Prawo

Publiczne: reguluje stosunki między podmiotami nierównoprawnymi.

Prywatne: reguluje stosunki równorzędne pomiędzy typu równorzędnego.

Proceduralne: w jaki sposób możemy bronić swoich praw.

Materialne: określa jakie obowiązki.

Międzynarodowe: najczęściej źródłem prawa są umowy międzynarodowe, które kreują jakieś obowiązki.

Prawo Konstytucyjne

Konstytucja: (konstitucio-ustrój) akt prawny w szczególny sposób uchwalany. Zawiera przepisy określające ustrój kraju. Nie jest tak sobie zmieniana, musi zrobić to sejm i senat. Wszystkie akty prawne muszą być zgodne z konstytucją bez względu na to czy są to rozporządzenia czy innej rangi dokumenty.

Sejm: najwyższy organ ustawodawczy liczy 460 posłów. Kadencja trwa 4 lata. Wybory: tajne, równe, powszechne. Ordynacja wyborcza: większościowa - w danym okręgu określoną liczbą mandatów; proporcjonalna - takie ustawienie ordynacji aby proporcjonalnie do liczby głosów, liczba kandydatów znalazła się w parlamencie

Samorząd Terytorialny: ogół mieszkańców zamieszk. w jednostce podziału terytorialnego

Sądy i Trybunały: są niezawisłe od innych władz, sędziowie podlegają wyłącznie ustawom i nie są odwoływani ze stanowiska. Sądy: najwyższe, powszechne, wojsk., admin.

Sąd najwyższy: orzeka w różnych składach, jest to minimum trzech sędziów

Sądy powszechne: to sądy rejonowe, okręgowe, apelacyjne, rozpatrują sprawy cywilne, karne. Sędziów powołuje prezydent. Sąd rozpatruje sprawy kolegialnie, czyli więcej niż jedna osoba.

Sądy szczególne: np.wojskowe i sądzą przestępstwa popełnione podcz. Służby

Naczelny sąd administracyjny: podatek od środków transportu, od psa, ustala cenę tego podatku, przysługuje skarga administracyjna, rozpoznaje skargi na decyzje administracyjne, wydaje: decyzje i postanowienia tymczasowe; uchwala: uchwały zawierające różnorodne przepisy; orzeka w sprawach skarg na decyzje administracyjne

Trybunał konstytucyjny: orzeka w sprawie ustaw, o zgodności ustaw z umowami ratyfikowanymi przez parlament, o zgodności aktów niższego rzędu z ustawami, można złożyć skargę konstytucyjną, orzeczenie T.K. stanowi podstawe do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji

Prezydent: najwyższy przedstawiciel państwa, czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na straży suwerenności państwa. Wybierany w dwóch turach.Jeżeli w pierwszej dostanie ponad 50% głosów to drugiej tury niema. O ważności wyborów decyduje sąd najwyższy. Ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe. Mianuje ambasadorów i innych przedstawicieli. Jest zwierzchnikiem sił zbrojnych. Nadaje stopnie oficerskie. Zarządza mobilizację i użycie sił zbrojnych, może zwoływać radę gabinetową (prezydent + cała rada ministrów). Instytucja kontrasygnaty: gdy akty urzędowe prezydenta są podpisywane przez prezesa rzdy ministrów.

Rada ministrów: prowadzi polt. Wewnętrzną i zagraniczną, kieruje administracją rządową, zapewnia wykonywanie ustaw, uchwala projekt budżetu. W skład wchodzi prezes i członkowie rady ministrów, przewodniczący komitetów

Minister: kontroluje pracę członków, zwierzchnik administracji rządowej dyrektor. Ministrowie kierują pracami administracji.

Wojewoda: powołany przez ustawę, która reguluje powoływanie i odwoływanie wojew.

