CEZURA 32 roku
Krótki wstęp i zarys problemów:
1918 rok - koniec wojny, umowny początek „dwudziestolecia między wojennego“. Okres tej nie jest jednak jednorodny i jednolity. Przyjęto traktować jako dwie dekady. I część dekady jest ptymistyczna dominują nastroje pacyfistyczne, a także witalizm i optymizm. Jest to także moment dominowania grup literackich i szybko rozwijających się różnych prądów. II dziesięciolecie jest pesymistyczne, dominuje katastrofizm, nie tylko w Polsce, ale i całej kulturze Europejskiej, dominującę poezję zastępuje proza; opowiadania, powieści, reportaże. Za przełomowy, uznaje się rok 1932 (umownie).
I grupa argumentów:
Stefan Kułaczkowski został poproszony przez rocznik literacki do opisania podsumowania prozy roku 1932. (w 1933 pierwszy raz ukazuje się ów rocznik). Wymienia on bardzo ważne powieści wydane w 32 roku, a zaczyna od Marii Dąbrowskiej i jej drygie tomu „Noce i dnie“. Ta powieść wywarła na nim największe wrażenie. Wymienia on także Gustawa Morcinek (nie jestem pewna nazwiska bo brzydko zapisałam) „Wyrąbany Chodnik“, także Zbigniewa Uniłowskiego „Wspólny Pokój“ czy Michał Horomański „Zazdrość i Medycyna“. Tyle powieści w jednym roku stanowi pewien fenomen, a każda z wymienionych jest zupełnie inna, a przy tym dobra. Uważał, że to nie przypadek i od tego roku wszystko się zmieni. W 1933 r ukazują się: Jarosława Iwaszkiewicz „Panny z wilka i Brzezina“ oraz Witold Gombrowicz „Pamiętnik z okresu dojrzewania“
II grupa argumentów:
Ludwig Fryde uważa, że rok 32 jest rokiem przełomowym, ponieważ w okolicach tego roku wkracza na arenę literacką nowe pokolenie, a dokładniej „pokolenie 1910“ (nazwa bierze się od daty urodzenia). Wchodzą na tę arenę w momencie nastroju katastroficznego. Do grupy należą: Jerzy Andrzejewski, Witold Gombrowicz, Zbigniew Uniłowski, Konstanty Ildefons Gałczyński, Czesław Miłosz, a z krytyków: Ignacy Fik, Ludwig Fryde, Kazimierz Wyka czy Stefan Żółkowski.
III grupa argumentów:
Stefan Żółkowski wydał książkę „Cenzura roku 32“. Mówi, że jest to moment, w którym zmienia się życie literackie i kształt kultury narodowej. Zwraca uwagę, że dokonują się zmiany legislacyjne (ujednolicenia prawa). W tym samym czasie udało się ujednolicić prawa szkolnictwa średniego, a potem wyższego. Dokonują się zmiany statusu politycznego prawa, powstaje Związek Zawodowy Pisarzy. Ponadto powstaje Polska Akademia Literatury (1933), a to znaczy, że państwo docenia kulturotwórczy czynnik literatury i pisarzy. W 1933 dodano do użytku radiostację w Raszynie, dzięki której fale dochodzą do całej Polski. Upowszechnia się film dźwiękowy, dominantą dla scenariuszy przestają być powieści historyczne, tylko życie teraz współczesne. Moment dominowania literatury faktu, mody na reportaże oraz początek lat 30tych upowszechnia się literatura popularna, a także pojawiaja się coraz więcej przekładów z języka angielskiego.