CYKL LITURGICZNY
Kalendarz żydowski
kalendarz księżycowy. Doba zaczyna się wraz z nadejściem nocy i kończy się wieczorem dnia następnego. Ukazanie się księżyca w nowiu oznaczało początek miesiąca.
Ostateczną postać nadał mu w roku 359 Sanhedryn pod przewodnictwem Hillela II.
Około 360 roku Żydzi przyjęli rok 3761 p.n.e. jako rok stworzenia świata
Doba dzieli się na 24 godziny, liczone kolejno od 1 do 24, począwszy od siódmej godziny popołudniowej, czyli godziny 18-tej, z których każda posiada 1080 części ("chalakim"), a odpowiednio każda z nich równa się 1/18 minuty lub 31/3 sekundy
Dawniej powoływana Rada Kalendarzowa, a każdy, który zobaczył sierp księżyca, musiał z tej obserwacji złożyć stosowne sprawozdanie. Po złożeniu oświadczenia przez minimum dwóch wiarygodnych świadków, uświęcano nów księżyca, czyli uznawano ten trzydziesty dzień miesiąca za pierwszy dzień nowego miesiąca.
Dni tygodnia oznaczone są pierwszymi siedmioma literami hebrajskiego alfabetu, jedynie siódmy dzień przybiera nazwę Szabat (Szabas).
Astronomiczny miesiąc księżycowy u Żydów ma 29 dni (dób), 12 godzin i 793 części. Ale w kalendarzu można liczyć tylko całe pełne doby. Wobec tego czas trwania miesiąca wynosi, wedle ustalonych reguł, 29 lub 30 dób. Miesiąc posiadający 29 dni określa się jako niepełny ("chasejr"), podczas gdy miesiąc 30-dniowy jako pełny ("malej").
Poszczególne miesiące roku, oraz czas ich trwania:
tiszrej ------- /wrzesień/październik/ ------ 30 dni
cheszwan --- /październik/listopad/ ------- 29 lub 30 dni
kislew ------- /listopad/grudzień/ ---------- 29 lub 30 dni
tejwet ------- /grudzień/styczeń/ ---------- 29 dni
szwat -------- /styczeń/luty/ --------------- 30 dni
adar --------- /luty/marzec/ --------------- 29 dni
nisan -------- /marzec/kwiecień/ ---------- 30 dni
ijar ---------- /kwiecień/maj/ -------------- 29 dni
sywan ------- /maj/czerwiec/ -------------- 30 dni
tamuz ------- /czerwiec/lipiec/ ------------- 29 dni
aw ----------- /lipiec/sierpień/ ------------- 30 dni
elul ---------- /sierpień/wrzesień/ --------- 29 dni
Rosz ha-Szana, Rosz Haszana, Nowy Rok, Święto Trąbek - pierwszy dzień kalendarza żydowskiego 1 Tiszri.
Upamiętnia stworzenie świata i przypomina o sądzie Bożym. Święto to trwa dwa dni w Izraelu, i w diasporze i otwiera ono okres pokuty - Jamim Noraim, trwający do święta Jom Kippur.
W tym dniu naród żydowski staje ze skruchą przed Bogiem, oczekując przebaczenia i miłosierdzia, podczas gdy Szatan przedstawia dowody grzechów Izraela.
W tym czasie Bóg otwiera księgi, w których zapisane są wszystkie czyny człowieka, by wydać na niego wyrok czy zostanie zbawiony czy potepiony.
Jom Kippur, hebr. יוֹם כִּפּוּר , Dzień Pojednania - charakter pokutny. 10 Tiszri
Żydzi przygotowują się do tego święta podczas dni pokuty dzielących go od Rosz ha-Szana (oba święta i dni między nimi określa się jako Jamim Noraim - Straszne Dni).
W wigilię święta należy odbyć rytualną kąpiel w mykwie. W niektórych środowiskach praktykowane jest symboliczne biczowanie się. Częściej spotykany jest rytuał kapparot, polegający na ofiarowaniu koguta lub kury jako "zastępcy", który zostanie uśmiercony za winy ofiarującego, podczas gdy ofiarujący "dostąpi długiego życia w pokoju", dawniej składano kozła ofiarnego
Każdy żyd powinien prosić osoby przez niego skrzywdzone o przebaczenie.
W święto obowiązuje ścisły post (zakaz spożywania wszelkich pokarmów i napojów).
W tym dniu nie wolno także pracować, myć się, nosić obuwia skórzanego oraz podejmować współżycia płciowego.
Święto odzwierciedla ideę, że ci, którzy okazują skruchę i naprawiają błędy mogą dostąpić łaski przebaczenia.
Sukkot- trwa siedem dni (w Diasporze osiem dni): 15-21 Tiszri.
Święto należy do świąt radosnych i upamiętnia mieszkanie w szałasach i namiotach (hebr. - סוכה Suka) podczas wyjścia z Egiptu i wędrówki do Kanaanu.
