Zarządzanie zasobami ludzkimi jest
określoną koncepcją zarządzania
w obszarze funkcji personalnej przedsiębiorstwa, która charakteryzuje się następującymi cechami :
zasoby ludzkie postrzegane są jako czynnik [składnik aktywów firmy] uzyskania przez organizację przewagi konkurencyjnej na rynku
strategia rozwojowa organizacji jest zintegrowana ze strategią zarządzania potencjałem ludzkim w wymiarze strategicznym
menedżerowie liniowi aktywnie włączają się w proces planowania, organizowania, kierowania i kontrolowania spraw personalnych
kształtowana jest odpowiednia kultura organizacyjnn jako podstawa działań w zakresie zzl
budowa zaangażowania personelu jako narzędzie zarządzania celów
rozwój bezpośrednich form partycypacji
kierowanie personelem poprzez przywództwo transformacyjne
orientacja na klienta w relacjach między pracownikami oraz różnymi grupami występującymi w organizacji
STRUKTURA PROCESÓW PERSONALNYCH
[ ZA POCZTOWSKIM]
Planowanie opracowanie planów
ludzkich zasobów strategicznych i operacyjnych
Kształtowanie stanu optymalizacja
i struktury personelu zatrudnienia
Zarządzanie produktywność,
efektywnością pracy jakość, zachowania
Kształtowanie
wynagrodzeń dochody koszty motywacja
Rozwój personelu kompetencje, kariery
Kształtowanie warunków komfort pracy
i stosunków pracy klimat społeczny
7. Administrowanie obsługa pracownika
sprawami personalnymi
Doskonalenie organizacji innowacje
i zarządzania funkcją personalną podnoszące
jakość zzl
WSPÓŁCZESNE DETERMINANTY ZZL
ZEWNĘTRZNE
- Globalizacja
- Integracja europejska
- Konkurencja
- Technologia
- Rynek pracy
- Czynniki polityczno -prawne
- czynniki społeczno - kulturowe
- czynniki demograficzne
WEWNĘTRZNE
- Strategia organizacji
- Kultura organizacyjna
- Struktura organizacyjna
PROJEKTOWA ORGANIZACJA ZZL
KOMÓRKA PERSONALNA JAKO CENTRUM ZYSKU
Benchmarking
jest metodą porównywania własnych rozwiązań z najlepszymi oraz ich udoskonalania przez uczenie się od innych i wykorzystywanie ich doświadczenia.
BENCHMARKING KONKURENCYJNY porównywanie rozwiązań stosowanych przez firmę z rozwiązaniami stosowanym przez jej konkurentów,
BENCHMARKING FUNKCJONALNY porównywanie własnych metod i procedur zarządzania personelem z procedurami i metodami zarządzania potencjałem ludzkim przez firmy uważane za najlepsze pod tym względem,
BENCHMARKING WEWNĘTRZNY porównywanie rozwiązań w dziedzinie zarządzaniem personelem pomiędzy różnymi komórkami organizacyjnymi firmy oraz określanie tych płaszczyzn zarządzania personelem, które wymagają usprawnień i modyfikacji.
