ZAWODY OBSŁUGUJĄCE RYNEK NIERUCHOMOŚCI
WYKŁAD 1 15,03,2009
Zaliczenie w formie egzaminu - test jednokrotnego wyboru z wykładów
1 termin 15,04 środa - 16:30 aula
2 termin 28,04 wtorek - 16:30 aula
Zawody związane z rynkiem nieruchomości :
Sędzia
Notariusz
Geodeta
Rzeczoznawca majątkowy
Pośrednik w obrocie nieruchomościami
Zarządca nieruchomości
Deweloper
Nieruchomość wg. KC art.. 46
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności ( grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części tych budynków, jeżeli na mocy odrębnych przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Nieruchomość - poj. ogólne najszersze zawiera w sobie, grunty, nieruchomości budynkowe , nieruchomości lokalowe.
Sposoby ewidencjonowanie nieruchomości
Sposób sądowy - obowiązek każdego właściciela
Księga wieczysta - znajdują się w niej wszystkie istotne informacje o Nieruchomości, zakłada się ją oraz dokonuje wpisu do niej na wniosek notariusza. Ma to za zadanie pewność obrotu. Jest tam pełna specyfikacja nieruchomości (jaką ma powierzchnię, z jakich składa się działek, kto jest właścicielem, użytkownikiem wieczystym, wszelkie ograniczenia , roszczenia, hipoteka - w k.w. znajdują się wszelkie informację dot. obciążenia nieruchomości hipoteką )
Sposób administracyjny
Ewidencja gruntów i budynków (kataster nieruchomości)
Ewidencjonowanie nieruchomości niezależnie od ksiąg wieczystych. Prowadzenie tego jednolitego dla całego kraju rejestru oraz jego aktualizacja na leży do gminy. Największy nacisk kładziony jest na położenie i oznaczenie , ma ścisły związek z Planem zagospodarowanie przestrzennego.
Prawa rzeczowe - zbiór norm których przedtem jest rzecz
Cechy praw rzeczowych:
Mają charakter praw bezwzględnych.
Skutkują względem wszystkich (erga omnes).
Z praw rzeczowych wynika dla każdego obowiązek powstrzymania się od czynienia czegokolwiek, co mogłoby godzić w ich treść.
Większość współczesnych prawodawstw przyjęło zasadę zamkniętej listy (numerus clausus) praw rzeczowych: zainteresowani mogą ustanowić jedynie takie prawo rzeczowe i tylko w takim kształcie, w jakim dopuszcza je dany system prawny.
Prawa rzeczowe "idą za rzeczą" (są związane z rzeczą) - mogą być realizowane bez względu na to, w czyim ręku rzecz się znajduje.
Zasadniczo nie polegają na obowiązku czynnych świadczeń (facere) - wyjątek: ciężary realne, przy których właściciel zobowiązany był do pozytywnych działań.
Uprawniony ma bezpośrednie władztwo nad rzeczą (wyjątkiem zastaw bez dzierżenia).
Jawność i trwałość praw rzeczowych.
Katalog praw rzeczowych
Prawo własności
Prawo użytkowania wieczystego
Ograniczone prawa rzeczowe :
Użytkowanie
Służebność
Zastaw
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
Hipoteka
NIERUCHOMOŚCI NIE DOTYCZY ZASTAW - zastaw odnosi się tyko do ruchomości
Prawo własności
ma swoją treść i granicę [ art. 140 KC] - W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.
