Piotr Jaguś, Darek Stolicki
Teoria podmiotowości politycznej
Kto jest uczestnikiem sytuacji politycznej?
według stanowisk
Donald Tusk - premier, przewodniczący PO
Grzegorz Schetyna - pierwszy wiceprzewodniczący
Hanna Gronkiewicz-Waltz - wiceprzewodnicząca
Ewa Kopacz - wiceprzewodnicząca
Radosław Sikorski - wiceprzewodniczący
członkowie zarządu: Paweł Graś, Cezary Grabarczyk, Danuta Pietraszewska, Jadwiga Rotnicka
sekretarz generalny - Andrzej Wyrobiec (był komisarzem w PO w Krk, był niegdyś skarbnikiem partii)
skarbnik - Łukasz Pawełek (pełnomocnik finansowy podczas ostatnich kampanii)
szefowie regionów
istotni posłowie
Jakie są główne cechy charakteryzujące aktorów?
Donald Tusk- były premier- kandydat na premiera, sympatyczny, przystojny, dużo mówi- mało robi, leniwy, narcyz, energiczny, dynamiczny, mówi niejasno, podczas rozmowy i wypowiedzi unika konkretów, na jego słowach nie można polegać, dba tylko o interesy partii, wszystko mu się rozłazi w rękach, niezdecydowany, zbyt łatwo zmienia zdanie, niepodważalny lider PO, świetnie radzący sobie, wszystkie sukcesy rządu związane są z jego osobą, nie uczestniczył w żadnej aferze, nie musi liczyć się z wewnętrzną opozycją, zupełna swoboda działania w partii- ma monopol na wygrywanie, jest mieszanką nihilizmu i cynizmu, wykazuje pewien wdzięk i uroda, dobry słuchacz, pilnuje wątku rozmowy, umie wyczuwać ludzi, imponują mu pieniądze, nie pamięta o żadnych okazjach- imieninach, urodzinach, rocznicach, autentyczna przyjaźń z Grzegorzem Schetyną, potwornie nieufny, czasami brakuje mu męskości, kobiecy w sposobie chodzenia i w relacjach z ludźmi, łatwość w zjednywaniu ludzi, brutalność i ostrość charakteru (ukazywana tylko w zaufanym gronie), często impulsywny („Donald się wściekł”), do ubrań przykłada nie mniejszą wagę niż do wina, trochę chuligan- cynizm i wulgarność, słaby psychicznie, chwiejny, histeryczny, łatwo popadający w depresję, szowinista (docenia seksapil), wierzy w Boga- nie cierpi kleru, gra pod publiczkę, mistrz świata w rozgrywaniu w PO, cały dzień zajmuje się polityką
Grzegorz Schetyna- przyjaciel Tuska od ponad 20 lat- silne oparcie u DT, do niedawna uznawany za numer 2 w PO, brał udział w aferze hazardowej czym bardzo naraził się opinii publicznej- podał się do dymisji z fotela ministra MSWiA, kandydat do objęcia ministerstwa infrastruktury, prawdopodobnie straci fotel wiceprzewodniczącego PO, nie zostanie też szefem klubu, nikły kontakt z mediami (stara się odczekać, wyciszyć istnienie swojej osoby, aby zapomniano o jego przeszłych błędach), spływają po nim wszelkie przytyki, prym w przeklinaniu, można z nim iść na wódkę, uwikłany niejasne interesy, „człowiek bez żadnego kręgosłupa”, autentyczny, żywy, nie wzbudza od razu zaufania, bardzo odporny psychicznie, stabilny emocjonalnie, do spraw podchodzi z dystansem, polityk z prawdziwego zdarzenia, wykazał się jako sekretarz generalny PO, brak dobrego słuchu politycznego, bardzo prożydowski (fascynacja armią Izraela), fascynacja wojskiem, obsadza wszystkie miejsca decyzyjne swoimi ludźmi, PGNN wpływy są jego (desant ze Śląska), dobry przyjaciel Aleksander Grad, wyjątkowo brutalny gracz, charyzmatyk, oczekuje szacunku,
Hanna Gronkiewicz-Waltz- prezydent Warszawy, ponad 50% poparcie w Warszawie, prezentacja sukcesów PO w stolicy Polski (metro, Centrum Kopernika), przywódcza, władcza, dla obcych obsceniczna, flegmatyczna, protekcjonalnie odnosi się do pozostałych członków, typ biurokratki - urzędnika, brakuje jej wizji, obciachowa, ma coś niekontrolowanego w swym uśmiechu
Ewa Kopacz-o wysokiej pozycja w partii świadczy fakt że została Marszałkiem Sejmu, umiłowanie i przypodobanie się Tuskowi (może nawet coś więcej), najsilniejsza pozycja kobiet w partii, zaufanie przewodniczącego- działania z zakupem szczepionek na świńską grypę, autorytet zbudowany na katastrofie smoleńskiej, niekompetentna, arogancka, wykazuje brak pokory, demagogia, życzliwość/wrogość, furiatka, histeryczka, charakterna, przeciwniczka Muchy
