Ćwiczenia 5 - 18.11.2015
OPERACJE PASYWNE BANKÓW KOMERCYJNYCH
Operacje pasywne (bierne) banków.
Czynności podejmowane przez bank, polegające na pozyskiwaniu i gromadzeniu przez niego środków finansowych od:
osób fizycznych
podmiotów gospodarczych
organizacji
instytucji rządowych i samorządowych
Takie powierzone bankom środki o charakterze zwrotnym z ich funduszami własnymi stanowią źródło finansowania działalności bankowej. Obejmują one zarówno zobowiązania banku wobec jego klientów, jak i kapitał własny banku.
Nazwa pochodzi stąd, że w bilansie są one ujmowane w pasywach, a pasywa przedstawiają źródła finansowania.
W większości banków zdecydowanie najważniejszą pozycją pasywów są depozyty, czyli lokaty klientów.
Depozyt bankowy.
W szerokim rozumieniu odnosi się do inwestycji finansowej realizowanej przez inwestora (deponenta), polegającej na czasowym powierzeniu bankowi środków finansowych. Jest to instrument wierzycielski, co w pewnym uproszczeniu można traktować jako udzielenie bankowi kredytu przez deponenta. W ujęciu tym depozytem bankowym będzie więc nie tylko lokata bankowa, wkład oszczędnościowy, czy inne środki utrzymywane na rachunkach bankowych, ale także wszystkie pozostałe formy lokowania środków w bankach na przykład poprzez zakup emitowanych przez nie papierów wartościowych.
W węższym rozumieniu pojęcie te ograniczane jest do środków powierzanych bankom i utrzymywanych w różnej formie i na różnych warunkach na rachunkach bankowych.
Rodzaje depozytów bankowych.
Wkłady a vista (dosłownie - za okazaniem).
- Jest to forma depozytu złożonego na rachunku bieżącym klienta.
- Takie depozyty bieżące traktuje się jako bardzo płynne środki finansowe, zbliżone do gotówki, co stanowi zaletę z punktu widzenia klienta.
- Mogą być lokowane na każde żądanie, bez określania terminu, na jaki zostają zdeponowane, a także wypłacane jego posiadaczowi lub wykorzystanie przez niego do regulowania płatności za pomocą polecenia przelewu, karty płatniczej, czy czeku. Odbywa się to w formie gotówkowej i bez restrykcji finansowych.
- W każdej chwili ich wielkość może również ulec zwiększeniu dzięki wpłatom dokonywanym na rachunek okazjonalnie lub cyklicznie przez osoby trzecie i instytucje. W przypadku przedsiębiorstw jest to tak zwany pieniądz transakcyjny, a więc taki, który jest wykorzystywany do finansowania wydatków związanych z bieżącą działalnością gospodarczą (wypłata wynagrodzeń, regulowanie rachunków i faktur), a z drugiej strony powiększany przez płatności realizowane przez klientów i kontrahentów.
- Dla banku ta sytuacja nie jest korzystna, ponieważ ciągłe wahania wielkości zgromadzonych wkładów nie pozwalają na wykorzystanie ich w operacjach aktywnych o dłuższych terminach.
Oprocentowanie wkładów a vista -Wysokie koszty obsługi rachunków bieżących oraz duża płynność przechowywanych na nich środków pieniężnych przekłada się na niskie oprocentowanie tej formy depozytu.
Zalety wkładów a vista:
Związanie klienta z bankiem na dłuższy czas.
Źródło relatywnie taniego kapitału w bankach ze względu na niskie lub zerowe oprocentowanie.
Wady wkładów a vista:
Relatywnie wysokie koszty obsługi rachunku związane z realizacją zleceń płatniczych.
Konieczność utrzymywania pogotowia kasowego na wypadek wypłat środków.
Niepewność co do terminu dysponowania powierzonymi środkami, co prowadzi do ograniczonej możliwości korzystnego ich wykorzystania w dłuższych terminach.
Wkłady terminowe.
- Są to środki pieniężne gromadzone na rachunkach lokat terminowych, rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych, rachunkach oszczędnościowych oraz coraz częściej także w ramach subkonta na rachunkach oszczędnościowo - rozliczeniowych na z góry określony okres, przy czym długość okresu i wysokość oprocentowania ustalana jest przez bank w jego ofercie.
- Lokowane w tej formie środki pieniężne tymczasowo nie są przez ich właścicieli używane w bieżącej działalności gospodarczej lub stanowią niewydatkowaną część dochodów gospodarstw domowych, wynikającą z odroczenia konsumpcji w czasie. Najczęściej powierzane są bankom na czas określony w terminowe za wypowiedzeniem.
Depozyty terminowe za wypowiedzeniem.
- W momencie zakładania nie mają określonego czasu jej trwania. Po upływie terminu depozytu albo jest ona automatycznie odnawiana na następny okres albo środki wraz z odsetkami przelewane są na wskazany rachunek bankowy.
- W przypadku odnawiania depozytu terminowego jego warunki mogą się jednak różnić od ustalonych w umowie, ponieważ bank rozpoczyna depozyt na warunkach oferowanych przez niego w czasie bieżącym, a nie z dnia zawierania umowy. Odnawianie depozytu oznacza również, że faktyczny czas jego trwania nie musi być tożsamy z terminem pierwotnym zawartym w umowie o założenie depozytu. Dostęp do środków finansowych jest jednak ograniczony w kolejnych okresach, których długość wyznaczana jest terminem początkowym. Wypłata nawet części środków przed terminem (pierwotnym lub odnawialnym) powoduje obniżenie lub utratę oprocentowania.
- Nie nakładają na bank obowiązków świadczenia deponentowi jakichś dodatkowych usług, ponieważ z rachunków, na których są utrzymywane, nie wykonuje się zleceń płatniczych, czy też nie wydaje się do nich kart płatniczych. W zasadzie nie powinny więc występować różnice w oprocentowaniach depozytów terminowych różnych grup klientów. W praktyce jednak takie zróżnicowanie występuje, będąc przede wszystkim konsekwencją dokonywanej przez bank segmentacji z punktu widzenia znaczenia określonej grupy klientów, czy oferowanej przez nią podaży środków finansowych.
Oprocentowanie depozytów terminowych.
Środki powierzane bankom w postaci depozytów terminowych pozostają w nich z reguły przez dłuższy i określony czas, co pozwala im na lepsze zarządzanie finansami i planowanie terminów operacji aktywnych. Z tego względu depozyty terminowe są wyżej oprocentowane niż depozyty bieżące.
Wysokość oprocentowania ustalana jest w umowie o otwarciu rachunku i założenie lokaty, przy czym banki mają możliwość swobodnego kształtowania poziomu, zasad i rodzajów naliczania odsetek.
Oprócz terminu wymagalności bardzo często brana jest również pod uwagę kwota depozytu, jego rodzaj, a także znaczenie deponenta dla banku.
