Muzyka jest tym elementem kultury, który poprzez swoją formę oddziałuje na wiele zmysłów. Wydawałoby się, że w szczególny sposób oddziaływanie to skierowane jest na słuch, jednak po głębszym zastanowieniu się można stwierdzić, że także np. na ruch, mowę, oddech. Muzyka jednak przede wszystkim może być narzędziem do wyrażania siebie.

Niniejszy program adresowany jest do uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Jego założeniem jest przygotowanie ucznia do kontaktu z muzyką, jej odbiorem, ukierunkowanie jego działań twórczych, pomoc w rozumieniu i przeżywania świata dźwięków, rytmu i ruchu, a także pomoc w komunikowaniu się oraz wyrażaniu siebie. Znajdują tu swoje miejsce ćwiczenia logopedyczne, logorytmiczne, zabawy kształtujące orientację w schemacie ciała i przestrzeni. Duże znaczenie w programie mają zajęcia integrujące grupę, co w dużej mierze pozwalają osiągnąć zajęcia z choreoterapii, które oprócz nauki tańców ludowych, są dodatkową formą zajęć ruchowych. Program przewiduje także miejsce dla zajęć relaksacyjnych, dzięki którym możliwe będzie wyciszenie, odpoczynek, a także rozluźnienie i budowanie poczucia bezpieczeństwa.

W pracy z dziećmi niepełnosprawnymi często dużym krokiem do przodu jest znalezienie sposobu, w jaki mogłoby ono wyrazić siebie, zwłaszcza, kiedy nie potrafi zrobić tego za pomocą metod werbalych. Niniejszy program jest nie tylko zgodny z podstawą programową , ale pozwala dziecku czerpać radość z zajęć bez względu na jego niepełnosprawność.

Cele programu:

Celem programu jest przygotowanie ucznia do kontaktu z muzyką, jej odbiorem, ukierunkowanie jego działań twórczych, pomoc w rozumieniu i przeżywania świata dźwięków, rytmu i ruchu.

Poprzez muzykę uczeń poznawać ma nie tylko techniki i sposoby wykonywania utworów muzycznych, ale także wartości kulturowe, aktywizuje wrażliwość.

Muzyka otwiera psychikę dziecka na wrażenia słuchowe, prowokuje do marzeń i skupiania uwagi. Poprzez stworzenie dzieciom atmosfery relaksu, odprężenia i odpoczynku podczas zajęć muzycznych wprowadza się je w świat muzyki, zabawy z nią oraz pokazuje się przyjemności płynące z wykonywania i nauki pewnych zadań.

Dzięki powtarzalności pewnych czynności (powitanie, z grupą, witanie się z własnym ciałem przez nazywanie i pokazywanie części ciała), uczą się one form i zasad współżycia w grupie, a także rzeczy niezbędnych do funkcjonowania w społeczeństwie oraz koniecznych do wykonywania podstawowych czynności z zakresu samoobsługi bez poczucia przymusu i konieczności.

Zajęcia są też pomocne w rozwijaniu nauki pisania, czytania oraz mowy. Powinny dać możliwość wyrażenia własnych potrzeb, umiejętności i pomysłów.

Cele edukacyjne:

1. Pobudzanie wszechstronnego rozwoju uczniów.

2. Rozbudzanie twórczej postawy wobec siebie i świata.

3. Rozwijanie wrażliwości muzycznej.

4. Rozwijanie zainteresowań, zamiłowań i uzdolnień muzycznych.

5. Stwarzanie możliwości do własnych wypowiedzi realizowanych za pomocą różnorodnych środków artystycznych przez ten proces, aktywizowanie uzdolnień do kreowania wartości estetycznych.

Wyposażenie dziecka w niezbędne umiejętności muzyczne,

6. Wpływanie przez muzykę na postawy, obyczaje i kulturę uczniów oraz atmosferę ich wzajemnego współżycia.

Formy pracy:

zbiorowa- ma na celu współpracę całej grupy, umożliwia wykonanie zabaw grupowych,

jednostkowa- bierze pod uwagę indywidualne możliwości i zainteresowania ucznia,

zabawowa - ma na celu uatrakcyjnienie zajęć i spowoduje ich uatrakcyjnienie,

ścisła - ma na celu nauczenie, ugruntowanie i doskonalenie wykonywanych zadań.

Procedury osiągania celów:

Zawarte w programie cele osiągane będą poprzez:

1. Naukę śpiewania w wykonaniu indywidualnym i zbiorowym.

2. Muzykowanie na instrumentach perkusyjnych melodycznych i niemelodycznych z wykorzystaniem niekonwencjonalnych technik takich jak klaster, burdon, ostatino, pentatonik.