Strategia zzl stanowi spójną konfiguracje
działań obejmujących wytyczanie długofalowych celów, formułowanie zasad, planów i programów działania ukierunkowanych na tworzenie
oraz wykorzystanie kapitału ludzkiego organizacji, gwarantującego osiąganie
i utrzymywanie przez nią
przewagi konkurencyjnej
RODZAJE STRATEGII PERSONALNYCH
STRATEGIA OFENSYWNA
[firmy o dynamicznym wzroście]
- rekrutacja zewnętrzna
- ocena oparta na wynikach niż na cechach osobowych
odnosząca się do dłuższego przedziału czasowego
- wynagradzanie oparte na udziałach w zysku, akcjach,
nagrodach niż na płacy podstawowej
STRATEGIA DEFENSYWNA
- rekrutacja wewnętrzna
- ocena bieżących wyników
- opieranie się na lojalności, stażu pracy w mniejszym
stopniu na wydajności pracy
- wynagrodzenie wynikające z procesu wartościowania
pracy
STRATEGIA ILOŚCIOWA - koncentracja na obsadzie stanowisk i dostosowaniu potrzeb personalnych firmy do rynku, zasoby ludzkie traktowane jako koszt
STRATEGIA JAKOŚCIOWA - koncentracja na oddziaływaniu motywacyjnym i uzyskaniu zasobów ludzkich o odpowiedniej jakości
STRATEGIA ZORIENTOWANA NA WEJŚCIE - przyciągnięcie odpowiednich pracowników pod wzg. ilościowym i jakościowym
STRATEGIA ZORIENTOWANA NA PRZEJŚCIE - koncentracja na rozwoju i doskonaleniu pracowników oraz podniesieniu ich sprawności poprzez właściwy system motywacyjny
STRATEGIA ZORIENTOWANA NA WYJŚCIE - koncentracja na zmniejszaniu liczby personelu poprzez - outplacement, downsizing, leasing pracowniczy, lay off workers
BARIERY UTRUDNIAJĄCE
WDRAŻANIE STRATEGICZNEGO ZZL
Zbyt duża koncentracja na bieżących calach zarządzania firmą
Brak kompetencji strategicznego myślenia u menedżerów personalnych
Niedocenianie zasobów ludzkich przez kierownictwo firmy
Małe zaangażowanie menedżerów liniowych w zzl
Problemy z mierzeniem efektów zzl
Wysokie ryzyko inwestowania w zasoby ludzkie
Opór wobec zmian
ZAŁOŻENIA ROZWIĄZAŃ ORGANIZACYJNYCH W ZAKRESIE ZZL
PRZEJRZYSTOŚĆ - każdy z pracowników i kierowników wie jakie ma zadania i za co jest odpowiedzialny, zarząd jest świadomy, jaki jest wpływ zzl na realizację celów firmy
SPŁASZCZENIE STRUKTUR - celem umożliwienia szybkiego przepływu informacji
DECENTRALIZACJA - kierownik linowy jest odpowiedzialny za podejmowanie decyzji personalnych, zarząd kreuje strategię zzl
ORIENTACJA NA KLIENTA - klientem komórki personalnej są pozostałe komórki organizacji
KONCENTRACJA NA PROBLEMACH - specjaliści ds. personalnych są nastawieni na rozwiązywanie konkretnych problemów personalnych
INTEGRACJA - komórka ds. zasobów ludzkich
i komórki liniowe współpracują ze sobą
Centrum oceny [Assessment Center] jest narzędziem pozwalającym określić potencjał kadry menedżerskiej i jej potrzeby szkoleniowe, a tym samym zidentyfikować osoby, które z dużym prawdopodobieństwem sukcesu mogą zostać przyjęte na dane stanowisko lub przeniesione na stanowisko dość odmienne od tego, na jakim obecnie się znajdują.
W standardowym centrum oceny kilkudniowym grupowym ćwiczeniom poddaje się zazwyczaj od 6 do 12 osób o zbliżonej randze zawodowej. Podczas ćwiczeń symulowane są zadania, z którymi pracownicy mają do czynienia w firmie, dzięki czemu można ocenić ich kompetencje (np. zdolność podejmowania decyzji, planowania, organizowania, komunikacji ustnej i pisemnej, zdolności przywódcze). Osobami oceniającym są kierownicy wyższych szczebli, psychologowie bądź osoby z firm zewnętrznych, przeprowadzających centrum oceny.
Narzędzia stosowane w Assessment Center są różnorodne. Należy do nich zaliczyć przede wszystkim: testy (na inteligencję, psychologiczne, dotyczące konkretnych cech osobowości), gry kierownicze, analizowanie i rozwiązywanie danego problemu (prezentacja ustna i pisemna), wywiady, ukierunkowane grupy dyskusyjne.