Z reguły występuje zależność, że dłuższemu terminowi ulokowania depozytu towarzyszy wyższe oprocentowanie.
Jednak w sytuacji wysokiej inflacji i spodziewanego jej spadku w dłuższym okresie, a w ślad za tym spadku oprocentowania, może występować zjawisko inwersji stóp procentowych, więc im krótszy termin, tym wyższe oprocentowanie.
Rodzaj oprocentowania.
O oprocentowaniu stałym.
Oprocentowanie niezmienne przez cały okres deponowania środków, zwykle zakładane na krótkie okresy.
O oprocentowaniu zmiennym.
Oprocentowanie podwyższane lub obniżane w zależności od rozwoju sytuacji na rynku finansowym oraz sytuacji finansowej banku.
O oprocentowaniu dynamicznym.
Oprocentowanie progresywne, rosnące wraz ze wzrostem kwoty deponowanej na rachunku.
Konieczność określenia terminu lokaty.
Na określony termin.
Okres przechowywania środków w banku jest przez klienta deklarowany przy zakładaniu lokaty, oczywiście jego niedotrzymanie powoduje konsekwencje finansowe, relatywnie wysoko oprocentowane.
Na nieokreślony termin (lokata call - za wypowiedzeniem).
Decyzja o wycofaniu pieniędzy z banku może być podjęta w każdej chwili, niżej oprocentowane niż lokaty z podaniem terminu przechowywania środków.
Lokaty, w których nie określa się terminu zdeponowania środków finansowych. Oprocentowane według zmiennej stopy procentowej (przy wysokiej kwocie lokaty dopuszcza się możliwość negocjacji wysokości oprocentowania) bez kapitalizacji odsetek, a wycofanie środków wymaga złożenia w banku wypowiedzenia na 1 lub 2 dni robocze przed terminem wypłaty.
Możliwość wyboru warunków lokaty.
Standardowe.
Wysokość oprocentowania, a także termin lokaty i ewentualnie jej kwota ustalane są przez banki i nie podlegają negocjacji, oferowane masowym, drobnym klientom.
Negocjowane.
Tu w przeciwieństwie do powyższego przykładu wysokość oprocentowania, termin lokaty i ewentualnie jej kwota podlegają negocjacji, proponowane klientom ważnym, deponującym duże kwoty.
Szczególna forma depozytu terminowego oferowanego klientom dysponującym znacznymi środkami pieniężnymi na warunkach indywidualnych. Negocjacje warunków lokaty mogą dotyczyć na przykład wysokości oprocentowania, terminu (od 1 do 365 dni).
Sposób kapitalizacji odsetek.
Kapitalizowane.
Odsetki są dopisywane do kapitału w czasie trwania lokaty.
Niekapitalizowane.
Odsetki są dopisywane do kapitału po upływie okresu trwania lokaty.
Zalety depozytów terminowych:
Większa swoboda dysponowania kapitałem w dłuższych okresach (środki utrzymywane są przez określony czas, więc banki mogą dokładniej planować własne operacje finansowe).
Niskie koszty obsługi rachunków (brak zleceń płatniczych i usług dodatkowych).
Wady depozytów terminowych:
Wyższy koszt pozyskania kapitału (oprocentowanie wyższe niż w przypadku depozytów bieżących).
Ryzyko związane z możliwością wycofania przez deponenta wkładu przed terminem (tym dotkliwsze, im wyższa kwota lokaty).
Coraz częściej banki wprowadzają nowe formy tradycyjnych lokat. Dają one klientowi niespotykane wcześniej możliwości lokowania nadwyżek finansowych. Przykładami tutaj mogą być:
Lokaty progresywne.
Umożliwiają zwiększanie środków, jakie były zdeponowane na lokacie w momencie jej zakładania poprzez dopłaty dokonywane z dowolną częstotliwością, ale w wysokości ustalonej przez bank bez konieczności zawierania z nim kolejnej umowy. Oprocentowanie najczęściej wzrasta wraz z wysokością zdeponowanego wkładu.
Dają możliwość uzupełniania zdeponowanego wcześniej kapitału wpłatami dodatkowymi bez konieczności zakładania nowych rachunków i naruszania warunków umowy.
Lokaty dynamiczne.
Budzą zainteresowanie przede wszystkim klientów niezdecydowanych na jaki termin zdeponować w banku swoje środki, ponieważ stopa oprocentowania depozytów wzrasta z wydłużaniem się okresu lokaty.
Rodzaj krótkoterminowego depozytu, którego oprocentowanie wzrasta wraz z wydłużaniem okresu utrzymywania lokaty (zwiększa się zazwyczaj na koniec kolejnego miesiąca). Jest to zatem korzystne rozwiązanie w sytuacji, gdy nieznany jest czas, w jakim możliwe będzie dysponowanie posiadanymi nadwyżkami finansowymi. Środki z tej lokaty można wycofać po upływie dowolnego terminu i zachować oprocentowanie proporcjonalnie do okresu utrzymania lokaty.
Lokaty rentierskie.
Właściciel rachunku zobowiązuje się do oddania do dyspozycji banku na określony czas znaczącej sumy środków pieniężnych w zamian za możliwość dysponowania odsetkami naliczanymi w odstępach czasu określonych w umowie (najczęściej miesięcznych) i niepodlegających zmianie. Odsetki nie podlegają więc kapitalizacji, tylko są stawiane do dyspozycji właściciela rachunku.
Lokaty automatyczne.
Służą do zarządzania nadwyżkami pieniężnymi klienta zgromadzonymi na jego rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowym poprzez automatyczne zakładanie lokaty ze środków klienta, jeżeli te przekroczą ustalony przez niego limit. Po przekroczeniu określonego w umowie minimalnego salda środki pieniężne powyżej tego limitu są przez bank bez dodatkowej dyspozycji klienta blokowane w ramach subkonta jako wyżej oprocentowana lokata automatyczna. Limity, oprocentowanie i terminy są przy tym ustalane indywidualnie.
Lokaty overnight.
Środki finansowe gromadzone na rachunku rozliczeniowym lub oszczędnościowo - rozliczeniowym klienta są przez bank blokowane w ramach subkonta na jedną noc, a odsetki od zablokowanej kwoty są naliczane według stopy procentowej wyższej niż oprocentowanie rachunku głównego.
Lokaty inwestycyjne.
Rynek kapitałowy - rynek obrotu instrumentami finansowymi o charakterze wierzycielskim lub własnościowym, których termin realizacji wynosi co najmniej rok. Są połączeniem klasycznej lokaty terminowej z inwestycją na rynku kapitałowym, które zapewnia bezpieczeństwo zainwestowanych środków oraz możliwość osiągnięcia zysków przewyższających odsetki z tradycyjnej lokaty, oprócz oprocentowania lokaty bankowej klient osiąga dodatkowy zysk z tytułu inwestowania w papiery wartościowe.
