TRAWIENIE I WCHŁANIANIE:

Trawienie - złożony proces enzymatycznego przekształcenia wielkocząsteczkowych związków chemicznych w prostsze, w celu ich wchłonięcia i przyswojenia przez organizm.

W proces trawienia zaangażowanych jest wiele mechanizmów i układów (hormonalny, autonomiczny układ nerwowy), które w skoordynowany sposób doprowadzają do rozbicia składników pokarmowych do postaci, która będzie zdolna do wchłaniania (absorpcji) w przewodzie pokarmowym.

BIAŁKA

• Rozpoczyna się w żołądku

• Wstępnie białka przygotowywane są do trawienia przez kwaśne środowisko żołądka(HCL) które denaturuje białka i zabija bakterie oraz aktywuje pepsynogen do pepsyny

• Żołądkowa endopeptydaza - pepsyna - hydrolizuje wiązania utworzone przez aminokwasy aromatyczne i dikarboksylowe

• W żołądku występuje także chymozyna ścinająca kazeinę mleka do parakazeiny co umożliwia jej trawienie przez pepsynę

• Trzustkowe endopeptydazy i egzopeptydaza działające w dwunastnicy:

• Endopeptydazy:

• Trypsyna - rozbija wiązania utworzone przez aminokwasy zasadowe

• Chymotrypsyna - rozbija wiązania utworzone przez aminokwasy pozbawione ładunku np. aromatyczne

• Elastaza - rozbija wiązania utworzone przez małe aminokwasy np. glicyna, seryna, alanina

• Egzopeptydaza:

• Karboksypeptydaza - działa na C-końcowe wiązania peptydowe uwalniając niskocząsteczkowe peptydy i wolne aminokwasy

• W jelicie występuje aminopeptydaza atakująca N-końcowe wiązania peptydowe oraz specyficzne dipeptydazy (niektóre znajdujące się w obrębie nabłonka jelita) kończące proces trawienia białek

• Do wchłaniania aminokwasów niezbędna jest witamina B6

• W jelicie wchłaniane są tylko L-aminokwasy

• Aminokwasy transportowane są do enterocytów przez specyficzne Na+ zależne i niezależne transportery

• Na+ zależne:

• Przenośnik dla aminokwasów obojętnych,

• Przenośnik dla fenyloalaniny i metioniny

• Swoisty przenośnik dla iminokwasów - proliny i hydroksyproliny

• Na+ niezależne:

• Przenośnik dla aminokwasów lipofilnych(leucyna) i obojętnych(fenyloalanina)

• Przenośnik dla aminokwasów zasadowych np. lizyna

WĘGLOWODANY

• Podstawowe węglowodany dostarczane w diecie to:

• dwucukry do których zaliczamy sacharozę i laktozę,

• wielocukry do których zaliczamy skrobię tj. amyloza - prosty łańcuch, amylopektyna - łańcuch rozgałęziony

• monocukry - glukoza i fruktoza

• Celuloza będąca innym wielocukrem roślinnym znajduje się w diecie w dużych ilościach. Organizm ludzki nie ma jednak enzymów trawiących celulozę, w związku z czym jest ona wydalana.

• Dzienne spożycie węglowodanów wynosi 250 - 800 g, co stanowi 50 - 60 % diety.

• Węglowodany, zanim ulegną wchłonięciu, muszą zostać strawione do cukrów prostych

• Trawienie skrobi rozpoczyna się w jamie ustnej dzięki obecności *-amylazy ślinowej czyli tzw. ptialiny. Optimum pH dla tego enzymu wynosi 6,7 i jego działanie hamowane jest przez kwaśny sok żołądkowy po przejściu pokarmu do żołądka.

• Należy jednak podkreślić ze główne procesy trawienia wielocukrów zachodzą w jelicie cienkim.