Ograniczanie prawa własności:
IMMISJA
[140 KC] oddziaływanie jednej z nieruchomości na 2 nieruchomości, jeżeli właściciel korzysta z 1 nieruchomość w taki sposób że oddziaływuje to niekorzystnie na 2 nieruchomość. Niekorzystne oddziaływanie [144 KC] może być źródłem roszczeń do zaprzestania IMMISJOM które przekraczają przeciętną miarę
SŁUŻEBNOŚC DROGI KONIECZNEJ
Ustanawia się na każdoczesnego właściciela nieruchomości ustanawia się obligatoryjnie za wynagrodzeniem
OGRANICZENIA ZWIĄZANE Z PLANEM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Granice nieruchomości
Gdy granice są częścią sporną lub ich nie ma , rozgraniczenia dokonuje geodeta
Rozgraniczenie dokonywane jest na mocy:
ugody właścicieli która ma moc decyzji
decyzji - jeżeli nie ma zgodności właścicieli co do wyznaczenia granic, organ wydaję decyzję w oparciu o opinię geodety lub dokumenty
rozgraniczenia dokonuje sąd:
jeżeli nie ma podstaw do wyznaczenia granic oraz nie ma ugody pomiędzy właścicielami sprawa trafia do sądu, inicjatorem jest organ który przekazuje dokumenty z post. administracyjnego
gdy wydano decyzję ale strony się z nią nie zgadzają i żądają rozpatrzenia przez sąd
Sąd rozgranicza w oparciu o stan prawny lub stan posiadania lub wszelkie okoliczności które mają wpływ na sprawę [przesłanki wykluczają się wzajemnie]
Sposoby nabycia nieruchomości
nabycie wtórne
nabycie pierwotne - nowo wybudowane budynki czyli nabycie z mocy prawa. Przepisy ustawy normują możliwości np. zasiedzenie
Współwłasność
współwłasność łączna - pomiędzy współwłaścicielami istnieje stosunek osobisty. Jest domniemanie równości udziałów. Po ustaniu np. małżeństwo WSP. Łączna przekształca się w ułamkową np. współwł. w spółce cywilnej
współwłasność ułamkowa - określa KC 195 i dalej
Ochrona własności - roszczenia
roszczenia windykacyjne - roszczenie wydania rzeczy
roszczenie negatoryjne - przywracające stan pierwotny, zaprzestanie naruszania i przywrócenie stanu poprzedzającego
Użytkowanie wieczyste
Zbliżone do praw własności, podlega takiej samej ochronie ma natomiast ograniczenie czasowe. Przedmiotem mogą być tylko grunty Skarbu Państwa lub j.s.t.
Użytkowanie wieczyste ustanowione jest poprzez umowę, na rynku nieruchomości ma tożsame właściwości co prawo własności.
Ograniczone prawa rzeczowe
Użytkowanie korzystanie i pobieranie pożytków , jest to prawo niezbywalne oraz nie podlega dziedziczeniu.
Służebność gruntowa [służebność drogi], osobista [służebność mieszkania]
Hipoteka zabezpieczenie na nieruchomości wierzytelności
Skarb Państwa reprezentuję Starosta , w miastach na prawach powiatu Prezydent miasta , ale trzeba zaznaczyć w jakiej formie Prezydent występuje czy w danej sprawie reprezentuje Skarb Państwa czy j.s.t.
Trwały Zarząd
Władztwo nad nieruchomością obejmuje państwowa jednostka nie posiadająca osobowości prawnej np. Sąd (ma budynki , korzysta z budynków)
Posiadanie
Jest stanem faktycznym, chronionym prawem, nie jest to prawo, posiadacz nie ma prawa o nieruchomości
WYKŁAD 2 28,03,2009
POLSKI RYNEK NIERUCHOMOŚCI
Rynki nieruchomości - są to takie rynki na których mają miejsce działania i interakcje.
Rynek nieruchomości - to zbiorcze poj. o charakterze abstrakcyjnym - miejsce gdzie dokonuje suę wszelkich działań związanych z nieruchomościami.
Rynek nieruchomości - jest to ogół warunków, w których odbywa się transfer praw do nieruchomości oraz są zawierane umowy, które stwarzają wzajemne prawa i obowiązki, połączone z władaniem nieruchomościami.
