08-12-2011

Nierówności społeczne, stratyfikacja, ruchliwość społeczna

R.Dahrendorf O pojęciu szans życiowych

teoria konfliktu

1. myśl Dahrendorfa

1. społeczeństwo: struktura, reguły strzeżenie tych reguł, ludzie podmiotami struktur społ.

proces: ciągle się zmienia

główny mechanizm strukturalny wywołujący zmianę: konflikt o władzę

przenikanie władzy przez całą strukturę społ. -> rozłożenie nierównomierne

2. szanse życiowe: funkcje więzów i możliwości

wypadkowa możliwości, danych nam i osiągalnych

konflikt: obrona szans życiowych

zmiana społeczne: od szans przeżycia do szans luksusu

3. relacja między szansami a wolnością

posiadanie przez jednostki w otwartym społeczeństwie szansy realizacji -> wolność: poszerzanie szans życiowych

2. Kontekst strukturalny we współczesnej Polsce

• wolność słowa

• demokracja

• przekształcenia gospodarcze

• rozwój edukacji

• otwarte granice (legalna praca za granicą)

• stabilność społ., polit., poczucie bezpieczeństwa

• powstanie nowych zawodów

• migracje

• rozwój kultury

• wydłużenie przeciętnej długości życia (HDI - wskaźnik)

• PKB, alfabetyzacja

3. Znaczenie i sens pojęć

• w Anglii więcej szans niż w Niemczech

• panujące więzi solidarności a nie indywidualnej konkurencji przyczyną cenienia społecznych więzi

• cały czas jednostki identyfikowane przez miejsce przynależności a nie osiągnięcia

• więzy wartościami -> nadającymi znaczenie

O teoretycznym miejscu pojęcia szans życiowych

• społeczeństwo jako pola ról społ.

• oczekiwania wobec pozycji ani losowe ani arbitralne -> chronione sankcjami

• role, oczekiwania skrystalizowane wokół pozycji częścią szerszych rodzin, religii, krajów

• społeczeństwa procesem, nie stoją w miejscu

• społeczeństwo: struktura, reguły, obrona reguł -> ludzie: podmioty struktury (nawet łamiące reguły)

• role społeczne

• Gry klasyfikacyjne

1. więzy

1. strukturyzowane społecznie

2. łączące ludzi z oparciem przekraczającym szczególne stosunki społ. i decyzje władzy oraz umykającym radykalnej zmianie społ.

3. liczba więzów mniej ważna od intensywności

4. więzy dane - możliwości chciane

2. możliwości

1. w przeciwieństwie do szans możliwość sklasyfikowania, również instrumentalnie

2. spajanie przez więzy pozycji społecznych i ludzi je zajmujących -> tworzenie przez możliwości nieograniczonego arsenału wariantów zachowania

3. szanse życiowe

1. funkcje więzów i możliwości

2. próba operacjonalizacji pojęcia szans życiowych biorąca pod uwagę społ. warianty, gdy dostarczają przykładów

3. wyłonienie się przez wynalezienie: nowe szanse wymyślane przez kogoś

4. spotęgowanie : odsłonienie pewnego wzoru

5. poszerzanie: czynienie wymyślonych i rozwiniętych szans życiowych dostępnymi dla większej grupy (np. edukacji)

6. Dalsze uwagi o szansach życiowych i wolności

• szanse i wolność to nie to samo

• pojęcie szans życiowych kategoria analityczną, wolność pojęciem normatywnym

• wolności - opisują stan, w który pewne szanse życiowe muszą być dane

• elementarna wolność - zakłada kontrakt społeczny (np. państwo( i w tym zakresie zawiera element przymusu lub ograniczenia

• wolność - postawa która może być definiowana jako niestrudzone dążenie do poszerzania szans życiowych -> nie zawiera listy koniecznych szans

• konieczne warunki wolości: kontrakt społ. + wolność wypowiedzi -> fundamentalne powiązanie całego społ. wraz szacunkiem dla podstawowych możliwości wyboru pełnej energii jednostki ludzkiej

• poprawa lub rozwój szans życiowych jako zadanie wolności jest pełnym urzeczywistnieniem potencjału społ.

---