• W jelicie cienkim w trawieniu wielocukrów bierze udział *-amylaza trzustkowa która hydrolizuje wiązania glikozydowe 1,4 *, pozostawiając nienaruszone wiązania 1,6 *, a także końcowe wiązania 1,4 * i wiązania 1,4 * za miejscami rozgałęzień łańcucha.

• W następstwie tego produktami końcowymi trawienia przez a-amylazę są oligosacharydy, które są trawione do cukrów prostych przez enzymy nabłonka sztoteczkowatego jelita, takie jak maltaza, laktaza czy sacharaza.

• Końcowymi produktami trawienia węglowodanów są fruktoza, glukoza i galaktoza.

• Produkty trawienia wchłanianie są z jelita czczego do krążenia wrotnego w postaci monosacharydów (glukozy, mannozy, fruktozy, rybozy)

• Oligosacharydy i disacharydy ulegają hydrolizie przez enzymy rąbka szczoteczkowego błony śluzowej jelita cienkiego, w tym również przez amylazę trzustkową absorbowaną przez śluzówkę jelita

• Wchłanianie

• zachodzi w dwunastnicy i w górnym odcinku jelita czczego

• Odbywa się dwoma sposobami:

• Transport aktywny (w obecności gradientu stężeń)

• Transport ułatwiony

• Konfiguracja grupy hydroksylowej przy węglu drugim powinna być identyczna z występującą w glukozie

• Obecność pierścienia piranozowego

• Przy C5 musi występować grupa metylowa lub jej pochodne

• Wymagane są specjalne przenośniki

• Energia pochodzi z hydrolitycznego rozpadu ATP współdziałającego z pompą sodową wyrzucającą jony Na+ na zewnątrz

• Na+-zależny przenośnik (SGLT1) wiążący w różnych miejscach glukozę i Na+ i przenoszący te substancje przez błonę enterocytów

• Jony Na+ transportowane zgodnie z gradientem stężeń

• Glukoza transportowana w przeciwnym kierunku do gradientu stężeń

TŁUSZCZE

Gruczoły Ebnera, położone na grzbiecie języka, wytwarzają lipazę “językowa”.

Temperatura panująca w żołądku jest istotna dla procesu przekształcania tłuszczów stałych zawartych zawartych w pokarmach do postaci płynnej. Temu procesowi towarzyszy powstawanie emulsji tłuszczowych. Proces ten wspomagają ruchy perystaltyczne żołądka. Sok żołądkowy zawiera lipazę “żołądkowa” katalizująca hydrolizę triacylogliceroli złożonych z kwasów tłuszczowych o krótkich lub dłuższych łańcuchach. Ponadto lipaza “ślinowa” może kontynuować swoje działanie w żołądku pomimo niskiego pH treści żołądkowej dzięki obecności emulsji tłuszczowych. Ponieważ czas przebywania pokarmów w żołądku wynosi 2 - 4 h, może tu zostać strawione aż 30% spożytych triacylogliceroli. Lipaza ślinowa działa silniej na triacyloglicerole zawierające krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe.

Mleko zawiera tłuszcze posiadające kwasy tłuszczowe o krótkich i sredniodlugich łańcuchach, dlatego tez wydaje się, ze tłuszcze zawarte w mleku SA szczególnie dobrym substratem dla lipazy ślinowej. Uwolnione pod jej wpływem krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe przedostają się poprzez ścianę żołądka do żyły wrotnej, podczas gdy dlugolancuchowe kwasy tłuszczowe rozpuszczają się w kroplach tłuszczowych zawieszonych w treści żołądkowej i transportowane SA do dwunastnicy.

W dwunastnicy kwaśna miazga pokarmowa zostaje zobojętniona i pH przechodzi w zasadowe. Dzieje się tak pod wpływem zasadowej żółci i soku trzustkowego. To hamuje żołądkowa pepsynę i pozwala na działanie enzymów soku trzustkowego i jelitowego.