Radosław Sikorski - ogromne poparcie społeczne (prawie 92 tys. głosów), bardzo popularny (częstokroć nawet bardziej niż DT) świetnie reprezentuje PO na zewnątrz szczególnie w polityce zagranicznej, kontakty w USA i na całym świecie, znajomość języka angielskiego, bardzo wykształcony, zdolny do prawdziwej analizy filozoficznej, precyzyjnie planuje swoją polityczną karierę, przeciwnik Komorowskiego, arogancja, krytykowany za obrażanie bohaterów Powstania Warszawskiego, nieprzemyślane wpisy na twisterze, „chorągiewka”- częste zmienianie (bezproblemowe) poglądów, interesowny, uzależniony od innych, bardzo zamożny, brak umiejętności trzymania języka za zębami, skąpiec(burak), nie lubi się z Tuskiem, nadmiar ambicji, dziwny, tajemniczy, sprawia wrażenie będącego pod wpływem środków narkotycznych, patriota, poda rękę każdemu z kim może mieć polityczny interes, zwolennik kary śmierci, naprawdę ma własne polityczne poglądy, poczucie humoru, zawsze na granicy równowagi psychicznej, nosi w sobie jakąś nieokreśloną tajemnicę, wulgarne odnoszenie się do kobiet,
Paweł Graś- bliski współpracownik Donalda Tuska (najbliższy), całkowicie lojalny, pozyskał zaufanie szefa, pierwsza linia frontu, zdolność obrażania swoich kolegów- ciury obozowe, szybka jazda samochodem to jego pasja, ciągle na bieżąco dementował wszelkie doniesienia jako rzecznik rządu, bardzo zaangażowany w regionie, niejasne powiązania z niemieckimi biznesmenami, zaufana osoba Bronisława Komorowskiego, fascynacja wojskiem, najmocniejsza głowa do picia w Platformie, słaby psychicznie, wie więcej niż ktokolwiek inny w PO
Cezary Grabarczyk- bardzo słabe poparcie społeczne, załatwia pracę swoim znajomym „nepotyzm”, brak kompetencji, słabość, silna krytyka, konkurent Grzegorza Schetyny- walka często nawet poniżej pasa, zaplecze w partii- tzw. spółdzielnia Grabarczyka, blisko połowa szabel w rządzie PO, kandydat na Szefa Sejmowej Komisji Infrastruktury (mógłby krytykować w sposób oficjalny Schetynę), konkurent bardzo popularnego Krzysztofa Kwiatkowskiego, jako minister uniknął dymisji dzięki bardzo silnej pozycji w partii, narcystyczny nudziarz, pije mało alkoholu, bardzo kontaktowy, towarzyski, ma bardzo dobrą pamięć, czarujący, ma zdolność prowadzenia rozmów o wszystkim, walcząc o wpływy nie mówi nigdy źle o Tusku, ma obsesje na punkcie zdobycia łask u Tuska, ambicjonalny, wysokie ego, prywatnie nudny, bardzo zapatrzony w siebie- narcyz
Danuta Pietraszewska- bardzo duża aktywność w głosowaniach sejmowych, istotna osoba była w komisji w sprawie śmierci Barbary Blidy, zaufana osoba Tomczykiewicza, rzadko widoczna w mediach,
Tomasz Tomczykiewicz- coraz częściej pojawiający się w mediach, szef regionu śląskiego były przewodniczący klubu, zaangażowany w komisję ds. zbadania śmierci Barbary Blidy, dobre poparcie społeczne, rzetelność, bez osobowości, bez sprawności językowej, bez wykształceni i wiedzy, brak jakiegokolwiek myślenia,
Jadwiga Rotnicka- wieloletnia radna w Poznaniu, znajomości w bankach i sferze biznesowej, podatna na lobbing, rywalizowała z Dzikowskim
Rafał Grupiński- walka z Dzikowskim, człowiek Schetyny, wierny Tuskowi, człowiek sukcesu, doświadczony, przeciwnik Rokity, inteligentny, oczytany, obeznany, można z nim toczyć najciekawsze rozmowy
Bronisław Komorowski-uwielbia polowania, typ samotnika, nie ma w sobie nic z fightera, równoważy pracę z przyjemnościami, nie przyzwyczajony do szybkiego tępa politycznych rozgrywek, problemy z sercem, doświadczenie, intuicja, nieumiejętność walki konfrontacyjnej, człowiek z zasadami, otacza się złymi ludźmi, nad kompetencje przedkłada sympatie i znajomości, pracuje z ludźmi z którymi dobrze się czuje, jest lojalny, znajomości z wydawcami prasy, nie ma przemyślanej, całościowej wizji kadencji, chciałby wykosić Tuska z polityki (wspólnie z GS), podatny na wpływ swojej żony
Sławomir Nowak- był zapatrzony w Tuska, obecnie gracz Schetyny, świetnie odnajduje się w życiu politycznym, słabo wykazujący się inteligencją, sprawny w analizie poparcie, dobrze czytający nastroje społeczne, bardzo dobry PR-owiec, poza marketingiem nie ma nic do powiedzenia, nastawiony tylko i wyłącznie na karierę, do ubioru i wyglądu przywiązuje wielką wagę
Igor Ostachowicz- bardzo inteligentny, dobry współpracownik, zaufany człowiek Tuska, przeciwnik Schetyny, fantastyczne narzędzie w ręku Donalda Tuska, zimny profesjonalista
