Inwestowanie, klasyfikacja inwestycji
Klasyfikacja inwestycji - kryterium przedmiotowe:
Inwestycje rzeczowe
Inwestycje finansowe
Inwestycja - każda wartość przynosząca nową wartość (służąca pomnożeniu kapitału)
Inwestowanie - proces polegający na wydatkowaniu środków dla ich pomnożenia
Inwestycje rzeczowe obejmują:
Inwestycje w aktywa trwałe
Inwestycje w aktywa obrotowe
Klasyfikacja projektów inwestycyjnych:
Odtworzeniowe, restytucyjne
Zastąpienia (w celu obniżki kosztów)
modernizacyjne
Rozwojowe - w istniejące produkty i na dotychczasowych rynkach
Rozwojowe - w nowe produkty i na nowych rynkach
Dot bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska
Inne rzeczowe
Inwestycje finansowe - taki szczególny rodzaj zwiększania wartości, którego treścią są instrumenty rynku pieniężnego lub kapitałowego.
Lokaty bankowe
Inwestycje na rynku akcji
Inwestycje na rynku obligacji
Inwestycje w papiery dłużne
Operacje łączenia, przejmowania i wykupu przedsiębiorstw
Inne operacje na rynku pieniężnym i kapitałowym
Inwestycje na rynku tytułów własnościowych - przykład inwestycji niematerialnych
Transfer praw własnościowych
Konieczność spełnienia warunków zwrotu kapitału
Zmiana struktury własności podmiotu nabywającego i zbywającego tytuł
Zróżnicowanie możliwości obrotu tytułami własności zależnie od formy organizacji podmiotu
INWESTOWANIE
Uczestnicy procesu inwestycyjnego:
Inwestor (główny, inwestorzy zastępczy)
Zarządzający projektem
Wykonawca (główny, podwykonawcy)
INWESTORZY
Indywidualni
Instytucjonalni (banki, ubezpieczyciele, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne, banki inwestycyjne)
Cechy współczesnego RF:
Uwarunkowania funkcjonowania rynku usług finansowych w XXI wieku:
Globalizacja
Złożoność organizacji
Trudności z procesem zarządzania
Zmiana paradygmatu : od czysto finansowego do operacyjnego
Przeobrażenia współczesnego rynku usług finansowych:
Deregulacja rynków finansowych
Silny wzrost konkurencji w sektorze usług finansowych
Spadek marż
Rozwój nowych technologii
Internacjonalizacja i globalizacja systemów finansowych
Wzrost wymagań klientów
Podjęto zmiany legislacyjne dla:
Zniesienia barier wejścia na rynek poprzez otwieranie dostępu do rynku usług zastrzeżonych dotąd tylko dla banków, instytucjom finansowym takim jak towarzystwa ubezpieczeniowe, budowlane, fundusze powiernicze, inwestycyjne, poczta etc.
Zniesienia na rynku krajowym podziałów kompetencyjnych pomiędzy bankami a w szczególności zniesienia rozdziału pomiędzy bankami komercyjnymi a inwestycyjnymi
Otwarcia rynków krajowych dla konkurencji zagranicznych usługodawców w powiązaniu z tendencją do ograniczania zakresu interwencji państwa oraz wzrostem tendencji integracyjnych
Następstwa o charakterze makroekonomicznym:
Silny wzrost konkurencji na rynku usług finansowych
między dotychczasowymi uczestnikami (konkurencja mb)
Między nowymi uczestnikami rynku a podmiotami spoza sektora
Nacisk na większą przejrzystość i samoregulację
Utrata przez banki dominującej pozycji na rynku usług finansowych i statusu uprzywilejowanej instytucji pośrednictwa finansowego
Zlikwidowanie barier rozdzielających rodzaje instytucji finansowych i rozdzielających rynki finansowe
Wzmożony trend do konsolidacji sektora, wzrost liczby aliansów
Powstanie grup kapitałowych i konglomeratów finans.
Zobowiązania wynikające z wejścia Polski do UE:
Harmonizacja minimalnych standardów dotyczących usług finansowych
Dyrektywy dot. Rachunkowości instytucji finansowych, prania brudnych pieniędzy, posługiwania się na obszarze UE pieniądzem elektronicznym
Pełna koordynacja i współpraca pomiędzy nadzorami finansowymi
Tło zmian wynikających z wejścia do UE:
BIAŁA KSIĘGA w sprawie polityki usług finansowych 2005-2010 z dn. 5.12.2005
Zielona Księga w sprawie polityki usług finansowych z dnia 3. 05. 2006
Strategia rozwoju rynku finansowego Financial Services Action Plan (FSAP) 11.05.1999, FSAP Evaluation - o7.11.2005:
Funkcjonalna niezależność organów nadzoru:
Oddzielenie funkcji zarządzania od nadzoru
Plany nadzoru oparte o analizę ryzyka
Wymogi kwalifikacyjne w nadzorze
Samorząd gospodarczy RF a jakość usług:
Europejska Federacja Bankowa
Europejska Federacja Funduszy i Firm Inwestycyjnych
Europejska Grupa Banków Oszczędnościowych
Federacja Europejskich Giełd Papierów Wartościowych
Inne
Źródła trwałej przewagi konkurencyjnej:
Jakość usług finansowych
Wizerunek i reputacja
Znaczenie nowoczesnych technologii, w tym IT
Kodeks dobrych Praktyk
Inne
Podstawy informacyjne decyzji inwestycyjnych:
Ocena FINANSOWA
Badanie dokumentacji finansowej (dow,ks)
Ocena SYSTEMU
Ocena systemu gospodarowania środkami publicznymi i własnymi
Ocena DZIAŁALNOŚCI
Ocena efektywności i gospodarności zarządzania finansowego
Kryteria oceny:
Kryteria finansowe (zasady rach.)
Kryteria operacyjne (działań)
Kryteria informacyjne ( IT)
Kryteria zgodności (przepisów prawa)
Kryteria oceny działalności (gospodarności)
Kryteria oceny programu przewagi (cel)
Cele oceny:
Rzetelne, obiektywne i niezależne sprawdzenie:
Wiarygodności
Przestrzegania zasad
Zgodności zapisów w ks. rachunkowych z dowodami księgowymi
Zgodności sprawozdań z zapisami w księgach rachunkowych i dowodami księgowymi
Rodzaje oceny:
Ocena Agencji Ratingowych
Rankingi
Miary syntetyczne
Ocena gospodarności:
Ocena przestrzegania zasady celowości i oszczędności w dokonywaniu wydatków, uzyskiwania możliwie najlepszych efektów w ramach posiadanych środków oraz przestrzegania terminów realizacji zadań i zaciągniętych zobowiązań
Techniki stosowane w ocenie:
Wywiady
Obserwacje
Testy przeglądowe
Dokumenty
Opinie ekspertów
Wskaźniki
Kwestionariusze
Akta i dokumenty:
Akta stałe
Akta bieżące
Akta stałe:
Akty prawne i normatywne dotyczące prowadzonego oceny
Obowiązujące procedury (zarządzenia, instrukcje)
Roczne plany monitoringu
Informacje mające wpływ na plan i analizę ryzyka
Akta bieżące:
Dokumentują przebieg i wyniki kolejnych zadań oceny
Dokumenty z poszczególnych faz oceny: od upoważnienia poprzez dokumenty robocze do raportu końcowego z oceny i informacji o wykonaniu zaleceń
Dokumenty robocze:
Są dowodami prawdziwości ustaleń przeprowadzonej oceny
Dowodem wykonanej pracy agencji oceniajacych
Umożliwiają usprawnienie pracy
Umożliwiają kontrole poprawności dokonanej oceny
Ułatwiają procedury odwoławcze
Miary syntetyczne:
Ocena wskaźnikowo-rangowa
Ocena efektywności kosztowej
Ocena wielkości i struktury obrotów
Wzrost wartości jako miara strategiczna
Zarządzanie ryzykiem:
Identyfikacja ryzyk (istniejących)
Analiza ryzyka (m.in.określ.istotności)
Reagowanie na ryzyko - np. wycofanie się, transfer ryzyka na inny podmiot
Nadzorowanie i kontrola ryzyka - łagodzenie ryzyka
Pola wyboru strategicznego:
Decyzje strategiczne
dotyczące rozmiarów i skali działalności
dotyczące wyboru docelowych grup aktywów do portfela
WYKŁAD 2 (.2010)
MIEJSCE INWESTOWANIA I INSTRUMENTY
Klasyfikacja rynków ze względu na charakter i przedmiot inwestowania
Rynek finansowy
Transakcje papierami wartościowymi, instrumentami kredytu krótko-, średnio- i długoterminowego
Rynek aktywów realnych
Transakcje, których przedmiotem są grunty, budynki, maszyny, surowce i materiały etc.
Klasyfikacja rynków finansowych ze względu na charakter i przedmiot transakcji oraz ich horyzont czasowy:
Rynek pieniężny
Transakcje instrumentami kredytu krótkoterminowego
Rynek kapitałowy
Transakcje instrumentami kredytu średnio- i długoterminowego.
Klasyfikacja instytucji rynku finansowego:
Instytucje bankowe i kredytowe
Bank centralny, banki komercyjne, banki specjalne w tym hipoteczne, rolne etc., kasy oszczędności, banki spółdzielcze, instytucje drobnego kredytu, instytucje kredytu konsumpcyjnego
Pozabankowe instytucje pośrednictwa finansowego
Ubezpieczyciele, towarzystwa i fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne, fundusze powiernicze, fundusze leasingowe, fundusze headgingowe, domy maklerskie, brokerzy ubezpieczeniowi
Giełda Papierów Wartościowych
RYNEK PIENIĘŻNY
Papiery wartościowe o terminie wykupu do 1 roku
Weksle handlowe i skarbowe
Krótkookresowe operacje kredytowe banków
Podstawowa funkcja: stworzenie możliwości upłynnienia przejściowo wolnych nadwyżek pieniężnych w banku lub uzupełnienia niedoborów pieniężnych w celu zapewnienia ciągłości wydatków.
RYNEK LOKAT MIĘDZYBANKOWYCH
Podstawowe funkcje
Regulowanie płynności banków
Kształtowanie rzeczywistej ceny pieniądza
Wysokość stóp procentowych WIBOR I WIBID
WIBOR - Warsow Interbank Ofered Rate oprocentowanie po jakim banki są skłonne udzielać pożyczek innym bankom
WIBID - Warsow Interbank Bid Rate oprocentowanie, jakie banki są skłonne płacić innym bankom za przyjęty od nich depozyt
Zależność oproc. kredytów dla przedsiębiorstw i gospodarstw dom. od stóp proc. rynku hurtowego
RYNEK BONÓW SKARBOWYCH
Największy segment rynku pieniężnego
Podstawowe funkcje
Oddziaływanie banku centralnego na podaż pieniądza a przez to na płynność finansową banków handlowych
Klasyfikacje rynku
RYNEK PIERWOTNY - transakcje kupna-sprzedaży w drodze przetargów (cotygodniowe przetargi)
RYNEK WTÓRNY - operacje między NBP a bankami komercyjnymi w ramach operacji otwartego rynku
OPERACJE OTWARTEGO RYNKU
Sprzedaż bezwarunkowa - operacje REPO
NBP kupuje bony od banków komercyjnych ze zobowiązaniem ich odsprzedaży w określonym terminie
Sprzedaż warunkowa - operacje REVERSE REPO
NBP sprzedaje bony bankom komercyjnym ze zobowiązaniem ich odkupienia w ustalonym terminie
Przewaga operacji typu REWERSE REPO świadczy o ciągłej nadpłynności sektora bankowego i ograniczania akcji kredytowej banków przez NBP.
RYNEK PAPIERÓW DŁUŻNYCH
Commercial Papers Market
Krótkoterminowe papiery dłużne emitowane są przez przedsiębiorstwa w celu pozyskania kapitałów.
Papiery komercyjne są dla przedsiębiorstw alternatywą wobec kredytów bankowych. Organizatorem emisji papierów dłużnych przez przedsiębiorstwo jest bank
Rodzaj i nazwa papierów dłużnych zależy od banku - organizatora emisji.
Najpopularniejsze w Polsce papiery dłużne:
Bony komercyjne / Polski Bank Rozwoju SA
KWIT-y, czyli komercyjne weksle inwestycyjno-terminowe (ING)
Bony handlowe / Bank Handlowy SA
Weksle i obligacje / CITY Bank S.A. I inne
ZALETY:
Dochodowość inwestycji w instrumenty takie jak papiery dłużne jest wyższa niż oprocentowanie lokat terminowych w bankach
Dla emitentów papierów dłużnych są tańszym źródłem kapitału pożyczkowego niż kredyty bankowe.
JEDNOLITY RYNEK FINANSOWY:
Projekty badawcze (przykład SARAC - Safety Rating Advisory Committee)
Grupy współpracy Ubezpieczycieli i Ubezpieczeniobiorców (przykład IIWPG - International Insurance Whiplash Prevention Group)
Jakościowe aspekty nadzoru (przykład ABS - Asset Backed Securietes a także CLN - Credit Linked Notes)
Kodeks dobrych praktyk
JEDNOLITY RYNEK EUROPEJSKI:
Ochrona konkurencji i konsumentów (strategia na lata 2002-2006, 2007 - 2013)
Działalność inwestycyjna funduszy emerytalnych za granicą
Dyrektywa emerytalna z marca 2003
Dyrektywa w sprawie pośrednictwa (wejście w życie od 15.01.2005)
Jednolity Rynek Finansowy (od 2005)
UNIA EUROPEJSKA:
Jednolity rynek finansowy:
Dyr. I gen.: swoboda osiedlania się 1979/73
Dyr. II gen.: swoboda świadczenia usług 1990/88
Dyr.. III gen.: jednolita licencja 1992/1992
UWARUNKOWANIA PRAWNE:
Single Market:
Lamfalussy procedure directive and decisions
Investment services directive,
Guarantee schemes directive (EC reflection)
Consumer credit directive,
Contract law action plan (EESC opinion on European insurance contract),
Unfair commercial practices directive,
Services of general interest, Green & White Paper
UWARUNKOWANIA PRAWNE - PRIORYTETY 2005 -1010:
General Affairs:
Solvency II framework directive,
IAS / IFRS Regulation,
Reinsurance directive,
Transparency directive
Corporate Governance Action Plan,International Affairs:
- EU/USA Regulatory Dialoque
Priorytety:
Non-life Insurance:
Motor Insurance
- 5th Motor Directive
Property Insurance
- Prevention and Reparation of Catastrophic Risks, Communication
Liability Insurance
- Environmental liability directive,
- Feed Hygiene Regulation,
- Product Liability directive (possible revision)
Uwarunkowania prawne - priorytety:
Insurance of the person
Life Insurance
Gender Equality directive
EU Pension Forum / EP Pension Forum,
- Portability of occupational pensions directive
Health Insurance
- Reimbursement of health care in another member State, Commission Working Paper.