E - lokaty.
Formy lokat, które mogą założyć osoby posiadające rachunek z dostępem do Internetu. Ich oprocentowanie jest z reguły wyższe od lokat zakładanych w tradycyjny sposób, czyli oddziale banku, ze względu na niższe koszty obsługi.
Banki decydują się na takie rozwiązania, aby zróżnicować swoją ofertę depozytową, a także, żeby zyskać nowych klientów. Tworzenie takich innowacyjnych produktów depozytowych staje się cechą charakterystyczną dla każdego banku w warunkach konkurencji międzybankowej.
Oprocentowanie
Może być uzależnione od sumy środków zgromadzonych na rachunku, zawsze jest jednak wyższe niż w przypadku tradycyjnego depozytu bieżącego i niższe niż w przypadku tradycyjnego depozytu terminowego.
Certyfikaty depozytowe.
W praktyce bankowej zarówno bank centralny, jak i większa część banków komercyjnych pozyskują środki finansowe z emisji certyfikatów depozytowych. Kolejnym papierem zastrzeżonym tylko dla banków hipotecznych są listy zastawne. Ponadto banki mogą emitować bony lokacyjne, bony pieniężne, czy obligacje.
Certyfikaty depozytowe po raz pierwszy pojawiły się w latach 60. XX wieku w Stanach Zjednoczonych, a europejskie oddziały banków amerykańskich, emitując eurodolarowe certyfikaty przyczyniły się do rozpowszechnienia tego instrumentu na rynku europejskim. Emitowane o wysokich, okrągłych nominałach zaczynających się od 100 tysięcy USD, były łatwo zbywalne na międzynarodowych rynkach pieniężnych jako wygodne i bezpieczne papiery wartościowe.
Certyfikat depozytowy jest więc zbywalnym krótkoterminowym dłużnym papierem wartościowym, emitowanym przez instytucje kredytowe, potwierdzającym złożenie u jego emitenta depozytu i dającym jego posiadaczowi prawo do określonej kwoty środków pieniężnych.
Generalnie bankowe papiery wartościowe służą gromadzeniu przez banki środków pieniężnych w walucie krajowej lub obcej, najczęściej w krótkim okresie (do 1 roku).
Stanowią imienne lub na okaziciela zobowiązanie banku do zwrotu po określonym czasie wartości nominalnej wraz z odsetkami.
Należą do kategorii papierów wierzycielskich - zaświadczają, że ich nabywca zdeponował w banku określoną kwotę środków pieniężnych, na określony czas i jest wierzycielem banku - emitenta w odniesieniu do wartości nominalnej oraz odsetek ustalonych w umowie.
Podstawową zaletę dla emitenta stanowi pewność wkładu, który nie może być wycofany z banku przed umownym terminem, a dla deponenta możliwość odzyskania ulokowanych środków niemal w każdej chwili, poprzez odsprzedanie otrzymanego waloru na rynku wtórnym. W porównaniu z obligacjami bankowe papiery wartościowe charakteryzuje uproszczona procedura emisji, a przez to dla banku - niższe koszty pozyskania kapitału.
Bankowy papier wartościowy zawsze musi zawierać w nazwie określenie „bankowy papier wartościowy”, a w treści takie elementy, jak:
Wartość nominalna.
Zobowiązanie banku do naliczenia określonego oprocentowania według ustalonej stopy procentowej oraz dokonania wypłaty oznaczonej kwoty osobie uprawnionej w określonych terminach.
Oznaczenie posiadacza papieru wartościowego, jeżeli jest to papier imienny lub adnotację, że jest to papier na okaziciela.
Zasady przenoszenia praw wynikających z papieru wartościowego.
Numer papieru wartościowego.
Datę emisji.
Podpisy osób upoważnionych do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku.
Listy zastawne.
Kolejnym rodzajem papieru wartościowego emitowanym wyłącznie przez banki hipoteczne są listy zastawne.
Jest to papier wartościowy imienny lub na okaziciela, w których bank - emitent zobowiązuje się wobec uprawnionego do spełnienia określonych świadczeń pieniężnych, czyli wypłaty odsetek i wykupu w sposób i terminach określonych w warunkach emisji.
Mogą być emitowane w postaci dokumentu papierowego, ale coraz częściej przyjmują postać zdematerializowaną, a nabywca otrzymuje jedynie dokument potwierdzający zawarcie transakcji - świadectwo depozytowe.
Nominał może być wyrażony w walucie krajowej lub walucie obcej, w dotychczasowej praktyce emitowane były jedynie listy nominowane w PLN, EUR i USD.
Emisje w walutach obcych nakładają jednak na bank obowiązek dokonania wszelkich czynności ograniczających ryzyko walutowe.
Łączna kwota nominalnych wartości znajdujących się w obrocie listów zastawnych banku hipotecznego nie może przekroczyć 40 krotności jego funduszy własnych powiększonych o kwotę rezerwy na ryzyko ogólne. Dochód banku z tytułu odsetek od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką nie może być z kolei niższy niż koszty z tytułu odsetek od znajdujących się w obrocie hipotecznych listów zastawnych.
Stanowią główne źródło finansowania banków hipotecznych, jednak ze środków uzyskanych z ich emisji bank może refinansować tylko udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz zakup wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką. Listy zastawne można podzielić na:
Hipoteczne listy zastawne.
Publiczne listy zastawne.
W przypadku hipotecznych listów podstawą emisji są:
wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipotekami, zarówno z tytułu udzielonych przez niego kredytów hipotecznych, jak i nabytych wierzytelności innych banków z tytułów udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką.
Do wysokości 10% sumy wierzytelności zabezpieczonych hipotekami - środki banku hipotecznego ulokowane w gotówce, w NBP w papierach wartościowych emitowanych lub gwarantowanych przez podmioty wskazane przy publicznych listach zastawnych.
Z kolei w przypadku publicznych listów zastawnych podstawę emisji stanowią wierzytelności banku hipotecznego z tytułu udzielonych kredytów niezabezpieczonych hipoteką oraz nabytych wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów niezabezpieczonych hipoteką, jeśli kredytobiorcą, gwarantem lub poręczycielem spłaty są podmioty takie, jak:
Skarb Państwa.
NBP.
Europejski Bank Centralny.
Rządy lub banki centralne państw członkowskich UE lub OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju).
Jednostki samorządu terytorialnego.
Bony kasowe (pieniężne) - Krótkoterminowe (zazwyczaj z terminem wykupu od trzech do dwunastu miesięcy) papiery wartościowe emitowane przez banki, denominowane w okrągłych kwotach i z reguły oprocentowane na poziomie wyższym niż średnia z lokat bankowych. Dlatego bony te, jeśli znajdują się w ofercie banku, są chętnie nabywane przez osoby fizyczne, a zwłaszcza przedsiębiorstwa.
Bony oszczędnościowe (lokacyjne).
