|
|
Diphyllobothrium latum |
Taenia saginata |
Taenia solium |
Echinococcus granulosus |
||
BUDOWA |
Długość |
Najdłuższy pasożytujący u człowieka ok. 10-20m |
4-10m |
2-4m |
Tylko 5mm |
||
|
Segmentacja ciała |
Wydłużony skoleks, cienka szyjka, strobila z ponad 3 000 proglotydów Za główką człony jałowe, męskie, hermafrodytyczne młode i dojrzałe już ok. 1,5m od szyjki |
Gruszkowaty skoleks, brak ryjka i haków, człony jałowe, z gonadami męskimi(protandria), obojnacze prawie kwadratowe, maciczne prostokątne ok. 2 000 członów |
Ok. 1 000 członów hermafrodytyczne i maciczne mniejsze niż u saginata |
3 proglotydy: jałowy, hermafrodyczny, maciczny-najdłuższy |
||
|
Aparaty czepne |
2 podłużne bruzdy czepne |
4 przyssawki po bokach |
4 przyssawki i ryjek otoczony podwójnym wieńcem ok.30 haków |
4 przyssawki, ryjek z 2 wieńcami haków |
||
|
Układ rozrodczy(człon hermafrodytyczny)
|
♂ ok.700 pęcherzykowatych jąder po bokach członu-odchodzą przewody wyprowadzające, cewkowaty nasieniowód->pęcherzyk nasienny->cz.kroczowa,wytryskowa w cirrusie m.otwór pł.na dnie zatoki pł. Po stronie brzusznej, w przedniej cz. Proglotydu ♀ w tylnej cz.członu 2-płatowy jajnik, spętlona macica, pochwa, jajowód->krótki ootyp otocz.kom gr.Mehlisa jaja składane przez pokostom po stronie brzusznej,poniżej zatoki pł. dziennie ponad 1 mln jaj wydalane z kałem |
♂ ok. 400 pęcherzyków jądrowych, spiralny nasieniowód…po środku krawędzi bocznej dojrzałego członu widoczne uwypuklenia naprzemianlegle-przedsionki pł. z pochwą i przew. wytryskowym ♀ 2-płatowy jajnik, człony maciczne z zanikiem gonad i rozrostem macicy(ślepo zakończonej) wypełnionej jajami, każdy człon po 100 tys. jaj, aktywne ruchy odrywających się członów, jaja wydostają się przez przednią lub tylną śniankę członu |
♂ mniejsza liczba pęcherzyków jądrowych ♀ 3-płatowy jajnik, człony maciczne odrywają się po kilka (3-5) i biernie wydalane z kałem do 50 tys. jaj |
Pęcherzyki jądrowe, skręcony nasieniowód, torebka cirrusa, 2-płatowy jajnik , ootyp, macica, pochwa, okrągły żółtnic. W członie macicznym ok. 500 jaj, macica z płatowatymi uwypukleniami, człony wydostają się samodzielnie, pełzając po ciele uwalniają jaja |
||
|
Jaja
|
Owalne podobne do jaj przywr, wieczko i guziczek |
Po 15-30 z każdej strony- onkosfery 6 haków i 2 osłonki(wew.i zew.- łatwo odpada w śr.zew.) |
Po 7-15 z każdej strony, bardzo podobne do saginata |
Bardzo odporne na niskie temp.śr.chem.,ale wrażliwe na wysychanie |
||
|
Człowiek to żywicel: |
OSTATECZNY |
OSTATECZNY |
OSTATECZNY lub POŚREDNI (przypadkowo) |
POŚREDNI |
||
FORMY ROZWOJOWE |
I żyw. pośr. (pokoleń partenogenetycznych) |
Skorupiaki z rzędu widłonogów np. Oczliki z rodz. Cyklops, Diaptomus |
Bydło, koza, renifer, jak |
Świnia, dzik, człowiek jak człony zje (autoendoinwazja) |
Owce, bydło, świnie, człowiek |
||
|
wnikanie/połknięte |
- w wodzie z jaj w ciągu 8-14 dni, orzęsiona larwa nie odżywia się, pływa swobodnie w wodzie- koracidium (połknięte-traci orzęsienie) |
-jaja |
-jaja |
- jaja z pokarmem lub wodą |
||
|
Jelito Jamy ciała |
- onkosfera (6 haków) przedostaje się do jamy ciała, przekształca się w czasie 2-3 tyg w: - procerkoid |
-połknięte jaja wydostają się z onkosfery wędrują przez ścianę jelita do naczyń krwionośnych, limfatycznych, -wągier cysticercus-mięśnie szkieletowe w 10-12 tyg. pęcherzyk zawiera główkę tasiemca,wypełniony płynem |
- onkofera przedostaje się do krwi i drogą ukł. krwionośnego u czł. Do mięśni języka, żuchwy, łopatki, szyi, serca, przepony, mózgu, ciele szklistym, tk.podsiatkówkowej oka, rdzenia kręgowego. U reszty przez śc.jelita do mięśni- wągry cysticercus |
- w jelicie uwolnione z jaj onkosfery przenikają aktywnie do naczyń krwionośnych i limfatycznych, osiedlają się w tkankach: wątroby, płuc, serca, śledziony, mózgu, nerkach, kościach, gałce ocznej- otoczone perycystą najgrubszą w wątrobie -postać bąblowcowa(pęcherz macierzysty, potomne wew. i zew., pęch. twórcze,w których rozwijają się protoskoleksy |
||
|
opuszczają/zjadane przez nast. żyw. |
- procerkoid zjadane ze skorupiakiem |
-cysticercus(surowe/niedogotowane mięso wołowe) |
-cysticercus(surowe mięso wieprzowe) |
- inwazyjne protoskoleksy |
||
FORMY ROZWOJOWE |
II żyw. pośr.
