Funkcje finansów: - alokacyjna- alok.czynników produkcji oraz produktów finansowych, wyst.przepływy pieniężne,
-redystrybucyjna- odzwierciedla przepływy pieniężne składające się na wtórny podział zasobów pieniężnych, -wąska-nieodpłatne i bezzwrotne przejmowanie określonych zasobów pieniężnych od podmiotów i przekazaniu nieodpłatnie i bezzwrotnie do innych podmiotów, -szeroka- ponowne rozdysp. przychodów pieniężnych w sposób zwrotny i odpłatny, - stabilizacyjna- oddziaływania państwa na życie gospodarcze w celu utworzenia równowagi gospodarczej.
System finansowy gospodarki- mechanizm regulujący powiązania pieniężne miedzy niefinansowymi podmiotami gospodarki oraz finansowymi podmiotami gospodarki.
Banki- osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw działająca na podstawie zezwolenia uprawniającego do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem powierzone środki jakimkolwiek tytułem zwrotu. Instytucja kredytowa- podmiot z siedzibą za granicą RP na terenie UE, we własnym imieniu,własny rachunek, podstawa zezwolenia właściwych władz nadzorczych, Udziela kredyty, przyjmuje depozyty,inne śr. tytułem zwrotnym wyd. pien. Elektr.
Instytucja finansowa- niebędący bankiem , instytucją kredytową, źródłem większości przychodów dział.gosp. Jest :
*Nabywanie i zbywanie akcji i udział.
*Udzielanie poż. Ze śr. Własnych,
*nabywanie i zbywanie wierzyteln. Pienięzn.
*transfer śr. pieniężnych,
*udostęp. Skł. Majątk. Z leasingu
*zarz.aktywami, usł. Brokerskie
*udzielanie poręczeń i gwarancji
Warunki powst.banku:
*fundusz zał. są 5mlnEuro spółdz. 1MlnEuro
*os.fizyczne, prawne->SA 3osoby, inny 1os., spółdz. 10 osób.
*dysp.pomieszcz. Z urądzeniami do przech.
*do KNF plan finansowy i działania na 3 lata
*zarząd 3os.(2os. akceptacja z KNF)
*prezes musi znać j.polski
*rada nadzorcza 5 osób
*kapitał nie z kredytu/pożyczki
Czynności banku centralnego:
- organizowanie rozliczeń pieniężnych,
-prowadzenie gosp. rezerwami dywizowymi,
- prowadzenie dział. dywizowej w granicach określonych ustawami,
- prow.bankowej obsł. budżetu,refinans.,
- kształt. warunków niezbędnych do rozwoju systemu bakowego,
- działanie na stabilność krajowego syst. Fin.,
Czynności bankowe- podział:
sensu strikte,tylko bank:
*kredyty bankowe, prow. Rach.bankowych *przyjm. wkładów płatnych na każde żądanie
*przeprow.bankowych rozliczeń pieniężnych,
*emisja bankowych papierów wart.,
*udzielanie i potwierdzanie gwarancji bank., *otwieranie i potwierdzanie akredytyw, *wydawanie instrumentu pieniądza elektr.. sensu largo, jeśli bank to bankowa:
*udzielanie pożyczek,potw. i poręczeń,
*operacje czekowe i wekslowe,
*wyd.kart płatniczych i dokon.operacji
*terminowe operacje finansowe,
*udostępnianie skrytek sejfowych,
*obrót walutami
Rodzaje operacji bankowych:- aktywne kredyty, zakup obcych papierów wartościowych, lokaty miedzy bankowe,udziel. Gw. Bankowej i otwieranie akredytyw- pasywne pozyskiwanie kapitału obcego w celu wyk. go w lokatach bankowych, emisja własnych pap.wart - pośredniczące- na zlecenie, rachunek i ryzyko klienta:rozliczenia pieniężne, emisja pap. Wart.na zlecenie klienta,-usługowe-prow.rach.bank., wynajem skrytek, doradztwo bankowe, wyd.kart płatniczych,zarz.majątkiem.
Funkcje budżetu: redystrybucyjna-przekazanie śr. tym c nie mają lub za mało. Alokacyjna-wytwór.dóbr publicznych. Stabilizacyna-zrównoważony wzrost gosp. kapital. Fiskalna- przejmowanie przez państwo doch. Bodźcowa- stosowanie ulg i zwolnień w podatkach Wpływy publiczne- zasilają rach.wł.publ. Dochody publiczne- bezzwrotne zasilanie finansowe władz publicznych, źródłem:
*daniny publiczne(podatek)-bez bezp.świadcz.