Jarosław Gowin- bardzo silne poparcie szczególnie prawicowej części PO, człowiek bez wątpienia ideowy, konserwatyzm, przeciwnik Ireneusza Rasia, brak pasji, brak determinacji, skupia się przede wszystkim na kontakcie z mediami, non-stop rozmawia przez telefon komórkowy, nie pije alkoholu, nie pali, nastawiony na karierę
Joanna Mucha- ambitna, zdeterminowana, dążąca do kariery, zaangażowana i oddana partii, inteligentna, bliska znajoma Gowina, ładna, podobająca się kolegom, wzbudzała zazdrość swoją urodą, nie dba o relacje z innymi kobietami, ma na pieńku z Ewą Kopacz
Bogdan Klich- kompleks prymusa, dyspozycyjny, brakuje mu męskości, nie zdolny do walki o jakąkolwiek sprawę, ma wiedze, jest pracowity, bezpłciowy
Stefan Niesiołowski- pasja, energetyczność, nienawiść do Kaczyńskiego, w sporach wewnątrz partii nigdy nie zabierał głosu, nie kojarzony z żadną frakcją, bardzo pro partyjnie nastawiony, kobieciarz, lubił bardzo dobrą (i drogą wódkę), miły, życzliwy, nie da się dotknąć jego osobistego przeżywania, katolicka orientacja, nie lubi Gowina, bardzo lubiany w PO, w rozmowie nie da się wyjść poza retorykę i frazesy
Jan Krzysztof Bielecki- specjalista od korzyści ze sprawowania władzy, relacje z Tuskiem na poziomie partnerskim, jedyna osoba faktycznie podejmująca dyskusję i decyzje wspólnie z Tuskiem, nienawidzi Schetyny (walka o wpływy), gburowaty, średnia jakoś znajomości języka angielskiego, dziwactwo
Waldy Dzikowski- inwestycje zagraniczne, kontakty biznesowe, miły, bezpośredni, mało robi- nic nie wynika z jego działań, pajac, nigdy nie wie co się dzieje, cały czas pod wpływem alkoholu, lojalny wobec Tuska, wysokie poparcie społeczne
Iwona Śledzińska- Katarasińska- ciągle się myli, dramatyczny sposób myślenia, uznawana za starego słonia (od zawsze w partii) w PO
Jacek Rostowski- słusznie zaangażowany, angielski sposób bycia (ubiór), angielski humor, pije whisky i gin, duży talent retoryczny, człowiek dużego formatu, chce grać w partii o najwyższą funkcję- premiera, nie można z nim załatwić własnych prywatnych, czy też lokalnych spraw, mocna pozycja, Tusk bardzo go lubi
Bogdan Zdrojewski- ogromne poparcie społeczne (prawie 150 tys. głosów), dużo mówi- tekst pozbawiony treści, nie wyraża jednoznacznego stanowiska, mała dawka odwagi, zagraża Schetynie, nudny, poważny, dystyngowany, stara się udowodnić że wszystko wie, zdyscyplinowany, zapobiegliwy, sprawny, dogląda wszystkiego, gasi pożary, rozwiązuje spory, bezkonfliktowość, dalej gra z Grabarczykiem,
Katarzyna Hall- nieznana w samej partii, dziwna, sprawia wrażenie inteligentnej, mądrej, rozumiejącej, nie słucha, przemądrzała, ideowa
Julia Pitera- dekoracyjna postać ma sprawiać dobre wrażenie, udaje zamiast działać, niesamowicie gadatliwa, otrzaskanie wynikające z pochodzenia, brak własnych przemyśleń
Małgorzata Kidawa- Błońska (szefowała strukturami warszawskiej PO, żona reżysera, producenta filmowa, wsparcie świata filmu i show- biznesu)
Sławomir Nitras- ideowy, konserwatywny, pryncypialny, typ lokalnego bonza, w działaniach przypomina lokalnego gangstera, skłócony ze Schetyną, miał poparcie Rokity
Sławomir Rybicki (był pierwszym wiceprzewodniczącym Klubu Parlamentarnego PO)
Ireneusz Raś- jego brat jest osobistym sekretarzem kardynała Dziwisza, najsilniejszy w Krakowie
Mirosław Drzewiecki- klnie z pasją, podejrzany/uczciwy człowiek, bardzo lubił pić, człowiek z otoczenia Tuska, umiejętność wyrabiania kontaktów, hojny
Kto podejmuje decyzje w imieniu aktorów?
W partii widoczny jest samodzielny lider, podejmujący indywidualnie większość decyzji.
Jego pozycja nie jest zagrożona, widać totalny brak konkurencji do próby przejęcia tego
stanowiska- nie ma na horyzoncie takiej osoby, w chwili obecnej byłoby to niemożliwe.
Od razu dają się zauważyć przynajmniej dwie zwalczające się frakcje- Schetyny,
nieco osłabionego po aferze hazardowej oraz Grabarczyka- przetrąconego złą passą
(PKP, podwyżki opóźnienia autostrad). Pozostałe osoby w partii podlegają
wpływom innych.
Oficjalnie w partii podejmowane są działania zbiorowe, na który największy wpływ mają
ciała zbiorowe jak zarząd lub rada polityczna. Nieoficjalnie ścierają się wpływy frakcji
oraz ludzi/doradców z najbliższego otoczenia Tuska.