Wyodrębniamy 2 rodzaje cech nieruchomości:
FIZYCZNE - stałość w miejscu, trwałość różnorodność, niepodzielność(nie w kontekście:
-braku możliwości do podzielenia, - braku możliwości wydzielenia niektórych elementów, -braku możliwości wydzielenia bud od gruntu )
EKONOMICZNE -
Rzadkość występowania
lokalizacja
współzależność (wobec innych nieruchomości lub wobec infrastruktury technicznej - inaczej będzie traktowana nieruchomość pod budownictwo jednorodzinne gdy będzie miała inf. tech. a gdy będzie takiej infrastruktury pozbawiona)
kapitałochłonność
Nieruchomości są:
dobrami konsumpcyjnymi
publicznymi
środkiem lokowania kapitału
środkiem uzyskania kapitału
Cechy rynku nieruchomości:
niejednolitość (np. rynek najmu, dzierżawy)
niedoskonałość (czyli dualizm ewidencji, R.N. jest rynkiem młodym, legislacja - pojawiają się problemy z interpretacją prawa )
Przesłanki prawidłowego funkcjonowania R.N.
Rynek nieruchomości spełnia funkcję gospodarczą i społeczną, wśród tych funkcji wymienia się najczęściej:
funkcję wymiany
funkcję informacyjną
funkcję korygowania wykorzystania przestrzeni
Na rynek nieruchomości wpływają przede wszystkim :
stan dostępnych nieruchomości (stan prawny oraz san techniczny) regulowanie stanu prawnego może mieć różnorodny charakter np. poszukiwanie właściciela
liczba nieruchomości nadających się do obrotu ( liczba nieruchomości nabywanych, zbywanych, itd)
liczba budowanych nowych domów (proporcja rynku pierwotnego do rynku wtórnego ma kapitalne znaczenie dla rynku nieruchomości dla cen)
łatwość nawiązywania transakcji (skutecznie przenieść własność nieruchomości można wyłącznie w formie aktu notarialnego,
nie wymaga tej formy :
- dzierżawa
- najem
- użytkowanie)
dostępność środków finansowych
WARUNKI SPRAWNEGO FUNKCJONOWANIA RYNKU NIERUCHOMOŚCI
Przepisy prawa dotyczące obrotu na rynku nieruchomości
informację o nieruchomościach
swoboda umów (do granic wyznaczonych przez ustawę oraz zasady współżycia społecznego)
księgi wieczyste
ewidencję gruntów i budynków
możliwość ubezpieczenia czynności prawnych - niekorzystne czynności są w ramach zadość uczynienia pokrywane z ubezpieczenia
prowadzenie bodźców podatkowych - ulgi podatkowe które pobudzają do budowy nowych domów
ZAWODY OBSŁUGUJĄCE RUNEK NIERUCHOMOŚCI
Zawody związane z rynkiem nieruchomości: Zawody związane z obsługą rynku nieruch.:
Sędzia
Notariusz
Geodeta
Rzeczoznawca majątkowy
Zarządca Nieruchomości
Pośrednik
Deweloper
SĘDZIA
Zawód sędziego sądu jest jedynym zawodem o którym mówi konstytucja.
działalność sądów wieczysto - księgowych
postępowanie prowadzące do uregulowania stanu prawnego
dokonywanie umów i skutki ich niedotrzymania
działania dotyczące ochrony własności
Roszczenia z zakresu ochrony własności:
windykacyjne - żądanie wydania nieruchomości
negatoryjne - jest żądanie zaprzestania naruszeń i przywrócenie stanu pierwotnego
sądowy zarząd nad nieruchomością
współwłasność i jej zniesienie
NORATIUSZ
Osoba zaufania publicznego, powołana do dokonania czynności których strony są zobowiązane lub pragną nadać formę notarialną.
Czynności notarialne mogą być dokonane tylko w języku polskim, co do zasady w kancelarii notarialnej(wyjątek - testament w domu zainteresowanego). Notariusza powołuje minister sprawiedliwości.