Zalety centrum oceny:
pozwala kandydatom przedstawić swoje umiejętności w różnych sytuacjach, ponieważ bierze się pod uwagę wyniki z każdego ćwiczenia wchodzącego w skład assessment center,
jest bardziej obiektywna niż sama rozmowa, której rezultat może zależeć od uprzedzeń i nadinterpretacji dokonywanej przez prowadzącego rozmowę,
jest wystandaryzowana, co oznacza, że każdy kandydat ma te same szanse zademonstrowania swoich umiejętności,
daje pełniejszy obraz zalet i ograniczeń kandydata niż jakakolwiek pojedyncza metoda.
Wynagrodzenia pakietowe
Cechy
Wynagrodzenia w ramach określonej kwoty łącznego dochodu pracownika są kształtowane w sposób celowy tz. pod kątem osiągania celów wynikających ze strategii rozwojowej firmy
składniki dobierane są tak, aby łącznie umożliwiały kompleksowe motywowanie pracowników [materialne, niematerialne, krótko- i długookresowe]
dobrane składniki mają zróżnicowaną strukturę rodzajową i procentową w różnych grupach zatrudnionych
pakiet wynagrodzeń jest wewnętrznie spójny co oznacza iż jego składniki muszą być stale analizowane pod kątem nie tylko przypisanych im funkcji ale także wpływu na inne składniki pakietu
Rodzaje
POWSZECHNE PAKIETY WYNAGRODZEŃ - obejmują ogól pracowników firmy i opierają się na jednolitych zasadach. Zazwyczaj w ich skład wchodzi - płaca zasadnicza, premia oraz dochody pozapłacowe o charakterze socjalnym
GRUPOWE PAKIETY WYNAGRODZEŃ - adresowane są w szczególności do kadr kierowniczej
ZINDYWIDUALIZOWANE PAKIETY WYNAGRODZEŃ - adresowane są do członków zarządu, specjalistów - ustalane są w drodze indywidualnych negocjacji przy zawieraniu kontraktu zatrudnieniowego
REGULACJE PRAWNE
MAJĄCE WPŁYW NA ZZL
Kodeks pracy
Ustawa o związkach zawodowych
Ustawa o organizacjach pracodawców
Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych
Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
Ustawa o szczegółowych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy
Ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych
Kodeks cywilny [ umowy cywilnoprawne -
umowa -zlecenie, umowa o dzieło, umowa agencji,
kontrakt menedżerski, umowa leasingu]
OUTPLACEMENT
KORZYŚCI DLA ORGANIZACJI
Ograniczenie spadku efektywności pracy wskutek niepokojów wywołanych zwolnieniami a jednocześnie poprawę lojalności obecnego personelu
Zmniejszenie liczby ewentualnych pozwów przed sądem pracy ze strony zwolnionych pracowników, zapobieżenie wynoszeniu na zewnątrz [do konkurencji] ważnych informacji [know-how] dotyczących firmy
Minimalizację ewentualnego pogorszenia się wizerunku i reputacji firmy, nie mówiąc o poprawie tego wizerunku w oczach pracowników, kontrahentów, lokalnej społeczności czy nawet potencjalnych inwestorów.