Behawioryzm
Jakie są najważniejsze powody uczestniczenia aktorów w sytuacji politycznej?
1.Donald Tusk- chęć utrzymania się przy władzy, ponowne zdobycie fotela premiera- wpływania na politykę RP zarówno w aspekcie wewnętrznym jak i zewnętrznym, utrwalenie roli hegemona w PO, lawirowanie pomiędzy frakcjami, niedopuszczenie do pojawienia się nowych twarzy firmujących partię, ani do wzrostu popularności któregokolwiek polityka z ugrupowania, popieranie osób uważanych za zaufanych, wpływanie na lokalne struktury powiększanie liczby osób wspierających przywódcę, nie dopuszczenie do zbytniego osłabienia Schetyny (chociaż się go boi), trzyma jednak z Grabarczykiem
2. Grzegorz Schetyna- przetrwanie trudnego okresu na scenie politycznej, nie doprowadzenie do sytuacji w której musiałby się usunąć, zniknąłby z pierwszego szeregu, stabilizacja pozycji, próba pokonania swojego partyjnego przeciwnika Grabarczyka, zwiększenie ilości osób z partii przychylnych jego frakcji, zwiększenie politycznego wpływu, wspólne podejmowanie decyzji z przywódcą, byciem blisko niego, strzela w ucho kolegów po wypiciu zbyt dużej ilości alkoholu
3. Hanna Gronkiewicz- Waltz- rozwijanie przychylnych struktur w Warszawie oraz w całym rejonie mazowieckim, wspieranie inicjatyw lokalnych struktur, chwalenie się sukcesami w stolicy na forum partyjnym, zmiana wizerunku „bufetowej”
4. Ewa Kopacz- zwiększenie wpływów, zdobycie wysokiej pozycji politycznej na zewnątrz, ścisła współpraca i oddanie Tuskowi
5. Radosław Sikorski- poparcie w partii potrzebne jest mu do rozwoju politycznej kariery- objęcia fotela ministra spraw zagranicznych (a docelowo fotelu prezydenckiego), znalezienie osób z partii, które pomogłyby mu w działalności ministerialnej, chęć zdobycia większych wpływów w partii, realizacja współpracy ze swoimi wysoko postawionymi przyjaciółmi z zagranicy, dziki człowiek sprawiający wrażenie będącego pod wpływem narkotyków
6. Paweł Graś- rozwój osobisty, umacnianie swojej pozycji w roli obrońcy partii, utrzymanie poglądu człowieka walczącego na pierwszej linii frontu, w całości oddanego ideałom PO
7. Cezary Grabarczyk- zdobycie jak najwyższej roli w partii, podporządkowanie swojej osobie jak najliczniejszej liczby szabel, rozszerzanie wpływów, możliwość obsadzania stanowiskami zaufanych lub powiązanych z nim osób, zaprezentowanie swoich kompetencji w celu uzyskania ministerstwa w którym mógłby działać, zniszczenie i upokorzenie Grzegorza Schetyny łącznie z wykluczeniem go z partyjnej gry
8. Danuta Pietraszewska- dalsza aktywność wewnątrz partii, utrzymanie pionierstwa w uczestnictwie w głosowaniach, integracja środowiska skupionego wokół Tomczykiweicza
9. Tomasz Tomczykiewicz- zwiększenie swojej roli medialnej, organizowanie frakcji, poszerzanie strefy wpływów, udowadnianie swoich zalet, podejmowania działań w celu samo promocji
10. Jadwiga Rotnicka- zaangażowanie w regionie, pomoc strefom biznesowym i niektórym bankom, dalsze zwalczanie i marginalizowanie Dzikowskiego
11. Rafał Grupiński- popieranie Schetyny, nie pozwolenie na jego marginalizację, reprezentowanie środowisk z nim związanych, realizowanie się na pozycji przewodniczącego klubu parlamentarnego, wspieranie działań DT
12. Andrzej Wyrobiec- kontrolowanie struktur terenowych PO, w razie problemów likwidacja (rozwiązanie) tych nazbyt rosnących w siłę
13.Bronisła Komorowski- osłabienie w jak największym stopniu PO, dążenie do rozpadu- lawirowanie pomiędzy frakcjami w celu rozpadu, pozbawienie Donalda Tuska przywództwa, dążenie do uzyskania poparcia w następnych wyborach prezydenckich
14. Igor Ostachowicz- zapewnie dalszych sukcesów w zakresie PR, wywieranie wpływu na decyzje najważniejszych osób w partii
15. Sławomir Nowak- za wszelką cenę będzie próbował wrócić do pierwszej linii politycznej, chce ponownie wedrzeć się w łaski Donalda Tuska, dalsza działalność PR-owa
16. Bogdan Zdrojewski- wraz z Grabarczykiem będzie chciał osiągnąć dominację nad frakcją Schetyny, dalej konsekwentnie będzie zbierał wokół siebie elektorat i pracował na utrzymanie społecznego zaufania
17. Jan Krzysztof Bielecki- pozostanie w kręgu decyzyjnym PO, osiąganie coraz większego wpływu na decyzje podejmowane przez Tuska (próba sterowania nim z tylnego fotela), możliwość dalszego zarabiania na władzy, pomaganie bogatym ludziom w forsowaniu oczekiwanych przez nich rozwiązań, poszerzanie kręgu swoich prywatnych wpływów
18. Stefan Niesiołowski- dalsze krytykowanie postępowania Kaczyńskiego i PiS-u, pełnienie roli platformowego pit bulla, dyskredytowanie Gowina, nie popieranie żadnej strony wewnętrznych sporów
Jakie bodźce z otoczenia oddziałują na aktorów?