*Dochody z majątku i praw majątkowych- rezultat zaangażowania majątku państwa w procesy gospodarcze. Ten rodzaj dochodu jest bezkonfliktowy, doch.wypłacane z majątkiem.
*inne-opłaty,składki na ZUS, zdrowotne,itp.
Podatek: przymusowy, bezzwrotny, obowiązk., pieniężne, ogólny, nieodpłatny
1. Kryterium przedmiotowe:
- majątkowe i od praw majątkowych- źródłem posiadany majątek. nie powinna naruszać ekonomicznej podstawy podatku.
* nominalny- jeśli źr. dochód z majatku, nie uszczupla majątku *realny-uszczupla
- od przychodów- w zw. z dział.gosp. i osiąganymi z tego tytułu przych.
-od dochodów-dochód z pracy lub prow.dział.
- od wydatków- od konsumpcji,dóbr luksus.
2. związek miedzy ciężarem podatkowym a ponoszącym go podatnikiem.
- bezpośrednie- istnieje precyzyjnie określona zależność między płaconym podatkiem ,tzn. rodzajem, trybem, wysokością a podatnikiem
- pośrednie- obciążają podatnika w sposób nie pozostający w ścisłym związku z sytuacją dochodową i majątkową.
3.związany z władztwem podatkowym:
- podatki nakładane przez pastwo
- podatki nakładane przez władze samorządowe.
Technika podatkowa:
- podmiot opodatkowania- os., na której ciąży obow. podatkowy. Podmiot bierny i czynny
- przedmiot podatku - podstawa podatkowa- Stawka podatkowa(kwotowa, procentowa,Skala podatkowa), -zwolnienia, ulgi, zwyżki
Zasady Wagnera:
1) fiskalne (wydajność, elastyczność, stałość)
2) ekonomiczne(nienaruszalność maj.podatnik)
3)sprawiedliwość(powszechność, równość, zdolność dochodowa)
4)techniczne(pewność, dogodność, taniość)
Kryteria doboru źródła finansowania:
- dostępność- wymagania - koszty- wielkość odsetek, -elastyczność- płatnosć do możliwości finansowych ,- efekt dźwigni finansowej- określenie dodatkowego wpływu kapitału na efekty finansowe firmy -ryzyko obsługi-przyszła koninunktura
Źródła finansowania:
1. wewnętrzne- samofinansowanie, finansowanie poprzez uwalnianie kapitału zerowego przedsiębiorstwa, sprzedaż zbędnych obiektów majątkowych, fundusz amortyzacyjny, udziały kapitałowe, dotychczasowi właściciele, nowi udziałowcy
. zewnętrzne- kredyty bankowe, kredyty handlowe, factoring, leasing, vc, fundusze kapitałowe, fundusze strukturalne,anioły bizn.
Kapitał własny: 1. zalety:
- stabilne źródło finansowania działalności
- wpływ na zwiększenie płynności finansowej
- baza gwarancyjna dla wierzycieli
- podstawa do stosunków własnościowych
2. wady:
- nie zawsze przynosi oczekiwane korzyści, zwłaszcza w sytuacji występowania strat
- straty wyszczuplają kapitał własny
- mało elastyczny
Kapitał obcy: 1. Zalety:
- elastyczne źródło finansowania
- umożliwia podjęcie przedsięwzięcia przekraczających własne możliwości finansowe przedsiębiorstwa
- obniżanie obciążeń podatkowych
- wierzyciel nie ma głosu przy podejmowaniu decyzji
- umożliwia kształtowanie struktury kapitału
2. Wady:
- oddawany na określony czas, po którym podlega zwrotowi
- wierzyciele mają prawo do odsetek
- uzyskanie kapitału obcego często wymaga zabezpieczeń lub gwarancji
- wraz ze wzrostem zadłużenia rośnie ryzyko i koszt kapitału obcego
- w przypadku likwidacji przedsiębiorstw wierzyciele są zaspokajani przed właścicielami.
Cechy budżetu:
- fundusz scentralizowanych zasobów gromadzonych dzielonych przez państwo w związku z realizacją zadań
- gromadzeni środków odbywa się w sposób przymusowy
- procesy gromadzenia i dzielenia przez państwo dochodów mają charakter nie tylko polityczny ale i społeczny- wpływa na sytuację dochodową i socjalną poszczególnych grup.