KORZYŚCI DLA PRACOWNIKA
Ułatwienia w znalezieniu nowego miejsca pracy [poprzez szereg różnego rodzaju szkoleń]
Korzystne ustalenie warunków zwolnienia i otrzymanie wsparcia po wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę
Pomoc dla zwalnianego pracownika w zakresie likwidacji jego słabych stron
RODZAJE OUTPLACEMENTU
kryterium grupy odbiorców :
- indywidualny - polega na indywidualnej pracy z każdym ze zwalnianych pracowników
- grupowy - polega na współpracy z grupą zwalnianych pracowników z organizacji [warsztaty grupowe]
- mieszany - prowadzone są spotkania indywidualne oraz zajęcia grupowe
- executive - odbiorcą jest kadra menedżerska szczebla najwyższego
2. kryterium zakresu usług outpalcementowych :
- pełny - zakres usług jest kompleksowy, a program trwa aż do momentu znalezienia przez zwolnionego pracownika nowego miejsca pracy a nawet śledzi jego postępy w nowej firmie
- czasowy - usługi outplacementowe są świadczone przez określony przedział czasu np. 2, 4 miesiące
- kafeteryjny - pracodawca z zestawu usług wybiera tylko usługi, które go interesują
- just in time - spotkania z doradcą firmy outplacementowej są uzależnione od potrzeb zwalnianego pracownika i są przez niego inicjowane
3. kryterium podmiotu zlecającego usługi outplacementowe :
- prywatny - zleceniodawcą jest osoba prywatna
- korporacyjny - zleceniodawcą jest organizacja, która zwalnia personel
4. kryterium rodzaju usługi outplacementowej:
- pełny - zwalniany pracownik jest szkolony kompleksowo - pod kątem zdobycia umiejętności zachowania się na rynku pracy czy podwyższenia swoich kwalifikacji zawodowych
- nacisk na zmianę kwalifikacji - stosowany w przypadku gdy pracownik musi wybrać nowy zawód i uzyskać odpowiednie w tym zawodzie kwalifikacje
- nacisk na rynek pracy - zdobycie przez pracownika umiejętności zachowania się na rynku pracy [umiejętność poszukiwania właściwych ofert pracy, umiejętność zachowania się podczas rozmowy kwalifikacyjnej czy sporządzania dokumentów aplikacyjnych
- kreowania własnej przedsiębiorczości - szkolenie pracownika w kierunku zdobycia wiedzy potrzebnej do założenia i prowadzenia własnej firmy
Strategie planowania
kariery zawodowej w organizacji
strategia „poszukiwacze pereł” - w każdej organizacji istnieje pewna niewielka grupa osób zdolnych, które należy szybko odnaleźć
i popierać
strategia „niewidzialna ręka” - organizacja nie dokonuje żadnej ingerencji w plany karier zawodowych jej pracowników, uważając, iż jednostki najlepsze i najzdolniejsze same zapewnią sobie karierę zawodową
strategia „planowanie karier” -
organizacja dąży do połączenia indywidualnych planów karier jej pracowników z jej celami rozwojowymi
Płaszczyzny rozwoju kariery zawodowej
utrzymywanie wysokich kompetencji
i efektywności pracy na zajmowanym stanowisku
zwiększanie zaangażowania w wykonywaną pracę np. pozostawanie po godzinach pracy, zainteresowanie bieżącymi i przyszłymi sprawami firmy
aktywny udział w programach szkoleniowych
i treningowych oferowanych przez firmę
rozszerzanie możliwości rozwoju kariery poprzez - informowanie innych o swoich zainteresowaniach i aspiracjach
pielęgnowanie i rozwijanie stosunków ze współpracownikami, przełożonym- - celem jest wypracowanie posiadania mentorów, którzy udzielą wsparcia w działaniach na rzecz dalszej kariery zawodowej
tworzenie wizerunku osoby sukcesu, która posiada duży potencjał rozwojowy
prowadzeniu gier politycznych wewnątrz organizacji - wchodzenie w określone koalicje, schlebianie przełożonym, wykorzystywanie posiadanej wiedzy - niektóre tego typu działania są mniej lub bardziej nieetyczne