Sole kwasów żółciowych wykazują zdolność zmniejszania napięcia powierzchniowego. Dzięki tej właściwości kwasów żółciowych tłuszcze ulęgają zawieszeniu ( tworzą emulsje ), zaś kwasy tłuszczowe i nierozpuszczalne w wodzie mydła - rozpuszczeniu. Obecność żółci w świetle jelit jest w dość istotnym stopniu wspomaga zarówno trawienie jak i wchłanianie tłuszczów oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

W razie upośledzenia trawienia tłuszczów także trawienie innych składników pokarmowych zostaje upośledzone; tłuszcze bowiem , tworząc warstwę na spożytych pokarmach, uniemożliwiają trawienie ich przez enzymy. W tych warunkach drobnoustroje jelitowe, atakując nie strawione pokarmy, SA przyczyna wystąpienia procesów gnilnych i tworzenia się gazów.

Żółć jest także ważna wydzielina, z która wydzielane sanie tylko cholesterol i kwasy żółciowe ale także liczne leki, toksyny, barwniki żółciowe oraz substancje nieorganiczne (U, Zn, Hg).

Wolny cholesterol jest praktycznie nierozpuszczalny w wodzie; dlatego tez w żółci występuje w micelach złożonych z fosfatydylocholiny i soli kwasów żółciowych. jeśli jednak jego stężenie będzie zbyt wysokie będzie się on krystalizował i nawet tworzył skupiska nazywane kamieniami żółciowymi.

Sok trzustkowy zawiera lipazę która działa na granicy fazy wodnej i tłuszczowej, utworzonych w przewodzie pokarmowym przez mechaniczne wytrząsanie treści pokarmowej w obecności produktów działania lipazy ślinowej i żołądkowej, soli kwasów żółciowych, kolipazy (białko soku trzustkowego), fosfolipidow i fosfolipazy A₂(tez występującej w soku trzustkowym).

Zarówno fosfolipaza A₂, jak i kolipaza wydzielane SA w postaci zymogenow . Do ich aktywacji konieczna jest hydroliza swoistego wiązania peptydowego przez trypsynę. Aktywność fosfolipazy A₂ zależy od obecności jonów wapnia. Ograniczona hydroliza wiązania estrowego w pozycji 2 fosfolipidu przez fosfolipaze A₂ sprawia, ze lipaza zostaje związana przez substrat na granicy faz oraz ze zachodzi szybka hydroliza triacyloglicerolu. Kolipaza, wiążąc się z faza graniczna złożoną z soli kwasów żółciowych, triacyloglicerolu i wody, stanowi jakby kotwice wysokiego powinowactwa dla lipazy. W wyniku całkowitej hydrolizy triacyloglicerolu powstają glicerol i kwasy tłuszczowe. Należy jednak dodać ze odszczepienie drugiego i trzeciego kwasu tłuszczowego od cząsteczki triacyloglicerolu jest coraz trudniejsze. Działanie hydrolityczne lipazy trzustkowej jest prawie swoiste dla pierwszorzędowych wiązań estrowych.

W czasie trawienia tłuszczów faza wodna lub "micellarna" zawiera micelle o kształcie dysków i liposomy złożone z soli kwasów żółciowych nasycone produktami lipolizy.

Ze względu na trudności hydrolizy drugorzędowego wiązania estrowego w cząsteczce triacyloglicerolu, wydaje się , ze dochodzi najpierw do odszczepienia kwasów tłuszczowych w pozycji 1 i 3 i powstania 2-monoacyloglicerolu. Ponieważ kwas tłuszczowy tego ostatniego związku związany jest z glicerolem drugorzędowym wiązaniem estrowym, musi on ulec, przed ostatecznym odszczepieniem się od glicerolu, izomeracji z wytworzeniem pierwszorzędowego wiązania estrowego. proces ten jest jednak powolny, sprawia to ze 2-monoacyloglicerole SA głównymi produktami końcowymi trawienia triacylogliceroli oraz ze mniej niz. 1/4 spożytych tłuszczów jest całkowicie rozkładana do glicerolu i kwasów tłuszczowych.

