PIELĘGNACJA PIERSI
Piersi sięgają od 2 do 7 żebra i składają się z tkanki gruczołowej, tkanki łącznej i tkanki tłuszczowej.
TKANKA GRUCZOŁOWA - zawiera płaty i przewody mleczne. Budują ją płaty o kształcie piramidy, które dzielą się na zraziki związane z określonymi przewodami mlecznymi. Przewody mleczne biegną od zrazików do brodawki sutkowej. Przewody pod otoczką brodawkową rozszerzają się tworząc zatoki mleczne, są to „magazyny”, gromadzi się w nich pokarm. Przewody mają ujście w brodawce, występuje tam 15-25 otworków z których wydobywa się mleko.
TKANKA ŁĄCZNA - zbudowana jest z białka (kolagen). Dzieli ona piersi, przechodzą przez nią naczynia krwionośne, limfatyczne i nerwy.
TKANKA TŁUSZCZOWA - decyduje o wielkości, jest tu część gruczołowa i tkanka łączna.
Płaty gruczołów sutkowych umocowane są do skóry i powierzchownej warstwy mięśni ściany klatki piersiowej za pomocą pasm tkanki łącznej - są to więzadła wieszadłowe Coopera, nie są one elastyczne, ale raz rozciągnięte nie kurczą się. Brodawka otoczona jest przez pofałdowaną otoczkę , zawiera ona kuliste twory tzw. guzki Moutgomerego. Są to gruczoły łojowe i potowe, ich wydzielina pełni funkcję ochroną. Wielkość brodawki zależy od grubości skóry i pigmentacji. W krew zaopatruje pierś tętnica pachowa piersiowa wewnętrzna, która uchodzi do żyły szyjnej zewnętrznej. Chłonka spływa w 75% do węzłów pachowych, w 20% do węzłów przymostkowych.
ROZWÓJ PIERSI
Rozwój gruczołu rozpoczyna się w stadium embrionalnym, jest to tzw. grzebień gruczołu mlecznego lub linia mleczna. Biegnie ona od pachy przez klatkę piersiową do pachwiny. Następnie zanika w 6 miesiącu życia płodowego, pozostawiając zalążki gruczołów sutkowych. W momencie urodzenia istnieje początkowe stadium utworzenia się przewodów mlecznych wraz z brodawką i zaczątki gruczołów mlecznych. Dalszy rozwój to okres dojrzewania płciowego. Jajniki produkują hormony (estrogeny), gromadzi się tkanka tłuszczowa i tkanka łączna, piersi się powiększają. Dochodzi też do rozwoju przewodów mlecznych (ale nie kończy się on z końcem okresu dojrzewania). Do całkowitego rozwoju piersi dochodzi, gdy kobieta zachodzi w ciążę i zaczyna karmić piersią. Jeżeli proces dojrzewania zostanie przerwany, albo kobieta nie zajdzie w ciążę to piersi nie będą rozwinięte.
STARZENIE SIĘ PIERSI
W komórkach piersi znajdują się receptory wrażliwe na działanie hormonów. W pierwszej połowie cyklu jajniki produkują estrogeny, dochodzi do owulacji i produkcji progesteronu, który stymuluje wzrost przewodu piersiowego. Objawia się to tkliwością piersi. Gdy organizm się starzeje dochodzi do zmniejszenia stymulacji przez estrogeny, zraziki zmniejszają się, piersi stają się mniejsze, spada jakość tkanki łącznej, zaczynają obwisać. U niektórych kobiet biust może się powiększyć, robi się bolesny, tkliwy. Następują wówczas nostalgie, dochodzi do cykli bezowulacyjnych w okresie menopauzy. Wraz z wiekiem tkanka gruczołowa zastępowana jest przez tkankę tłuszczową, (jednak nie zawsze).
DEFEKTY PIERSI
PRZEROST PIERSI W OKRESIE DOJRZEWANIA
Gdy dochodzi do przerostu gruczołu, piersi staja się ciężkie, opadają, wyczuwalne są guzy, obrzmienia, widoczne są rozstępy, ściemnienie skóry, naczynia krwionośne. Pojawia się nieprawidłowa sylwetka, dochodzi do zmian w kręgosłupie. W niektórych przypadkach konieczna jest operacja zmniejszenia piersi.