Dokumenty imienne lub na okaziciela potwierdzające złożenie w banku wkładu oszczędnościowego o określonej wartości. Mogą być emitowane w seriach o różnej wartości oraz mogą być oprocentowane w wysokości zależnej od okresu i warunków ulokowania oszczędności.
Obligacje.
Dłużne papiery wartościowe o okresie trwania wynoszącym co najmniej 1 rok. Są one zwykle wyżej oprocentowane niż bony (z uwagi na dłuższy czas trwania).
Jednym z typów obligacji są obligacje zamienne. Ich posiadacze mają prawo do zamiany tych obligacje na akcje emitenta. Stanowi to istotną zachętę dla części nabywców obligacji, praktyka pokazuje bowiem, że często spadkowi ich notowań giełdowych towarzyszy wzrost cen akcji, co może sprawić, że zamiana obligacji na akcje po ustalonej od początku cenie będzie korzystna. W takiej sytuacji można liczyć na to, że uda się sprzedać obligacje zamienne nawet wtedy, gdy ich oprocentowanie będzie nieco niższe niż innych papierów wartościowych na rynku. Bank emitujący obligacje zamienne ma więc nadzieję na nieco tańsze pozyskanie środków finansowych.
Polskie banki zaczęły też emitować obligacje na rynku międzynarodowym. Stopa procentowa jest w Europie Zachodniej i USA niższa niż w Polsce, co pozwala bankom emitującym obligacje zagranicą na zmniejszenie kosztu pozyskania pieniądza. Emisje takie mogą skutecznie przeprowadzać tylko banki o ustalonej renomie międzynarodowej.
Rezerwa obowiązkowa.
Rezerwę obowiązkową stanowi wyrażona w procentach część środków pieniężnych w złotych i walutach obcych zgromadzonych na rachunkach bankowych, środków uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych środków przyjętych przez bank podlegających zwrotowi.
Rezerwa obowiązkowa stanowi 3,5% wartości depozytów. Oznacza to, że bank musi przekazywać 3,5% wartości depozytu do użytkowania (na czas trwania depozytu) do Narodowego Banku Polskiego.
Dla banków komercyjnych rezerwy obowiązkowe wiążą się z obciążeniem finansowym, wynikającym z dezaktywizacji części depozytów unieruchamianych w postaci rezerw obowiązkowych, które nie mogą być wykorzystane np. na cele kredytowe.
Bank płaci więc za pozyskane pieniądze więcej, niżby to wynikało z tabeli oprocentowań.
Zmniejsza to dochody banków komercyjnych, tym bardziej że ze względu na rosnącą konkurencję, często nie jest możliwe rekompensowanie negatywnych skutków dochodowych na drodze zmniejszenia oprocentowania depozytów przyjmowanych przez banki, bądź podwyższanie oprocentowania kredytów.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny.
Podstawowym obowiązkiem banku jest zwrot depozytu klientowi. Banki czynią to, jeśli zachowują płynność. Większość polskich banków nigdy nie miała problemów w tym zakresie, zawsze są jednak banki, których płynność jest przynajmniej przejściowo zagrożona. Jeśli w takim banku klienci masowo wystąpią o zwrot depozytów, powstanie groźna sytuacja, w której jedynym wyjściem byłaby pomoc ze strony państwa, właścicieli banku lub innych banków.
Jedną z instytucji, które w takich sytuacjach mogą udzielać pomocy, jest zasilany przez wszystkie banki Bankowy Fundusz Gwarancyjny.
Jego głównym celem jest stabilizacja systemu bankowego przez zmniejszenie obaw deponentów przed stratami wynikającymi z posiadania depozytów bankowych.
Jeśli jakiś bank przeżywa poważne trudności, może on wystąpić do Funduszu o wsparcie finansowe.
BFG gwarantuje więc wypłatę środków pieniężnych zgromadzonych w banku na rachunkach imiennych deponenta oraz jego należności wynikających z innych czynności bankowych, potwierdzonych wystawionymi przez ten bank dokumentami.
Podstawą wyliczenia należnej od BFG kwoty jest suma wszystkich należności deponenta wobec pojedynczego banku (bez względu na liczbę zawartych przez niego umów rachunku bankowego lub innych należności) skorygowana o wartość jego zobowiązań wobec tego banku.
Jednak uzyskane w ten sposób saldo dodatnie niekoniecznie zostanie klientowi wypłacone w całości. Maksymalna wysokość środków, która może być zwrócona jednemu deponentowi w ramach gwarancji BFG obecnie wynosi bowiem równowartość 100 tysięcy EUR. Natomiast należności przekraczające ustalony limit stanowią roszczenie klienta wobec banku, którego może dochodzić na ogólnych zasadach prawa upadłościowego i naprawczego.
Obecnie cała procedura wypłaty środków gwarantowanych powinna zakończyć się w ciągu 20 dni roboczych od dnia spełnienia warunków gwarancji, z możliwością jej wydłużenia przez KNF o kolejne 10 dni roboczych.
Deponent w wyznaczonym miejscu i terminie może należność odebrać gotówką lub złożyć dyspozycję przekazania środków przekazem pocztowym albo przelewem na rachunek w innym banku. Nieodebranie środków we wskazanym terminie skutkuje jednorazowo wyznaczeniem dodatkowego terminu wypłat, a po tym okresie odbiór środków jest już możliwy tylko bezpośrednio w BFG, po wypełnieniu i złożeniu (osobiście lub drogą pocztową) odpowiedniego wniosku w ciągu pięciu lat od dnia zawieszenia działalności banku. Po tym czasie roszczenia deponenta wobec BFG wygasają.
Środki gwarantowane zawsze wypłacane są w walucie krajowej, a do przeliczenia wartości waluty obcej na złote stosowany jest średni kurs NBP z dnia spełnienia warunku gwarancji.
Najtańszym źródłem finansowania działalności banków, jest pozyskiwanie środków z depozytów klientów indywidualnych, instytucjonalnych oraz podmiotów gospodarczych. Niestety środki te nie są wystarczające, dlatego banki muszą również poszukiwać środków na rynku międzybankowym.
Międzybankowy rynek pieniężny stanowi segment rynku finansowego, na którym przedmiotem obrotu są płynne nadwyżki finansowe utrzymywane przez banki komercyjne na rachunkach w banku centralnym oraz instrumenty finansowe o terminie zapadalności do 1 roku.
Czyli służy on głównie do regulowania płynności systemu bankowego.
Na koniec każdego dnia bank musi dysponować środkami, które umożliwiają mu spłatę wszystkich zapadających zobowiązań, by nie narazić się na sankcje w postaci karnych odsetek oraz aby nie stracić zaufania klientów, których zleceń nie będzie w stanie zrealizować. W sytuacji tej bank komercyjny poszukuje środków na rynku międzybankowym, natomiast wówczas, gdy na koniec dnia bank dysponuje nadwyżką finansową , może uzyskać dodatkowy dochód z lokowania ich w dostępne instrumenty.