Estry cholesterolowe SA rozkładane przez hydrolaze estrów cholesterolowych (esteraze cholesterolowa). Tak wiec w jelitach wchłaniany jest wolny cholesterol.

Fosfolipaza A₂ działa na drugorzędowe wiązania estrowe glicerolofosfolipdow co daje lizofosfolipidy.

Sok jelitowy wydzielany przez komórki dwunasticze Brunnera i jelitowe Lieberkuhna zawiera enzymy trawienne.

dla tłuszczów SA to:

fosfataza - usuwająca resztę fosforanowa

fosfolipaza - rozkłada fosfolipidy do glicerolu, kwasów tłuszczowych, kwasu fosforowego i zasady (np. choliny)

Wchłanianie:

2-monoacyloglicerole, kwasy tłuszczowe i niewielkie ilości 1-monoacylogliceroli opuszczają fazę

Wchłanianie tłuszczów

1. Tworzenie miceli

• micele są małymi kulistymi agregatami zawierającymi ok. 20-30 cząsteczek lipidów i sole żółciowe

• sole żółciowe znajdują się na zewnątrz miceli,

• cholesterol oraz witaminy rozp. w tłuszczach znajdują się na zew.

• monoglicerydy i lizofosfatydy zwrócone są końcami polarnymi na zew.

b) Absorbcja lipidów i soli żółciowych z miceli

• micele poruszają się wzdłuż powierzchni mikrokosmków, umożliwiając zawartym w nich lipidom dyfuzję do enterocytów przez błonę mikrokosmków,

• lipidy, cholesterol oraz wit. rozp. w tłuszczach są usuwane z miceli w chwili kontaktu z mikrokosmkami

• etapem ograniczającym absorbcję lipidów jest wędrówka miceli z jelitowej miazgi pokarmowej na pow. mikrokosmków

• sole żółciowe ulegają absorbcji w końcowej części jelita krętego po uwolnieniu się od towarzyszących im lipidów

• absorbcja soli żółciowych zachodzi w wyniku transportu czynnego zależnego od gradientu stężeń dla jonów Na+

c) Tworzenie chylomikronów przez enterocyty

• we wnętrzu enterocytów strawione lipidy wchodzą do gładkiej siateczki sarkoplazmatycznej, gdzie następuje ich odtworzenie

• 2-monoglicerydy łączą się z kwasami tł., tworząc trójglicerydy

• lizofosfatydy łączą się z kwasami tł., tworząc fosfolipidy

• cholesterol ulega ponownie estryfikacji

• odtworzone lipidy łączą się tworząc chylomikrony w gł. siat. sarkopl.

• chylomikrony wydostają się na zewnątrz w procesie egzocytozy

• powierzchnię chylomikronów pokrywają β-lipoproteiny

d)transport lipidów do naczyń krwionośnych

• po opuszczeniu komórki chylomikrony łączą się w większe krople zależnie od ilości lipidów

• większe krople tłuszczu dyfundują do naczyń mleczowych, a stamtąd do krążenia wątrobowego

• zanim miazga pokarmowa dotrze do środkowej części jelita czczego większość tłuszczów jest zresorbowana

• reabsorpcja tłuszczów zachodzi gł. w dwunastnicy

WODA

• Wchłanianie wody z elektrolitami zachodzi, gdy ilość substancji przechodzącej ze światła jelita do błony śluzowej (insorpcja) przekracza tę przechodzącą w kierunku odwrotnym (eksorpcja)

• Czyli wydzielanie zachodzi gdy Eksorpcja>insorpcja

• Wchłanianie wody wynosi:

• Około 4,5 l/d w jelicie czczym

• Około 3,0 l/d w jelicie krętym

• Około 1,3 l/d w jelicie grubym

• Około 0,2 l/d wydala się z kałem

• Wchłanianie zachodzi wyłącznie przez pory w błonie komórkowej (pory są największe w jelicie czczym stąd tam najwięcej wody się wchłania)

