BIZNES Spółki nie szczędzą pieniędzy na kupowanie swoich rywali

Wartość przejęć będzie rekordowa

Na świecie trwa wyjątkowy boom na rynku fuzji i przejęć. W pierwszym półroczu firmy zawarły transakcje za prawie dwa biliony dolarów. To największa wartość od sześciu lat

Sprawdzają się prognozy "Rz". Nie tak dawno pisaliśmy, że ten rok będzie wyjątkowy pod względem fuzji i przejęć. I tak właśnie się dzieje. Od stycznia do czerwca poinformowano o 15 750 transakcjach wartych 1,93 bln dolarów - szacuje firma badawcza Dealogic. Nieco skromniejsze szacunki (1,83 bln dolarów) podają analitycy Thompson Financial. Nie zmienia to jednak faktu, że wartość fuzji i przejęć w pierwszym półroczu była o 43 proc. wyższa niż rok wcześniej.

Według Thompson Financial w drugim kwartale tego roku doszło do transakcji wartych 916 mld dolarów i był to trzeci pod względem wartości kwartał na rynku fuzji i przejęć w historii. Rok wcześniej wartość ich była o 35 proc. niższa.

Czas na zakupy

- Firmy pozbyły się majątku, który nie miał dla nich strategicznego znaczenia. Teraz nadszedł czas kupowania - mówił Greg Peterson z PricewaterhouseCoopers. Boon Sim z Credit Suisse sądzi, że skoro amerykański bank centralny dał sygnał wstrzymania fazy podwyżek stóp procentowych, to także najbliższe miesiące na rynku fuzji i przejęć będą dobre. W ocenie Thompson Financial, ten rok może być rekordowy pod tym względem. Dealogic ocenia, że ich wartość w całym 2006 r. dojdzie do czterech bilionów dolarów. Do tej pory rekordowy był 2000 r., gdy ogłoszono transakcje warte 3,32 mld dolarów. - Nadal są firmy, które szukają możliwości kupienia innej spółki - twierdzi Andrea Williams, zarządzający w Royal London Asset Management.

Na rynku przejęć aktywne były nie tylko firmy, ale także fundusze typu private equity, takie jak na przykład Blackstone. Ich udział w łącznej wartości transakcji wzrósł w pierwszym półroczu - według danych Dealogic - do 16 proc., z 14 proc. w drugim kwartale 2005 r. Wartość transakcji z ich udziałem była o ponad połowę wyższa niż rok wcześniej. Blackstone w ostatnich dniach czerwca ogłosił zamiar przejęcia za 4,3 mld dolarów firmy Travelport, a wspólnie z grupą innych tego typu funduszy poinformował, że warta sześć miliardów dolarów oferta przejęcia firmy Michaels Stores została przyjęta.

Najaktywniejsze były firmy i fundusze z USA. Według Dealogic ogłosiły 3873 transakcje warte w sumie 664,2 mld dolarów. W Europie ogłoszono 5705 transakcji za 785 mld dolarów. Transakcje transgraniczne, czyli takie, w których kupowane są zagraniczne firmy, miały - według danych Citigroup - od początku roku wartość ponad 685 mld dolarów. Do takich transakcji zalicza się np. przejęcie przez PKN Orlen pakietu 84 proc. akcji litewskiej rafinerii Możejki w transakcji wartej 2,34 mld dolarów. Firma doradcza KPMG, która zbiera dane dotyczące polskiego rynku fuzji i przejęć, poinformowała nas, że jeszcze nie ma takiego zestawienia za pierwsze półrocze.

To nie tylko bańka

Eksperci zgodnie podkreślają, że hossa na rynku przejęć ma zupełnie inny charakter niż ta z przełomu 1999 i 2000 r., czyli z okresu tzw. internetowej bańki spekulacyjnej. Transakcje dotyczą niemal wszystkich branż. Przejmowane są banki i instytucje finansowe, firmy surowcowe, spółki infrastrukturalne, a także firmy z branży telekomunikacyjnej, farmaceutycznej i chemicznej. - Niemal wszystkie transakcje mają strategiczne uzasadnienie - twierdzi Gavin MacDonald z Morgan Stanley. - Przyzwyczailiśmy się do tego, że po ogłoszeniu przejęcia cena akcji firmy kupującej spadała. Tymczasem teraz często rośnie - dodaje.