Ogólnie na rynku międzybankowym operacje dokonują się pomiędzy bankami a instytucjami, które są uprawnione do przyjmowania depozytów.
W Polsce uczestnikami rynku międzybankowego są:
Narodowy Bank Polski;
banki krajowe, oddziały instytucji kredytowych, oddziały banków zagranicznych;
Bankowy Fundusz Gwarancyjny.
Nie wszystkie wymienione podmioty maja prawo uczestniczyć we wszystkich transakcjach zawieranych na poszczególny segmentach owego rynku.
Na rynku międzybankowym obsługa umów zajmują się instytucje pośredniczące. Ich działalność dotyczy głównie nawiązywania kontaktów pomiędzy stronami transakcji, rejestrowania i przechowywania instrumentów finansowych, rozliczania i rozrachunku transakcji.
Do instytucji pośredniczących zaliczyć można:
Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW)- centralna instytucja odpowiedzialna za prowadzenie i nadzorowanie systemu depozytowo- rozliczeniowego w zakresie obrotu instrumentami finansowymi w Polsce;
Zagraniczne instytucje depozytowo- rozliczeniowe (odpowiedniki polskiego KDPW); Ich znaczenie jest niewielkie w przeciwieństwie do firm brokerskich.
Firmy brokerskie- ułatwiają zawieranie umów między bankami, dostarczając tym samym informacji o aktualnie najkorzystniejszych ofertach kupna i sprzedaży, bez podawania tożsamości oferentów. Jest to tzn. system open outery. Najczęściej wykorzystywane w transakcjach zabezpieczonych papierami wartościowymi (np., bonami skarbowymi, pieniężnymi), transakcjach swapów walutowych oraz pożyczek międzybankowych.
Znaczącą role na rynku międzybankowym odgrywają dostawcy informacji nie będący stronami transakcji. Dominującymi w tej kwestii firmami są od lat nie tylko w Polsce Thomson Reuters, Bloomberg i Telerate.
Rynek międzybankowy jest rynkiem niepublicznym i nieregulowanym. Zasady i warunki transakcji są ustalane w drodze dwustronnych uzgodnień. Konsekwencjami takiego sposobu funkcjonowania są:
Brak jednego miejsca ogłaszania ofert
Brak centralnej instytucji koordynującej zawierania transakcji
Brak bieżącej i publicznej informacji o stopach procentowych oraz wielkościach zawartych umów.
Stowarzyszenie Rynków Finansowych ACI Polska- jest organizacją osób aktywnych zawodowo przy transakcjach na międzynarodowym i krajowym rynku pieniężno-walutowym. Pomysł na zorganizowanie się został zrealizowany przez grupę dealerów w 1992 roku.
Stawki referencyjne w Polsce:
WIBOR (Warsaw Interbank Offer Rate)- średnia arytmetyczna ze stawek podawanych przez wybranych uczestników w danym dniu, po jakich są gotowi sprzedać depozyt złotowy na dany termin w ciągu pierwszych piętnastu minut po opublikowaniu stawki.
WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate)- średnia arytmetyczna ze stawek podawanych przez wybranych uczestników rynku w danym dniu, po jakich są gotowi przyjąć depozyt złotowy na dany termin w ciągu pierwszych piętnastu minut po opublikowaniu stawki.
POLONIA (POLish Over Night Index Average)- wprowadzona z inicjatywy SRF ACI Polska w 2005r. Ustalana jest dla jednodniowych depozytów, średnią ze stawek, po jakich w danym dniu dokonane zostały transakcje kupna bądź sprzedaży, ważoną kwotami tych depozytów
Rynek międzybankowy dzielimy, ze względu na:
Uczestników transakcji:
Segment rynku z udziałem banku centralnego- obejmuje transakcje, w których jedną ze stron jest NBP, a drugą bank komercyjny.
Kredyt refinansowy;
Depozyty jednodniowe w banku centralnym;
Operacje otwartego rynku;
Segment transakcji pomiędzy pozostałymi uczestnikami rynku- transakcje między bankami, polegające na lokowaniu środków przez podmioty posiadające płynne nadwyżki finansowe w podmiotach, które posiadają ich niedobór.
Ryzyko kredytowe:
Segment transakcji niezabezpieczonych
Depozyty jednodniowe NBP;
Depozyty o różnych terminach zapadalności między bankami.
Segment transakcji zabezpieczonych
Zabezpieczone walutami
Zabezpieczone papierami wartościowymi o niskim ryzyku utraty płynności.
Swap walutowy (fx swap)- kombinacja dwóch przeciwstawnych transakcji wymiany walut, rozliczanych w różnych terminach i umożliwiających pozyskanie środków na czas określony w warunkach umowy. W praktyce oznacza sprzedaż danej waluty obcej, oraz obowiązek jej odkupienia.
Operacje repo (repurchase agreement- przyczepienie odkupu)- polega na warunkowym zakupie papierów wartościowych przez bank centralny z jednoczesnym zobowiązaniem się banku komercyjnego do ich odkupu w określonym terminie , po uzgodnionej z góry, odpowiednio wyższej cenie. Ma charakter krótkoterminowy.
Operacja revers repo- warunkowa sprzedaż papierów wartościowych przez bank centralny , przy jednoczesnym zagwarantowaniem przez niego odkupienia papierów w odpowiednim terminie, po ustalonej z góry, wyższej cenie.
Lokaty międzybankowe
Są wtórnym źródłem zasilania finansowego banków, zakładane z nadwyżek depozytów pozyskiwanych przez banki.
Można wyróżnić 2 sytuacje:
Środki pozyskiwane przez bank są niższe od aktualnego zapotrzebowania banku, co wymaga ich pozyskania. Czyli przyjmowanie depozytu- zaciąganie pożyczki
Środki pozyskiwane przez bank są wyższe od zapotrzebowania banku, więc wymagają zagospodarowania. Czyli udzielanie depozytu (udzielanie pożyczki)
Funkcje lokat międzybankowych:
Źródło zysku.
Pozwalają zachować równowagę finansową w banku, a więc zrównoważyć ilość pieniądza, jaką bank posiada, a jaką potrzebuje w danym okresie.
Wskaźnik zaufania banku względem banku, w którym zostaną zdeponowane środki jego klientów.
Utrzymują płynność finansową.
Rodzaje depozytów na rynku międzybankowym:
Depozyty o ustalonym terminie spłaty
Depozyty z nieustalonym terminem spłaty.
Zasady charakteryzujące depozyty z ustalonym terminem spłaty:
Dokładny termin spłaty;
Czas trwania (od wpłaty do spłaty);
Brak możliwości przerwania depozytu .
Rodzaje depozytów z ustalonym terminem spłaty:
Depozyty jednodniowe:
Overnight (O/N)- środki przekazywane są w dniu zawarcia umowy(data waluty dziś), a spłata następuje w następnym dniu roboczym(data waluty jutro).