PRIORYTETY Wdrożeniowe w Polsce 2005 - 2010:
Problemy rynku finansowego:
Wspólny rynek i ochrona konsumenta
Prawo umowy ubezpieczenia
Nadzór finansowy (Solvency II)
Kontrola reasekuracji
Rachunkowość (IAS)
OC i ubezpieczenia (w tym OC za szkody w środowisku)
OC motoryzacyjne
Prawo upadłościowe / fundusze gwarancyjne
Przeciwdziałające dyskryminacji (w tym ze względu na płeć) - taryfy-unisex
Pracownicze programy emerytalne / opodatkowanie/ przenoszenie
Ogólne problemy dotykające rynku finansowego
Prawo o konkurencji / prawo kartelowe
Prawo spółek handlowych (np. dyrektywa o przejęciach)
Opodatkowanie składek ubezpieczeniowych
Polityka społeczna, ogólne prawo cywilne
Prawo pracy
FINANCIAL FRAMEWORK 2007 - 2013:
Building our common future. Policy challenges and budgetary means of the Enlarged Union 2007 - 2013
A European Initiative for Growth. Investing in Networks and Knowledge for Growth and Jobs, Final Report to the European Council, Commission for the European Communities,
A secure Europe in a better World: a European Union Strategy for Sustainable Development, Commission for the European Communitie
Znaczenie sektora finansowego i pomiar rynków finansowych na potrzeby inwestorów:
Wskaźniki konkurencji
Wskaźniki wielkości rynku
Wskaźniki nasycenia rynku
Wskaźniki penetracji rynku
Wskaźniki aktywności inwestycyjnej
Wskaźniki struktury rynku
Działowa
Rodzajowa
Wskaźniki koncentracji / demonopolizacji
Wskaźniki przestrzenne / lokalizacji
Wskaźniki struktury własnościowej
GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH I JEJ ZNACZENIE DLA INWESTORÓW:
Giełdy w Polsce i na świecie
Gracze giełdowi jako kategoria inwestorów
OBRÓT PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI DOTYCZY
Rynku kapitałów średnio i długoterminowych przeznaczonych na finansowanie inwestycji
podmiotów indywidualnych i jednostek gospodarczych chcącących ulokować wolne środki na dłuższy okres w celu uzyskania wysokiej stopy zwrotu oraz podmioty gospodarcze poszukujące wolnego kapitału do zagospodarowania
Regulacje prawne w Polsce przed wprowadzeniem polityki harmonizacji z UE:
ustawa: „Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi” z dnia 21 sierpnia 1997 r.
rozporządzenia Rady Ministrów i Zarządzenia Przewodniczącego Komisji Papierów Wartościowych i Giełd będące aktami wykonawczymi do ustawy
ustawa o funduszach inwestycyjnych z dn. 27.05.2004 r.
ustawa o obligacjach z dn. 29.06.1995 r.
kodeks spółek handlowych z dn. 15 września 2000 r.
kodeks cywilny z dn. 23 kwietnia 1964 r.
regulaminy: Giełdy, CeTO, KDPW
Nowe regulacje prawne:
Zasadniczy akt prawny regulujący funkcjonowanie polskiego rynku kapitałowego ustawa z 21.08.1997 r „Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi”, stracił moc prawną i został zastąpiony kompleksową regulacją w postaci trzech ustaw:
Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi
Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzenia instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych
Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym
Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi reguluje:
zasady, tryb i warunki podejmowania i prowadzenia działalności w zakresie obrotu papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi,
prawa i obowiązki podmiotów uczestniczących w tym obrocie, wykonywanie nadzoru.
Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych reguluje:
zasady i warunki dokonywania oferty publicznej, ubiegania się o dopuszczenie papierów wartościowych i innych instrumentów do obrotu;
obowiązki emitentów papierów wartościowych i innych podmiotów uczestniczących w ich obrocie lub w obrocie innymi instrumentami finansowymi;
skutki uzyskania statusu spółki publicznej oraz szczególne prawa i obowiązki związane z posiadaniem i obrotem akcjami takich spółek.
Ustawa o nadzorze nad rynkiem kapitałowym:
określa organizację oraz tryb wykonywania nadzoru nad rynkiem kapitałowym.
Aktami wykonawczymi do ww. ustaw są Rozporządzenia Ministra Finansów.
Trzy akty zamiast jednego- uzasadnienie:
zapewnienie pełnej harmonizacji prawa polskiego z prawem wspólnotowym;
ujednolicenie i uporządkowanie przepisów;
konieczne ze względu na obszerny zakres tematyczny każdej z regulacji, jak i ze względu na przyjętą w Unii Europejskiej systematykę aktów prawnych.
Efekty harmonizacji z prawem UE:
wprowadzenie istotnych zmian systemu wprowadzania papierów wartościowych na rynek kapitałowy
jasne rozdzielenie regulacji dotyczących ofert publicznych i wprowadzania papierów wartościowych do obrotu na regulowanym rynku kapitałowym.
nowe formy prospektu emisyjnego, w tym prospekt trzyczęściowy, co daje emitentom więcej swobody w pozyskiwaniu kapitału
zwiększona swoboda kształtowania treści dokumentów ofertowych pozwala na lepszą prezentację informacji o danym emitencie, z uwzględnieniem jego specyfiki i przy zachowaniu należytej ochrony inwestorów
Co z tego wynika? c. d.:
stworzenie ponadnarodowego rynku pierwotnego,
tj. rynku pozyskiwania kapitału;
zgodnie z nową regulacją prospekt emisyjny zatwierdza KNF;
uelastycznienie przepisów poprawia efektywność rynku kapitałowego oraz zachęca inwestorów i emitentów do korzystania z niego.
Inne zmiany w zakresie rynku kapitałowego:
z dniem 01.01.2005 r. przyjęto 19% stawkę podatkową dla funduszy inwestycyjnych co zrównało je z instytucjami zagranicznymi (takie same zasady opodatkowania funduszów zagranicznych jak krajowych)
wprowadzenie zasady jednolitego paszportu zawartej w Strategii Lizbońskiej
Zasada jednolitego paszportu:
Polega na uzyskaniu zezwolenia (prowadzenia działalności firmy inwestycyjnej) od odpowiedniej instytucji w jednym z krajów członkowskich. Jeśli zezwolenie zostanie wydane, wówczas automatycznie jest ono ważne we wszystkich pozostałych krajach Unii Europejskiej. Nadzór nad działalnością tej firmy we wszystkich krajach Unii Europejskiej sprawuje organ wydający to pozwolenie.
W ten sposób polskie domy maklerskie mogą działać w dowolnym państwie członkowskim, jednocześnie w prosty sposób poszerzając swoją ofertę usług a papiery wartościowe mogą zostać wprowadzone do publicznego obrotu na terenie Wspólnoty.
Dzięki wprowadzeniu tej nowelizacji, również zagraniczne domy maklerskie mają ułatwiony dostęp do naszego rynku. Działa to na zasadzie wzajemności.
Zmiany organizacyjne:
KPWiG (teraz KNF) została członkiem Komitetu Europejskich Regulatorów Rynku Papierów Wartościowych (CESR)
od 01.06.2004 r. GPW w Warszawie S.A. została pełnoprawnym członkiem Federacji Europejskich Giełd Papierów Wartościowych (FESE) z siedzibą w Brukseli.
Zmiana struktury rynków giełdowych:
Od 01 maja 2004 r., zgodnie z regulacjami obowiązującymi w Unii Europejskiej, giełdowy obrót papierami wartościowymi odbywa się na rynku podstawowym lub równoległym. W ramach rynku podstawowego powstał segment PLUS, w ramach rynku równoległego segment PRIM
Skutki włączenia polskiego rynku kapitałowego w struktury Unii Europejskiej:
poszerzenie się możliwości inwestycyjnych dla polskich inwestorów;
swoboda inwestowania w Polsce dla przedsiębiorstw i osób prywatnych z krajów UE;
zwiększenie stabilności polskiego rynku kapitałowego;
Skutki włączenia polskiego rynku kapitałowego w struktury Unii Europejskiej:
zwiększenie konkurencyjności;
niebezpieczeństwo wystąpienia zjawisk spekulacyjnych;
inwestowanie stanie się mniej skomplikowane i bezpieczniejsze po wprowadzeniu wspólnej waluty.
Podsumowanie:
Wejście Polski do Unii Europejskiej spowodowało szereg zmian w zakresie rynku kapitałowego. Stawia to przed nami szerokie możliwości i pewne zagrożenia. Nowe uregulowania mają za zadanie usprawnienie funkcjonowania i zwiększenie konkurencyjności polskiego rynku kapitałowego na wspólnym europejskim rynku usług finansowych.
Mimo niezbędnej implementacji wspólnotowych standardów prawnych pozostawiono wiele dotychczasowych rozwiązań i konstrukcji reprezentujących podstawowe zasady funkcjonowania polskiego rynku kapitałowego.
BUDOWA PORTFELA INWESTYCYJNEGO
Portfel inwestycyjny:
Wprowadzenie
Portfel inwestycyjny jest techniką zarządzania inwestycjami finansowymi z uwzględnieniem preferencji i oczekiwań inwestora co do rozmiarów dochodu i poziomu stopy zwrotu z poszczególnych klas aktywów i całego portfela przy akceptowalnym poziomie ryzyka.
Systemowe podejście do zarządzania inwestycjami
Portfel inwestycyjny jest narzędziem, które pozwala na systemowe podejście do zarządzania inwestycjami przez menadżerów, doradców inwestycyjnych i samych inwestorów.
Metody budowy portfela inwestycyjnego
Do budowy portfela inwestycyjnego wykorzystuje się metody analizy finansowej i metody selekcji papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych.
Zmiany otoczenia:
Dochód i stopa zwrotu z inwestycji oraz akceptowalne ryzyko
jako oczekiwania muszą uwzględniać następujące zmiany:
Warunków gospodarowania,
Stan i fazę cyklu koniunkturalnego
Wydarzenia i stan gospodarki światowej
Czynników ogólnopolitycznych,
Czynników socjo-psychologicznych na rynku finansowym, w tym kapitałowym,
Interakcji pomiędzy zarządzaniem a wynikami
Potrzeba ciągłej modyfikacji portfela inwestycyjnego
Zarządzanie strategiczne a działania taktyczne
W zarządzaniu strategicznym przy budowie portfela inwestycyjnego poszukujemy odpowiedzi na pytanie:
jakie klasy aktywów umieścić w portfelu?
według jakich wag strategicznych dokonać alokacji pomiędzy wybranymi klasami aktywów w ramach portfela w długim okresie?
Działania taktyczne opieramy na odpowiedzi na następujące pytania:
Według jakich wag taktycznych dokonywać realokacji wybranych klas aktywów portfela w krótkim okresie?
Jakie zastosować metody analizy i selekcji aktywów w ramach każdej ich klasy?
Możliwości wyboru klas aktywów:
Instrumenty krótkoterminowe na rynku finansowym (np. bony skarbowe, obca waluta)
Instrumenty rynku kapitałowego:
Obligacje o stałym i zmiennym dochodzie,
Akcje zwykłe i uprzywilejowane, w tym:
krajowe i zagraniczne
dużych i małych spółek (o dużej i małej kapitalizacji oraz płynności, uwzględniające inwestycje typu venture capital)
Instrumenty pochodne (kontrakty terminowe typu futures i opcje)
Rynek nieruchomości
Rynek dzieł sztuki
Rynek metali szlachetnych (złoto, platyna, srebro etc.).
Czynniki wyboru klas aktywów:
Cechy inwestora (inwestor indywidualny czy instytucjonalny)
Rozmiary i struktura oferty rynku kapitałowego:
Charakter obowiązującego prawa
Ranga aktów prawnych regulujących proces inwestowania,
Zróżnicowanie regulacji prawnych, obejmujących rynki:
a) krajowe i zagraniczne
b) pieniężne i kapitałowe
Regulacja specjalne ograniczające swobodę inwestowania np. dot. Otwartych funduszy emerytalnych, towarzystw ubezpieczeniowych etc.
Czynniki procesu decyzyjnego - inwestor indywidualny:
Sytuacja majątkowa
Rozmiary i struktura majątku (wielkość nieruchomości, zasoby posiadanych kruszców, posiadane obligacje rządowe etc.)
Rozmiar rozporządzalnych, trwałych wolnych dochodów, nie związanych z bieżącymi wydatkami na utrzymanie preferowanego standardu życia)
Horyzont czasowy dokonywanych inwestycji
Wiek (np. oczekiwania emerytalne), w miarę starzenia się rośnie skłonność do przedkładania aktywów o wysokiej płynności i do ograniczania aktywów niepłynnych (np. ograniczania zakupu nieruchomości),
Rozkład zobowiązań w czasie (np. spłata długu hipotecznego za wybudowany dom);
tolerancja ryzyka (awersja lub skłonność do ryzyka), co skłania do preferowania strategii inwestowania w aktywa zgodnie z zasadą „albo chcesz dobrze jeść albo chcesz dobrze spać” tzn.:
Zapewniające stały akceptowalny dochód (wtedy preferencje dla obligacji o stałym przychodzie lub/i akcji uprzywilejowanych lub zwykłych renomowanych spółek tzw. blue chips, których kursy nie fluktuują znacznie a zarazem istnieje wysoka pewność wypłaty stałej dywidendy
Dające szansę na szybki wzrost wartości rynkowej (wtedy preferencje dla akcji zwykłych spółek typu high-tech czy opartych na venture capital o dużym potencjale wzrostu ale też wysokim ryzyku);
osobiste przekonania co do stabilności poszczególnych aktywów i trwałej tendencji do wzrostu wartości rynkowej
preferowanie nieruchomości,
Preferowanie kruszców i dzieł sztuki jako najpewniejszych wehikułów przenoszenia i pomnażania wartości w czasie,
Preferowanie koszyka walut obcych i waluty krajowej.
Inwestor instytucjonalny - charakterystyka:
Klasyfikacja rodzajowa inwestorów instytucjonalnych:
Fundusze inwestycyjne, cele które są publicznie dostępne jako podstawa gromadzenia gotówki wpłacanej przez inwestorów indywidualnych - uczestników tych funduszy,
fundusze emerytalne, gdzie zachodzi konieczność zachowania konserwatyzmu a także występuje określony rozkład zobowiązań emerytalnych w czasie wobec jego uczestników,
Fundusze powiernicze agresywne, w których uczestniczą inwestorzy o wysokiej skłonności do ryzyka i gzie udział akcji wzrostowych spółek jest wysoki a niski obligacji,
Fundusze powiernicze z udziałem towarzystw ubezpieczeniowych, które zwykle są konserwatywne i preferują dlugookresowe inwestycje w nieruchomości,
Fundusze typu venture capital, które są zainteresowane inwestycjami w ryzykowne przedsięwzięcia na zasadzie prawa Pareta 20/80 (czyli 20 % udanych projektów o wysokiej stopie zwrotu przy 80% niepowodzeń)
Wyznaczanie wag dla alokacji aktywów:
Po ustaleniu klas aktywów, które mają wejść do portfela ustala się wagi, według których dokonuje się procentowej alokacji aktywów w perspektywie kilku lat (przy założeniu, że nie ma podstaw do ich zmiany w tym okresie)
Wagi strategiczne określają długoterminowe proporcje wedle których dobiera się do portfela poszczególne klasy aktywów
Następnie dla wag jako wartości centralnych wyznacza się akceptowalne odchylenia w ramach taktycznego zarządzania inwestycjami,
Kolejny etap to wyznaczenie wag taktycznych, a więc dopuszczalnego zakresu odchylenia udziału danych aktywów w stosunku do wielkości centralnych czyli wag strategicznych
Przykład:
Przyjęcie wag strategicznych 20/80 oznacza, że w portfelu dwuskładnikowym znajduje się 20% akcji zwykłych i 80% obligacji
Jeśli dopuszczalne odchylenie (wagi taktyczne) odpowiednio dla akcji jest 10:30 a dla obligacji 50:90 to w warunkach np.. Bessy na rynku akcji portfel krótkoterminowy może ułożyć się wedle proporcji 10 % akcji i 90% obligacji.
W razie oczekiwanej hossy giełdowej portfel ten może odchylić się do układu 30% akcji i 70% obligacji
Ocena i wybór aktywów do portfela - przykład akcji:
Inwestor (menadżer, doradca inwestycyjny) dokonując oceny a dalej wyboru akcji zwykłych do budowy portfela inwestycyjnego winien brać pod uwagę następujące czynniki:
Prawdopodobną wysokość i termin wypłaty dywidendy
Dominujące przekonanie uczestników rynku kapitałowego co do wysokości stopy dyskontowej, wedle której należy zamienić na gotówkę strumień szacowanej wartości inwestycji (przyszłych dywidend), aby ustalić jego obecną (bieżącą) wartość;
Ryzyko.
Znaczenie czasu w procesie inwestowania:
Im dalej w przyszłość sięga okres objęty przewidywaniami zysków i dywidend oraz stopy dyskontowej tym większe będą dzienne i miesięczne fluktuacje ceny akcji spowodowane zmianami w powszechnej opinii inwestorów na temat jej bieżącej wartości.
W miarę wydłużania się okresu objętego przewidywaniami rośnie dominujący wpływ szacowanej stopy dyskontowej (w stosunku do szacowanych przyszłych zysków i dywidend) na bieżącą cenę akcji
W zakresie oceny wartości inwestycji w miarę wydłużania okresu utrzymywania lokaty przez inwestora maleje rola stopy dyskontowej natomiast rośnie znaczenie wypłacanych dywidend.
Zasady inwestowania w papiery wartościowe:
Fundamentalną zasadą inwestowania jest:
KONTROLA RYZYKA RYNKOWEGO
Zrealizowana stopa zwrotu z portfela inwestycyjnego zależy od:
Założonego poziomu ryzyka rynkowego
Umiejętności z jaką udało się wyeliminować lub zminimalizować grupowe i indywidualne ryzyko giełdowe (ryzyko przemysłu i rezydualne) dzięki dywersyfikacji portfela oraz uzyskać premię z tytułu umyślnego podjęcia tych rodzajów ryzyka.