święto zamyka dzień ósmy tzw. Simchat Tora ("Radość Tory"), w którym obnoszone są w radosnej procesji zwoje Tory siedmiokrotnie wokół świątyni. Ten dzień jest tak radosnym dniem, że jako jedyny czas w roku nawet dzieci otrzymują możliwość dotknięcia świętych zwojów pisanych świętymi literami
Chanuka (hebr. חנוכה) -trwające osiem dni, poczynając od 25 dnia miesiąca Kiszew do 3 Tislew.
upamiętnia oczyszczenie Świątyni Jerozolimskiej przez Judę Machabeusza z bezczeszczących ją posągów greckich bóstw po zwycięstwie nad wojskami Seleucydów.
Chanuka oznacza "poświęcenie", "odnowienie". Nazwa "chanuka" została nadana dla upamiętnienia faktu, że żydowscy wojownicy odpoczęli (hebr. "chanu") zakończywszy walkę z wojskami syryjsko-greckimi. Miało to miejsce w dniu 25 miesiąca Kislew - zaś zapisaną hebrajskimi literami cyfrę 25, można odczytać jako "ka". Z połączenia obu członów "chanu" i "ka" otrzymano nazwę święta Chanuka.
Najważniejszą czynnością świąteczną jest zapalanie świec umieszczonych w specjalnym ośmioramiennym świeczniku, zwanym "chanukija".
Według tradycji, gdy Juda Machabeusz wszedł do zbezczeszczonej Świątyni, znalazł tam tylko jedno naczynie zawierające specjalną oliwę do złotego świecznika, który płonął w Świątyni. Ilość oliwy była tak mała, że mogła wystarczyć, co najwyżej na jeden dzień. Po oczyszczeniu Świątyni ponownie ustanowiono kult i zapalono złoty siedmioramienny świecznik (menorę). I tu się zdarzył cud. Oliwy wystarczyło na osiem dni, aż do Świątyni dotarły nowe dostawy zaopatrzenia.
Purim - święto losów 14-15 adar,
Nazwa święta pochodzi od słowa "pur", znaczącego "los", ponieważ to właśnie za pomocą losów wróg narodu żydowskiego Haman wyznaczył dzień jego zagłady. Upamiętnia ocalenie Żydów od rzezi, jaka im groziła w Persji. Namiestnik Haman, urażony przez Żyda Mordechaja w swej dumie, postanowił zgładzić wszystkich Żydów mieszkających w owym czasie w Persji. Jednakże Mordechajowi udało się przy pomocy siostrzenicy - Estery, żony króla Ahaswerusa - udaremnić nikczemny plan. Żydzi ocaleli, a Hamana wraz z jego synami powieszono
Do tradycji należą różnego rodzaju maskarady, przedstawienia i pantonimy o treści nawiązującej do wydarzeń opisanych w Księdze Estery. Święto Purim ma charakter karnawału.
Pesach (przaśniki) - 14 nisan, W Izraelu trwa 7 dni, a w diasporze - 8 dni
Słowo "pesach" oznacza "przejść", "ominąć". Tej nocy, kiedy anioł Boży przechodził przez Egipt powodując śmierć wszystkich pierworodnych, domy Izraelitów chronione były krwią baranka paschalnego. W następstwie tego, naród Izraela został wypuszczony z niewoli i wyszedł z ziemi egipskiej. Od tamtej pory Pascha upamiętnia ocalenie pierworodnych Izraela od śmierci w Egipcie.
Pascha jest początkiem narodowej historii Żydów.
Pascha jest jednym z najradośniejszych świąt. Jest to wielkie święto wolności, obchodzone na pamiątkę uwolnienia Żydów z niewoli, uważane za najważniejsze wydarzenie w historii żydowskiej.
Najważniejszym elementem Paschy po powrocie do domów, jest Seder, czyli wieczerza paschalna. Zawiera ona w sobie wyraźne elementy wieczerzy szabatowej - rytualne obmycie rąk (kidusz), błogosławieństwo przed jedzeniem chleba (moci) i błogosławieństwo po jedzeniu (birkat hamazon).
Szawuot (święto tygodni) - 6-7 siwan
W pięćdziesiąt dni po święcie Paschy wypada Szawuot. Święto to obchodzone jest 6-go, a w diasporze także 7-go dnia miesiąca siwan, trzeciego miesiąca roku.
W Piśmie Świętym znajdujemy następujące nazwy święta: Święto Tygodni (hebr. "chag ha-szawuot"), Dzień Pierwszych Owoców (hebr. "jom ha-bikurim") oraz Święto Zbiorów (hebr. "chag ha-kacir"). Jest znane też pod nazwą Pięćdziesiątnicy, ponieważ wypada w pięćdziesiąt dni począwszy od drugiego dnia Paschy i kończy pięćdziesiąt dni liczenia "omeru" (czyli czasu, jaki upływał od potrząsania snopem w Święto Paschy do obrzędu potrząsania w Święto Szawuot - 3 Mojż. 23:15-17).
Święto to pierwotnie oznaczało koniec zbioru jęczmienia i początek zbioru dojrzałej pszenicy. Do Świątyni w Jerozolimie przynoszono wtedy pierwsze dojrzałe w danym roku owoce
Po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej, znaczenie tego święta uległo zmianie. W czasach rozproszenia Żydów, obchodzono je jako rocznicę nadania Tory Izraelowi
W tradycji żydowskiej w dniu tego święta Mojżesz otrzymał od Boga tablice z przykazaniami.