Tomorrow next (T/N)- środki stawiane są do dyspozycji pierwszego dnia roboczego po zawarciu transakcji (data waluty jutro), a zwracane w dniu następnym (data waluty spot)
Spotnext (S/N)- rozpoczyna się w drugi dzień roboczy po zawarciu transakcji (data waluty spot), a zwrot następuje następnego dnia roboczego (data waluty forward)
Depozyty dłuższe niż 1 dzień:
Week fixe (W/F, SW, F) - zakończenie lokaty następuje 7 dni po dacie waluty spot, a w przypadku .
2 weeks (2W)- zakończenie lokaty przypada 14 dni po dacie waluty spot
1 month (1M)- zakończenie lokaty przypada miesiąc po dacie spot
2-12 months- zakończenie lokaty przypada określoną w nazwie liczbę miesięcy po dacie spot.
Rodzaje depozytów z nieustalonym terminem spłaty- aby wycofać lub powiększyć lokatę musimy poinformować bank.:
Depozyty call-24 - powiadomienie banku korespondenta musi nastąpić co najmniej z wyprzedzeniem 1 dnia roboczego przed datą waluty, z jaką bank planuje wycofanie lub powiększenie wkładu.
Depozyt call-48 - powiadomienie banku korespondenta musi nastąpić co najmniej z wyprzedzeniem 2 dni roboczych przed datą waluty, z jaką bank planuje wycofanie lub powiększenie wkładu.
Taki pieniądz, który jest pozyskiwany z lokat międzybankowych jest stosunkowo drogi, ale jego pozyskanie ma też zalety:
Banki nie muszą tworzyć rezerw obowiązkowych z tytułu zakładanych lokat międzybankowych.
Zyski z tych lokat nie są opodatkowane.
Koszt własny i nakład pracy na uzyskanie lokat są niskie.
Przebieg transakcji na rynku lokat międzybankowych:
Bank kontaktujący (który chce pożyczyć bądź ulokować środki) kontaktuje się z bankiem kwotującym (który podaje wiążące oferty cenowe- nie może się później z nich wycofać, podwarunkiem, że kontrahent natychmiast zdecyduje się) prosząc o podanie cen dla depozytu w określonej walucie i na ustalony termin, zaznaczając jednocześnie max wartość ewentualnej transakcji, ale bez informacji kierunku transakcji (tzn czy jest to kupno czy sprzedaż). Wówczas dealer banku kwotującego podaje dwie stawki:
BID- cena kupna określonego instrumentu finansowego
OFFER- cena sprzedaży instrumentu finansowego.
Różnica pomiędzy nimi stanowi źródło dochodów odsetkowych banku tzw(spread).
Oferta nie podlega negocjacji. Najbardziej konkurencyjnym kwotowaniem jest kwotowanie CHOICE- zrównanie stawki BID i OFFER. Po zawarciu transakcji zostaje sporządzona nota transakcyjna- bill.(zawiera potwierdzenie i dane do rozliczenia).
Rachunek nostro- rachunek bieżący w określonej walucie, jaki bank otworzył w innym kraju lub w banku za granicą.
Rachunek loro- rachunek bankowy w określonej walucie, jaki dany bank otworzył u siebie dla innego banku.
Rodzaje finansowania z banku centralnego
Kredyt refinansowy- kredyt udzielany bankom komercyjnym przez bank centralny w celu uzupełnienia ich zasobów finansowych. NBP może udzielić go w celu:
Uzupełnienia zasobów finansowych banków (regulowanie płynności)
Realizacji programu naprawczego, w sytuacji braku płynności banku komercyjnego
Kredyt do określonej kwoty w rachunku bankowym, pod zastaw papierów wartościowych.
Rodzaje kredytu refinansowego:
Kredyt lombardowy- forma krótkookresowej pożyczki udzielanej pod zastaw papierów wartościowych, której celem jest niwelowanie krótkookresowych luk płynności poszczególnych banków. Termin wykorzystania kredytu wynosi 1 dzień, a warunkiem zaciągnięcia kolejnego kredytu lombardowego jest spłata kredytu zaciągniętego w poprzednim dniu operacyjnym. Obecnie banki korzystają z kredytu lombardowego rzadko, najczęściej w celu uzupełnienia środków w ostatnim dniu roboczym. Oprocentowany stopą lombardową, określa górny pułap wzrosu rynkowych stóp overnight. Papiery wartościowe które mogą zabezpieczyć kredyt lombardowy:
Bony i obligacje skarbowe w zł i euro;
Bony pieniężne i obligacje NBP;
Wybrane obligacje komunalne, obligacje banku gospodarstwa krajowego, oraz Europejskiego Banku Inwestycyjnego;
Listy zastawne.
Kredyt techniczny (w ciągu dnia operacyjnego)- kredyt zabezpieczony papierami wartościowymi, zaciągany i spłacany w ciągu 1 dnia operacyjnego. Wprowadzony przez NBP w celu uelastycznienia systemu rozrachunku międzybankowego oraz ułatwienia zarządzania płynnością operacji. Kredyt techniczny różni się tym od lombardowego, że nie uwzględnia papierów wartościowych w walucie obcej oraz wobec zabezpieczenia papierami wartościowymi stosuje się przywłaszczenie, a nie zastaw. Największą zaletą dla banków komercyjnych w przypadku kredytu technicznego jest to, że nie jest on obciążony dodatkowymi kosztami, gdyż w związku z tym, że kredyt wykorzystywany jest i spłacany w tym samym dniu operacyjnym, nie jest oprocentowany. Kwota kredytu stanowi 80% wartości przewłaszczonych skarbowych papierów wartościowych.
Kredyt redyskontowy (redyskonto weksli)- forma krótkoterminowego refinansowania banków. Polega na odkupowani przez bank centralny weksli, uprzednio przyjętych przez bank kom do dyskonta. Kwota uzyskana przez bank komercyjny pomniejszana jest o odsetki redyskontowe. Jest on najrzadziej wykorzystywanym kredytem, pomimo najniższego oprocentowania. Taka sytuacja spowodowana jest mnogością wymogów, jakie muszą spełniać weksle oddawane do redyskonta.
Kredyt dyskontowy- powstał po wielkim kryzysie, w 2010r. Polega na tym, że NBP może wykupić weksle własne wystawione przez przedsiębiorców nie będących os. Fizycznymi, które stanowią zabezpieczenie kredytu w zł. w okresie spłaty nie krótszym niż 1 rok. W momencie wykupu bank centralny udziela kredytu dyskontowego instytucji na którą weksel był wystawiony, pod warunkiem zawarcie wcześniej umowy między tymi instytucjami oraz posiadania rachunku bieżącego w NBP. Kredyt udzielany jest w pomniejszaniu o stopę dyskontową. Kredyt dyskontowy jest konkurencyjnym wobec kredytów lombardowego i redyskontowego, ponieważ wobec kredytu redyskontowego - brak wymogu pochodzenia weksla z dokonanych obrotów gospodarczych, a wobec kredytu lombardowego- udzielany na okres dłuższy niż 1 dzień, oprocentowany według niższej stopy procentowej.