RACJONALNE INWESTOWANIE powinno prowadzić do:
Maksymalizacji stopy zwrotu,
Minimalizacji ryzyka (odchylenia standardowego),
Maksymalizacji prawostronnej asymetrii stopy zwrotu.
Stopa zwrotu z portfela inwestycyjnego:
Osiągana stopa zwrotu z portfela inwestycyjnego w 90% zależy od strategicznej alokacji aktywów w portfelu.
METODY WYBORU STRATEGICZNEGO:
Ułożenie proporcji aktywów we własnym portfelu w oparciu o indeks (portfel rynkowy) światowy traktowany jko benchmark,
Dobór aktywów zgodnie z teorią optymalizacji portfela inwestycyjnego (model CAPM)
Wyznaczenie strategicznych wag doboru aktywów do portfela na podstawie relacji: rodzaje aktywów - rozkład zobowiązań funduszu inwestycyjnego
Alokacja aktywów we własnym funduszu na podstawie analogii do innych funduszy.
Metoda indeksu światowego:
Portfel rynkowy oparty na światowym indeksie giełdowym przynosi dobre wyniki w dłuższej perspektywie.
Wynika to z teorii optymalizacji portfela inwestycyjnego, w myśl której wszyscy inwestorzy powinni posiadać portfele (portfele rynkowe) o takiej samej charakterystyce ryzyka, a w ramach portfela powinni utrzymywać taką część aktywów wolnych od ryzyka (obligacji rządowych), która zapewni realizację preferowanej relacji: ryzyko - efektywność.
Wykorzystanie INDEKSU światowego jest szczególnie polecane w przypadku krajów, które:
Mają mało możliwości inwestowania we własne aktywa (nierozwinięty wschodzący krajowy rynek kapitałowy),
Wykazują znaczną zależność od transakcji handlowych rozliczanych w dolarach amerykańskich.
Metoda CAPM capital asset pricing model:
Metoda CAPM opiera się na obliczeniu granicy opłacalności, na której mieszczą się portfele efektywne.
Portfele efektywne to takie portfele, które przy akceptowalnym poziomie ryzyka zapewniają adekwatny do niego poziom stopy zwrotu.
Na linii oznaczającej granicę opłacalności mieszczą się więc tylko takie portfele (portfele efektywne), które odpowiednio do awersji (skłonności) inwestora do ryzyka dają:
Wyższą stopę zwrotu za odpowiednio wyższe ryzyko,
Odpowiednio niższą stopę zwrotu za odpowiednio niższe ryzyko.
Stosowalność metody CAPM jest ograniczona np. w przypadku funduszy emerytalnych z następujących powodów:
Model CAPM ma charakter jednookresowy, co oznacza konieczność ustalania wag doboru aktywów na krótki okres (1 rok),
W modelu nie uwzględnia się zobowiązań funduszy dotyczących np. wypłat należnych jego członkom.
Ulepszona metoda CAPM:
Ograniczenia modelu CAPM mogą być zneutralizowane przez zastosowanie metody opartej na doborze aktywów w odpowiedniej relacji do rokładu zobowiązań funduszu (np. emerytalnego).
Zabieg ten umożliwia ustalenie strategicznych wag alokacji aktywów odpowiednio do:
Zobowiązań w zakresie wypłat (np. emerytalnych) członkom funduszu odpowiednio do harmonogramu wypłat,
Oczekiwanej stopy zwrotu z różnych klas aktywów w krótkim, średnim i długim okresie,
Zobowiązań podatkowych funduszu inwestycyjnego.
Stosowalność metody CAMP polega na takim doborze aktywów (i wyznaczaniu ich wag) aby:
Zbilansować wpływy (dochody) z posiadanych aktywów (dywidendy, zysk kapitałowy, wpływy ze sprzedaży aktywów) z wydatkami (wypłaty z tytułu ubezpieczenia na życie, emerytury, donacje dla organizacji charytatywnych) odpowiednio do daty ich zapadalności
Ustalić szacowaną wysokość nadwyżki (deficytu) wpływów i wydatków,
Oszacować poziom ryzyka portfela ułożonego na podstawie tak ustalonych wag w celu określenia, czy mieści się on w ramach przyjętej polityki inwestowania danego funduszu inwestycyjnego.
Ta wersja modelu CAPM wymaga jednoczesnego modelowania strony aktywów i zobowiązań, co trzeba wspomagać symulacją komputerową.
Dla kilkuset możliwych klas aktywów i zobowiązań taka metoda symulacji jak dotąd nie istnieje.
Stosuje się więc uproszczone podejście oparte na rachunku prawdopodobieństwa.
Modelowanie portfela inwestycyjnego - przykład funduszu emerytalnego:
Dane wyjściowe
Oczekiwane stopy zwrotu z każdej z rozpatrywanych klas aktywów
Odchylenia standardowe dla każdej z rozpatrywanych klas aktywów (w celu ustalenia ryzyka danego papieru wartościowego)
Współczynnik korelacji między poszczególnymi klasami rozpatrywanych aktywów (korelacja dodatnia lub ujemna)
Współczynnik asymetrii stopy zwrotu (w celu wyselekcjonowania papierów o prawostronnej asymetrii, czyli takich których faktyczne stopy zwrotu były historycznie wyższe od oczekiwanej stopy zwrotu)
Planowany poziom wypłat emerytalnych i podatków (wydatków) funduszu w każdym z kolejnych lat w przyjętym horyzoncie czasu
Odchylenie standardowe dla każdej planowanej wypłaty funduszu (w celu ustalenia ryzyka danej wypłaty; wchodzi tu w grę np. ustalenie przeciętnej śmiertelności emerytów i możliwych odchyleń co wiązałoby się z dodatkowymi wypłatami ponad planowany okres
Współczynnik korelacji pomiędzy poszczególnymi klasami rozpatrywanych aktywów i zmianami w planie wypłat (wydatków) funduszu.
Wnioski dla portfela inwestycyjnego - przykład funduszu emerytalnego:
Biorąc pod uwagę relację: dochód z inwestycji - ryzyko - stopa zwrotu można sformułować następujące wnioski:
Fundusze silne finansowo oraz posiadające dobrze zdywersyfikowany portfel aktywów i równomierny rozkład wydatków w czasie mogą sobie pozwolić na wzięcie wyższego ryzyka, czyli nabywanie bardziej ryzykownych papierów wartościowych,
Fundusze słabe finansowo oraz odznaczające się słabo zdywersyfikowanym portfelem oraz cyklicznym nierównomiernym rozkładem wymagalnych zobowiązań w czasie powinny mieć wyższą awersję do ryzyka, czyli budować i modyfikować portfel głównie z obligacji,
W czasie modelowania portfela aktywów należy uwzględnić nie tylko akcje i obligacje krajowego rynku kapitałowego ale również nieruchomości i akcje spółek zagranicznych. Chociaż akcje krajowe, zagraniczne oraz nieruchomości rozpatrywane osobno mogą być bardziej ryzykowne od obligacji (bo ich stopy zwrotu nie są doskonale skorelowane), to ich połączenie w jednym portfelu (a więc traktowanie łącznie) może prowadzić do wzrostu udziału akcji w portfelu kosztem obligacji,
Im wyższa różnica między stopą zwrotu z akcji i obligacji na korzyść akcji, tym wyższe powinny być wagi dla akcji (udział akcji w portfelu),
Im wyższy współczynnik (istotności) korelacji między akcjami i obligacjami, tym udział (waga) akcji w portfelu może być większy,
Im dłuższy horyzont czasowy przyjmuje się do budowy portfela tym większy udział akcji w tym portfelu, co jest efektem tzw dywersyfikacji czasu. Jeśli bowiem występuje istotna korelacja ujemna między poszczególnymi grupami akcji to w miarę wydłużania tego horyzontu rośnie prawdopodobieństwo osiągnięcia oczekiwanej (jakby średniej) stopy zwrotu z całości posiadanych akcji. W miarę wydłużania horyzontu ryzyko akcji maleje, czyli maleje rola stopy dyskontowej a rośnie znaczenie rozmiarów wypłacanej dywidendy (dochodu osiąganego z inwestycji)
Alokacja aktywów we własnym funduszu:
Alokacja aktywów we własnym funduszu na podstawie analogii do innych funduszy polega na naśladowaniu portfeli inwestycyjnych występujących w przeważającej części funduszy zgodnie z zasadą: „rób to, co robi większość”.
Metoda ta może być modyfikowana w dwojaki sposób:
W oparciu o preferencje inwestora (ustalone z jego doradcą inwestycyjnym), co może spowodować zmianę wag (udziałów) poszczególnych aktywów w portfelu w stosunku do portfela modelowego,
W oparciu o interes menadżerów samego funduszu inwestycyjnego (chęć maksymalizacji dochodów), co nie powinno mieć miejsca, choć jest często praktykowane.
Klasyczne teorie struktury portfela inwestycyjnego - przegląd:
Do klasycznych teorii struktury portfela inwestycyjnego zalicza się:
Model Markowitza
Behawioralny model portfela papierów wartościowych
Model Markowitza:
W opracowaniu Portfolio Selection (1952) H. Markowitz przyjął założenie, że każdy inwestor podejmujący decyzje inwestycyjne bierze pod uwagę dwie podstawowe przesłanki:
Stopę zwrotu
ryzyko.
Każdy inwestor działa racjonalnie w drodze maksymalizacji zysku (bogactwa) bądź minimalizacji ryzyka (strat).
Przy konstrukcji portfela zakłada się:
Stopa zwrotu jest w pełni akceptowalnym parametrem dochodowości z akcji o znanym rozkładzie prawdopodobieństwa wystąpienia konkretnej stopy zwrotu,
Inwestorzy szacują ryzyko proporcjonalnie do oczekiwanej stopy zwrotu
Decyzje inwestycyjne są podejmowane pod wpływem oczekiwanej stopy zwrotu i prawdopodobieństwa jej osiągnięcia,
Inwestorzy przy danej stopie zwrotu wybiorą inwestycję o minimalnym ryzyku, natomiast przy danym ryzyku - inwestycję o maksymalnej stopie zwrotu.
Model Markowitza w postaci macierzowej ma następujący kształt:
S x S = X'DX
Gdzie:
S kwadrat - wariancja portfela papierów wartościowych
X - wektor udziałów walorów w portfelu
D - macierz wariancji i kowariancji między aktywami portfela
W zależności od preferencji inwestora formułę Markowitza można minimalizować przy następujących ograniczeniach: suma aktywów portfela wynosi 1, udziały poszczególnych walorów są większe lub równe zeru.
Drugą możliwością jest maksymalizacja stopy zwrotu z portfela wyrażona wzorem:
Rp = X'R
X - wektor udziałów walorów w portfelu
R - wektor stóp zwrotu z aktywów portfela
Przy zastosowaniu formuły maksymalizacji przyjmuje się założenie o stałości wariancji portfela tak aby spełniony był warunek maksymalnego zwrotu przy akceptowalnym przez inwestora poziomie ryzyka.
Behawioralny model inwestowania:
Modele tradycyjne opierają się na założeniu o racjonalności jednostki (Inwestora), która podejmuje konsekwentne działania w dążeniu do podnoszenia poziomu dobrobytu osobistego
Przyjmuje się, że jednostki, na podstawie własnych przekonań w oparciu o pełny dostęp do informacji i stałą jej aktualizację formułują preferencje, podejmują decyzje, maksymalizują wartość oczekiwanej użyteczności.
Do przetwarzania informacji wykorzystują metody matematyczne.
KRYTYKA UJĘCIA TRADYCYJNEGO
Krytykę podejmuje H. Simon w opracowaniu pt. A Behavioral Model of Rational Choice 1955 rok
… z powodu ograniczeń psychologicznych organizmu (w szczególności możliwości obliczeniowych i prognostycznych), w rzeczywistości założenie o racjonalności jednostki jest zbyt dużym uproszczeniem.
Najwybitniejsi przedstawiciele teorii behawioralnej Daniel Kahneman oraz Amor Tversky
Laureaci nagrody Nobla z ekonomii 2002 rok
Krytykę klasycznej teorii rozpoczęli w 1974 w głośnej pracy o tzw heurystykach jako ograniczeniach racjonalności spowodowanych presją czasu oraz złożonością informacji.
Model behawioralny - heurystyki:
Dostępność
Jednostka kieruje się przede wszystkim łatwością przywołania w myślach podobnych doświadczeń z przeszłości
Jednostka intuicyjnie szacuje prawdopodobieństwo określonych zdarzeń, sięgając zwykle do wzorców historycznych
Reprezentatywność
Polega na ocenie prawdopodobieństwa, z jakim dana próba odpowiada całej populacji lub określone zdarzenie - całej klasie zdarzeń
Wnioskowanie odbywa się w sprzeczności z tzw prawdopodobieństwem bazowym, czyli częstością występowania danego zdarzenia w rzeczywistości,
Przykładem przywiązywanie przez inwestorów nadmiernej wagi do nowych informacji bez względu na ich istotność, kosztem ważniejszych danych historycznych,
Nieprawidłowa percepcja pojęcia losowości i prawa wielkich liczb,
Jednostki błędnie szacują prawdopodobieństwo wychodząc z założenia, że małe próby są reprezentatywne dla całej populacji,
Wiara inwestorów w ponadprzeciętne umiejętności zarządzających funduszami na podstawie zbyt krótkich (rocznych, dwu- czy pięcioletnich) wyników;
3. Zakotwiczenie i dostosowanie
- Estymowanie pewnych wielkości na podstawie początkowo zasugerowanego poziomu - tzw kotwicy
Model behawioralny - błędy:
Zaburzenia w procesie wnioskowania
Błąd afirmacji confirmation bias
Błąd post factum hindsight bias
Efekt dyspozycji i funkcja użyteczności disposition effect
Efekt utopionych kosztów sunk-cost effect R. Thaler
Efekt status quo / W. Samuelson, R. Zeckhauser
Pułapka zaangażowania
Przegląd teorii wykorzystywanych do inwestowania:
1.Teoria błądzenia przypadkowego
Teoria rynku efektywnego
Teoria portfelowa
Teorie cenowe
Teorie chaosu z podejściem fundamentalnym i technicznym
Teoria Dowa
Teoria fal (teoria Elliota)
Teoria Ganna
Teoria spiral
10 Teoria fraktali
Teorie zachowań zbiorowości
Teoria zwrotna
Teoria perspektywy (D. Kahneman, A. Tversky.
pORTFEL INWESTYCYJNY
Papiery wartościowe:
Pojęcie i kryteria podziału
Typy ryzyka na jakie narażeni są inwestorzy
Poziom ryzyka związanego z inwestowaniem w papiery wartościowe i pomiar tego ryzyka
Skośność i spłaszczenie rozkładu stopy zwrotu z inwestycji w papiery wartościowe
Papier wartościowy jest dokumentem, który potwierdza określone prawo majątkowe, utrwalonym w taki sposób, że może stanowić samodzielny przedmiot obrotu publicznego.
Rozróżniamy:
towarowe papiery wartościowe
finansowe papiery wartościowe.
Wartość papierów finansowych wyrażona jest w pieniądzu i stąd nazywane są walorami.
Kryteria klasyfikacji papierów wartościowych (finansowych):
Ze względu na przenoszenie tytułu własności do praw majątkowych
Z punktu widzenia przynoszonego dochodu
Z punktu widzenia ucieleśnionych praw majątkowych
Papiery wartościowe oznaczające prawo do współwłasności
Papiery wartościowe potwierdzające udzielenie kredytu
Papiery wartościowe potwierdzające prawo do otrzymania pewnej wartości w przyszłości.
Klasyfikacja papierów wartościowych (finansowych):
ze względu na przenoszenie tytułu własności do praw majątkowych:
Papiery wartościowe na okaziciela
Papiery wartościowe na zlecenie
Papiery wartościowe imienne
Papiery wartościowe potwierdzające prawo do otrzymania pewnej wartości w przyszłości.
Papiery wartościowe na okaziciela:
Uprawniona z papieru jest każda osoba, która przedstawia papier wartościowy wystawcy. Prawa ucieleśnione w papierze mogą być przenoszone bez żadnych ograniczeń, oczywiście za wydaniem papieru wartościowego.
Przykłady: Czek, weksel na okaziciela, akcja na okaziciela, obligacja na okaziciela i inne.
Papiery wartościowe na zlecenie:
Uprawniona osoba jest wskazana imiennie przez indos tj. odpowiedni zapis na dokumencie.