-media- relacjonują prace, relacje, kontakty wewnątrz partii politycznych, próby odnalezienia afer i ujawnienia dokładnych układów zależności
-społeczeństwo- wyborcy starają się wpływać na wybranych przez siebie kandydatów, ocena pod względem moralności oraz skuteczności, wpływ osób lobbujących (doprowadzenie do zmiany stanowisk całej partii w pewnych kwestiach)
-prezydent- wspieranie swoich ludzi w partii, możliwość lawirowania i oferowania intratnych stanowisk w zamian za pomoc w dążeniu do celów
- partie polityczne- krytyka wewnętrznych stosunków panujących w partii, chęć rozbicia struktury wewnętrznej, pozbawienia zaufania członków względem siebie
Instytucjonalizm
Jakie są instytucjonalne - formalne i nieformalne - uwarunkowania sytuacji politycznej?
Instytucje państwowe:
Prezydent powołuje premiera, który musi uzyskać wotum zaufania od Sejmu. (art. 154 Konstytucji) - jeżeli jest zawarta koalicja większościowa, to jest to tylko formalność
Prezydent zwyczajowo desygnuje na premiera lidera zwycięskiej partii lub kandydata wskazanego przez tego lidera. (uwarunkowania nieformalne)
Prezydent powołuje członków Rady Ministrów na wniosek premiera. (art. 154 Konstytucji) (w praktyce więc o składzie Rady Ministrów decyduje premier)
Sejm wybiera marszałka (art. 110 Konstytucji), zwyczajowo jest nim kandydat największej partii (nieformalne).
Instytucje wewnątrzpartyjne PO:
Rada Krajowa PO jest najwyższą władzą partii pomiędzy konwencjami (§ 55 statutu) (obejmuje ona członków Zarządu Krajowego, posłów i senatorów PO, przewodniczących regionów, członkowie wybrani przez konwencję)
Rada Krajowa decyduje o zawieraniu koalicji, wybiera wiceprzewodniczących partii, sekretarza generalnego i skarbnika (na wniosek przewodniczącego) oraz członków zarządu, zatwierdza listy wyborcze
przewodniczącego PO wybiera konwencja (§ 54) - statut nie przewiduje trybu jego odwołania (a więc bez konwencji nie da się go usunąć, a konwencję może zwołać tylko on albo Zarząd Krajowy)
przewodniczący PO „kieruje Platformą” i zwołuje inne organy PO (§ 56)
Zarząd Krajowy PO tworzą przewodniczący, wiceprzewodniczący, przewodniczący regionów i 4 członków zarządu (§ 57)
Zarząd Krajowy decyduje w sprawach niezastrzeżonych dla innych organów PO, powołuje rzecznika dyscypliny i decyduje (większością bezwzględną) o wykluczeniu z PO lub zawieszeniu w prawach członka
sekretarz generalny PO nadzoruje struktury terenowe PO (§ 58)
członków władz PO z partii może usunąć Zarząd Krajowy (w szczególnych przypadkach) lub Krajowy Sąd Koleżeński (na wniosek rzecznika dyscypliny, Zarządu, lub przewodniczącego PO) (§ 16)
Klub Parlamentarny PO wybiera swoje władze
Nieformalne uwarunkowania instytucjonalne:
przewodniczący PO jest równocześnie premierem / kandydatem PO na premiera
silna pozycja przewodniczącego Tuska, jego rekomendacje co do decyzji politycznych i co do obsady stanowisk (np. we władzach Sejmu i w klubie) są realizowane przez odpowiednie władze PO bez kontrowersji
Zarząd Krajowy zatwierdza najważniejsze decyzje personalne (np. kandydatów na marszałka i wicemarszałka, kandydatów do władz klubu), chociaż nie wymaga tego statut
premier podejmuje zarówno decyzje partyjne, jak i państwowe, w porozumieniu z kręgiem doradców, którzy niekoniecznie pełnią eksponowane stanowiska (np. minister Boni, Jan Krzysztof Bielecki na szczeblu rządowym); pozycja kolegialnych władz PO wydaje się być raczej formalna
umowa koalicyjna PO - PSL jeszcze nie obowiązuje, ale można przypuszczać, że będzie zbliżona w treści do umowy z poprzedniej kadencji, a więc da premierowi swobodę co do wyboru ministrów z PO; statut PO nie wymaga tutaj ani zgody, ani opinii władz partii co do wyboru ministrów
nadzór nad strukturami terytorialnymi powoduje, że stanowiska sekretarza generalnego jest bardzo wpływowe (co pokazał przykład Grzegorza Schetyny, który na tym stanowisku uzyskał najsilniejszą pozycję)
stanowiska wiceprzewodniczących są bardziej tytularne, ich realna pozycja zależy od przewodniczącego (więc przejście ze stanowiska sekretarza generalnego na stanowisko wiceprzewodniczącego to jest osłabienie)
PO jako całość prowadziła politykę stabilizacji politycznej, unikała nagłaśniania sporów wewnętrznych (do wyborów nikt z PO nie mówił głośno o istnieniu żadnych wewnątrzpartyjnych konkurentów do władzy)
Jak podobny problem był rozwiązywany wcześniej?