Wymogi:
- Posiada obywatelstwo polskie
- posiada w pełni prawa publiczne
- nieskazitelnego charakteru
- wyższe wykształcenie prawnicze
- rękojmia prawidłowego wykonywania zawodu notariusza
- odbycie aplikacji notarialnej
- złożenie egzaminu notariusza
- 3 lata pracy asesora notarialnego
- ukończenie 26 roku życia
Wymóg wieku, aplikacji i egzaminu nie dotyczy dr hab. I prof. Prawa
WYKŁAD NR 3 29,04,2009
Czynności notarialne :
sporządzanie aktów notarialnych
sporządza akty poświadczenia dziedziczenia
sporządza poświadczenia
doręcza oświadczenia
spisuje protokoły
sporządza protesty weksli i czeków
przyjmuje na przechowanie dokumenty i papiery wartościowe
sporządza odpisy i wyciągi dokumentów
na żądanie stron sporządza projekty aktów i innych dokumentów
Notariusz nie może wykonać czynności niezgodnej z prawem, wtedy odmawia wykonania czynności, na odmowę służy zażalenie. Notariusz nie może uczestniczyć i sporządzać aktów dotyczących jego samego i najbliższej rodziny.
Formalne przesłanki dokonania czynności przez notariusza
musi sprawdzić dowód tożsamości
do aktu notarialnego może podejść osoba która posiada zdolność do czynności prawnej
jeżeli osoba stająca do aktu notarialnego……………………………….
Podpisy musza być złożone w obecności notariusza
Akt notarialny powinien zawierać :
Datę sporządzenia (dzień miesiąc, czasem godzinę i minutę)
Miejsce sporządzenia
Imię i nazwisko notariusza
Pełną specyfikację osób przystępujących do aktu, jeżeli działają przez pełnomocników to dane pełnomocników
Oświadczenia strony z powołaniem się na dokumenty które są okazywane przed notariuszem
To czego oczekują strony
Stwierdzenie że akt został Odczytany, Przyjęty i Podpisany
Podpisy osób biorących udział w akcie oraz osób obecnych przy sporządzeniu aktu
Podpis notariusza
Oryginał zostaje w miejscu gdzie został sporządzony czyli w kancelarii notarialnej, odpisy są dla stron
Akty poświadczenia dziedziczenia
Testament zwykły - własnoręcznie napisany
Testament notarialny - przez notariusza
Testament szczególny - np. jeśli istnieje ryzyko nagłej śmierci
Poświadczenia (sporządzane przez notariusza)
Własnoręczność podpisu
Zgodność odpisu lub kopi z oryginalnym aktem
Datę odpisu
Pozostawanie osoby przy życiu w określonym miejscu
GEODETA na rynku nieruchomości
Uprawnienia zawodowe wydaje się w różnym charakterze
Geodezyjnych pomiarów sytuacyjno- wysokościowych realizacyjnie i inwentaryzacyjne
Rozgraniczenie i podział nieruchomości oraz sporządzanie dokumentów dla celów prawnych
Pomiary geodezyjne
Geodezyjna obsługa inwestycji
Geodezyjnego urządzania terenów rolnych i leśnych
Redakcja map
Fotogrametria i teledetekcja
Kwalifikacje podmiotowe
Wykształcenie wyższe lub średnie geodezyjne
Wykaże się wiedzą w dziedzinie geodezji lub kartografii
Odpowiednia opinia zawodowa
Uprawnienia nadaje główny geodeta kraju
Rozgraniczanie nieruchomości
Postępowanie administracyjne
Rozgraniczanie odbywa się na wniosek lub z urzedu, postępowanie toczy się przed organem administracyjnym(wójt, burmistrz, prezydent mista) który wydaje postanowienia w wszczęciu postępowania rozgraniczającego, jest tam ujęty konkretny geodeta który jest geodetą uprawnionym. Strony postępowania maga uzgodnić przebieg granic(ugoda zawarta przed geodetą która ma moc ugody sądowej), gdy nie ma zgodności możliwe jest w oparciu o dokumenty wydanie decyzji administracyjnej przez organ przed którym toczy się postępowanie. Decyzja po uzyskaniu ostateczności jest podstawa przebiegu granic, wtedy geodeta ustala granice
Postępowanie sadowe
Brak ugody i brak możliwości do wydania decyzji
Decyzję wydano a któraś ze stron nie zgadza się z nią, strona żąda rozpoznania sprawy przez sąd
RZECZOZANWCA MAJĄTKOWY
Art. 174 ust 2 U.o g.n.