• Transport wody przez błonę śluzową jest zawsze procesem biernym i izoosmotycznym

• Bierny ruch wody w jelicie czczym towarzyszy głównie czynnemu transportowi substancji organicznych tj. cukry i aminokwasy

• Bierny ruch wody w jelicie krętym towarzyszy głównie czynnemu transportowi jonów Na+

Trójprzedziałowy model transportu:

• pierwszy przedział oddzielony od drugiego błona o małych porach i niewielkiej przepuszczalności - bariera ścisła

• drugi przedział od trzeciego barierą o dużych porach i dużej przepuszczalności - luźna bariera

• Aktywny transport Na⁺ (pompa) przez ścisłą barierę (ściana boczna i przypodstawna enerocytów) prowadzi do nagromadzenia elektrolitu w przestrzeni międzykomórkowej i do powstania w niej gradientu osmotycznego

• ten gradient wywołuje ruch osmotyczny wody i zwiększenie w niej ciśnienia hydrostatycznego

• to ciśnienie jest siłą napędową przechodzenia wody przez luźną barierę błony podstawnej błony śluzowej jelita do płynu tkankowego i dalej do układu chłonnego i krążenia

SÓD

• Odbywa się w jelitach dwuetapowo

• Wnikanie jonu do enterocytów zachodzi na drodze dyfuzji ułatwionej przy udziale transportera wspólnego dla aminokwasów lub cukrów

• Transport przez boczną i przypodstawną błonę enterocytu jest procesem czynnym, zachodzącym przy udziale Na+,K+-ATP-azy

POTAS

• Transport przez błonę śluzową w jelitach zachodzi zgodnie z gradientem stężeń i jest procesem biernym

• W górnej części jelita cienkiego wysokie [K+] sprzyja biernemu transportowi do enterocytów i dalej do ECF

• W jelicie krętym i grubym transport K+ zachodzi na zasadzie wymiany z Na+

CHLOR

• Zachodzi zarówno drogą trans- jak i paracelularną

• Droga transcelularna zachodzi na zasadzie wtórnego transportu czynnego w błonie brzeżka szczoteczkowego enterocytów i obejmuje wymianę wchłanianego Cl- z wydzielanym HCO3-

n

WAPŃ

• Dobowe zapotrzebowanie na wapń wynosi około 1000 mg. Wapń jest gromadzony głównie w kościach.

• Jest też niezbędny w takich procesach jak krzepnięcie krwi, wewnątrzkomórkowe przekaźnictwo, skurcz mięśni.

• Wchłanianie wapnia zależy od jego zawartości w jelitach i jego postaci fizykochemicznej (rozpuszczalne sole wchłaniają się szybko).

• Wchłanianie wapnia zachodzi w dwunastnicy i górnej części jelita czczego.

• Wchłanianie wapnia jest procesem czynnym przebiegającym w dwóch etapach:

1. wnikanie wapnia do enterocytów(jest to proces czynny)

2. przechodzenie do bocznych przestrzeni międzykomórkowych(ma charakter dyfuzji)

• Witamina D jest niezbędna do przebiegu obu etapów wchłaniania. Jej aktywne metabolity wzmagają w enterocytach syntezę białka transportującego i wiążącego wapń. Parathormon pobudza wchłanianie właśnie za pośrednictwem 1,25-(OH)2D3.

• Wchłanianie wapnia jest zależne od jego zapotrzebowania przez organizm i oparte jest na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego.Czynnikiem regulującym zdolność resorpcyjną w enterocytach jest stężenie wapnia w osoczu.

ŻELAZO

• Dobowe zapotrzebowanie na żelazo waha się od 0,5 do 3,0 mg.Żelazo jest niezbędne do syntezy hemoglobiny, mioglobiny, cytochromów i innych enzymów.Całkowita pula żelaza wynosi około 4 g.