Boom na rynku fuzji i przejęć oznacza wzrost przychodów i zysków firm doradczych. Przychody banków inwestycyjnych z tego typu transakcji w pierwszym półroczu wyniosły - według Dealogic - 7,5 mld dolarów. W drugiej połowie 2005 r. było to 8,9 mld dolarów, zaś w pierwszym półroczu 2005 r. - 7,3 mld dolarów.

Od stycznia do czerwca tego roku przy transakcjach o największej wartości doradzał bank inwestycyjny Goldman Sachs, który rok temu był na drugim miejscu pod tym względem. Uczestniczył w przygotowaniu 197 transakcji wartych 612,4 mld dolarów. Ubiegłoroczny lider - Morgan Stanley - spadł na czwartą pozycję (181 transakcji wartych 412,4 mld dolarów). Na drugą pozycję z szóstej wysforował się Citigroup (171 transakcji wartych 507,8 mld dolarów). Trzecie miejsce utrzymał JP Morgan (204 transakcje o wartości 473,9 mld dolarów). Na transakcjach krocie zarabiają też kancelarie prawne, takie jak np. Clifford Chance czy Linklaters.

TOMASZ ŚWIDEREK

Kapitał jest tani i jest go dużo

Paweł Tamborski członek zarządu CA IB Financial Advisers Paweł Tamborski członek zarządu CA IB Financial Advisers Są dwa główne powody wzbierającej fali fuzji i przejęć. Na świecie wyceny akcji spółek są wysokie, więc firmom stosunkowo łatwo sprzedać nowe emisje akcji, by zdobyć pieniądze na przejęcia. Poza tym gospodarka rozwija się dobrze, a przedsiębiorstwa mają w kasie coraz więcej pieniędzy. Muszą je wydać z korzyścią dla akcjonariuszy. Mogą więc przejmować inne firmy, aby przez akwizycje szybciej się rozwijać i osiągać wyższe zyski. Mogą też pieniądze oddać akcjonariuszom w formie dywidendy lub wykupu własnych akcji.

Czytaj także

• Przejmuj

Przejmuj lub licz się z przejęciem

Ten rok zapowiada się jako rekordowy na światowym rynku fuzji i przejęć. Można się spodziewać ogłoszenia transakcji wartych w sumie cztery biliony dolarów. To astronomiczna kwota, przy której kapitalizacja warszawskiej giełdy, polski budżet, a nawet zadłużenie naszego kraju są mikroskopijne.

Nie ma się co dziwić gorączce zakupów. Ostatnie miesiące pokazały, że spółki, nawet te największe, jak na przykład Acelor, mają dwie możliwości - przejmować albo zostać przejęte. Po chudych pierwszych latach XXI wieku, kiedy firmy leczyły rany po szaleństwie zakupów z końca poprzedniego stulecia i sprzedawały niepotrzebny majątek, obniżały zadłużenie i cięły koszty, w ubiegłym roku okazało się, że mają coraz więcej pieniędzy. Góra gotówki do zagospodarowania rośnie z każdym miesiącem. Można ją wydać na wykup własnych akcji, wypłacić akcjonariuszom dywidendę albo przeznaczyć na przejęcia.

Firmy korzystają z każdej z tych dróg, ale przejęcia wydają się szczególnie atrakcyjne. Powodują bowiem rozwój firmy, a w połączeniu z redukcją kosztów dają szansę na zwiększenie zysków. A z tych akcjonariusze rozliczają zarządy spółek. Stąd bogate firmy szukają coraz to nowych celów przejęć.

Przez wiele lat fuzje i przejęcia w przypadku polskich firm oznaczały w zasadzie jedno - pojawienie się zagranicznego inwestora. Czasami spółki łączyły się z polskim kapitałem, ale wartość tych transakcji była niewielka w porównaniu z fuzjami na rynku światowym. W ostatnich miesiącach sytuacja nieco się zmieniła. Sprawcą był przede wszystkim PKN Orlen, który najpierw wszedł na rynek niemiecki i odkupił stacje benzynowe, a potem w Czechach kupił firmę naftową Unipetrol. Najnowsze inwestycyjne posunięcie PKN to wygrana w batalii o przejęcie litewskiej rafinerii w Możejkach.

Czy śladem PKN podążą inni? Pierwsze jaskółki już są. Prokom kupuje firmy w Czechach, Bioton w Azji i na Ukrainie. Być może odwagi starczy też innym.

Tomasz Świderek

---