Do przeniesienia praw konieczne jest wydanie papieru wartościowego oraz nieprzerwany ciąg indosów.
Przykład: konosament na zlecenie.
Papiery wartościowe imienne:
Uprawniona jest wyłącznie osoba wskazana imiennie w papierze wartościowym. Do przeniesienia praw konieczne jest wydanie papieru wartościowego oraz cesja praw tj zrzeczenie się na piśmie praw wynikających z papieru wartościowego.
Przykład: konosament imienny, akcje imienne
Klasyfikacja papierów wartościowych (finansowych):
Z punktu widzenia przynoszonego dochodu:
Papiery przynoszące dochód stały (np. obligacje o stałym oprocentowaniu)
Papiery przynoszące dochód zmienny (np. akcje, udziały, obligacje o zmiennym oprocentowaniu)
Z punktu widzenia ucieleśnionych praw majątkowych:
Papiery wartościowe udziałowe stwierdzające nabycie prawa do współwłasności firmy (akcje, udziały)
Papiery pożyczkowe, stwierdzające udzielenie kredytu pewnej instytucji (obligacje, bony pieniężne)
Papiery stwierdzające prawo do otrzymania pewnej wartości w przyszłości.
Papiery wartościowe oznaczające prawo do współwłasności - akcje:
Akcja (imienna lub na okaziciela) - stanowi dowód udziału posiadacza w kapitale akcyjnym spółki.
Udział może być określony sumą pieniężną lub inaczej np. udziałem procentowym w całości (dość częste przypadki w USA.
Akcja uprawnia posiadacza do udziału w walnych zgromadzeniach, do udziału w zysku wypłacanego jako dywidenda, do majątku w przypadku likwidacji spółki.
Akcje dzielą się na:
zwykłe (związane ze zwykłymi prawami akcjonariusza)
Uprzywilejowane (związane ze szczególnymi uprawnieniami akcjonariusza w zakresie: prawa głosu - maksymalnie 5, dywidendy - pierwszeństwo lub jej wysokość, udziału w majątku w przypadku likwidacji - pierwszeństwo przed zwykłymi akcjonariuszami, pierwszeństwo poboru akcji etc)
Użytkowe (których wartość nominalna została zwrócona akcjonariuszowi). Akcja użytkowa uprawnia właściciela m in do udziału w walnych zgromadzeniach akcjonariuszy, do udziału w podziale czystego zysku, pozostałego po wypłacie dywidend w zwykłej wysokości.
Papiery wartościowe potwierdzające udzielenie kredytu:
OBLIGACJA stanowi dowód udzielenia pożyczki emitentowi.
Zobowiązuje ona emitenta do zwrotu kwoty podstawowej po upływie określonego okresu oraz do okresowej wypłaty odsetek.
Emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatoriusza, właściciela obligacji.
Obligacja jest tzw dłużnym instrumentem finansowym, na okaziciela lub imiennym.
RODZAJE OBLIGACJI
Obligacje o stałym oprocentowaniu (o stałym kuponie), obligacje o zmiennym oprocentowaniu (indeksowane). Przy zmiennym oprocentowaniu zarówno odsetki jak i wartość wypłacana po terminie wykupu zależą od pewnego punktu odniesienia np. od stopy dla obrotu międzybankowego, od stopy inflacji etc.
Obligacje z odsetkami (kuponowe), obligacje bez odsetek (bezkuponowe) tj zwykle sprzedawane z dyskontem tzn poniżej ich wartości nominalnej
Obligacje zamienne, które dają prawo do zamiany na akcje
Obligacje o ustalonym terminie wykupu, obligacje wieczyste (bezterminowe)
Obligacje krótkoterminowe (do 1 roku), obligacje średnioterminowe (od roku do 5-ciu lat), obligacje długoterminowe (od 5-ciu do 25 lat), obligacje wieczyste
Obligacje zabezpieczone (całkowicie lub częściowo, z gwarancjami w postaci aktywów firmy etc., obligacje nie zabezpieczone (w Polsce prawo takich emisji mają jednostki, które za ostatnie 3 kolejne lata sporządziły sprawozdania finansowe a kapitał własny oraz fundusze własne przynajmniej 5-krotnie przekraczają minimalny kapitał akcyjny (określony w kodeksie handlowym)
Listy zastawne tzn obligacje zabezpieczone przez hipotekę na nieruchomościach (np. rolnych, miejskich). Podstawą emisji listów zastawnych jest Ustawa z 29 sierpnia 1997 o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz U nr 140, poz 940)
Papiery wartościowe potwierdzające prawo do otrzymania pewnej wartości w przyszłości:
Znane jako „pochodne papierów wartościowych”.
Ich wartość zależy od pierwotnych instrumentów finansowych.
Rozróżniamy:
kontrakty terminowe (futures, forward)
opcje
kontrakty zamienne (swaps)
Kontrakty terminowe:
Kontrakt FUTURES to umowa prawna pomiędzy nabywcą (sprzedawcą) oraz ustanowioną instytucją rynkową, izbą rozrachunkową, od (do) której nabywca (sprzedawca) zgadza się odebrać (dostarczyć) pewien rodzaj aktywów pierwotnych, po określonej cenie, w końcu określonego okresu.
Przedmiotem FUTURES są:
towary (commodity futures)
finansowe papiery wartościowe (financial futures)
Kontrakty FORWARD - różnią się od futures tym, że futures są standaryzowanym giełdowym instrumentem finansowym (standaryzowane są zarówno aktywa pierwotne jak i warunki obrotu) a FORWARD na ogół nie są standaryzowane (warunki dostawy za każdym razem są negocjowane między stronami kontraktu) i są one poza giełdowym instrumentem finansowym.
Charakterystyka FORWARD:
Przy FORWARD nie ma pośrednictwa izb rozrachunkowych, a rynek wtórny albo nie istnieje albo jest bardzo płytki
Kontrakty terminowe określają warunki przyszłych dostaw ale futures nie są zawierane z myślą o dostawie
Futures są analizowane na koniec każdego dnia roboczego z punktu widzenia zysków i stron kontraktu (tzw równanie do rynku) a forward nie
z futures związane są przepływy pieniężne jeszcze przed terminem dostawy a z forward nie są związane żadne przepływy pieniężne przed terminem dostawy
strony kontraktu forward narażone są na większe ryzyko kredytowe, ponieważ każda ze stron może nie wywiązać się ze swoich zobowiązan. W przypadku futures ryzyko kredytowe jest minimalne, ponieważ izba rozrachunkowa gwarantuje, że duga strona wywiąże się ze zobowiązan
Opcje:
Kontrakty opcyjne to umowy dotyczące wartości składnika aktywów
OPCJA KUPNA OPCJA SPRZEDAŻY
Opcja kupna to umowa dająca posiadaczowi prawo do zakupu składnika aktywów (np. akcji) po ustalonej cenie (cena realizacji, cena wykonania opcji) w pewnym okresie (opc je typu amerykańskiego) lub w pewnym momencie (opcje typu europejskiego) w przyszłości.
Opcja sprzedaży to umowa dająca posiadaczowi prawo do sprzedaży składnika aktywów (np. akcji) po ustalonej cenie (cena realizacji, cena wykonania opcji) w pewnym okresie (akcje typu amerykańskiego) lub w pewnym momencie (opcje typu europejskiego) w przyszłości.
Obrotem standaryzowanymi kontraktami opcyjnymi zajęła się po raz pierwszy, powstała w 1973 r organizacja pod nazwą Chicago Board of Options Exchange CBOE.
Wtedy też powstał wykorzystywany do dzisiaj model wyceny opcji.
Kontrakty zamienne swapowe polegają na zamianie przyszłych płatności na rzecz instytucji finansowych (np. płatności o stałej stopie procentowej na płatności o zmiennej stopie procentowej lub odwrotnie).
KORPORACJE TRANSNARODOWE W EUROPIE
Korporacja transnarodowa (międzynarodowa) jest organizacją, która koordynuje działalność produkcyjno - handlową różnych jednostek, w różnych krajach z jednego ośrodka podejmującego strategiczne decyzje.
Struktura KTN:
Cechy korporacji transnarodowych:
Suwerenność
Złożoność
Rozproszenie geograficzne
Specjalizacja
Zdolność arbitrażowania
Zdolność integrowania
Elastyczność organizowania
Globalna efektywność
Suwerenność - Polega na tym, że korporacje podejmują strategiczne decyzje i działania w pewnej mierze niezależnie od sytuacji oraz interesów państw będących terenem ich ekspansji.
Złożoność:
Działalność produkcyjno - handlowa jest prowadzona przez korporacje w wielu różnych krajach, nie tylko w posiadanym przez nie majątku produkcyjnym (filie), lecz również w niezależnych przedsiębiorstwach, w wyniku zawartych z nimi porozumień.
Rozproszenie geograficzne:
Filie korporacji znajdują się w wielu krajach świata.
Specjalizacja:
Niektóre jednostki organizacyjne korporacji otrzymują tzw. „globalny mandat”. Oznacza to podjęcie przez wybraną filię ściśle określonej działalności nie na potrzeby rynku kraju goszczącego, lecz rynku ogólnoświatowego.
Zdolność arbitrażowania:
Polega na prowadzeniu operacji jednocześnie na różnych rynkach dla szybkiego, zyskownego wykorzystania różnic ekonomicznych, które istnieją w danej sytuacji chodzi o różnice w warunkach, zasobach i efektywności produkcji,w cenach, systemach podatkowych, kursach walut, stóp procentowych.
Zdolność integrowania:
Oznacza ścisłe powiązanie i koordynację działalności jednostek organizacyjnych, co zapewnia wszechstronne przepływy informacji, kadr, technologii, środków finansowych, produktów i usług między jednostkami.
Elastyczność organizowania:
Oznacza zmieniające się sposoby angażowania zasobów oraz przesunięcia w rozdziale zadań i koordynowanie ich realizacji.
Globalna efektywność:
Oznacza obniżenie kosztów netto w całym systemie korporacyjnym, ale niekoniecznie we wszystkich jednostkach organizacyjnych w danym czasie.
Podstawowe funkcje korporacji transnarodowych:
przemieszczanie zasobów i zdolności produkcyjno - handlowych (jako tzw. „pakietów inwestycyjnych”)
pobudzanie wzrostu i efektywności gospodarczej,
stymulowanie restrukturyzacji,
aktywizowanie lokalnych zasobów i konkurencji na rynku,
transmitowanie nowych metod i wzorców,
wyrównywanie warunków działania,
integrowanie działalności przedsiębiorstw i gospodarek.
Korporacje należą do firm najbardziej konkurencyjnych i wiodących w świecie. Dodatkowo w odróżnieniu od firm krajowych korporacje transnarodowe uzyskiwały różnego rodzaju ulgi inwestycyjne, a przede wszystkim posiadają i stosują bardzo ważny instrument do walki konkurencyjnej,a mianowicie ceny transferowe.
Mianem cen transferowych określa się ceny stosowane przy finansowych oraz rzeczowych przepływach dóbr i usług kupowanych lub sprzedawanych między członkami „rodziny” korporacji. Są one bardzo często stosowane przez korporacje jako narzędzie manipulatorskie, służące do transferu środków z krajów, które korporacja uznaje za obszar o wysokich podatkach, o wysokich cłach czy o wysokim ryzyku kursowym.
Strategie inwestycyjne korporacji transnarodowych:
Strategia narodowa
Strategia międzynarodowa
Strategia transnarodowa
Strategia globalna
Strategia narodowa:
Jej sens sprowadza się do rozwoju współpracy produkcyjnej, technicznej i handlowej z lokalnymi przedsiębiorstwami. Filie korporacji transnarodowych uzyskują w tym przypadku z centrali macierzystej kapitał i zaopatrzenie kooperacyjne,a produkowane wyroby usiłują sprzedać na lokalnym rynku. Starają się one uzyskać od rządów kraju, na którego terytorium są zlokalizowane, najkorzystniejsze warunki przy transferze kapitału i elementów zaopatrzeniowych, a także maksymalne zwolnienia od podatków i innych powinności wobec budżetu. Nie są przy tym zainteresowane rozszerzeniem uzyskanych preferencji na inne podmioty rynku międzynarodowego.
Strategia międzynarodowa:
Działa na kilku rynkach lokalnych
Charakteryzuje się mniejszym dostosowaniem do rynku co umożliwia większą skalę produkcji, specjalizację filii i wymianę między nimi
Polega na koordynowaniu i kontrolowaniu przez centrale poszczególnych zasobów poszczególnym firmom
Strategia transnarodowa:
Największe przedsiębiorstwa, najlepiej, najnowocześniej wyposażone, które mają swobodnie działać w warunkach swobodnego przepływu towarów
Jest najbardziej wymagająca i najbardziej zaawansowana. Kładzie duży nacisk na dostosowanie do rynku.
Presja na obniżanie kosztów
Strategia globalna:
Nacisk na redukcję kosztów
Tylko w największych podmiotach, które posiadają odpowiednio duże zasoby i zdolności aby konkurować na rynku światowym
Mocna centrala koordynuje działania podległych jej filii
Bardzo mocna specjalizacja, produkcja jest realizowana w tzw. centralnych zakładach a następnie rozsyłane do poszczególnych filii, które mają głównie dokonywać ich sprzedaży lub niewielkich dostosowań do rynku
W ramach tej strategii wykorzystuje się wielkoseryjność, masową produkcję ujednoliconych towarów: materiały chemiczne, podzespoły, maszyny, farmaceutyki
Ocenia się, że strategię globalną oraz transnarodową stosuje 10% - 15% korporacji międzynarodowych.
Najczęściej stosowaną strategią jest strategia międzynarodowa (realizowana jest przez 60% - 70% korporacji).
A strategia wielonarodowa jest realizowana przez 20% - 30% korporacji międzynarodowych.
Jak można sądzić następować będzie wzrost zastosowań strategii globalnej oraz transnarodowej, co jest związane z globalizacją sektorów oraz rozwojem korporacji międzynarodowych.
Wiele jest przypadków przejścia od strategii międzynarodowej do strategii transnarodowej, gdyż wzrasta intensywność konkurencji, a więc presja na koszty oraz utrzymuje się lokalne zróżnicowanie potrzeb, jak też po początkowej akceptacji produktów zunifikowanych następuje powrót do lokalnych gustów.
Znaczenie korporacji transnarodowych w procesach globalizacji i regionalizacji:
KTN „globalnymi graczami”
Wpływ na intensyfikację przepływów towarów, technologii, kapitałów i kadr do lepszej alokacji czynników w regionie, do modernizacji i podnoszenia efektywności gospodarki
Potęga ekonomiczna KTN oraz wpływ lub udział w czynnikach procesu globalizacji
Efekty wpływu korporacji na zatrudnienie:
Negatywny
nie pozwalają na rozwój lokalnej drobnej przedsiębiorczości, bo dominują na tych rynkach
Pozytywny
lokalna siła robocza otrzymuje dostęp do nowych miejsc pracy
wzrost jakości siły roboczej poprzez transfer umiejętności do lokalnych robotników, menedżerów i przedsiębiorców
Rodzaje inwestycji korporacji:
inwestycje typu greenfield występują wówczas, gdy korporacja może wejść na rynek w formie budowy nowego przedsiębiorstwa
inwestycje typu by out gdy korporacje przejmują część lub całość już istniejącej firmy.
W pierwszym przypadku powoduje to wzrost zatrudnienia w kraju przyjmującym inwestora, w drugim firma może zredukować część miejsc pracy, a także eliminować konkurencję.
Co skłania zagraniczne firmy do inwestycji w Polsce?
Motywy rynkowe
Motywy zasobowe
Motywy efektywnościowe
Motywy strategiczne
Motywy rynkowe:
Skłaniają firmy do poszukiwania nowych rynków zbytu, zwłaszcza rynków dużych, zamożnych i chłonnych.
Motywy zasobowe:
Oznaczają poszukiwanie zasobów wytwórczych o charakterze podstawowym (ziemia, surowce, nisko kwalifikowana siła robocza) i charakterze zaawansowanym (wysokie technologie i kwalifikacje, nowoczesna infrastruktura).
Motywy efektywnościowe:
Polegają na dążeniu do obniżki kosztów działalności przez wykorzystanie za granicą zdolności wytwórczych w tradycyjnych lub nowoczesnych przemysłach dla pozyskania taniego zaopatrzenia w czynniki wytwarzania.
Motywy strategiczne:
Prowadzą do przejmowania lokalnych przedsiębiorstw, których atuty konkurencyjne mogą wesprzeć realizację strategii ponadgranicznych firmy - nabywcy.
