniane i ich charakterystyka.

Spaliny samochodowe oraz inne mieszaniny gazowe zawierające dwutlenek węgla CO₂ powodują podgrzewanie atmosfery ziemskiej. Często mówi się o tym oddziaływaniu CO₂ na klimat jako o „efekcie cieplarnianym”. Porównanie pochodzi stąd, że szyby szklarni, podobnie jak CO₂ w atmosferze, przepuszczają promienie słoneczne do gleby. Gleba nagrzewa się i wypromieniowuje długofalową energię cieplną, która jest w znacznej części odbijana przez szyby szklarni, a także przez CO₂ w atmosferze. Skutkiem tego szklarnia ogrzewa się do zbyt wysokich temperatur. Głównym źródłem powstawania nadmiernej ilości CO₂ obok spalin samochodowych jest spalanie węgla kamiennego i ropy.

SZKLARNIA ATMOSFERA ZIEMSKA

Innym gazem z tej grupy jest freon. Stosowany on jest jako czynnik chłodzący w chłodziarkach oraz znalazł on zastosowanie w produkcji dezodorantów ( obecnie rzadko ). Wpływa on niekorzystnie na warstwę ozonową powodują powstawanie dziur ozonowych niebezpiecznych dla zdrowia i życia istot ziemskich.

Drugim obok freonu gazem powodującym przenikanie na powierzchnię Ziemi promieniowania ultrafioletowego na skutek powstania dziur ozonowych jest NO₂. NO₂ do atmosfery emitują głównie energetyka, przemysł ciężki, spaliny samochodów.

6.Recykling materiałowy i surowcowy.

1.Recykling materiałowy - ( najtańszy, najprostszy, najlepszy) polega na ponownym zastosowaniu odpadów z przedsiębiorstwa do wytwarzania nowych wyrobów. Pomimo uciążliwego sortowania i czyszczenia odpadów recykling materiałowy powinien być stosowany tam gdzie jest to ekologicznie i ekonomicznie uzasadnione.

2.Recykling surowcowy - ( metody chemiczne i termiczne ) polega na chemicznej lub termicznej destrukcji konwersji substancji zawartych w odpadach do związków prostych i ich ponowne zastosowanie w surowcach chemicznych. Np.: hydrokraling, piroliza, zagazowanie.

Pozwala on na uzyskanie produktów o dość wysokim stopniu uszlachetnienia, które mogą być ponownie zastosowane w kolejnych procesach produkcyjnych.

Rys. Możliwość zamknięcia obiegu materiałowego tworzyw w wyniku różnych metod recyklingu odpadów.

7. Hierarchia odpowiedzialności i strategie odnoszące się do gospodarowania odpadami.

Nie można tolerować obecnie następującego postępowania odnośnie odpadów:

ZASYPAĆ-ZAKOPAĆ-ZAPOMNIEĆ

Należy natomiast stosować następującą strategię:

UNIKAĆ-OGRANICZAĆ-WYKORZYSTAĆ

ZAPOBIEGANIE

UNIKANIE

Rezygnacja ze

stosowania

OGRANICZANIE szkodliwych

Ograniczanie stosowania materiałów

szkodliwych materiałów

RECYKLING

Wtórne wykorzystanie

odpadów w zakładzie (odsysk materiałow i energii)

USUWANIE

Spalanie, wysypisko

Pożądane tendencje w odtwarzaniu się materi odpadowej:

Prewencja

Redukcja

Recykling

Utylizacja

Składowanie

Zintegrowany system zagospodaorowania odpadów tworzyw sztucznych:

Ponowne wykorzystanie

Recykling Odsysk energii Obróbka

chemiczna

lub termiczna

Recykling Recykling

materiałowy surowcowy

Recykling Recykling Spalanie Spalanie

tworzyw materiałów odpadów z innymi

czystych mieszanych komunalnych paliwami

Składowanie odpadów

8. Ekologiczne zasady wytwarzania.

Dobór materiałów

Pozyskiwanie surowców, przetwórstwo

Proces produkcyjny, kształtowanie wyrobu

Użytkowanie

Demontaż

Recykling

9. Elementy koncepcji proekologicznego projektowania i wytwarzania wyrobów.

Koncepcja projektowania i wytwarzania wyrobów powinna uwzględniać następujące czynniki:

• Konstrukcja powinna być najprostsza ze względu na proces wytwarzania, montaż, recykling.