Sposoby oddziaływania
na karierę zawodową pracownika
upowszechnianie informacji na temat polityki awansowania czy przesunięć
między-stanowiskowych
ustalanie i przeprowadzanie oceny ścieżki kariery zawodowej [ustalana jest sekwencja kolejnych stanowisk pracy, jakie musi objąć pracownik]
sporządzanie tzw. księgi sukcesorów
doradztwo w sprawie karier prowadzone przez menedżera bądź podległą mu komórkę w firmie
warsztaty poświęcone problematyce karier organizowane dla pracowników przyjętych czy szczególnie uzdolnionych
organizowanie szkoleń wynikających z potrzeb pracownika i organizacji
częste zmiany stanowiska pracy w celu poszerzenia umiejętności [rotacja pracy]
udzielanie długoterminowych urlopów w celu dokształcenia zawodowego
Metody przeciwdziałania
stagnacji zawodowej pracownika
tworzenie innych niż awans możliwości odzyskania własnej wartości np. przydział do zespołów zadaniowych, szkolenia, wprowadzanie do pracy nowych pracowników
docenienie osiągnięć pracownika nie tylko przez bezpośredniego przełożonego ale także przez kierownictwo wyższego szczebla
przydział zupełnie nowych zadań [nie przekraczających możliwości pracownika]
przesunięcia na równorzędne stanowiska pracy, które wymaga nieco innych kompetencji i współpracy z nowym otoczeniem
właściwie dobrany program doskonalenia zawodowego
FORMY PARTYCYPACJI PRACOWNICZEJ
Informacyjna
Pośrednia [przedstawicielska]
Bezpośrednia
Finansowa
Partycypacja bezpośrednia
Konsultatywny styl zarządzania [sprawowania władzy]
Badania opinii pracowników
Zebrania załogi
Grupowe i zespołowe formy wynagradzania
Kafeteryjna forma płac
Elastyczny czas pracy
Koła jakości i inne formy współpracy kierownictwa firmy i pracowników w celu poprawy wyników i warunków pracy
Restrukturyzacja zadań [wzbogacanie i poszerzanie pracy]
Partycypacja pośrednia
Udział pracowników w radach nadzorczych firm
Udział pracowników w radach zakładowych
Udział pracowników w europejskich radach zakładowych
Udział organizacji związkowych w zarządzaniu firmą
Partycypacja finansowa
Udział w zyskach firmy
Akcjonariat pracowniczy
- powszechny udział pracowników w kapitale akcyjnym lub zakładowym
- udział kadry kierowniczej w kapitale firmy
Leasing pracowniczy
ETAPY POSTĘPOWANIA W RAMACH OUTPLACEMENTU INDYWIDUALEGO
ZALETY KORZYSTANIA
Z FIRMY OURSORCINGOWEJ
Firmy outsourcingowe realizują zadania z zakresu zzl po niższych kosztach
Ma miejsce zmniejszanie odpowiedzialności firmy z tytułu ponoszenia ewentualnych konsekwencji prawnych [np. obsługa wynagrodzeń]
Firma nie posiada wystarczających środków pieniężnych , niezbędnych do wykonywania zadań z zakresu zzl
Ma miejsce ograniczenie lub eliminacja kosztów zakupu i wynajmu powierzchni biurowych
Firmy outsourcingowe dysponują profesjonalnie przygotowanym personelem w zakresie np. obsługi wynagrodzeń, świadczeń pracowniczych, szkoleń czy rekrutacji
EWENTUALNE NEGATYWNE KONSEKWENCJE KORZYSTANIA
Z USŁUG FIRMY OUTSOURCINGOWEJ
Utrata kontroli nad zzl w firmie
Nieprofesjonalne przygotowanie planu
outsourcingu i umowy między firmami
obniżenie motywacji i samopoczucia
pracowników w wyniku złej obsługi przez
firmę outsourcingową
konieczność zatrudnienia radcy prawnego,
który zapewni właściwe i korzystne
sformułowanie umów z firmą outsour.
możliwość poniesienia wysokich kar
pieniężnych , jeżeli firma outsourcingowa nie
będzie przestrzegała obowiązujących
przepisów prawnych
ryzyko konieczności zwolnienia całości lub
części personelu odpowiadającego np. za
rekrutację, selekcję.