premier Tusk ma doświadczenie w partyjnych walkach o władzę, zaczynał od pozycji jednego z trzech liderów partii, udało mu się odsunąć wszystkich konkurentów do przywództwa (m.in. Macieja Płażyńskiego, Andrzeja Olechowskiego, Zytę Gilowską, Jana Rokitę i Pawła Piskorskiego)
Tusk preferuje swoich przeciwników politycznych marginalizować, a nie usuwać z partii; większość z odsuniętych konkurentów sama postanowiła opuścić PO
pozycja lidera partii ulegała wzmocnieniu po zwycięstwie wyborczym
walki frakcyjne były pod kontrolą Tuska, który rozgrywał przeciw sobie konkurencyjne frakcje (np. „schetynowców” i „spółdzielnię” Grabarczyka)
frakcje i „spółdzielnie” były tolerowane, o ile nie zagrażały Tuskowi
spory wewnętrzne odbijały się echem w mediach, ale nie na taką skalę, jak w konkurencyjnym PiS; najważniejsze decyzje zapadały wewnątrz partii, a dopiero potem docierały do mediów
Teoria racjonalnego wyboru
Jakie scenariusze wydarzeń są preferowane przez poszczególnych aktorów?
Donald Tusk - bez względu na to, czy będzie kandydatem PO na premiera w kolejnych wyborach, to do tego czasu jego pozycja wydaje się niezagrożona (chyba, że dojdzie do załamania gospodarczego); z punktu widzenia premiera najlepszym scenariuszem będzie stabilność wewnętrzna PO, która nie zaszkodzi jego wizerunkowi, oraz wyciszenie ewentualnej rywalizacji o sukcesję, która powinna okazać się na tyle niekonkluzywna, aby Tusk zachował znaczną swobodę przy desygnowaniu następcy
Grzegorz Schetyna - obecnie nie ma szans na wygranie wewnętrznej rywalizacji z premierem; będzie dążył do tego, aby zachować swoją frakcję, przeczekać trudny okres minimalizując straty i unikać problemów wizerunkowych (które przyniosłoby objęcie przez niego ministerstwa transportu, jak przez jakiś czas spekulowano)
Cezary Grabarczyk - preferowany przez niego scenariusz to utrzymanie „spółdzielni” i nadrabianie problemów wizerunkowych, aby liczyć się na przyszłość w rywalizacji wewnątrzpartyjnej
Bronisław Komorowski - najbardziej korzystne dla prezydenta byłoby wewnętrzne rozbicie PO, które wzmocniłoby jego pozycję jako arbitra i osłabiło Tuska, oddalając perspektywę jego startu w wyborach prezydenckich 2015
Ewa Kopacz - preferowany scenariusz to wzmocnienie przekonania Tuska o swojej lojalności, rozbicie schetynowców i „spółdzielni,” budowa bazy wewnątrzpartyjnej, dzięki czemu może stać się preferowaną następczynią Tuska
Radosław Sikorski - powinien preferować utrzymanie silnej pozycji Tuska i równowagę sił między stronnictwami wewnątrzpartyjnymi, samemu nie popadając w konflikt z żadnym z nich (aby był akceptowalny dla wszystkich)
Realizm
Kto dysponuje i jakimi instrumentami w sytuacji politycznej?