Wpływ korporacji transnarodowych i ich inwestycji na gospodarkę Polską:
Restrukturyzacja i modernizacja wielu zakładów
Zasilenie zasobów wytwórczych
Restrukturyzacja przemysłów i przedsiębiorstw
Wzrost znaczenia eksportu w takich przemysłach jak: samochodowy, elektroniczny, chemiczny, meblarski
Wymuszenie na lokalnych firmach dostosowań z zakresie nowoczesnej struktury produkcji, zarządzania, organizacji, marketingu.
Zagrożenia ze strony korporacji transnarodowych:
Eliminacja niekonkurencyjnych dostawców z rynku (upadek krajowych firm)
Powstanie układów oligopolistycznych (rynki: przesyłek kurierskich, oponiarski, sprzętu telekomunikacyjnego)
Lokalne przedsiębiorstwa mogą stać się „niszowymi” dostawcami (wyroby tradycyjne)
Niewielkie możliwości dla rozwoju krajowych przedsiębiorstw w atrakcyjnych dziedzinach rynku.
Korporacje transnarodowe:
osiągają obroty przewyższające PKB średniej wielkości krajów europejskich
dysponują kapitałem zakładowym przekraczającym 1/3 kapitału sektora prywatnego na świecie
wytwarzają około 25% produkcji światowej.
Liczba korporacji transnarodowych i ich zagranicznych spółek córek według regionów i krajów:
Dla określenia stopnia zaangażowania zagranicznego KTN służy indeks ich umiędzynarodowienia (wskaźnik transnacjonalizacji TNI).
Zagraniczne aktywa+sprzedaż zagraniczna+zatrudnienie za granicą
Ogólny poziom tych wielkości w danej korporacji
Wysoki poziom: mass media (87%), przemysł spożywczy (79%), budownictwo (73%), przemysł farmaceutyczny (62%)
Niski poziom: wymiana handlowa (18%), telekomunikacja (33%), usługi publiczne (33%), handel detaliczny(37%)
W gospodarce globalnej coraz ważniejszym motywem działalności korporacji jest poszukiwanie aktywów strategicznych. Oznacza to dążenie do przejęcia innej firmy lub połączenia z nią i wejście w posiadanie jej aktywów strategicznych, co pozwala na zachowanie lub zwiększenie udziału na rynku globalnym. Fuzje i przejęcia są też jedną z najszybszych form wejścia na rynek innego kraju.
Fuzja polega na łączeniu się niezależnych przedsiębiorstw, które dzielą się swoimi zasobami dla osiągnięcia wspólnych celów. W wyniku połączenia obie obie jednostki tracą osobowość prawną, a zamiast nich z połączonych majątków i kapitałów powstaje nowe przedsiębiorstwo, czyli nowy podmiot prawa.
Fuzja pozioma - łączenie się spółek podobnego rodzaju
Fuzja pionowa - łączenie się spółek pozostających w relacji producent-dostawca
Fuzję tworzącą konglomerat - połączenie przedsiębiorstw z różnych branż
Zwykle fuzji dokonują firmy o zbliżonej wielkości.
Przez przejęcie rozumiemy natomiast nabycie takiej liczby akcji jednego przedsiębiorstwa przez drugie, która daje możliwość kontrolowania.
W wyniku przejęcia wykupione przedsiębiorstwo zostaje w pewien sposób włączone w strukturę firmy przejmującej.
Cechą wyróżniającą przejęcia od fuzji jest to, że przejmowane przedsiębiorstwo nie traci podmiotowości prawnej.
W sytuacji gdy firma dokonująca przejęcia jest znacznie większa od firmy przejmowanej, transakcja taka jest określana mianem wykupu.
Największe fuzje KTN w 2006 roku:
Wydatki na badanie i rozwój:
Nowym zjawiskiem globalizacji pod wpływem KTN jest rozszerzanie zakresu branż i funkcji ekonomicznych objętych globalizacją.
Tegoroczny Raport zajmuje się umiędzynarodowieniem badań i rozwoju (BiR), sferą działalności firm do niedawna uchodzącej za mało nadającą się do globalizacji. KTN są liderami globalnych BiR. Przypada na nie prawie połowa wszystkich światowych wydatków na BiR i ponad dwie trzecie globalnych wydatków przedsiębiorstw na BiR.
Raport zwraca uwagę na nowy trend: ekspansję jednostek badawczo-rozwojowych KTN poza krajami rozwiniętymi.
Niektóre kraje rozwijające się i kraje transformacji ustrojowej w Europie Środkowo-Wschodniej zaczynają przyciągać BIZ w zaawansowanych rodzajach działalności badawczo-rozwojowej.
Wydatki na B + R w wybranych krajach i KTN w 2005 roku (miliardy USD):
Inwestycje w badania Centra B+R w Polsce:
Obecnie w Polsce funkcjonuje 30 centrów badawczo-rozwojowych
W 2007 roku zatrudnienie
w ośrodkach badań
znalazło dodatkowo 1400 osób
Niektóre centra B+R w Polsce:
Gdańsk - Intel
Bydgoszcz - Lucent Technologies
Zielona Góra - ADB
Warszawa - Oracle, SAS, Cederroth, Samsung
Wrocław - Siemens, Capgemini
Kraków - Delphi, ABB, Pliva, Motorola
Polska - europejskie centrum usług:
Koncerny międzynarodowe umieściły Polskę na liście krajów, do których warto przenieść nieprodukcyjne funkcje firmy, takie jak działy księgowe czy call centers. Polska staje się europejskim centrum nowoczesnych usług Business Process Offshoring (BPO).
BPO to nazwa sektora usług, w którym międzynarodowe koncerny zlecają realizację wybranych działań wspierających przedsiębiorstwo - tańszym firmom zagranicznym.
W najbliższym czasie, obok usług księgowo - finansowych (back-office), dynamicznie rozwijać będą się usługi typu call - centers (front -office).
Mapa wybranych centrów Business Process Offshoring w Polsce:
1.Z wykorzystaniem metod statystycznych:
Rezultat testowania hipotez:
Test istotności:
Przyjęcie hipotezy zerowej i alternatywnej
Wybór statystyki
Wybór wartości poziomu istotności i określenie obszaru krytycznego
Obliczenie wartości testu
Wniosek : odrzucenie lub nie hipotezy zerowej
Jeżeli wartość testu należy do obszaru krytycznego wówczas odrzucamy Ho.
Struktura testu istotności:
I:
H0: rozkład zmiennej losowej opisującej profil inwestora na WGPW jest normalny
H1: rozkład zmiennej losowej opisującej profil inwestora na WGPW nie jest normalny
Obserwowany poziom istotności (wartość p) dla ustalonego testu statystycznego jest to prawdopodobieństwo odpowiadające obserwowanej wartości testu wyznaczonej dla próby statystycznej
Jeżeli obserwowany poziom istotności jest mniejszy od wybranego poziomu istotności testu (np. 0,05) wówczas hipotezę zerową odrzucamy.
DORADZTWO DLA INWESTORÓW
Co to jest doradztwo inwestycyjne?
Usługa świadczona na rzecz klientów indywidualnych w zakresie budowy, realizacji i monitoringu planu finansowego, odpowiadającego potrzebom inwestycyjnym klienta, z uwzględnieniem różnych etapów życia i preferencji klienta co do profilu podejmowanego ryzyka oraz wykorzystaniem pełnej gamy produktów rynku usług finansowych.
Doradca inwestycyjny- Obiektywny profesjonalista, którego rolą jest przekazywanie fachowej, merytorycznej wiedzy w taki sposób, żeby klient mógł sam podejmować konkretne decyzje odnośnie kupna tego, czy innego produktu i swobodnie poruszać się po rynku finansowym.
Jak powinno wyglądać doradztwo inwestycyjne?
Filozofia 4 E:
Zgodnie z założeniami przyjętymi przez Certified Financial Planner Bard, wszyscy certyfikowani doradcy inwestycyjni winni w swojej pracy przestrzegać tzw. zasad 4 E
1. Education - wykształcenie i odpowiednie kwalifikacje
2. Examination - egzaminy.
3. Experience - długoletnie doświadczenie inwestowania w branży finansowej
4. Ethics- dochowywanie wierności zasadom etycznym kodeksu
Kilka słów o historii…
1976 - USA „planer finansów osobistych”
Financial Plannig Standards Boards (FPSB) - pierwsza firma, która szkoliła i zatrudniała plenerów finansowych
1980 - ekspansja firmy poza teren USA, przyznawanie licencji na szkolenie i egzaminowanie planerów Anglia, Australia
1986- powstał w Anglii niezależny Instytut Planowania Finansowego I Inwestycyjnego
Obecnie:
Europa Kontynentalna - brak jest jednolitego europejskiego systemu certyfikacji zawodu doradcy inwestycyjnego.
Standard - co 2-3 lata poddawanie się egzaminom przez doradców
Wielkiej Brytania - certyfikaty wydaje Financial Services Authority + Certified Financial Planner Board
Europa - 48 organizacji branżowych, skupiających specjalistów doradztwa inwestycyjnego, czuwających nad jakością usług swoich członków.
Regulacją działalności doradców inwestycyjnych zajmuje się także Komisja Europejska
W dniu 16 listopada 2006 roku, powołano w Polsce Stowarzyszenie Doradców Finansowych i Inwestycyjnych, pod nazwą Europejska Federacja Finansowych Profesjonalistów Polska (EFFP Polska) z siedzibą w Warszawie (zarejestrowano w dniu 6 września 2007 r ).
Statystyki Europejskie:
Liczba doradców inwestycyjnych i pośredników finansowych w wybranych krajach europejskich:
Procent kapitału, jaki trafił na rynek za pośrednictwem doradców inwestycyjnych i pośredników finansowych:
A co z Polską…
Polsce świadczony zakres usług wyprzedził regulacje prawne i standardy zawodowe w tym zakresie.
wprowadzenie zawodu doradcy inwestycyjnego i pośrednika finansowego do polskiej klasyfikacji zawodów
Lider polskiego rynku
Powstał w 2000 roku
Właściciel General Electric
Szeroka oferta dla klientów (m.in. Kredyty hipoteczne 21 banków, 140 funduszy inwestycyjnych
Brak opłat za usługi
Posiadają uprawnienia
Laureaci prestiżowych nagród
FUZJE GIEŁD W UE NA PRZYKŁADZIE EURONEXT I WPŁYW NA DECYZJE INWESTORÓW
Zachowania inwestorów:
Ogólna historia giełdy.
Giełda w Paryżu.
L`ecole de la Bourse.
Powstanie Euronext.
Powstanie Euronextu NYSE.
GPW a EURONEXT.
Etapy przejęcia
Giełda w Paryżu.
Powstanie EURONEXT- u.
Powstanie EURONEXT- u NYSE.
Ogólna historia giełdy:
Początki giełdy jako instytucji wymiany to XV-XVI wiek.
Pierwsza giełda w dzisiejszym tego słowa znaczeniu, czyli taka, na której handluje się papierami wartościowymi, powstała w Antwerpii w połowie XVI wieku. (rok 1531)
Następne giełdy powstawały w:
Giełda w Paryżu:
Giełda Paryska, największa i jedyna francuska giełda papierów wartościowych, jedna z największych w Europie; zał. 1702, z siedzibą w Paryżu; po przyłączeniu do niej 6 giełd regionalnych (Bordeaux, Lille, Lyon, Marsylia, Nancy, Nantes), stała się 5 rynkiem kapitałowym na świecie.
Zaczątki nowoczesnej giełdy pojawiły się w XII-wiecznym Paryżu
We Francji początki giełdy były bardzo burzliwe. Na początku XVIII wieku miała tam miejsce wielka spekulacja Johna Lawa. Wywołała ona kryzys, który na dłuższy czas zraził Francuzów do eksperymentowania z bankiem emisyjnym, pieniądzem papierowym a trochę też i z giełdą.
W pierwszej dekadzie XVIII wieku Law zwrócił się do władz Francji z memorandum. Przedstawił w nim propozycję uzdrowienia fatalnego stanu finansów publicznych, na których ciążyły ogromne długi Ludwika XIV. Po wielu kłopotach, dopiero przy poparciu regenta w 1715 roku zyskał on zezwolenie na uruchomienie prywatnego banku. Właścicielem banku była specjalnie utworzona w tym celu kompania.
L`ecole de la Bourse.:
Na jej zasadach działa większość szkół giełdowych, m.in. Szkoła Giełdowa na GPW.
W ramach programu Szkoły Giełdowej realizowane są trzy niezależne kursy (na podstawie programu GPW ):
Szkoła Giełdowa IPO. Po kapitała na giełdę.
Podstawy inwestowania na giełdzie
Instrumenty pochodne
Szkoła Giełdowa IPO. Po kapitała na giełdę:
Publiczny Rynek Papierów Wartościowych.
Proces wprowadzenia Spółki do obrotu na rynku regulowanym.
Doradcy IPO.
Prospekt emisyjny.
Funkcjonowanie spółki na GPW w Warszawie.
Podstawy inwestowania na giełdzie:
Rynek kapitałowy i instrumenty finansowe.
Funkcjonowanie GPW w Warszawie.
Wpływ otoczenia gospodarczego na giełdę.
Wybór i ocena spółki.
Zasady zarządzania portfelem instrumentów finansowych.
Instrumenty pochodne:
Instrumenty pochodne.
Kontrakty terminowe.
Opcje.
Jednostki indeksowe.
Instrumenty pochodne - korzyści i czynniki ryzyka.
Opodatkowanie dochodów.
EURONEXT:
Euronext jest to platforma handlu giełdowego stworzona 22 sierpnia 2000 roku przez giełdy paryską, amsterdamską, brukselską, do których później dołączyła też giełda w Lizbonie.
2 lutego 2001 roku Euronext stał się pierwszą giełdą na świecie, która połączyła izby rozliczeniowe trzech krajów w jedną - Clearnet (Belgia, Holandia, Francja).
Na koniec 2001 r. było na niej notowanych 1539 spółek o łącznej kapitalizacji 2.071 miliardów Euro. W 2001 roku łączny obrót kontraktami terminowymi i opcjami na rynkach Euronext wyniósł 399 milionów kontraktów. Od początku 2002 r. do grupy Euronext dołączyła giełda LIFFE (londyńska giełda derywatów- London International Financial Futures and Options Exchange). oraz giełda portugalska BVLP.
8 lutego 2002 roku Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie i Euronext, podpisały w Warszawie umowę o wzajemnym członkostwie i dostępie. Umowa dotyczy rynków kasowych i terminowych.
Spółki notowane na poszczególnych giełdach tworzą wspólną listę - Eurolist by Euronext.
System transakcyjny NSC:
Nouveau Système de Cotation.
Jest używany także przez kilkanaście innych giełd na świecie, w tym GPW.
Najbardziej płynne spółki są notowane w ramach notowań ciągłych, natomiast mniej płynne w ramach notowań jednolitych.
System zapewnia
pełną automatyzację przekazywania zleceń
zawierania transakcji
sprawny dostęp uczestników rynku do systemu obrotu
łatwy dostęp do informacji o sytuacji na rynku.
PRZEJĘCIE:
1 czerwca 2006 roku New York Stock Exchange ogłosiła połączenie (de facto przejęcie) Euronextu.
Realizacja transakcji planowana była na sześć miesięcy.
Za akcje Euronextu NYSE ostatecznie zaoferowała 7,78 mld euro, czyli 9,96 mld dolarów w gotówce i własnych akcjach.
Na czele nowo powstałej spółki NYSE Euronext stanie dotychczasowy prezes giełdy nowojorskiej John Thain.
Siedzibą połączonej giełdy będzie Nowy Jork, jej wartość wyniesie ok. 20 mld dolarów i notowane będą na niej firmy o łącznej kapitalizacji ok. 27 bln dolarów.
Strony zapowiedziały redukcję kosztów o 375 mln dolarów i powstanie pierwszej prawdziwej globalnej giełdy.
GPW a EURONEXT, czyli co możemy zyskać na umowie z EURONEXT- em??
Jakie były założenia a jak jest naprawdę?
GPW a EURONEXT- założenia:
Umowa umożliwi członkom GPW dostęp do produktów Euronext, podczas gdy członkowie Euronextu uzyskają dostęp do produktów GPW.
Wzajemne połączenie platform obrotu obsługujących rynki kasowe zostały wdrożone już w 2002 roku i będzie łatwiejsze ze względu na fakt, że GPW już wykorzystuje technologie opartą o system NSC.