Praktyka pokazuje, że najczęściej wykorzystywanym kredytem jest kredyt techniczny, który pomaga w likwidowaniu chwilowych braków płynności oraz w przypadku spełnienia wszystkich warunków umowy, nie jest obciążony kosztem pozyskania kapitału.
Operacje otwartego rynku- zespół transakcji kupna/ sprzedaży dłużnych papierów wartościowych, w celu kształtowania pożądanej podaży pieniądza.
Bank centralny może zawierać z bankami komercyjnymi:
Transakcje bezwarunkowe (outright)- polegają na natychmiastowej, bez podejmowania dodatkowych zobowiązań, sprzedaży/ kupnie papierów wartościowych;
Transakcje warunkowe (covered)- obejmują transakcje repo i reverse repo. O których wcześniej wspomniałam.
Zakupywać/ sprzedawać bony pieniężne NBP;
Dokonywać operacji repo i reverse repo;
Przedterminowo sprzedawać bony pieniężnych NBP, NBP;
Zakupywać/ sprzedawać obligacje NBP;
Przedterminowo sprzedawać obligacje NBP, NBP;
Bezwarunkowo zakupywać/ sprzedaż papiery wartościowe na rynku wtórnym.
Podział operacji otwartego rynku:
Operacje podstawowe- emitowane są w postaci 7-dniowych bonów pieniężnych NBP. Przetargi odbywają się 1 w tyg, a ich minimalna rentowność określona jest wysokością stopą referencyjną NBP.
Operacje dostrajające- w sytuacji nieoczekiwanych zmian płynności w sektorze bankowym, banki komercyjne mogą nabywać lub sprzedawać bony pieniężne NBP.
Operacje strukturalne- przeprowadzane w sytuacji długookresowych zmian struktury płynności w sektorze bankowym. Banki komercyjne mogą zakupywać obligacje, przedterminowo je sprzedać oraz dokonywać zakupu lub sprzedaży papierów wartościowych od NBP na rynku wtórnym.
Operacje depozytowo-kredytowe- mają na celu ograniczenie skali wahań stopy procentowej rynku międzybankowego overnight, są podejmowane z inicjatywy banków komercyjnych.
Depozyty na koniec dnia- pozwalają na lokowanie nadwyżek środków w banku centralnym na termin O/N, a stopa depozytowa określa dolny pułap spadku rynkowych stóp O/N
Kredyt lombardowy.
Pasywa banku:
Kapitał własny (bezterminowy)
własny zewnętrzny:
- wpłata na kapitał założycielski
- dopłaty do kapitału
- agio- powstaje na skutek nabycia przez udziałowca udziałów w cenie nabycia wyższej od ceny nominalnej.
własny wewnętrzny:
- zysk zatrzymany
- amortyzacja
- długookresowe rezerwy
- wpływy ze sprzedaży elementów majątku.
Kapitał obcy (zwrotny)
Długoterminowy:
- depozyty;
- emisja długoterminowych, bankowych papierów wartościowych.
Krótkoterminowy:
- depozyty;
- środki z rynku międzybankowego;
- emisja krótkoterminowych, bankowych papierów wartościowych.
Optymalna struktura kapitału- taka, która prowadzi do osiągnięcia równowagi między ryzykiem i zyskiem, maksymalizując cenę akcji i prowadzi do minimalizacji średniego ważonego kosztu kapitału (przeciętnym koszcie względnym kapitału zaangażowanego w finansowanie inwestycji)
Struktura pasywów (zależność między kapitałem własnym i obcym) banku zależy od:
Typu banku
Zasięgu i skali działania
Strategii działania
Nadzorczych regulacji ostrożnościowych
Uwarunkowania makroekonomiczne (np. stopa inflacji, wzrostu gospodarczego)
Polityki pieniężnej banku centralnego
Własności kapitału własnego banku (własny/ zagraniczny)
Rodzaje własnego kapitału finansowego:
Kapitał księgowy- źródłem tworzenia zysk netto. Jest źródłem finansowania aktywów.
podstawowy/ założycielski - 5mln SA; 1 mln b spół; 20 mln b spół zrzeszające,
zapasowy(umożliwia powstanie banku, później zapewnia możliwość rozwoju, zapewnia pokrycie ewentualnym stratą bilansowym),
rezerwowy (pokrywanie szczególnych strat bilansowych i szczególnych wydatków)
akcje własne (wielkość ujemna)
zysk/ strata lat ubiegłych
zysk/ strata netto
należne wpłaty na kapitał podstawowy (ujemne)
Kapitał rynkowy (wartość kapitału szacowana na podstawie ceny rynkowej wyemitowanych akcji). Podstawa oceny rynkowej.
Kapitał regulacyjny- ma na celu zabezpieczyć wierzycieli banku przed poniesieniem strat (fundusz podstawowy, uzupełniające)
Kapitał ekonomiczny- zapewnia wypłacalność banku. Pokrywa nieoczekiwane straty banku.
Funkcje kapitału własnego:
Założycielska- minimalny kapitał założycielski związany z formą prawną działalności.
Gwarancyjna- absorpcja (kapitał źródłem pokrycia) strat i równoważenie ryzyka bankowego. Element zaufania publicznego.
Prewencyjna- jest miara stopnia wypłacalności banku, zakresu działania i bezpieczeństwa depozytów.
Finansująca- bezzwrotne źródło finansowania aktywów i rozwoju banku.
Ograniczająca (limitowania)- wyznacza normy ostrożnościowe, decyduje o skali prowadzonej przez bank działalności i możliwościach działania.
Baza do podziału zysku
Tworzenie zaufania do banku.
Właścicielska- reprezentowanie własności.
Zarządzenie kapitałem banku polega na:
Inwestowaniu kapitału - gotówka zgromadzona w wyniku emisji akcji, zatrzymania zysku niepodzielnego itd. zostaje zainwestowana w określone aktywa.
Alokacja kapitału- polega na dokonywaniu obliczeń kapitału, który dotyczy danej działalności. Jest na nią przeznaczony. Nie dochodzi w niej do żadnej faktycznej inwestycji gotówki.
Zasadnicza częścią kapitału banków jest kapitał obcy. W głównej mierze dlatego, że jest on elastycznym źródłem finansowania, a wierzyciele nie wpływają na decyzję strategię banku. Pomnażają stopę zwrotu z zaangażowanego kapitału, powiększają skale działania banku. Kapitał ten zostaje w banku na określony czas, po którym musi zostać zwrócony.