- dochody gromadzone sa bezzwrotne
- dotyczy działalności organów i podmiotów państwa w przyszłości, stąd jest zawsze planem na z góry określony czas
Za papiery wartościowe uważa się:
- akcje, prawa do akcji, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty,
- zbywalne prawa majątkowe, inwestycyjne wynikające z papierów wartościowych,
- inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny papierów wartościowych wymienionych powyżej, np. instrumenty pochodne.
Papiery wartościowe emitowane przez podmioty sektora publicznego: bony skarbowe, bony pieniężne, bony municypalne.
Papiery Wartościowe emitowane przez podmioty sektora prawnego: bony dłużne przedsiębiorstw, weksle akcepty bankierskie.
Obligacja to papier wartościowy, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem wobec właściciela obligacji i zapłaci kwotę pieniężną oraz ustalone oprocentowanie w sposób i termin ustalonych w obligacji.
List zastawny to dłużny papier wartościowy.
Rodzaje listów zastawnych:
*hipoteczny - emitowany na podstawie wierzytelności banków hipotecznych zabezpieczonych hipotekami lub gwarancją określonych instytucji, np. NBP, Skarbu Państwa.
*publiczny- emitowany na podstawie:
-kredytu zabezpieczonego gwarancją lub poręczeniem skarbu państwa, NBP, EBOIR, EBI, wspólnot europejskich i ich państw członkowskich.
Akcja:Ułamek kapitału akcyjnego wynikający z podziału tego kapitału przez ilość akcji.
Prawa z akcji:
1. Majątkowe:
- dywidendy,poboru akcji nowej emisji, udziału w masie likwidacyjnej, rozporządzania akcją
2. Korporacyjne:
- uczestniczenia w WZA, do głosu w WZA, zaskarżania uchwał, informacji i zakresu kontroli spółki
Funkcje papierów wartościowych:
- pozywania- emisja papierów wartościowych, które umożliwiają zysk,
- płatnicza- gdy papiery wartościowe wykorzystywane są do realizacji płatności ,
- obiegowa- gdy prawa do realizacji płatności przekazywane są na osoby trzecie,
- gwarancyjna- gdy są wykorzystywane jako gwarancja realizacji powstałego długu,
- legitymacyjna- stanowiące dowód powstałego prawa majątkowego,
- lokacyjna- lokata kapitału inwestora.
Giełda- instytucja finansowa, która organizuje rynek, odpowiada za jego bezpieczeństwo, rozwój i promocję.
Podział rybku fin: 1)Funkcje rynku finansowego- walutowy, pieniężny, kapitałowy i pozabilansowych instrumentów finansowych.
2)Podmiot transakcji- walutowy, instrumentów o charakterze wierzytelnościowym, inst. o char.własności. instrumentów pochodnych.
3)Okres zapadalności- rynek pieniężny(1 rok) i kapitałowy(pow. 1 roku).
4)Charakter instrumentów finansowych-pieniądza bankowego, papierów wartościowych.
5)Stopień sformaliz.- zinstytucjonaliz. Niezin.,
6)Wartość pojedynczej transakcji- hurt,detal 7)Sposób wykorzystania instrumentów finansowych- r. pierwotny, r. wtórny.
8)Zasięg tran. i zakres ich kontroli-wew.zew.
Cechy rynku pieniężnego:
- segment rynku finansowego w znacznym stopniu kontrolowany przez bank centralny,
- na rynku tym występują w dużej ilości pośrednicy finansowi,
- jest on źródłem utrzymania płynności finansowej podmiotów gospodarczych,
- jest miejscem kształtowania się bazowych stóp procentowych,
- jest rynkiem wyznaczającym poziom kursów walutowych,
Cechy rynku kapitałowego:
- przejrzystość- odnosi się do sposobu zawierania na nim transakcji. O stopniu przejrzystości decyduje informacja i organizacja samych transakcji rynku kapitałowego,
- rzetelność- dotyczy sposobu przekazywania i odnowy informacji na podstawie których podejmowane są decyzje inwestycyjne.
- efektywność i płynność powiązana jest ze sposobem organizacji, a także koncentracją popytu, podaży i obrotów instrumentami finansowymi.
Funkcje rynku kapitałowego:
- mobilizacja kapitału,
- transformacja kapitału,
- ocena kapitału- dokonuje się pod wpływem popytu i podaży na instrumentu finansowe tego rynku, przy znacznym udziale wyspecjalizowanych instytucji informujących o stanie rynku, stopie zwrotu, cenach, zmianach na rynku.