Połączenie techniczne dla rynku instrumentów pochodnych zostały uruchomione w 2004 roku. Kroki te umożliwią członkom GPW obrót produktami Euronext i GPW z pojedynczego ekranu i odwrotnie.
Umowa ta nie dotyczy powiązań kapitałowych lecz zacieśnia współpracę pomiędzy GPW i Euronext.
Porozumienie jest wynikiem długiej i owocnej współpracy pomiędzy giełdą warszawską i giełdą paryską rozpoczętej na początku lat 90-tych.
W 1992 roku giełda paryska pomagała GPW w komputeryzacji obrotu, który oparty został o system NSC.
Jak jest??
Zanim zaczniemy marzyć o wspólnym parkiecie np. z NYSE, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie najpierw musiałaby zostać upubliczniona.
Na ten temat spekulowano już od dawna, jednak żadnych konkretnych planów nie ma.
Agenda GPW obejmująca okres do 2008 r. nie wspomina o tym ani słowem.
Trudności wynikają również z faktu, że decyzja byłaby jak najbardziej polityczna. 98,8 proc. udziałów w GPW posiada Skarb Państwa (pozostałe 1,2 proc. mają banki, domy maklerskie oraz emitenci papierów wartościowych).
Biorąc pod uwagę problemy obecnego rządu - trudno byłoby się spodziewać pozytywnej decyzji.
Inną, bardziej merytoryczną przeszkodą jest to, że nasza giełda nie jest jeszcze krezusem w naszej części Europy.
GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH:
1. Definicja GPW
2. Rodzaje rynku papierów wartościowych i modele funkcjonowania giełd
3. Historia Warszawskiej GPW
4. Rok Byka
5. Czas bessy
GPW jako miejsce inwestowania:
zgodnie z Ustawą z 22 III 1991 o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych GPW to „… zespół osób, urządzeń i środków technicznych, zorganizowany w taki sposób, że przy kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia papierów wartościowych wszyscy uczestnicy rynku mają jednakowy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie, przy zachowaniu jednakowych warunków zbywania i nabywania praw”
Definicja GPW:
wg A. Dorsz i M. Puławskiego „ giełdą papierów wartościowych są regularne, odbywające się w określonym czasie i miejscu, podporządkowane określonym normom i zasadom, spotkania osób pragnących zawrzeć umowę kupna-sprzedaży oraz osób pośredniczących w zawieraniu transakcji, których przedmiot stanowią zmienne papiery wartościowe, przy czym ceny owych transakcji ustalane są na podstawie układu podaży i popytu, a następnie podawane do wiadomości publicznej”
GPW jest to regularne, odbywające się w określonym czasie i miejscu, podporządkowane określonym normom i zasadom spotykanie osób zawierających transakcje kupna-sprzedaży
Rodzaje rynku papierów wartościowych:
Papiery wartościowe są produktami finansowymi, przeto podlegają takim samym prawom jak inne produkty. W szczególności dokonuje się nimi obrotu na rynku. Dlatego należy odróżniać dwa podstawowe rodzaje rynku:
- rynek pierwotny papierów wartościowych występuje w momencie sprzedania tego papieru przez emitenta pierwszemu właścicielowi. Emisja papieru wartościowego dokonywana jest przy spełnieniu określonych wymogów prawnych. Rynek pierwotny przestaje istnieć w momencie sprzedaży tego papieru pierwszemu posiadaczowi.
- rynek wtórny papierów wartościowych, na którym pap. wart. często zmieniają swojego właściciela. Na tym rynku kształtuje się wartość pap. Wart., która bardzo często różni się od ceny emisyjnej. Przykładem wtórnego rynku papierów wartościowych jest giełda.
Modele funkcjonowania giełd:
a) amerykański - gdzie giełda jest instytucją prywatno-prawną, jest zrzeszeniem kupców, przemysłowców, pośredników i bankierów. Ma charakter spółki akcyjnej. Celem działania udziałowców jest nabycie członkostwa giełdy. Liczba członków jest ograniczona. Członkostwo na giełdzie jest przedmiotem obrotu giełdowego. Tylko członkowie giełdy uprawnieni są do zawierania transakcji. Oczywiście członek giełdy to nie pojedynczy inwestor (ich liczba jest nieograniczona) , tylko np. biuro maklerskie uprawnione do składania zleceń. Ich liczba jest ograniczona, więc tylko udziałowiec ma prawo do świadczenia usług maklerskich. Ten model giełdy jest szczególnie popularny w anglosaskim kręgu kulturowym,
b) niemiecki - w nim giełda jest instytucją publiczno-prawną, a jej powstanie uzależnione jest od zgody właściwego organu administracji państwowej (np. zgoda Ministra Finansów). Liczba członków giełdy nie jest ograniczona, a członkostwo w giełdzie nie jest równoznaczne z prawem do przeprowadzania transakcji na giełdzie tzn. można być współwłaścicielem giełdy ale można nie mieć zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej. Oczywiście także w tym modelu indywidualny inwestor może składać zlecenia, bez ograniczeń poprzez biura maklerskie. Ten model giełdy, gdzie ingerencja państwa jest większa jest charakterystyczny dla Europy kontynentalnej. Również Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest skonstruowana na bazie modelu niemieckiego.
Historia GPW:
Nathan Rotschild -(1744 - 1812),protoplasty najpotężniejszej rodziny bankierskiej w dziejach świata. W 1798 roku w wieku 21 lat Nathan opuszcza rodzinny Frankfurt nad Menem i osiedla się w Manchesterze. Początkowo zajmuje się handlem tekstyliami i finansami. Po kilku latach przenosi się do Londynu, , zakłada swój bank.
HISTORIA GIEŁDY W POLSCE:
Pierwsza giełda papierów wartościowych w Polsce otwarta została w Warszawie 12 maja 1817 roku jako Giełda Kupiecka. Pierwsza sesja giełdowa miała miejsce 16 maja 1817r. Siedzibą ówczesnej giełdy był gmach Banku Polskiego. Od 1877r. Sesje odbywały się w budynku dawnej Ujeżdżalni przy ulicy Królewskiej. W XIX w. przedmiotem handlu na giełdzie warszawskiej były przede wszystkim weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się na szerszą skalę w 1897r. W latach między I a II wojną światową giełdy w Polsce działały na podstawie rozporządzenia Prezydenta o organizacji giełd.
W czasach II Rzeczypospolitej łącznie było aż siedem polskich giełd:
w Warszawie
w Katowicach
we Lwowie
w Łodzi
w Poznaniu
w Wilnie
Podstawowe znaczenie miała jednak giełda w Warszawie, na której koncentrowało się 97,4% obrotów.
W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów: obligacje (państwowe, bankowe, municypalne), listy zastawne oraz akcje. Z chwilą wybuchu II wojny światowej działalność ich została przerwana.
Wprawdzie po roku 1945 podjęto próby reaktywowania działalności giełd w Polsce, jednak ich istnienie było nie do pogodzenia z narzuconym systemem gospodarki centralnie planowanej. We wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki rynkowej. Głównym motorem zmian strukturalnych była prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego. Równocześnie z prywatyzacją - konieczne było stworzenie niezbędnej infrastruktury rynku kapitałowego. Pięćdziesięcioletnia przerwa w funkcjonowaniu polskiego rynku kapitałowego stworzyła sytuację pustki prawno - instytucjonalnej. Oznaczało to w praktyce brak doświadczeń i wiedzy fachowej, lecz również ogromne możliwości rozwoju. Rozważając kilka alternatywnych rozwiązań, zdecydowano się na bezpośrednie nawiązanie do wzorców zagranicznych rynków kapitałowych, a więc przeniesienie nowoczesnych rozwiązań regulacji prawnych i organizacyjnych. Zaletą takiego wyboru było zdecydowane przyspieszenie procesu i jak najszybsze przyjęcie rozwiązań docelowych.
Opracowanie szczegółowych procedur nowoczesnego obrotu giełdowego w okresie zaledwie kilku miesięcy było możliwe dzięki pomocy merytorycznej i finansowej Francji, a konkretnie Spółki Giełd Francuskich (Société de Bourses Françaises) i Centralnego Depozytu SICOVAM. Niezmiernie ważnym elementem powstającego rynku kapitałowego była regulacja prawna, którą należało opracować od początku. Pierwsza wersja projektu ustawy regulującej publiczny obrót papierami wartościowymi została opracowana w lipcu 1990r.
KALENDARIUM WARSZAWSKIEJ GPW:
W dniu 22 marca 1991 r. Sejm uchwalił ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych. Powstały w ten sposób podstawy prawne głównych instytucji rynku kapitałowego: domów maklerskich, giełdy, funduszy powierniczych, jak również Komisji Papierów Wartościowych jako organu administracji rządowej kontrolującego i promującego rynek papierów wartościowych.
dnia 12 kwietnia 1991 r., Minister Przekształceń Własnościowych i Minister Finansów reprezentujący Skarb Państwa podpisali akt założycielski Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie z siedzibą w Centrum Bankowo Finansowym „ Nowy Świat”
16 kwietnia odbyła się pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek. Wpłynę16 kwietnia odbyła się pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek. Wpłynęło wówczas 112 zleceń kupna i sprzedaży, a łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł.
W grudniu 1991 roku Giełdę Papierów Wartościowych przyjęto w poczet członków korespondentów Światowej Federacji Giełd (World Federation of Exchanges). ło wówczas 112 zleceń kupna i sprzedaży, a łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł.
W październiku 1994 r. polska giełda została pełnym członkiem tej organizacji, grupującej wszystkie najważniejsze giełdy świata. Zadaniem WFE jest koordynacja współpracy między giełdami poszczególnych krajów, wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań, ujednolicanie standardów i poszerzanie zasięgu transakcji międzynarodowych.
Od 1992 r. giełda warszawska jest również członkiem korespondentem Federacji Europejskich Giełd Papierów Wartościowych (FESE).
A JAK BYŁO NA POCZĄTKU:
Historia:
Przodkiem giełdy był jarmark — instytucja handlowa znana już w Babilonie czy w starożytnym Egipcie, a wzmianki o nim można znaleźć w tekstach pochodzących zarówno z tamtych jak i późniejszych czasów. Na przykład Marek Terencjusz Varro pisał o corocznym jarmarku w Rzymie, na którym sprzedawano szynki, kiełbasy i słoninę z Galii. Słynne jarmarki na dworcu księżnej Marii w Szampanii, czy też zwykłe spotkania bankierów w celu wymiany informacji
Tak naprawdę początek giełdom pieniężnym dał jednak handel wekslami i pośrednictwo w wymianie pieniędzy w krajach śródziemnomorskich. Wekslarze — jak nazywano pośredników — mieli swoje miejsca pracy we włoskich miastach. Zawsze można było ich tam spotkać. Niekiedy był to określony punkt głównego placu miejskiego ze specjalnie ustawioną ladą lub ławami. Nieraz były to loggie domów i tak też —jako “loggie" — zaczęto nazywać pierwowzory giełd pieniężnych. Były one także miejscem spotkań miejscowych i przyjezdnych kupców, bankierów, kapitanów statków. Niejednokrotnie zawierając transakcje między sobą, korzystali oni z wiedzy wekslarzy, ich znajomości kursów różnych pieniędzy itd.
Historia nazwy:
Współczesna nazwa giełdy, powstała nieco później. Jak można przeczytać w broszurce wydanej z okazji 100-lecia giełdy warszawskiej powszechnie narzucał się domysł, że włoska “borsa", czy holenderska “beurs" (wyrazy te powstały najwcześniej) wywodzi się z łacińskiego: “bursa", słowa oznaczającego sakiewkę do pieniędzy. Instytucja mająca głównie za zadanie obrót pieniędzmi, nosząca miano, wyprowadzone ze źródłosłowu, tak blisko z pieniędzmi spokrewnionego, jakby przypuszczać można, zaczerpnęła nazwę ze swojej treści. Wbrew temu historycy dowodzą, że nazwa pochodzi od nazwiska wekslarzy w Burges (ówczesnej metropolii niderlandzkiego handlu), którzy byli tam najpoważniejszą firmą maklerską. Nazywali się oni według jednych Van der Bursę. Przed ich domem, ozdobionym godłem trzech sakiewek, była największa “loggia" wekslarska. Oczywiście przypuszczać należy, że samo nazwisko wekslarzy wywodziło się od ich'zawodu i że dlatego to rodowe nazwisko utożsamiano z rzemiosłem.
Lokalizacja:
W XVI wieku powstają w różnych miastach Europy coraz to nowe giełdy, przede wszystkim pieniężne, na których zajmowano się handlem wekslami, wymianą pieniędzy oraz pośrednictwem w pożyczkach. Pojawiają się pierwsze ceduły tj. urzędowe notowania kursów giełdowych.
Szczególne znaczenie zyskuje giełda w Antwerpii, która w 1531 roku otrzymuje nawet osobny budynek, nad wejściem do którego umieszczono następujący napis: “in usum negotiatorum cujuscunque nationis ac linguae" tj. „dla ludzi handlu wszystkich narodów i języków". Szybko stało się to rzeczywistością. Jak zanotował jeden ze zwiedzających tę giełdę: “Słyszano tam szum z pomieszania wszystkich języków, widziano pstrą ciżbę, ubraną w przeróżne stroje. Słowem giełda w Antwerpii wyglądała jak mały świat, w którym wszystkie części świata były złączone".
Inwestorzy giełdowi:
Założenie w 1602 roku najpierw holenderskiej Kompanii Wschodnio-indyjskiej, a w dwadzieścia lat później Kompanii Zachodnio-Indyjskiej oznaczało nowy etap w rozwoju giełd, z których coraz większe znaczenie zyskuje amsterdamska. Na niej to właśnie pojawiły się po raz pierwszy akcje tych kompanii. Zyski jakie przyniosły spowodowały, że ich ceny na giełdzie szybko szły w górę, zaś ludzi opanowała gorączka spekulacji. Jak pisał Joseph de Vega w 1688 r.: “Kto raz stanie się właścicielem akcji, ten będzie je już ciągle kupował i sprzedawał. Obojętnie, gdzie ci ludzie się znajdują. Myślą i rozmawiają tylko o nich. Nawet we śnie o nich marzą. (...) Jest to źródło wszelkich oszustw, pogrzebywania pożytecznych spraw i źródło niezdrowia".
Operacje giełdowe:
Faktem jest, że na giełdzie amsterdamskiej doszło wówczas do realizacji pierwszej transakcji terminowej. Otóż część giełdziarzy zaczęła sprzedawać w znacznych ilościach akcje, których nie posiadała w momencie zawierania transakcji. Ich realizacja miała bowiem nastąpić po pewnym czasie. Na giełdzie w Amsterdamie zapoczątkowano także szereg innych, spotykanych obecnie operacji giełdowych. W ten sposób stała się ona pierwszą z prawdziwego zdarzenia giełdą pieniężną.
Kapitał spekulacyjny:
Pierwsza połowa XVIII - w historii giełd zaznaczyła się doskonalenie techniki transakcji, pojawienia się na nich nowych papierów wartościowych itd. Był to okres szalonych spekulacji. W Londynie była to m.in. tzw. afera ,,South Sea Bubbles". Otóż w 1712 roku wypuszczone zostały akcje utworzonej rok wcześniej Kompanii Mórz Południowych. Początkowo emisja miała opiewać na 200 tysięcy funtów, ale pod wpływem ogromnego powodzenia akcji, wręcz wymuszania zmiany gotówki na nie, rozpoczęto przyjmowanie zapisów do sumy półtora miliona funtów. W tym czasie ich kurs podskoczył na ponad tysiąc funtów przy nominalnej wartości stu. Jednocześnie, korzystając z gorączkowych prób zakupu akcji tej kompanii przez wiele osób, zaczęto zakładać fikcyjne przedsiębiorstwa, które natychmiast wypuszczały swoje akcje. Pod wpływem ogólnego rozgorączkowania także i ich ceny szybko rosły, co pozwalało w krótkim czasie zbić ogromny majątek. Kiedy ta fala opadła, specjalną ustawą tzw. “Bubbles Act" parlament skasował 202 tego rodzaju firmy.