Immunitet: poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności prawnej

Organy sejmu

Marszałek: kieruje posiedzeniami sejmu, reprezentuje sejm i senat np. w kontaktach z przedstawicielami innych państw

Prezydium: marszałek i wicemarszałek

Konwent seniorów: prezydium + przewodniczący klubów poselskich i komisje

Komisje śledcze: taką komisję powołuje się do zbadania określonej sprawy

Trybunał stanu: odpowiedzialność konstytucyjna osób zajmujących najwyższe stanowiska w państwie. np. prezydent, rada ministrów przewodniczący NBP, posłowie. Co najmniej połowa sędziów trybunału ma mieć określone kwalifikacje. Kary: zakaz pełnienia stanowisk kierowniczych, zabranie order. Itd.

NIK: organ związany z kontrolami, kontroluje dział org. Administracji oraz innych jednostek administracyjnych. Może kontr. Inne jednostki tylko w takim zakresie w jakim korzysta on z mienia publicznego. W pierwszym obszarze ma największe uprawnienia w ostatnim najmniejsze. Prezes izby 6 lat kadencji, powoływany przez sejm przy pomocy senatu, na dwie kadencje.

Rzecznik praw obywatelskich: stoi na straży wolnosci praw człowieka okrl. w aktach normatywnych. Powłuje go sejm za zgodą senatu na 5 lat kadencji. Nie może definitywnie rozstrzygać spraw definitywnie na naszą korzyść. On tylko sprawdza i informuje stronę, że np. doszło do złamania prawa i ząda wyjaśnień od innych organów.

Różne

Świadomośc prawna: ocena prawa oraz pewne postulaty dotyczące zmian

Praworządność: gdy podst. stosunki regulowane są przez przepisy prawa i przepisyn te są przez prawo przestrzegane

Norma postępowania: wypowiedx bezpośrednia wyrażająca wobec określonych osób normy określonego zachowania

Norma prawna: wynikająca z przepisów, norma wydana lub usankcjonowana przez państwo, której wydanie jest określone przepisem prawnym

Przepi prawa: zawarta w akcie normatywnym wypowiedź zawarta w danym artykule

Kodeks: akt normatywny oparty na jednolitych zasadach rególujących w sposób kompleksowy daną dziedzinę stosunkóów

Język prawny: taki w którym formułowane są akty prawne

Język prawniczy: wszystkie wypowiedzi o prawie

System prawa:całokształt przepisów w panistwie z uwzględnieniem podziałów na gałęzie oraz zespuł idei przewodnich na których opiera się ustrój panistwa.

System zupełny- gdy każde działanie jest wyraźnie zakazane albo nakazane lub też obojętne.

Gałąź prawa- kompleks norm regulujących grupę stosunek społecny.

Wykładnia -Zespuł czynności zmierzający do określenia czynności prawnych.

Rodzaje wykładni:

-statyczna;

-dynamiczna.

Podział wykładni:

-językowa-odwołujemy się do zespołu słów

-systemowa-daną normę należy odwołać do całego systemu prawnego

-funkcjonalna-stara się odtworzyć to co myślał,swoje intencje

-logiczna-opiera się na pewnych regułach opartych na logcznym myśleniu

Prawa pisane:przepisy np.konstytucji nie są z orzeczenia sądu lub trybunału

Precedensy:

-potwierdzający-gdy mamy sytuację gdy istnieje powszechne przekonanie o takiej normie która istnieje,ale tak naprawdę nie ma jej

-prawotwórczy-gdy organ podejmuje decyzję bez podstawy prawnej

Stosunek prawny:stosunek pomiędzy ludźmi a jednostkami którym pomiędzy mają okresl prawa, obowiązki a jego wykonanie jest określone przymusem państwowym. Wszelkier kontakty międzyprawem a człowiekiem.

Osoby prawne

Typu korporacyjnego: zbiór osób fizycznych związanych umową i realizującyh wspólny cel

Typu zakładowego: osoby prawne zaspokajające nie tylko potrzeby osób prawnych lecz także osób trzecich z zewnątrz.

Inne

Zdolność do czynności prawnych: możemy samodzielnie zmieniać sytuacje prawne określone przez przepisyone

---