Pasywa banku w bilansie:
Zobowiązania wobec banku centralnego
Zobowiązania wobec sektora finansowego
Zobowiązania wobec sektora niefinansowego
Zobowiązania wobec sektora budżetowego
Zobowiązania z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu
Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych
Inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowych.
Bazylea III- została ogłoszona 26 lipca 2010 r.. Z założenia ma służyć wzmocnieniu stabilności banków i zwiększenia gwarancji bezpieczeństwa środków. Określa wytyczne w zakresie zarządzania ryzykiem, zapewniając tym samym odpowiedni poziom bezpieczeństwa wypłacalności i stabilności sektora bankowego. Kapitał banku ma być lepszej jakości co oznacza, zmniejszenie ilości inwestycji opartych na ryzykownych instrumentach finansowych (np. inwestycje w nieruchomości ryzyko waga 150%).
Główne założenia Bazylei III:
Polepszenie jakości kapitału regulacyjnego. Ma on się składać kapitału podstawowego Tier 1, dodatkowego kapitału Tier 1 oraz Tier 2. Nie wchodzi natomiast w jego skład Tier 3, czyli kapitał o niskiej płynności.
Kapitał podstawowy Tier 1 obejmuje zatrzymane zyski, otwarte rezerwy, fundusze ogólnego ryzyka bankowego oraz generalnie wszystkie wyemitowane akcje zwykłe (udziały w bankach spółdzielczych oraz ciche depozyty zalicza się do kapitału podstawowego Tier 1 niezależnie od formy prawnej danej instytucji, jeśli spełniają one dodatkowe wymagania - w szczególności możliwe musi być wykorzystanie ich do kompensowania strat)
Dodatkowy kapitał Tier 1 standardowo obejmuje akcje uprzywilejowane (większa liczba głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy/ uprzywilejowanie co do dywidendy/ prawo do podziału majątku w przypadku likwidacji spółki, nie podlegają publicznemu obrotowi na Giełdzie Papierów Wartościowych) oraz hybrydowe instrumenty finansowe (instrumenty oparte na kapitale dłużnym i udziałowym, np. obligacje zamienne- można zmienić je na akcje), pod warunkiem że spełniają one odpowiednie kryteria klasyfikacji.
Kapitał Tier 2 standardowo obejmuje długoterminowe zobowiązania podporządkowane (Przyjęte przez bank na okres co najmniej 5 lat środki pieniężne, które zgodnie z zawartą umową nie mogą być wcześniej wycofane z banku , a w razie likwidacji lub upadłości banku będą podlegały zwrotowi w ostatniej kolejności. Zwrot tych środków pieniężnych nie jest zabezpieczony przez bank bezpośrednio lub pośrednio) znajdujące się w dyspozycji instytucji przez okres pięciu lat oraz prawa do udziału w zyskach (kapitał inwestycyjny z prawami udziału w zyskach instytucji, ale bez prawa głosu), pod warunkiem, że spełniają one odpowiednie kryteria klasyfikacji. Zwiększanie udziału kapitału podstawowego Tier 1 w całkowitym poziomie kapitałów, natomiast Tier 2 zmniejszane.
Określenie maksymalnego współczynnika dźwigni (stosunek jej ogólnego kapitału Tier 1 do jej - nieważonych ryzykiem - aktywów oraz pozycji pozabilansowych)
Instytucje musza informować organ nadzorujący o wielkości wskaźnika dźwigni finansowej, oraz podawać wszelkie niezbędne dane do ich obliczenia.
W 2018 r. zostanie wprowadzona przez komisję maksymalny poziom wskaźnika dźwigni finansowej na podstawie przeprowadzonych badań.
Wprowadzenie globalnego standardu płynności
Instytucje powinny nieustannie utrzymywać wystarczająco płynne aktywa (m.in. gotówkę oraz papiery wartościowe, które można szybko upłynnić), by w „skrajnych warunkach” ich ilość okazała się wystarczająca.
Instytucje muszą dostarczyć kompetentnym władzom wyczerpujące informacje dotyczące każdorazowego spadku lub wzrostu płynności
Miara płynności krótkoterminowej LCR stanowi, iż bank powinien dysponować wystarczającą ilością nieobciążonych aktywów płynnych wysokiej jakości, które mogą być bez przeszkód i natychmiastowo zamienione na gotówkę na rynku w drodze transakcji bilateralnej (jednoczesna, obustronna realizacja zobowiązań), w scenariuszu warunków skrajnych dla płynności można było zaspokoić potrzeby płynnościowe banku przez kolejne 30 dni kalendarzowych. Po pełnym zaimplementowaniu LCR, jego górna granica w wysokości 100% będzie stanowiła wymóg minimalny. Zgodnie z harmonogramem opublikowanym przez Komitet Bazylejski, miara LCR weszła w życie 1 stycznia 2015r., rozpoczynając się wymogiem minimalnym na poziomie 60% normy, powiększanym każdego roku o 10 punktów procentowych, aż do osiągnięcia 1 stycznia 2019 roku docelowego poziomu 100%.
Miara płynność i długoterminowej NSFR ma za zadanie promować średnio i długoterminowe finansowanie aktywów i działalności banku. NSFR ustanawia minimalny akceptowalny poziom stabilnego finansowania, bazując na charakterystyce płynnościowej aktywów i działalności banku w horyzoncie 1 roku. Jest miarą komplementarną dla LCR. NSFR wymusi strukturalne zmiany w profilach płynnościowych instytucji poprzez odejście od niedopasowania finansowania w krótkim terminie, w kierunku bardziej stabilnego, długoterminowego finansowania aktywów i działalności banku.
Działanie na rzecz zmniejszenia ryzyka kontrahenta
Ryzyko kontrahenta dotyczy ryzyka polegającego na tym, że strona transakcji nie wykona zobowiązania przed ostatecznym rozliczeniem lub też spadnie jej ocena wiarygodności kredytowej
Instytucje musza utrzymywać rezerwy kapitału na pokrycie ryzyka kontrahenta wobec wszelkich izb rozliczeniowych. W przypadku transakcji pochodnych dokonywanych poza rynkiem regulowanym (OTC), ryzyko kontrahenta musi być pokryte dodatkowymi funduszami własnymi
Banki w Polsce nie mają obecnie problemów z wypełnieniem krótkoterminowej normy płynności. Natomiast szczególnie istotnej wagi nabiera potrzeba dostosowania się do długoterminowej normy płynnościowej, ponieważ, jak wynika z opinii wyrażonej w stanowisku Narodowego Banku Polskiego do dokumentu konsultacyjnego Komisji Europejskiej (2010r.) w skali całego sektora banków komercyjnych stabilne źródła finansowania stanowią tylko od około 76% do 85% aktywów wymagających finansowania. Z badań ilościowych prowadzonych na szczeblu unijnym wynika, że średnie wypełnienie tej normy w Polsce nie odbiega od średniej w Unii Europejskie.