• Organizm utrzymuje dokładny bilans w gospodarce żelazem,głównie poprzez aktywną kontrolę procesów wchłaniania.

• Przy nadmiarze żelaza w organizmie również enterocyty zawierają go więcej i tracą zdolność do dalszego wchłaniania.

• Wchłanianie żelaza również odbywa się na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego.

• Zachodzi w dwunastnicy i początkowym odcinku jelita czczego.

• Sole żelazawe(Fe2+) łatwiej wchłaniają się niż sole żelazowe i po wniknięciu do enterocytów przechodzą w żelazowe, aby połączyć się z apoferrytyną w ferrytynę.

• Żelazo hemowe wchłania się na drodze endocytozy i w enterocytach zostaje uwolnione przez enzymy lizosomalne.

• Wolne żelazo w enterocytach łączy się z apoferrytyną,albo jest transportowane przez specjalny nośnik białkowy do płynu zewnątrzkomórkowego,gdzie łączy się z transferryną(polipeptyd transportujący żelazo).

• W stanach niedoboru żelazo może być wchłaniane i transportowane przez specjalne białko z jelita bezpośrednio do osocza z pominięciem tworzenia ferrytyny.

• Gdy transferryna jest w pełni wysycona w stanach nadmiaru żelaza w organizmie ferrytyna tworzy śluzówkowy czop uniemożliwiający dalsze wchłanianie.

• Wchłanianie żelaza w jelitach wzmagają następujące czynniki soku żołądkowego jak: kwas solny,czynnik wewnętrzny i specjalny czynnik stabilizujący.

• Podobnie pobudzająco na wchłanianie działają enzymy trzustkowe i jelitowe, sprzężone sole żółciowe i niektóre witaminy, zwłaszcza kwas askorbinowy.

WITAMINY

• Większość witamin (wyj. B6) wchłania się w jelitach, głównie w dwunastnicy i w początkowym odcinku jelita czczego

• na drodze dyfuzji ułatwionej

• przy udziale nośników

• zgodnie z gradientem stężeń

• Tiamina - Czynny transport zależny od Na+

• Ryboflawina - Transport ułatwiony przy udziale soli żółciowych

• Niacyna - Czynny transport zależny od Na+

• Pirydoksyna - Zwykła dyfuzja

• Kwas foliowy - W pokarmach występuje w postaci polimerów, które przed wchłonięciem zostają rozłożone przez koniugazę jelitową, Czynny proces wymagający tansporterów

• Kwas askorbinowy - Głównie w jelicie krętym przy udziale czynnego transportu z udziałem Na+

• Witamina B₁₂:

• Uwalnia się z połączeń z białkami w żołądku

• Wolna witamina może związać się z czynnikiem wewnętrznym Castle'a lub z hapokorryną wydzielaną w ślinie

• W dwunastnicy hapokorryna jest modyfikowana, a witamina wiąże się z czynnikiem wewnętrznym wytwarzanym w nadmiarze przez komórki okładzinowe

• Tranzyt kompleksu przez całą długość jelita cienkiego

• Wiązanie kompleksu IF-B12 z receptorami w brzeżku szczoteczkowym jelita krętego (wymaga obecność Ca2+ i pH>5,5

• Wiązanie IF z receptorami komórek jelitowych

• Transport witaminy z komórek do krążenia wrotnego i do wątroby

• Kompleks IF-B12 jest bardzo trwały i odporny na trawienia peptyczne i degradację bakteryjną

• Wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach wymaga obecności miceli utworzonych z soli żółciowych i fosfolipidów, Witaminy zostają rozpuszczone w tłuszczach i są transportowane do powierzchni brzeżka szczoteczkowego gdzie dyfundują do enterocytów na zasadzie dyfuzji

• Witamina A - Wchłania się biernie w postaci *-karotenu i może zachodzić niezależnie od stężenia soli żółciowych

• Witamina D - Wchłania się biernie

• Witamina E - Wnika do enterocytu za pośrednictwem miceli i dalej w postaci chilomikronu przedostaje się do chłonki i do krwi

• Witamina K - K1 obecna w pokarmach wchłania się w procesie wymagającym energii i nośników, K2 pochodzenia bakteryjnego wchłania się biernie

JELITO GRUBE

Wydzielanie w jelicie grubym:

• Błona śluzowa jelita grubego nie posiada kosmków, ale wykazuje liczne krypty.