Gorączka spekulacyjna:
Podobna gorączka spekulacyjna miała również miejsce na giełdzie paryskiej, za sprawą Szkota Johna Lawa. Otóż w pierwszej dekadzie XVIII wieku zwrócił się on do władz Francji z memorandum. Przedstawił w nim propozycję uzdrowienia fatalnego stanu finansów publicznych, na których ciążyły ogromne długi Ludwika XIV. Po wielu kłopotach, dopiero przy poparciu regenta w 1715 roku zyskał on zezwolenie na uruchomienie prywatnego banku. Właścicielem banku była specjalnie utworzona w tym celu kompania. Zgodnie z poglądami Lawa, głównym zadaniem gospodarki było zapewnienie szybkiego obiegu pieniądza, zwłaszcza papierowego. Z tego też powodu jego bank zamieniał przede wszystkim złoto na banknoty. Ze względu m.in. na wysokie koneksje, pieniądze te cieszyły się dużym powodzeniem. Na dodatek regent polecił państwowym urzędom traktować banknoty Lawa jak gotówkę
Przestępczość finansowa:
Początkowo akcje kompanii, która prowadziła bank, nie zyskiwały nabywców. Law jednakże zaczął podbijać ich kurs, wypuszczając zresztą jednocześnie nowe akcje. Osiągnął on w końcu cenę 18 tysięcy liwrów za nominalnie 500-liwrową akcję. Tak duży wzrost kursu przy stale nowych emisjach zaczął jednakże budzić nieufność i mimo np. podniesienia dywidendy z 12 do 40 procent (miało to zapewnić zwiększenie atrakcyjności akcji), doszło do wielkiego skandalu. Kiedy w lipcu 1720 roku państwowi urzędnicy podsumowali stan finansów obydwu instytucji Lawa okazało się, że ogólna wartość wyemitowanych akcji wyniosła 3 miliardy liwrów, podczas gdy w kasie znalazły się wartości na łączną kwotę 120 milionów liwrów, w tym 21 milionów w gotówce. Law uciekł za granicę, natomiast gospodarka Francji przez dłuższy czas nie mogła sobie poradzić ze skutkami jego działalności.
Nadzór a deregulacja:
W odróżnieniu od giełd na kontynencie, nad którymi nadzór sprawowały w mniejszym lub większym stopniu władze państwowe, giełdy angielskie powstały jako instytucje początkowo całkowicie autonomiczne. Mimo braku rygorów narzuconych z zewnątrz, rządziły się one swoimi, niejednokrotnie bardzo surowymi regułami wewnętrznymi. Zostać na przykład członkiem giełdy w Anglii nie było łatwo. Jeżeli o członkostwo ubiegała się osoba, która wcześniej niewiele miała wspólnego z giełdą, to musiała przedstawić rekomendację trzech członków giełdy. Byli oni również odpowiedzialni finansowo w pewnych sprawach za jej działalność. Nieco łatwiej było uzyskać członkostwo osobom, które zatrudnione były już na giełdzie. Członek giełdy musiał przy tym, pod warunkiem wykluczenia z niej, zajmować się wyłącznie handlem giełdowym i nie mógł podejmować jakiejkolwiek innej działalności. Regulamin przewidywał również wykluczcie z giełdy np. w przypadku zawarcia małżeństwa z osobą trudniącą się handlem.
POSTACIE CHARAKTERYSTYCZNE DLA GIEŁDY LONDYŃSKIEJ:
Jobberzy - mogli dokonywać transakcji wyłącznie na własny rachunek, a brokerzy tylko na zlecenie osób trzecich. Każdy członek giełdy musiał przy tym zadeklarować, jakiego rodzaju działalnością pragnie się zajmować. Podział ten spowodował wiele zatargów, bowiem niejednokrotnie zdarzało się, że przychodzący na giełdę za zleceniami broker, nie znajdując odpowiednich kontrahentów i przekonany, że kurs będzie kształtował się korzystnie, zawierał transakcję faktycznie na własny rachunek. Tego typu zarzuty co i raz wysuwali przeciwko brokerom jobberzy. Tamci też nie pozostawali dłużni, twierdząc, iż jobberzy dokonują po cichu transakcji również na zlecenie.
brokerzy.
Byki - Określenie “byk" oznacza osobę grającą na zwyżkę kursu, natomiast “niedźwiedź" — na zniżkę. Licząc na wzrost kursu “byki" zaczynały kupować papiery, co przy w miarę stabilnej podaży prowadziło do wzrostu ceny. Powstawała wówczas hossa, czy też “bullish market" (“byczy rynek"). Należało tylko wybrać odpowiedni moment sprzedaży, aby zarobić na tym wszystkim. “Niedźwiedzie" postępowali natomiast odwrotnie tworząc bessę tj. “bearish market" (“niedźwiedzi rynek").
Niedźwiedzie
Na giełdzie londyńskiej powstał jeszcze inne określenia np. “kulawy jeleń" - czyli kupujący papiery przed ich wprowadzeniem na giełdę.
Zezwolenia:
O ile jednak giełda w Londynie — jak już wspomniano — była — i w znacznym stopniu jest — instytucją samodzielną, chociaż faktycznie kontrolowaną przez administrację, to giełdy na kontynencie objęte były kontrolą państwową. Zgodnie np. z niemieckim prawem giełdowym z 1896 roku do założenia giełdy potrzebne było zezwolenie rządu, który sprawował nadzór nad nią. W ten sposób wyłonił się pierwszy podział giełd.
Giełda jako przedsiębiorstwo:
Jedna grupa to właśnie giełdy, dla których utworzenia potrzebna jest zgoda władz państwowych i które poddane są kontroli jego organów, ustawowo określonych. Tego typu giełdy istnieją np. w RFN i Francji.
Do drugiej należą giełdy organizowane, czy to przez zrzeszenia kupców, czy też samorząd terytorialny, często w formie spółki akcyjnej. Tego typu giełdy spotyka się głównie w USA i w Wielkiej Brytanii, przy czym są one również poddane nadzorowi ze strony organów państwowych.
Rok byka:
Rok 2006 był przełomowy dla rynku kapitałowego w Polsce. Kiedy zbiegły się w czasie informacje o uchwaleniu budżetu, zwolnieniu podatkowym dochodów z akcji, wreszcie o obniżeniu oprocentowania wkładów przez banki, inwestorzy dostali jednoznaczny sygnał: kupować akcje. Tak zaczęła się słynna hossa, której początek nastąpił zaraz po Świętach Wielkanocnych. Wystarczy przypomnieć, że tylko w maju 2006 r. Warszawski Indeks Giełdowy (WIG) wzrósł o ponad 100 %, a akcje Mostostalu i Elektrimu nawet o 130%.Na początku czerwca 2006 r. wystąpiły aż trzy czynniki które wpłynęły na załamanie rynku. Po pierwsze - logika giełdy powoduje, że po ostrej hossie następuje bessa. Po drugie - próba odwołania rządu, w konsekwencji rozwiązanie parlamentu przez prezydenta, a więc destabilizacja polityczna. Wreszcie ostrożne, ale jednoznaczne przypomnienie inwestorom, złożone przez prezesa giełdy Wiesława Rozłuckiego, że ceny akcji na giełdzie nie mogą wiecznie rosnąć, co wywołało panikę wśród początkujących graczy.
Rok bessy:
Rok 2007 był przełomowy dla inwestorów w Polsce jako początej bessy
W rok 2008 WGPW weszła z ontynuacją trendów spadkowych
Nadzieja inwestorów na odmianę trendu
FUNDUSZE INWESTYCYJNE
CO TO JEST FUNDUSZ INWESTYCYJNY?
Fundusze inwestycyjne (dawniej fundusze powiernicze) są instytucjami tzw. zbiorowego inwestowania, których wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie zebranych publicznie środków pieniężnych w określone papiery wartościowe i inne prawa majątkowe, przy zachowaniu zasady ograniczenia ryzyka inwestycyjnego. Wszystkie fundusze inwestycyjne w Polsce działają na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. nr 139, poz. 933)
HISTORIA FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH W POLSCE:
Polski rynek kapitałowy powstał w 1991 roku
Fundusze reguluje ustawa o funduszach inwestycyjnych z 1997 r.
System nadzoru nad rynkiem oparty został o dyrektywy i rozwiązania Unii Europejskiej
System obrotu o doświadczenia francuski (obrót dokonuje się w sposób zdematerializowany i elektroniczny,co zapobiega nie tylko kradzieżom i fałszerstwom, ale obniża koszty emisji i obrotu).
PODZIAŁ FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH ZE WZGLĘDU NA DOSTĘPNOŚĆ:
otwarte
specjalistczne otwarte
zamknięte
specjalistyczne zamknięte
mieszane
RODZAJE FUNDUSZY - KRYTERIUM POLITYKI INWESTYCYJNEJ:
FUNDUSZE AKCYJNE (AGRESWNEGO INWESTOWANIA) - większa część aktywów jest ulokowana w akcjach; są to fundusze dające największe zyski, przy zwiększonym ryzyku
FUNDUSZE ZRÓŻNICOWANE - w portfelu tych funduszy akcje mają udział ok. 30%, a resztę stanowią obligacje i bezpieczne papiery skarbowe
FUNDUSZE OBLIGACJI - fundusze lokujące środki w obligacje najczęściej skarbowe, czyli bardzo bezpieczne. Istnieją jednak fundusze, które inwestują w obligacje przedsiębiorstw tzw. obligacje śmieciowe, gdzie zysk może być bardzo duży przy gwałtownie rosnącym ryzyku
FUNDUSZE RYNKU PIENIĘŻNEGO - fundusze lokujące środki w krótkoterminowe papiery wartościowe, lokaty międzybankowe, bony pieniężne
FUNDUSZE INWESTYCYJNE ZAGRANICZNE:
Łatwy i tani dostęp przez Internet
Możliwość inwestowania w kraju i za granicą
Inwestycje w fundusze zagraniczne są zwolnione z 20% podatku w Polsce
Dochody z funduszy wliczane są do dochodów i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych
BRIC FUND FRANKLIN TEMPLETON:
Działa od 31.01.2006 r. I w tym okresie można było zarobić 64 %
Skupia aktywa w wysokości ponad 1350 mln USD
Środki lokowane są na 4 największych rynkach: Rosja, Brazylia, Indie i Chiny
Minimalna wpłata to 2500 USD
Templeton BRIC Fund - najważniejsze rynki
ZYSKOWNE INWESTOWANIE W FUNDUSZE:
Przykładowa historyczna stopa zwrotu funduszy papierów dłużnych:
Przykładowa historyczna stopa zwrotu funduszy akcji:
TOWARZYSTWA DOSTĘPNE U JEDNEGO Z DORADCÓW:
Allianz TFI,
BlackRock Merrill Lynch Investment Managers (zagr.),
BPH TFI,
DWS Polska TFI,
Franklin Templeton International Services (zagr.),
Idea TFI,
ING TFI,
Legg Mason TFI (dawniej TFI Banku Handlowego),
Millennium TFI,
Noble Funds TFI,
PKO/Credit Suisse TFI,
SEB TFI,
Skarbiec TFI,
Superfund TFI,
Union Investment TFI,
World Investment Opportunities FUNDS
BEZPIECZEŃSTWO INWESTOWANIA:
Fundusz może zostać utworzony wyłącznie za zgodą KPWiG
KPWiG sprawuje nad funduszem ciągłą kontrolę
Bezpieczeństwo zgromadzonych aktywów zapewnia depozytariusz - bank dysponujący wysokimi kapitałami lub Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.
Zarządzający środkami to profesjonaliści nadzorowani przez KPWiG
FORMY INWESTOWANIA W FUNDUSZE:
LOKATA INWESTYCYJNA - inwestycja dokonywana w formie wpłaty jednorazowej
PLAN SYSTEMATYCZNEGO OSZCZĘDZANIA - jest to forma inwestycji w jednostki funduszu inwestycyjnego, którą charakteryzuje systematyczność i długoterminowość
PORTFELE MODELOWE - skierowane są do osób, które nie chcą lub nie mogą na bieżąco śledzić wydarzeń makroekonomicznych, jednocześnie chcąc zagwarantować sobie ponadprzeciętne zyski z inwestycji. Decydując się na portfel modelowy do Swojej dyspozycji są cztery możliwości strategii inwestowania
RYZYKO INWESTOWANIA W FUNDUSZE:
Przepisy prawne nie zabezpieczają przed błędami popełnionymi przez zarządzających funduszem
Ryzyko inwestycyjne - im większa możliwości zysku z funduszu tym większe ryzyko
Ryzyko, związane z polityką inwestycyjną funduszu - jest ono najwyższe w przypadku funduszy akcyjnych, najniższe natomiast w przypadku funduszy, inwestujących w papiery o stałym dochodzie (jak np. obligacje)
Ryzyko, związane z długim okresem inwestycji - długi horyzont inwestycyjny naraża nas na dodatkowe ryzyko związane z możliwymi zmianami sytuacji na rynku czy niekorzystnymi zmianami w obowiązujących przepisach.
KORZYŚCI PŁYNĄCE Z INWESTOWANIA W FUNDUSZE:
zapewnia profesjonalne zarządzanie powierzonymi przez inwestorów środkami finansowymi; dba o stałe powiększanie się zarówno możliwości lokacyjnych samych lokat, jak i geograficznego obszaru ich umiejscawiania
umożliwia dywersyfikacje lokat funduszu; gromadząc środki wielu inwestorów, może bowiem zmniejszyć ryzyko inwestycyjne poprzez rozproszenie inwestycji na różnego typu lokaty
zapewnia wysoka płynność inwestycji wraz z gwarancją stosunkowo precyzyjnej oceny zwrotu z dokonanej inwestycji - a jest to szczególnie widoczne w najbardziej powszechnym funduszu otwartym
DORADCY INWESTYCYJNI:
TOWARZYSTWA KTÓRE ODNOTOWAŁY NAJWIĘKSZE NAPŁYWY NETTO W PAŹDZIERNIKU 2007 roku
PKO TFI (+600 mln PLN)
PKO/Credit Suisse Stabilnego Wzrostu FIO
PKO/Credit Suisse Akcji Nowa Europa FIO
PIONEER PEKAO TFI (ok. +450 mln PLN)
ARKA BZ WBK AIB TFI (ok. +350 mln PLN)
Arka BZ WBK Akcji Środkowej I Wschodniej Europy FIO
Arka BZ WBK Akcji FIO, Noble TFI
ZESTAWIENIE FUNDUSZY DAJĄCYCH NAJWIĘKSZE ZYSKI ZGODNIE ZE STANEM NA DZIEŃ 31.10.07 r.:
CO TO JEST FUNDUSZ INWESTYCYJNY?
Zgodnie z Ustawą o Funduszach Inwestycyjnych:
Fundusz Inwestycyjny - jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.
JAK DZIAŁA FUNDUSZ INWESTYCYJNY?
Fundusz inwestycyjny
przyjmuje od klientów wpłaty
a następnie lokuje je w papierach wartościowych
dążąc do zwiększenia wartości wpłaconych środków
Wpłacone przez Klientów do funduszu środki pieniężne inwestowane są w różnego rodzaju papiery wartościowe (np. bony skarbowe, obligacje, akcje).
Za wpłacone do funduszu środki Klient nabywa jednostki uczestnictwa. Wartość jednostki uczestnictwa wyliczana jest każdego dnia, w którym odbywa się sesja na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
Wpłacając środki do funduszu Klient nie deklaruje okresu oszczędzania. W każdym momencie można dopłacić lub wycofać część lub całość zgromadzonych oszczędności.
PODSTAWY PRAWNE:
Fundusze działają na podstawie Ustawy o funduszach inwestycyjnych z dnia 27 maja 2004r.
Fundusze inwestycyjne mogą być tworzone i zarządzane jedynie przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych
Utworzenie towarzystwa oraz funduszu wymaga zgody Komisji Nadzoru Finansowego (KNF)
KNF w każdej chwili ma prawo do przeprowadzenia kontroli funduszu
Fundusz ma odrębną osobowość prawną. Jego aktywa nie wchodzą w skład masy upadłościowej towarzystwa lub banku depozytariusza
Fundusz inwestycyjny zarejestrowany w Polsce może działać w trzech formach, jako:
- fundusz inwestycyjny otwarty FIO;
- specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty SFIO;
- fundusz inwestycyjny zamknięty FIZ.
Różnice między funduszem otwartym i zamkniętym:
Specjalistyczne Fundusze Otwarte:
Szczególną formą funduszy inwestycyjnych otwartych są specjalistyczne fundusze otwarte. Podstawową różnicą jest możliwość wprowadzenia ograniczeń podmiotowych uczestników funduszu, a poza tym mogą one określić bardziej restrykcyjne zasady zbywania i nabywania jednostek uczestnictwa. W praktyce specjalistyczne fundusze otwarte są przeznaczone dla osób prawnych lub zamożnych klientów indywidualnych.