Status prawny - biegły z zakresu szacowania nieruchomościami
Osoba fizyczna posiadająca uprawnienia majątkowe w zakresie szacowania nieruchomościami,
nadane w trybie przepisów ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami
Zakres kompetencji
Rz. m. dokonuje określonych wycen wartości nieruchomości a także maszyn i urządzeń związanych z nieruchomościami. Sprowadza się w praktyce do dokonania operatu szacunkowego
Sporządzanie szacunkowa i ekspertyz które nie stanowią operatu szacunkowego, dotyczą natomiast:
rynku nieruchomości oraz doradztwa w zakresie tego rynku,
efektywności inwestowania w nieruchomości i ich rozwoju,
skutków finansowych uchwalania lub zmiany planów miejscowych,
oznaczania przedmiotu odrębnej własności lokali,
udział w bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości (powinno określać wartość w dłuższym okresie ponieważ jest to zabezpieczenie dla banku, jest to szczególna wartość która nie może być zawarta w operacie szacunkowym, ponieważ zawiera w sobie szacunkową wartość na okres udzielania kredytu),
określania wartości nieruchomości na potrzeby indywidualnego inwestora,
wyceny nieruchomości zaliczanych do inwestycji w rozumieniu przepisów o rachunkowości,
wyceny nieruchomości jako środków trwałych jednostek w rozumieniu ustawy o rachunkowości.
Rzeczoznawca majątkowy jest to wolny zawód [art. 81 ustawy o spółkach handlowych]
Ochrona tytułu Rz. m. - nabywa się go z chwilą wpisania do centralnego rejestru Rz. m. Prawo do wykonywania tego zawodu podlega ochronie prawa.
Stosunek zawodu Rz. m. do f. biegłego sądu - biegły sądu z zakresu wyceny nieruchomości wykonuje te same czynności (wykonuje operaty szacunkowe) lecz unormowane są w innych ustawach. O Biegłym sądowy mówimy wtedy jeżeli jest wpisany na listę sądowa, wpis ma charakter kadencyjny - 4 lata, może być skreślony z listy biegłych, biegły sądowy może tez być
ad hock - powołany ale nie umieszczony na liście sądowej. Rz. m. może być wpisany na listę biegłych albo powołany ad hock - ale nie może odmówić bycia biegłych - chyba że zachodzą przesłanki wykluczające go.