• Nabłonek posiada liczne komórki kubkowe (jednokomórkowe gruczoły wydzielające śluz).

• Stąd wydzielina jelita grubego obfituje w śluz i ma niewielką objętość.

• Odczyn tej wydzieliny jest alkaliczny i zawiera m.in. jony K+,HCO3-,Na+,Cl-.

Wchłanianie w jelicie grubym:

• Poza gromadzeniem i wydalaniem kału jelito grube odgrywa ważną rolę we wchłanianiu wody i elektrolitów (zatem uczestniczy w gospodarce wodno-elektrolitowej)

• Z około 1.5l/d treści wlewającej się przez zastawkę krętniczo-kątniczą 90% wody i elektrolitów ulega wchłonięciu.

• Wchłanianie Na+ zachodzi przeciwko gradientowi elektrochemicznemu.

• Aktywny transport Na+ zachodzi głównie w początkowym odcinku okrężnicy.

• Ponadto jelito grube wydziela jony K+ i jest to proces bierny, zgodny z gradientem elektrochemicznym utworzonym przez transport Na+

• Woda wchłania się w jelicie grubym wyłącznie biernie.

• Większość wody i elektrolitów wchłania się w początkowym odcinku okrężnicy.

• Istnieje pewna rezerwa pojemności chłonnej okrężnicy(2-3 L/d),po której nadmiar wody i elektrolitów jest wydalany na zew.

• Jelito grube wchłania również amoniak, glukozę, aminokwasy, kwasy tłuszczowe i niektóre witaminy

• Aldosteron wzmaga wchłanianie Na+ i wydzielanie K+.

Bakterie w jelicie grubym

• W jelicie grubym jest duża ilość bakterii (E.Coli,Aerobacter aerogenes,Clostridium Welchii)

• Pod wpływem bakterii w jelicie grubym odbywają się procesy gnilne i fermentacyjne.

• Węglowodany w procesie fermentacji ulegają rozpadowi do kwasów tłuszczowych. Powstają również gazy np.:metan,wodór,CO2.

• Około 50% gazów pochodzi z połykanego powietrza. Gazy te są wydalane lub wchłaniane do krwi.

• Bakterie jelita grubego są źródłem enzymów rozkładających białka, skrobię, celulozę, tłuszcze

• Produkty trawienia mogą ulec wchłonięciu. Natomiast wolne aminokwasy ulegają deaminacji i dekarboksylacji np.:

• tryptofan przechodzi w indol,skatol,tryptaminę(nadają woń kałowi),

• histydyna-histaminę,

• lizyna-kadawerynę,

• ornityna-putrescynę,

• tyrozyna-tryptaminę i parakrezol,

• a cysteina jest źródłem H2S.

• Niektóre drobnoustroje tworzą witaminy: Biotyna, kw.foliowy, kw.nikotynowy, wit.B12, wit.K

• W jelicie grubym powstaje również NH3,który wchłania się do krążenia.

Skład kału:

• W skład kału wchodzi

• 75% wody

• 25% składników stałych,w których bakterie stanowią 30%,wapń i fosforany 15%,ciała tłuszczowe 5%,niestrawione resztki,a zwłaszcza celuloza 40% i trudno strawne białko 10%.

• Odczyn stolca jest od zewnątrz alkaliczny dzięki obecności wodorowęglanów, a na skutek fermentacji od wewnątrz-kwaśny.

---