Donald Tusk - jako premier i przewodniczący PO ma swobodę przy rozdzielaniu stanowisk ministerialnych i praktycznie decydującym głosem w kwestii obsady stanowisk sejmowych, klubowych i partyjnych; przy jego obecnej pozycji w partii jest w stanie doprowadzić do marginalizacji (a prawdopodobnie również usunięcia) dowolnego konkurenta wewnątrzpartyjnego; jego zaufani ludzie stanowią większość w Zarządzie PO (jest wśród nich m.in. trzech z czterech wiceprezesów - Ewa Kopacz, Hanna Gronkiewicz-Waltz, Radosław Sikorski)
Bronisław Komorowski - jako prezydent formalnie ma duże pole manewru w procedurze tworzenia nowego rządu (może np. desygnować dowolnego kandydata na premiera), ale w obecnych uwarunkowaniach politycznych jest zmuszony desygnować Donalda Tuska, bo nikt inny nie utworzy rządu; jako prezydent ma możliwości budowania swojego obozu i jest w dużym stopniu niezależny od Tuska
Grzegorz Schetyna - pierwszy wiceprzewodniczący PO, uważany za głównego wewnątrzpartyjnego konkurenta Tuska, ma za sobą znaczącą frakcję PO, ale nie może liczyć na jej pewną lojalność, gdyż nie jest w stanie swoim zwolennikom zapewnić korzyści politycznych; osiągnął dobry wynik wyborczy w swoim okręgu; przed wyborami prawdopodobnie wspierany przez prezydenta Komorowskiego
Ewa Kopacz - wiceprzewodnicząca PO, kandydatka PO na Marszałka Sejmu, 8.11 wybrana na to stanowisko, jako marszałek może mieć duży wpływ na prace Sejmu, jest zaufaną osobą premiera Tuska, uważa się, że przejęła część dawnej „spółdzielni” Grabarczyka; stanowisko marszałka daje jej szansę na budowę własnej, niezależnej pozycji (o ile nie będzie próbowała zagrozić Tuskowi)
Cezary Grabarczyk - w zeszłej kadencji miał za sobą tzw. „spółdzielnię,” ale obecnie jego siła oddziaływania politycznego jest dużo mniejsza z powodu jego negatywnego odbioru w opinii publicznej (ze względu na pełnienie funkcji ministra infrastruktury) i słabego wyniku wyborczego, wybrany na wicemarszałka Sejmu
Rafał Grupiński - desygnowany przez Tuska na szefa klubu PO; trudno ocenić, czy rzeczywiście cieszy się zaufaniem Tuska, czy też jego kandydatura to gest pojednawczy wobec schetynowców bądź próba ich rozbicia
Radosław Sikorski - minister spraw zagranicznych (pewny kandydat w nowym rządzie), popularny, widziany jako jeden z potencjalnych następców Tuska, prawdopodobnie cieszy się zaufaniem premiera
Hanna Gronkiewicz-Waltz - wiceprzewodnicząca PO, zaufana Tuska, jako prezydent Warszawy ma niezależną pozycję w partii i silny mandat wyborczy, ma warunki do budowy własnego stronnictwa wewnątrz PO
Andrzej Wyrobiec - jako sekretarz generalny dysponuje bardzo silną pozycją instytucjonalną, bo nadzoruje struktury terenowe; może rekomendować ich zawieszenie lub rozwiązanie oraz wprowadzenie komisarza; jako były skarbnik ma doskonałą wiedzę na temat finansów partii
Jaki jest stosunek sił poszczególnych uczestników sytuacji?
Donald Tusk - po wygranych wyborach jego pozycja w PO jest trudna do zakwestionowania, zdecydowanie najsilniejszy z uczestników sytuacji
Bronisław Komorowski - pomimo znaczenia urzędu jego pozycja na razie jest stosunkowo słaba, gdyż wyraźne zwycięstwo wyborcze PO uniemożliwiło mu odgrywanie roli arbitra
Grzegorz Schetyna - po utracie stanowiska Marszałka Sejmu poważnie osłabiony i zmuszony do defensywy; wciąż może liczyć na lojalne stronnictwo
stronnictwo „schetynowców” - przed wyborami szacowane na od 30 do 60 posłów, obecnie raczej słabsze, chociaż jego przedstawiciele osiągnęli dobre wyniki wyborcze
Ewa Kopacz - wzmocniona ostatnimi decyzjami Tuska; przeciętne notowania w opinii publicznej; według pogłosek gromadzi się wokół niej dawna „spółdzielnia”
Cezary Grabarczyk - podobnie jak Schetyna zdecydowanie osłabiony, chociaż otrzymał stanowisko wicemarszałka, to musi się liczyć z ryzykiem rozpadu „spółdzielni” i utraty obecnej pozycji w kierownictwie PO
„spółdzielnia” - przed wyborami grupa szacowana na od 20 do 50 posłów, obecnie przynajmniej część z nich przeszła do nowego obozu Ewy Kopacz, dotychczas promowana przez Tuska jako przeciwwaga dla Schetyny
Paweł Graś - zaufany człowiek Tuska, silna pozycja w rządzie, oparcie w regionie, powiązany z prezydentem, ale kontrowersyjny wewnątrz partii
Radosław Sikorski - duża popularność osobista; podobne jak Tusk predyspozycje do marketingu politycznego; silna pozycja w rządzie, chociaż nieporównywalna z Tuskiem; słabe oparcie w strukturach partyjnych
Hanna Gronkiewicz-Waltz - silna pozycja w warszawskiej PO, relatywnie duża niezależność, ale brak predyspozycji do kierowania partią po Tusku
PO jako całość - dysponuje 207 mandatami w Sejmie, razem z PSL ma większość rządową (235 mandatów)
Postmodernizm
Jakimi pojęciami operują poszczególni aktorzy?
Kwestia pojęć jest niezwykle obszerna, bowiem należałoby tu przeanalizować najczęściej pojawiające się wypowiedzi, hasła, członków na temat partii (przytoczę te moim zdaniem najistotniejsze)
Ogół graczy politycznych- „Nie róbmy polityki. Budujmy”; „Polska w budowie”; „Zróbmy więcej”; nowoczesność, partia inteligencji, partia ludzi młodych, główny nurt kultury III RP, dobra obywatelska inicjatywa
Donald Tusk- służymy Polsce i Polakom, jedyny właściwy wybór, miejsce dla wszystkich, jedność PO, drużyna, rodzina, reformy z myślą o ludziach, z myślą o Polsce, by żyło się lepiej, „nie chcę mieć nic wspólnego z tymi knurami”
Bronisław Komorowski- odcięcie od PO, słabsza rola Platformy
Grzegorz Schetyna- grupa Schetyny, wroga spółdzielnia Grabarczyka, wszystkie ręce na podkład, wykończę was- jesteście w PO skończeni, nie podoba się to wypierdalać, kto nie był w KLD baczność
Ewa Kopacz- członkowie muszą być lojalni
Cezary Grabarczyk- „spółdzielnia Grabarczyka”, „Razem zrobimy więcej dla Łodzi”, PO dotrzymała słowa
Radosław Sikorski- „dorżnąć watahę”
Bartosz Arłukowicz- „w PO istniał układ mafijny”