PRZEROST CIĄŻOWY PIERSI
Objawem ciąży jest powiększenie piersi, nawet o 1-2 rozmiarów, albo bardziej. Piersi są bardziej bolesne, przy karmieniu też są powiększone.
OPADANIE PIERSI
Może mieć związek ze zmniejszeniem gruczołu sutkowego, z wiekiem, po ciąży, z nadmiernym rozciągnięciem skóry, ze znacznym zmniejszeniem tkanki tłuszczowej. Na ułożenie piersi i skłonność do opadania ma wadliwa budowa klatki piersiowej, deformacja kręgosłupa, słabo rozwinięte komórki piersiowe.
NIEDOROZWÓJ PIERSI
Dochodzi do zachamowania rozwoju piersi, (u kobiet słabych fizycznie, lub o męskiej budowie ciała). Mogą to być też zaburzenia hormonalne.
ZANIK PIERSI
Najczęściej dochodzi do zaniku w wyniku starzenia się, ( ok.80 roku życia), noszenia źle skrojonych biustonoszy, lub obcisłych ubrań.
WCIĄGNIĘTE BRODAWKI
Brodawki nie są wypukłe, gdy są krótkie przewody mleczne. Mogą przeszkadzać podczas karmienia. Gdy nie jest to cecha wrodzona i pojawia się nagle należy skonsultować się z lekarzem.
DODATKOWE BRODAWKI
Czasem nie dochodzi do zaniku lini mlecznej i pojawiają się dodatkowe brodawki, (są symetryczne). Mogą też dotyczyć mężczyzn.
ASYMETRIA PIERSI
Jedna pierś jest większa od drugiej,( nawet o 2 rozmiary). W przypadku dużych różnic powinno się używać biustonoszy z wkładkami i gorsetów na wymiar. Można też taką wadę wyrównać hirurgicznie.
TRWAŁE ZMIANY SKÓRNE W OBRĘBIE PIERSI
znamiona barwnikowe (gdy są uciskane, drażnione, należy usunąć po konsultacji z lekarzem),
ostuda (ciemne plamy w okresie ciąży, w miejscach odsłoniętych, ale też na piersiach, można je wybielić, złuszczyć, mogą zniknąć same).
rozstępy skórne, owłosienie piersi, bielactwo, naczyniaki, brodawki łojotokowe, włókniaki.
BADANIE PIERSI
oglądanie z rękami na biodrach i za głową,
uciskanie brodawki, czy nie wydobywa się płyn (po ciąży, od 2-3 lat może),
pod prysznicem trzymając jedną rękę za głową badamy pierś ruchami kolistymi po obwodzie, zataczając koła do wewnątrz, można też od obwodu do brodawki, lub od góry do dołu,
położenie się na podłodze i powtórzenie j.w. łącznie z dołem pachowym i nad i pod obojczykiem,
badanie wykonuje się raz w miesiącu, po miesiączce.
ZMIANY BUDZĄCE NIEPOKÓJ:
naczynia żylne, które prześwitują, (chyba że jest się w ciąży),
zmiany w wielkości, lub kształcie jednej z piersi,
zmiany w kolorze, lub strukturze skóry,
dołki, zaciągnięcia, lub owrzodzenia brodawki, czy skóry,
zmiany w wyglądzie brodawki, np. zaczerwienienie, łuszczenie naskórka,
krwawienie, lub wyciek z brodawki,
obrzęk ramienia.
Należy szukać tylko zmian nowych, twardych, nie przesuwających się, które z reguły nie są symetryczne. Jeżeli zmiany nie zmieniają się w trakcie cyklu należy iść do lekarza. Zmianami takimi mogą być:
guz piersi, (nie zmienia się w trakcie cyklu),
guzy w dole pachowym.
Badania przeprowadzane przez lekarza to:
mamografia, (prześwietlenie gruczołów za pomocą promieni rentgenowskich, pierwsze badanie powinno się wykonać od 35-45 roku życia, później co 2 lata, a po 50 roku życia co rok),
ultrasonografia, (badanie ultradźwiękami, u kobiet młodych, gdy ryzyko wystąpienia raka jest niewielkie).
1