3. Zabawy ruchowo rytmiczne.

4. Wprowadzanie nietypowych sposobów na przekazanie zjawisk muzycznych, takich jak: bańki mydlane, zabawy z piłką, szarfą, balonami, laskami gimnastycznymi..

5. Nauka tańców ludowych.

6. Zajęcia z choreoterapii.

7. Rlaksację.

.

Lp.	TEMATYKA	ZADANIA	TREŚCI KSZTAŁCENIA
1.	Nauka śpiewania w wykonaniu indywidualnym i zbiorowym: Muzykowanie na instrumentach: Działania muzyczno- ruchowe	a) Nauka śpiewania w wykonaniu indywidualnym i zbiorowym , nauka „rytualnych” piosenek i wyliczanek na powitanie, pożegnanie, zabaw ze śpiewem kształtujących orientację w przestrzeni oraz w schemacie własnego ciała. b) przygotowanie narządów artykulacyjnych do mowy i śpiewu: masarz twarzy, ćwiczenia logopedycze, logorytmiczne zabawy dźwiękonaśladownicze, c) ćwiczenie prawidłowego oddechu, ćwiczenia rozluźniająco-rozciągające a) gra na instrumentach perkusyjnych: akompaniament w rytmie miarowym akompaniament tutti i solo b) gra na instrumentach sztabkowych: akompaniament burdonowy, ostatino rytmiczno-melodyczne, pentatonik, - klastery.	- nauka piosenki „powitanki”, piosenki „witaj”, piosenki „głowa, ramiona”, piosenki „Zuch”. Nauka piosenek „tak się witamy” i „tak się żegnamy” śpiewanie na znaną melodię głosek, a, o, e i, u, p, t, oraz sylab naśladujących głosy zwierząt: be, me, ko,gę, mu, hau, miau, masowanie opuszkami palców usta, robienie min do lusterka, dumuchanie, utrzymywanie piórka w powietrzu, zabawy dżwiękonaśladowcze naśladowanie odgłosów drzew, ptaków, szumu wody, wycia wilka. - akompaniowanie na instrumentach perkusyjnych niemelodycznych w rytmie miarowym 2 4 3 4 4 4, akompaniament w grupie i solowy w podanym rytmie, akompaniowanie dwoma pałeczkami w oktawie, tercji i sekscie, granie fragmentów melodii „kołysanka” K. Orffa, fragmentów opracowanych fragmentów poznanych piosenek dziecięcych i młodzieżowych tworzenie przez dzieci „chińskich melodii” opartych o pentatonik, tworzenie własnego akompaniamentu poprzez: rzucanie pałeczek na sztabki dzwonków, bębenki, uderzanie łokciem i przedramieniem w klawiaturę pianina, przeciąganie pałeczkami po dzwonkach (glissando)
2.
3.			improwizacja rytmiczna b) zabawy rytmiczne: - inhibicyjno- incytacyjne - zabawy z rekwizytami, -zabawy słowno-rytmiczne	-improwizowany ruch do podanego rytmu: poruszanie się w dowolnym kierunku, próbowanie samodzielnego określenia rytmu i pokazanie go ruchem, wskakiwanie do kółka na pauzę, marsz w rytmie na melodię, - wskakiwanie do szarfy - i przeciąganie jej od stóp do głowy na pauzę, marsz w rytmie na melodię, rytmiczny bieg na dźwięk tamburyna, kładzenie się na pauzę. maszerowanie z woreczkami na głowie, - popychanie w rymie laską gimnastyczną - piłki, podrzucanie woreczków - w podanym rytmie, rzucanie do kolegi woreczka w podanym rytmie, rolowanie storami i dłońmi pałeczek w podanym rytmie. wystukiwanie rytmu z rytmicznym wypowiadaniem wierszyków i powiedzonek na półnuty, ćwierćnuty, ósemki.
		c) ruch taneczny: kujawiak, oberek, krakowiak, - choreoterapia- tańce w kręgu, integracyjne - taniec dowolny	nauka podstawowego kroku, postawy, taniec w grupie i w parach, wykorzystywanie poznanych figur i kroków w zajęciach ruchowych nauka kroków i figur, nauka poruszania się z chustami i wykorzystania ich w zabawie, nauka niektórych tańców np. „Nigun Atcic”, „La Maripoza, Latino, improwizacja taneczna do znanych i lubianych przez dzieci przebojów
4.	Przekazywanie dzieciom zjawisk muzycznych	a) artykulacja legato i stacato b) rytm dynamika d) dźwięki wysokie i niskie	zabawa z bańkami i wstążkami gimnastycznymi: bańki na dużej obręczy, dmuchane przez dzieci- ilustracja stacatto, przeciągnięty ruch wstążką- legato. zabawa w orkiestrę- podział na 2 grupy instrumentów, granie przez dzieci wskazanego rytmu do znanej piosenki, granie na instrumentach rytmu i melodii w podanej dynamice, słuchanie charakterystycznych utworów np. muzyka filmowa z mocno zaznaczoną dynamiką zabawa z balonami wypełnionymi mąką i nadmuchanymi: porównanie głośne dźwięki niskie opadające w dół balony z mąką, dźwięki wysokie- lekko unoszące się balony z powietrzem.
5.	Relaks	- nauka odreagowywania w sposób pożądany i akceptowany, wyciszenie, nauka słuchania muzyki, głosu.	Leżenie w wygodnej pozycji, słuchanie muzyki Celtic woman, Enia, Michał Bajor z płyty Twarze w lustrach