• Stosowane materiały powinny być właściwie dobrane do stosowanego procesu technologicznego.

• W miarę możliwości unikać stosowania materiałów niebezpiecznych i zagrażających środowisku.

• Minimalizować zużycie materiałów i energii.

• Należy redukować do niezbędnego minimum operacje półwykańczające i wykańczające wyrobu.

• Dążyć do produkcji bezbrakowej i minimalizować czasowe nakłady pracy.

• Minimum ilość powstających odpadów stałych, ciekłych oraz emisji.

• Minimum nakłady i koszty pracy oraz koszty stałe i zmienne (analiza techniczno-ekonomiczna).

• Prowadzić proces wytwarzania z uwzględnieniem obowiązujących regulacji prawnych.

Świadome ekologiczne projektowanie i wytwarzanie stawia dodatkowe wymagania w zakresie ochrony środowiska:

• Redukcja odpadów materiałowych źródła poprzez doskonalenie konstrukcji wyrobu i minimalizację ilości użytego materiału.

• Prowadzenie prac rozwojowych i badań dla wyrobów oraz technologii proekologicznych.

• Minimalizacji szkodliwych materiałów i substancji w procesach i wyrobach.

• Zapewnienie właściwej gospodarki odpadami.

• Doskonalenie odzysku materiałów odpadowych recyrkulacji i utylizacji.

11.Techniki minimalizacji odpadów.

1. Redukcja u źródła:

- zmiany w produkcji

zastąpienie produktu, oszczędność produktu, zmiany w składzie produktu.

- kontrola źródeł:

zmiany w materiale wejściowym ( surowcu), zmiany technologii i zmiany procedur, wymiana maszyn, izolacji, automatyzacja procesu, zmiany parametrów procesów i operacji.

- poprawne praktyki operacyjno-organizacyjne:

ścisłe przestrzeganie parametrów procesu, ograniczenie strat, poprawne zarządzanie, segregacja strumieni odpadów, udoskonalenia w manipulowaniu i przemieszczaniu, planowanie produkcji.

2. Recyrkulacja ( w zakładzie lub na zewnątrz zakładu):

• użycie i ponowne użycie

• odzysk jako ochrona zasobów i odzysk surowców oraz regeneracja

13. Eko-skuteczność.

Efektem założenia, że minimalizacja odpadów u źródła ich powstawania obniża koszty produkcyjne, jak również obniżanie kosztów prowadzi do minimalizacji odpadów jest stworzenie eko-skuteczności. Osiąga się ją przez dostarczenie produktów i usług po cenach konkurencyjnych, które zaspokajają ludzkie potrzeby i podwyższają jakość życia przez ciągłe zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko i zmniejszenia zużycia zasobów w całym cyklu życia, do poziomu przynajmniej odpowiadającemu oszacowanej wydolności naszej planety.

Czynniki eko-skuteczności:

• redukcja ilości materiałów zużywanych na produkty i usługi

• redukcja zużycia energii w produkcji i usługach

• redukcja emisji substancji toksycznych

• maksymalizacja zrównoważonego wykorzystania odnawialnych zasobów

• redukcja materiałów z których odpady długo rozkładają się w czasie

• zwiększenie żywotności produktów i skuteczności usługi

Eko-skuteczność wywodzi się z problematyki skuteczności ekonomicznej.

14. Pojęciowy zakres czystszej produkcji.

Odkąd UNEP wprowadziło pojęcie „czystszej produkcji” dla promowania zapobiegawczych praktyk zarządzania środowiskiem w przemyśle, pojawiło się wiele bardzo podobnych ale nieznacznie różniących się pojęć takich jak:

• projektowanie ekologiczne

• ekologia przemysłowa

• eko-efektywność

• technologie środowiskowe

CO₂

Słońce

Słońce

Ciepło

wypromieniowane

Światło

słoneczne

Ciepło

odbite

Szlaka

---