OBSZARY ZZL WYDZIELANE
NA ZEWNĄTRZ
rekrutacja
selekcja
administrowanie świadczeniami pieniężnymi
pozyskiwanie pracowników na czas określony
szkolenia [także kadry kierowniczej]
OBSZARY ZZL, KTÓRE NIE POWINNY WYDZIELANE NA ZEWNĄTRZ
stosunki pracy [negocjowanie warunków umów o pracę, redukcja zatrudnienia, planowanie karier pracowników, dokonywanie ocen okresowych, arbitraż i rozstrzyganie sporów, tworzenie strategii komunikacji wewnętrznej
administracja kadrowa [prowadzenie dokumentacji pracowników, przechowywanie akt osobowych i ich aktualizacja]
planowanie zatrudnienia [planowanie wzrostu zatrudnienia, redukcji, rozwoju personelu i planowanie personelu służb personalnych]
RODZAJE OUTSOURCINGU
Całościowy - w dziale personalnym pozostają jedynie osoby, które będą zajmowały się utrzymywaniem kontaktów z firmą outsourcingową oraz obsługą pracowników i kierownictwa
Częściowy - firma wydziela na zewnątrz tylko te płaszczyzny, które byłyby realizowane przez firmę zewnętrzną efektywniej i po mniejszych kosztach
Personelu służb personalnych - firma decyduje się realizować wszystkie funkcje personalne samodzielnie, ale przy pomocy wykwalifikowanych osób, pozyskiwanych z zewnątrz [z firm leasingujących takich pracowników]
PROCEDURA
OUTSOURCINGU PERSONALNEGO
określenie celów wydzielenia funkcji personalnej
analiza kosztów i korzyści outsourcingu
utworzenie programu outsourcingu
ustalenie potencjalnych agencji outsourcingowych
opracowanie zapytań ofertowych i wysłanie ich do wybranych usługodawców
wybór firmy outsourcingowej
negocjowanie warunków umowy outsourcingowej
poinformowanie o outsourcingu personelu służb personalnych oraz pozostałych pracowników firmy
opracowanie i wdrożenie programu outsourcingu w życie
CZYNNIKI WYBORU FIRMY OUTSOURCINGOWEJ
kompetencje firmy outsourcingowej [opinie
o niej na rynku]
kwalifikacje personelu tej firmy
techniczne wyposażenie firmy, niezbędne do zarządzania określonymi obszarami kierowania personelu np. systemy informatyczne
rodzaje i procedury sporządzania raportów, które będą przesyłane firmie
przestrzeganie wcześniej ustalonych harmonogramów prac
wysokość wynagrodzeń pożądaną przez firmę outsourcingową
PŁASZCZYZNY AKCJI INFORMACYJNEJ
W PRZYPADKU OUTSOURCINGU
FUNKCJI PERSONALNEJ
które płaszczyzny zarządzania personelem
zostaną wyłączone na zewnątrz ?
którzy pracownicy zostaną w związku z
tym zwolnieni lub przejdą do firmy
outsourcingowej ?
jakie będą kryteria tego doboru ?
- czy firma wdroży program pomocy
zwalnianym pracownikom
- czy zwalniani pracownicy będą mieli
uprawnienia do określonych świadczeń np.
odprawy
- czy wyznaczono i przeszkolono osoby, które
będą zajmowały się informowaniem
pracowników o procesie outsourcingu
- przy użyciu jakich technik będzie przebiegał
proces informacyjny
Komórka ds. personalnych
[realizacja stałych zadań]
- obsługa administracyjna
- doradztwo dla
menedżerów linowych
- controlling personalny
Zespól projektowy
[realizacja zadań nietypowych o charakterze innowacyjnym]
- strategie personalne
- systemy oceniania
- systemy wynagradzania
- programy rozwoju
personelu
- strategii personalnej
- systemów wynagradzania
- arkuszy oceny okresowej
- programów szkolenia
- doradztwa personalnego
- obsługi administracyjnej
Inne komórki organizacyjne jako odbiorcy usług w celu
- wzrost efektywności pracy
- poprawy jakości pracy
- usprawnienia kierowania ludźmi
- rozwoju personelu
- poprawy wykorzystania kwalifikacji
- zmniejszenia absencji
Podaż usług personalnych
Komórka personalna jako oferent usług w zakresie
Popyt na usługi komórki personalnej
Zorganizowanie spotkań z pracodawcami oraz na bieżąco monitorowanie potrzeb pracownika
Poszukiwanie odpowiednich ofert pracy i sporządzenie listy potencjalnych pracodawców a także nawiązanie z nimi kontaktu
Indywidualne konsultacje dotyczące :
- określenia potencjału zawodowego oraz osobowego pracownika
- określenia potencjalnych możliwości rozwojowych, a tym samym możliwych nowych miejsc pracy
- przygotowania do prowadzenia i zachowania się w trakcie rozmów kwalifikacyjnych
- przygotowania kompletu dokumentów aplikacyjnych
- wsparcia emocjonalnego pracownika i pobudzenia jego motywacji