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

1. Uczeń zna zasady udziału w zajęciach.

2. Potrafi wykonywać piosenki indywidualnie i zbiorowo.

3. Potrafi określić schemat ciała i przestrzeni, wie gdzie jest prawa i lewa strona, oraz części ciała.

4. Gra na instrumentach perkusyjnych w podanej technice i rytmie.

5. Potrafi zareagować ruchem na muzykę i rytm.

6. Zna podstawowe kroki i figury tańców: kujawiak, oberek, krakowiak, oraz

tańców w kręgu.

7. Tańczy dowolny taniec do ulubionej muzyki.

8. Potrafi bawić się w bezpieczny i koleżeński sposób.

9. Potrafi rozpoznać podane zjawisko muzyczne i zaprezentować ruchem bądź nazwać.

10. Potrafi relaksować się i odpoczywać.

Ewaluacja:

Za prowadzenie ewaluacji odpowiedzialny jest nauczyciel bądź osoba wdrażająca ten program. Zadaniem ewaluacji jest ulepszanie programu, dostosowywanie go do warunków szkoły, grupy uczniów, dla których przeznaczony jest ten program. Proces ten ma ocenić to czy zostały osiągnięte cele programu, zbierać dane i obserwować efekty.

Ocena osiągnięć wychowawczych i przebiegu zaplanowanej pracy zajęć powinna zostać przeprowadzona raz w miesiącu, zgodnie z harmonogramem zajęć i ich tematyką.

Ocena ta będzie polegała na obserwacji uczestniczącej, której odzwierciedleniem będzie test plusów i minusów stawianych za wykonywanie oraz nabycie określonych umiejętności, który będzie uzupełniany po każdych zajęciach:

NARZĘDZIE EWALUACYJNE ZAJĘĆ MUZYKI Z RYTMIKĄ W ZESPOŁACH EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNYCH

Imię i nazwiska prowadzącego zajęcia- ..............................

Imię i nazwisko ucznia.........................................................

data

śpiew

Akompaniament rytmiczny

Akompaniament melodyczny

Zabawy ruchowe

Ruch taneczny

artykulacja

relaks

indywidualny

zbiorowy

Rytm miarowy

Sylaby w rytmie

Akomp. burdonowy,

ostatino rytmiczno-melod.

pentatonik

klastery

Inhib.- incy.

Zabawy z rekwiz.

zabawy słowno-rytmicz.

Pokaz.

dowolny

Stac.

leg

2 4

4 4

3 4

2 4

4 4

3 4

Klasa.....................................................................................

OCENA:

+ wykonuje

+- ma trudności

• nie potrafi

0 nie próbuje

PROGNOZA:

Atmosfera zabawy sprzyjać będzie zainteresowaniu dzieci programem zajęć. Pozwoli na skanalizowanie niektórych emocji, wyciszenie.

Z uwagi na swoją formę treści zawarte w programie są łatwo i chętnie przyswajane.

Program został opracowany przez Katarzynę Hałas w oparciu o:

1. Podstawę Programową Kształcenia Ogólnego Dla Uczniów z Upośledzeniem Umysłowym w Stopniu Umiarkowanym lub Znacznym (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r.w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół).

2. Janina Stadnicka „Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową” Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998

SPIS TREŚCI:

1. Wstęp

2. Cele programu

3. Cele edukacyjne

4. Formy pracy

5. Procedury osiągania celów.

6. Tematyka, zadania, treści kształcenia

7. Przewidywane osiągnięcia ucznia

8. Ewaluacja

9. Narzędzie ewaluacyjne

10. Prognoza.

11. Bibliografia

autorski program zajęć z muzyki z rytmiką dla

uczniów z upośledzeniem umysłowym lub znacznym w szkole podstawowej

Katarzyna Hałas

12

---