|
Ryby, niekiedy płazy, gady, ssaki, najczęściej: szczupak, okoń, węgorz, miętus, sielawa, łosoś |
brak |
brak |
brak |
||
|
wnikanie wnętrze opuszczają |
W ciągu 1-4 tyg. Przekształca się w plerocerkoid (ma głowkę z bruzdami przyssawkowymi bez proglotydów) pasożytnictwo parateniczne! (żywotna postać zmienia żywiciela-drapiezne ryby-w takiej samej postaci) |
|
|
|
||
|
żyw. ostateczny (postaci hermafrodytycznych) |
- człowiek - ssaki żywiące się rybami: kot, pies, foka, niedźwiedź, lis, świnia |
- człowiek
|
- człowiek
|
- pies, kot, wilk, szakal, kojot |
||
|
forma inwazyjna |
- plerocerkoid |
-cysticercus |
-cysticercus |
- protoskoleksy |
||
|
rozwój |
- przytwierdza się do ściany jelita cienkiego,rośnie i przekształca w postać dojrzałą,dziennie powst. ok.30 nowych członów, produkcja jaj po 3-5 tyg. |
-w jelicie cienkim głowka wynicowuje się i w ciągu 2-12 tyg. dojrzewa |
<-… |
- w jelicie cienkim wynicowują się i przytwierdzają do błony śl. jelita, w ciągu 7 tyg. dojrzewają |
||
|
opuszczają |
- jaja w kale |
-proglotydy maciczne z jajami |
-proglotydy maciczne z jajami |
- proglotydy maciczne z jajami |
|
Diphyllobothrium latum |
Taenia saginata |
Taenia solium |
Echinococcus granulosus |
Parazytoza
|
◦ difylobotrioza |
◦ tasiemczyca |
◦ tasiemczyca ◦ wągrzyca |
◦ bąblowica |
Objawy |
Mało charakterystyczne dolegliwości ze strony przew. pokarmowego, objawy ogólne towarzyszące też inwazji innych tasiemców
-niedokrwistość megaloblastyczna -niedobory wit.B12
|
Bóle nadbrzusza(rano), mdłości, upośledzenie lub wzrost łaknienia, spadek masy ciała, rzadziej bóle i zawroty głowy, wymioty, zaparcia, biegunki. Wędrujące człony mogą wywołać zapalenie wyrostka robaczkowego, dróg żółciowych, zmiany napięcia ściany jelita cienkiego(zmniejszenie wydzielania enzymów trawiennych, niedokrwistość) |
Tasiemczyca: -bezobjawowo, czasem nudności, spadek masy ciała, bóle nadbrzusza, wzrost lub spadek apetytu, mniej nasilone niż w saginata Wągrzyca: -mózgu-bez objawów, późno: 1)wzrost ciśnienia śródczaszkowego(wymioty, zaburzenia widzenia, bóle głowy) 2)drgawki 3)zaburzenia psychiczne(halucynacje, apatia, zab.emocjonalne ,amnezja, demencja) -pod skórą- guzki wyczuwalne i widoczne |
Bąblowica mózgu i oka przypomina wągrzycę(ostro, gwałtownie) objawy przypominające guza mózgu, utrata wzroku, -rosnące pęcherze uciskają drogi żółciowe, zapalenie dróg żółciowych i żółtaczka, po pęknięciu endocysty i perycysty wtórny rozsiew w jamie otrzewnowej, -niedodma w płucach, zakażenie bakteryjne przy pęknięciu -niekiedy bezobjawowo lub skąpoobjawowo. |
Diagnostyka
Leczenie |
Wykrywanie jaj w kale, hodowla jaj do momentu uformowania się onkosfery z 6 hakami w koracidium, po przeczyszczających środkach proglotydy do celów diagnostycznych.
Parazykwantel |
Wydalane człony w kale-płaskie, odgałęzienia macicy budowa jaj taka sama jak u solium, badanie radiologiczne j.cienkiego, laparotomia.
Parazykwantel Niklozamid |
Badanie kału-człony maciczne. Biopsje z guzków-larwy, badania radiologiczne- w mięśniach zwapniałe wągry, tomografia , testy serologiczne.
Parazykwantel Niklozamid |
Obecność protoskoleksów, fragmentów pęcherza lub charakter. haczyków w plwocinie, treści dwunastniczej, moczu, płynach jamy ciała i kale. Badania radiologiczne, ultrasonograficzne, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny.
Usuwanie operacyjne Albendazol Mebendazolniekiedy bezobjawowo lub skąpoobjawowo.ysty wtórny rozsiew w jamie otrzewnowej, niedodma w płucach, zakażenie bakteryjne przy p |