12. Jakie są linie argumentacyjne?
W partii wstępuje charakterystyczna tendencja jedności. Wszelkie nieporozumienia i dostrzeżone różnice są natychmiastowo likwidowane wewnątrz partii. Społeczeństwo (wyborcy) mają postrzegać platformę jako jedność, partię w której przywództwo sprawuje w głównej mierze Tusk (oczywiście w demokratycznym porozumieniu z pozostałymi członkami partii, nie ma jednak mowy o żadnych podziałach wewnętrznych nawet jeśli istnieją i każdy je dostrzega). PO ma przyciągać zwolenników ze wszystkich struktur społecznych, dlatego prowadzi politykę otwartości. Władze partii sugerują, że jest w stanie przyjąć ludzi o różnej politycznej przeszłości (jeśli podporządkują się) jeśli będą dążyć do poprawy sytuacji w Polsce. Za kształtowanie oblicza partii odpowiedzialne są specjalne osoby profesjonalnie zajmujące się kształtowaniem wizerunku.
Probabilizm
Jaki jest możliwy rozwój wypadków?
Konflikt Tusk - Schetyna
Tusk eliminuje z partii Schetynę
Tusk eliminuje Schetynę, który dokonuje rozłamu z grupą posłów na tyle dużą, aby zmusić PO do szukania trzeciego partnera koalicyjnego
Tusk marginalizuje Schetynę, ale nie odsuwa go od wszystkich stanowisk; Schetyna zachowuje szansę na powrót do gry
Tusk marginalizuje Schetynę definitywnie
Tusk marginalizuje Schetynę, który buduje opozycję wewnątrzpartyjną
Tusk powołuje Schetynę na ministra transportu, przez co czyni go mało groźnym na przyszłość
Los Grabarczyka i „spółdzielni”
„Spółdzielnia” rozpada się
Ludzie ze „spółdzielni” przechodzą do obozu Ewy Kopacz
Grabarczyk utrzymuje „spółdzielnię” bez większych strat, co pozwala mu wrócić do rywalizacji wewnątrzpartyjnej
„Spółdzielnia” utrzymuje się, ale Grabarczyka zastępuje inny polityk PO
Jakie jest prawdopodobieństwo poszczególnych scenariuszy?
Konflikt Tusk - Schetyna
mało prawdopodobny - Tusk raczej stara się przeciwników marginalizować, a nie wyrzucać z hukiem; gdyby chciał pozbyć się Schetyny, już by to zrobił
bardzo mało prawdopodobny - zob. wyżej, poza tym trudno przyjąć, że Schetyna znajdzie grupę posłów, którzy porzucą rządzącą partię (i wszystkie przywileje uczestnictwa we władzy) tylko z lojalności dla niego
prawdopodobny - wskazują na to ostatnie wypowiedzi Tuska; całkowita marginalizacja Schetyny mogłaby naruszyć równowagę sił w partii, a osłabiony Schetyna może się jeszcze Tuskowi przydać
prawdopodobny, chociaż mniej niż 3. - jeżeli Tusk uzna, że należy ukarać Schetynę za kwestionowanie jego przywództwa
mało prawdopodobny - szanse na obalenie Tuska są obecnie znikome, więc posłowie PO raczej nie będą chcieli przyłączać się do „opozycyjnego” Schetyny, narażając się Tuskowi i władzom partii
mało prawdopodobny w świetle ostatnich doniesień - Schetyna raczej będzie preferował wariant 3., nie będzie chciał objąć ryzykownego ministerstwa (jak np. transport)
Los Grabarczyka i „spółdzielni” (ta część jest dużo bardziej spekulatywna niż poprzednia)
prawdopodobny - „spółdzielnia” była potrzebna Tuskowi do równoważenia Schetyny, jeżeli straci ten cel, to może się rozpaść
prawdopodobny - już część polityków PO przechodzi ze „spółdzielni” do obozu Ewy Kopacz; Kopacz jest ewidentnie promowana przez Tuska, więc związanie się z nią może być opłacalne w przyszłości
mało prawdopodobny - Grabarczyk po złym wyniku wyborczym jest na tyle osłabiony, że wiązanie się z nim raczej nie ma przyszłości (ale z drugiej strony udało mu się wywalczyć stanowisko wicemarszałka, więc najwyraźniej nadal ma wpływy w partii)
mało prawdopodobny - nie widać kandydata na nowego lidera spółdzielni, który liczyłby się w wewnątrzpartyjnej rywalizacji na przyszłość; poza tym ta grupa w dużym stopniu była stworzona na potrzeby doraźnej sytuacji partyjnej, wew. walka o przywództwo prawdopodobnie doprowadzi do jej rozpadu