Rodzaje funduszy inwestycyjnych według strategii inwestycyjnych:
Fundusze Akcji
Fundusze Zrównoważone
Fundusze Stabilnego Wzrostu
Fundusze Papierów Dłużnych
Fundusze Pieniężne
ZALETY INWESTOWANIA W FUNDUSZE:
zysk - może być wyższy niż w przypadku innych form oszczędzania
bezpieczeństwo środków - majątek funduszu jest wyłączony z masy upadłościowej Towarzystwa Depozytariusza
dywersyfikacja lokat - fundusz inwestuje miliony w różne papiery wartościowe aby zminimalizować ryzyko strat („nie wkładaj wszystkich jajek do jednego koszyka”); pojedynczy inwestor rzadko dysponuje odpowiednimi środkami do zoptymalizowania portfela swoich inwestycji
płynność - w każdej chwili można wycofać część lub całość środków bez utraty dotychczasowych zysków
swoboda - Klient nie musi z góry określać czasu trwania Twojej inwestycji
możliwość zaciągnięcia kredytu bankowego pod zastaw posiadanych jednostek uczestnictwa
koszty - bardzo konkurencyjna tabela opłat
FUNDUSZE HEADINGOWE W UNII EUROPEJSKIEJ
Fundusze hedgingowe są specyficznym rodzajem funduszy inwestycyjnych. Wyniki funduszy hedgingowych zazwyczaj nie pokrywają się z wynikami giełdy. Zwykle nie inwestują one w same akcje, ale w instrumenty pochodne akcji lub inne strategie. Fundusze hedgingowe charakteryzują się bardzo wysokim ryzykiem inwestycyjnym a ich strategia inwestycyjna jest często agresywna i spekulacyjna.
Inne określenia funduszy hedgingowych:
złożone inwestycje alternatywne
lewarowane fundusze inwestycyjne
instytucje o wysokiej dźwigni
Jednym z pierwszych tego typu podmiotów był utworzony w 1949 r. przez Alfreda Winslowa Jonesa fundusz w formie spółki cywilnej, który posługiwał się krótką sprzedażą i dźwignią finansową dla zabezpieczenia się przed wahaniami rynku akcji.
Cechy szczególne funduszy headingowych:
maksymalizacja zysku
brak regulacji prawnych
często istnieje wysoki próg wejścia
siedziba funduszy umiejscowiona jest w tzw. rajach podatkowych
większość z funduszy w swoich działaniach używa instrumentów finansowych wywodzących się z prawdziwego hedgingu
Zalety funduszy headingowych:
duża odmienność i niezależność wyników funduszy hedgingowych od sytuacji np. na giełdzie
wykorzystywanie dźwigni finansowej umożliwiającej inwestowanie mniejszej części kapitału i generującej zyski tak, jakby była inwestowana większa kwota;
Aspekty negatywne funduszy headingowych:
Fundusze hedgingowe oddziałują na funkcjonowanie rynków finansowych i banków, a za ich pośrednictwem mogą destabilizować cały sektor finansowy.
Relacja między oboma kanałami jest bardzo ścisła; zajście w jednym z nich zdarzenia związanego z funduszem hedgingowym może przez wzajemne powiązania spowodować zwielokrotnione skutki.
Można zasadniczo wyróżnić cztery główne grupy strategii:
Fundusze hedgingowe inwestujące zgodnie z trendem.
Fundusze hedgingowe zajmujące przeciwstawne pozycje w skorelowanych aktywach
Strategie koncentrujące się na spółkach znajdujących się w określonej sytuacji
Fundusze funduszy hedgingowych.
„Cennik”:
Fundusze hedge z reguły pobierają prowizje od sukcesu
Poza tym pobierana jest stała opłata za zarządzanie rzędu 2 proc. w skali roku
Fundusze headingowe w Wielkiej Brytanii:
Przepisy prawa brytyjskiego do 2004 r. nie przewidywały możliwości zakładania funduszy hedgingowych
Przepisy podatkowe
Skutkiem tego był znikomy rozwój tego rynku na Wyspach Brytyjskich.
W 2004 r. do ustawodawstwa brytyjskiego wprowadzono nowe zasady dotyczące działalności funduszy inwestycyjnych.
Oprócz istniejących już funduszy UCITS (Undertakings for the Collective Investment of Transferable Securities - fundusze inwestycyjne, które mogą być oferowane i reklamowane we wszystkich krajach UE, jeżeli fundusz oraz jego zarządzający są zarejestrowani w kraju pochodzenia funduszu) powstały dwa nowe rodzaje funduszy:
pierwszy z nich skierowany jest do klientów detalicznych. Ze względu na rodzaj odbiorców zakres aktywów dostępnych dla tych funduszy poszerzono tylko nieznacznie: o złoto oraz nieruchomości.
drugi, skierowany do inwestorów instytucjonalnych, charakteryzuje się minimalnymi ograniczeniami co do rodzaju aktywów wchodzących w skład portfela funduszu.
Fundusze mogą stosować krótką sprzedaż i dźwignię finansową , z tym że jest ona ograniczona do 100% wartości aktywów netto funduszu.
Dopuszczenie takiego rodzaju podmiotów do rynku brytyjskiego tłumaczone jest zapotrzebowaniem inwestorów instytucjonalnych oraz wysoce doświadczonych inwestorów indywidualnych, określanych przez FSA mianem „inwestorów-ekspertów".
Szacuje się, że na początku 2005 r. brytyjscy doradcy posiadali we władaniu około 15-20% globalnej wartości aktywów funduszy hedge oraz zarządzali 70% wszystkich funduszy zarządzanych przez europejskich doradców
Fundusze headingowe w Niemczech:
Tu alternatywne inwestycje pojawiły się stosunkowo późno, gdyż dopiero w 1998r.
Do 2004 r. w ustawodawstwie niemieckim nie istniał żaden akt prawny, który regulowałby działalność funduszy hedge
Rozwój inwestycji alternatywnych, był skutkiem ogromnego zainteresowania tą formą inwestowania po załamaniu się niemieckiego rynku akcji.
Zaczęto poszukiwać luk prawnych, na podstawie których oferta tych funduszy na rynku niemieckim stałaby się możliwa. Szansę taką dawały produkty strukturyzowane, w szczególności obligacje powiązane z indeksem funduszy hedgingowych.
Strukturyzowanie polega na zbudowaniu takiego produktu finansowego, w którym wypłata uzależniona jest od wyników jednego lub więcej instrumentów bazowych, np. indeksu giełdowego
Nowa ustawa dopuściła i uregulowała bezpośrednią formę inwestowania w fundusze typu hedge. Główny nacisk położony jest w niej na ochronę klienta i przejrzystą politykę informacyjną emitenta. Dokonano w niej wyodrębnienia zasad dotyczących funduszy hedge oraz funduszy funduszy hedge
Trochę statystyki...
Szacuje, że aktywa funduszy hedgingowych wzrosły w 2009 r. o 462 mld USD do 1.997 bln USD.
Wzrost aktywów wyniósł 30% od początku 2009 r. Wstępne wyniki pokazują, iż fundusze hedgingowe zanotowały napływ kapitału netto rzędu 278 mld dol. (18%) w 2009 r. Pozostałe 184 mld dol. (12%) były rezultatem dużej wydajności.
Polska:
Rynek funduszy hedgingowych w Polsce jest w początkowym etapie rozwoju
Niski poziom rozwoju polskiego rynku wynika przede wszystkim z trwających latami barier urzędowych.
Trzy towarzystwa funduszy inwestycyjnych, tj. Investors, Opera oraz austriacki Superfund postanowiły jednak prowadzić działalność inwestycyjną, wykorzystując wszelkie możliwości, jakie daje obecnie polskie prawo
Zaletą funduszy h. w Polsce są stosunkowo niskie progi wejścia oraz łatwość wyjścia z inwestycji.
FUNDUSZE PRIVATE EQUITY:
Inwestor w obrocie niepublicznym:
PRIVATE EQUITY
Istnieją od przeszło 30 lat na rynku
Powstały w celu lokowania środków inwestorów na rynku niepublicznym w kapitały udziałowe spółek
Są alternatywą wobec tradycyjnych akcji i obligacji
Inwestują w spółki celem wsparcia ich wzrostu
Inwestycje są dokonywane przez podmioty instytucjonalne oraz nieformalne; podmioty instytucjonalne dysponują powierzonymi środkami, podmioty nieformalne dysponują własnymi środkami.
ZALETY PRIVATE EQUITY:
Możliwość pozyskania finansowania na każdym etapie rozwoju przedsiębiorstwa.
Wsparcie długofalowego rozwoju
Elastyczne podejście do ryzyka
Nie ma konieczności stosowania zabezpieczeń
Przedsiębiorca nadal posiada duży w wpływ na zarządzanie
Fundusz private equity dodaje przedsiębiorstwu wiarygodności i przyczynia się również do poprawy wizerunku firmy, zarówno w kraju jak i za granicą.
Wsparcie przedsiębiorstwa specjalistycznym know-how w zakresie zarządzania, finansów, marketingu oraz w zakresie międzynarodowych kontaktów branżowych i biznesowych
Utrzymanie ograniczonego dostępu do informacji
Wsparcie przy określaniu długofalowej strategii wzrostu
Zwiększona zdolność kredytowa przedsiębiorstwa
Dyscyplinowanie zespołu zarządzającego
WADY PRIVATE EQUITY:
Ograniczenie swobody działania przedsiębiorcy
Ryzyko utraty wcześniejszej pozycji w swojej własnej
Wprowadzenie dodatkowych obowiązków
Konieczność podziału wypracowanych zysków z
Relatywnie słabe wsparcie branżowe
Okresowy charakter inwestycji
FAZY ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTWA:
PRIVATE EQUITY A VENTURE CAPITAL:
VENTURE CAPITAL
Są odmianą PRIVATE EQUITY
Inwestycje dokonywane we wczesnych stadiach rozwoju przedsiębiorstw służące uruchomieniu przedsiębiorstwa lub jego początkowej ekspansji
Jest ważnym źródłem finansowania inwestycji dla firm o dużym potencjale wzrostu
PRIVATE EQUITY
Inwestycje w przedsiębiorstwa na każdym etapie rozwoju, począwszy od fazy start up
Inwestycje w każdym sektorze mające na celu ekspansję przedsiębiorstwa i jego przeniesienie na wyższy poziom
CELE FUNDUSZY PRIVATE EQUITY:
Pozyskanie środków na finansowanie przedsiębiorstwa
Wsparcie długofalowego rozwoju - fundusz private equity, w przeciwieństwie do banku, nie koncentruje się na teraźniejszości, a na osiągnięciu zysku w przyszłości
Elastyczne podejście do ryzyka
INWESTYCJE PE w EUROPIE:
FORMY INWESTYCJI:
KAPITAŁ:
podstawowy instrument finansowy wykorzystywany w realizacji inwestycji PE
inwestor przejmuje udziały większościowe i mniejszościowe w kapitale/funduszach własnych przedsiębiorstwa
MEZZANINE:
instrument finansowy stosowany przez fundusze PE jako uzupełnienie finansowania
w dużym uproszczeniu: łączy on cechy obligacji i kapitału
DŁUG:
rzadko stosowany sposób dokonywania inwestycji przez inwestorów PE
częściej wykorzystywany jest przez inwestorów nieformalnych
OCZEKIWANIA INWESTORÓW:
Wskaźnik IRR wystarczająco wysoki w stosunku do ponoszonego ryzyka
Wyróżniająca się firma/produkt, przewaga konkurencyjna
Realistyczny projekt firmy
Zarząd - czy osoby zarządzające posiadają wystarczające doświadczenie, aby zapewnić realizację wizji w przyszłości
Ewentualne możliwości „wyjścia z inwestycji”
Przejrzyste informacje finansowe
SELEKCJA SPÓŁEK
Przeważnie fundusze PE oczekują BIZNESPLANU, choć niektóre gotowe są rozpatrzyć prostszy dokument, inne zaś wymagają dodatkowych projekcji finansowych, modelu biznesu itp.
Selekcja biznesplanów to pierwsze i dość gęste sito, przez które muszą przejść propozycje składane Funduszom przez różne firmy.
PROCES INWESTYCYJNY:
1. Akwizycja kapitału
Pozyskiwanie funduszy od inwestorów prywatnych i indywidualnych.
Proces akwizycji kapitału odbywa się zwykle raz na dwa, trzy lata.
2. Pozyskiwanie projektów.
Sposoby pozyskiwania propozycji inwestycyjnych:
PASYWNY (występuje bardzo rzadko),
AKTYWNY (monitorowanie sektora przedsiębiorstw).
Inicjatywa podjęcia współpracy leży po stronie przedsiębiorstwa!!!
Initial screening - wstępna selekcja i ocena
Do najbardziej pożądanych przez inwestorów cech należą:
lepsza niż u konkurencji oferta produktowa bądź usługowa czy też przewaga technologiczna;
działanie na wzrostowym rynku;
rozwój szybszy niż wykazuje branża;
dobra sytuacja finansowo-ekonomiczna;
doświadczenie w podejmowaniu analogicznych przedsięwzięć;
dobra kadra kierownicza.
Analiza biznesplanu:
Streszczenie
Informacje ogólne
Produkty
Kierownictwo i personel
Rynki i marketing
Proces produkcyjny
Informacje finansowe
Ryzyko i spodziewane korzyści
Harmonogram
Punkty odniesienia
DUE DILIGANCE - obiektywna analiza stanu przedsiębiorstwa mająca na celu określenie słabych i silnych stron oraz wskazanie pól wystąpienia potencjalnych zagrożeń.
NEGOCJACJE :
ogólne warunki inwestycji
zastosowane instrumenty
czas trwania inwestycji
metody dezinwestycji
3. Nadzór nad inwestycją.
Monitorowanie wyników:
sprawozdania finansowe,
zmiany personalne,
zmiany rynkowe.
Udział w podejmowaniu strategicznych decyzji:
zmiany w działalności spółki,
sprzedaż nieruchomości,
pożyczki, gwarancje, poręczenia,
obsada kierowniczych stanowisk.
4. Dezinwestycja.
ISTNIEJĄ RÓŻNE METODY DEZINWESTYCJI:
Przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę akcyjną i sprzedaż jego akcji na giełdzie.
TRADE SALE, tj. Sprzedaż inwestorowi strategicznemu
SECONDARY BUY OUT, tj. Sprzedaż innemu inwestorowi PE
FIBO, tj. Sprzedaż instytucji finansowej
BUY BACK, tj. Sprzedaż właścicielom
Umorzenie udziałów
Likwidacja spółki
METODY WYJŚCIA Z INWESTYCJI W LATACH 2006-2007:
STRUKTURA ORGANIZACYJNA
Partnerzy zarządzający
odpowiedzialność za proces inwestycyjny
Komitet inwestycyjny
decyzja wyboru projektu
Partnerzy
bieżące kierowanie projektami
Analitycy, pracownicy, administracja
analizy, ocena wstępna, doradztwo
PRZYKŁADY - POLSKA:
ENTERPRISE INVESTORS (EI) jest firmą zarządzającą funduszami private equity - najstarszym i największym inwestorem tego typu w Polsce
Działalność inwestycyjna EI rozpoczęła się wraz z utworzeniem w maju 1990 roku Polsko - Amerykańskiego Funduszu Przedsiębiorczości o kapitale 240 mln USD
Sukces PAEF zaowocował utworzeniem w 1992 roku Polish Private Equity Fund I i II o łącznym kapitale 151 mln USD
W 1997 roku powstaje kolejny prywatny fundusz Polish Private Equity Fund z kapitałem w wysokości 164 mnl USD
W 2000 roku EI utworzył czwarty fundusz private equity pod nazwą Polish Enterprise Fund IV z kapitałem 217 mln USD
2004 rok - do poprzednich funduszy dołącza kolejny Polish Enerprise Fund V z kapitałem 300 mln euro
W 2006 EI utworzył Polish Enterprise Fund VI z kapitałem 658 mln euro
Enterprise Investors zebrał sześć funduszy o kapitale przekraczającym 1,6 miliarda euro, dotychczas zainwestował prawie 1 miliard euro w ponad 100 firm, z 90 zakończonych inwestycji uzyskał przychody przekraczające 1,3 miliarda euro.
EI swój sukces zawdzięcza przede wszystkim zespołowi inwestującemu, a w szczególności swoim twórcom Johna'owi Birkelund i Robertowi Faris. Ogromną rolę w strukturze EI Corporation odgrywa Rada Dyrektorska
1