Formy wykonywania zawodu Rz. m. :
prowadzenie działalności gospodarczej 1 osobowej we własnym imieniu
wspólnik w spółce osobowej (sp. cywilna, sp. partnerska)
przedsiębiorca (jeżeli sam nie jest Rz. m. musi zatrudniać Rzeczoznawcę )
Zasady wykonywania czynności przez Rzeczoznawcę
obowiązek działania zgodnie z przepisami prawa (za czyn sprzeczny uznaje się taki który: narusza bezwzględnie ustawę, zmierza do obejścia przepisów prawa, nie realizuję bezwzględnego nakazu ustawowego)
obowiązek działania zgodnie ze standardami zawodu - reguły te są ustalane przez organizację Rz. m. w uzgodnieniu z ministrem właściwym ds. gospodarki przestrzennej i
mieszkaniowej
W Zakres standardów zawodowych wchodzą następujące zagadnienia:
zasady stosowania standardów zawodowych
pojęcie Rzeczoznawcy Majątkowego
podstawy wyceny wspólne dla wszystkich Rzeczoznawców
wartość rynkowa
wartość odtworzeniowa
wartość dochodowa
Ustalanie stanu prawnego przedmiotu wyceny
Zasady ustalania zużycia
Zasady ustalania powierzchni nieruchomości i kubatury obiektów budowlanych
Wyceny dokonane dla celów specjalnych np. nieruchomości pod autostradę lub nieruchomości zabytkowe
Podstawy wyceny z uwzględnieniem szczególnych uwarunkowań np. nieruchomości za granicą
Zasady sporządzania operatów szacunkowych, ich aktualizacja, zasady opiniowania i oceny operatów szacunkowych (innych Rzeczoznawców)
Pozycja prawna
Tajemnica zawodowa, nakaz wydania wszelkich dokumentów które dotyczą danej nieruchomości, szczególny obowiązek zachowania należytej staranności, obowiązek ubezpieczania się.
Wyłączenie działalności - sam jest stroną, pozostaje z jedną ze stron w stosunkach prawnych w których wyklucza się bezstronność
Uprawnienia zawodowe nadawane są osobą fizycznym jeżeli posiadają pełną zdolność do czynności prawnych, nie były karane za przestępstwa skarbowe przeciw mieniu, ukończyły wyższe studia mgr, ukończyły studia podyplomowe w zakresie wyceny nieruchomości, odbyły praktyki zawodowe w zakresie wyceny nieruchomości, odbyły z wynikiem pozytywnym postępowanie kwalifikacyjne oraz egzamin w zakresie szacowania nieruchomości. Zwolnieni ze studiów podyplomowych są absolwenci studiów mgr w których uwzględniono minimum programowe dla studiów podyplomowych
POŚREDNIK W BIURZE OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI
Pośrednik - osoba fizyczna posiadająca licencję zawodową nadaną w trybie ustawy, chwilą nabycia licencji jest chwila wpisu do centralnego rejestru pośredników.
Zakres działania:
doprowadzenie do zawarcia umowy:
nabycia, zbycia nieruchomości
nabycia, zbycia własnościowego prawa spółdzielczego do lokalu
mu. Najmu lub dzierżawy
innej umowy która odnosi się do nieruchomości
wykonywania opracowań i ekspertyz oraz doradztwa ds. nieruchomości
Czynności w biurze nieruchomości mogą być dokonywane przez inne osoby pracujące w biurze ale umowy musza być sygnowane przez licencjonowanego pośrednika który bierze odpowiedzialność na siebie.
Umowa Pośrednictwa - łączy klienta z pośrednikiem, pośrednik zobowiązuje się do dokonania dla zamawiającego czynności zmierzających do zawarcia umowy a zamawiający zobowiązuje się do zapłacenia wynagrodzenia. Jeżeli wynagrodzenie nie zostało wcześniej wynegocjowane przyjmuje się wynagrodzenie zwyczajowe. Umowa pośrednictwa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności!! Należy wskazać pośrednika, nr licencji oraz zawarte oświadczenie o ubezpieczeniu o odpowiedzialności cywilno - prawnej. Umowa pośrednictwa może być zawarta na wyłączność.
Uprawnienia zawodowe nadawane są osobą fizycznym, nie karanym, posiadającym wyższe wykształcenie(niekoniecznie mgr), ukończone studia podyplomowe, odbycie praktyki zawodowej
ZARZĄDCA NIERUCHOMOŚCI
Osoba fizyczna , posiadająca licencję zawodową nadaną w trybie ustawy
Przedsiębiorca - czynności zarządu muszą być wykonywane przez zarządcę
2 rodzaje przepisów -- KC oraz U. o wł. lokali
Wymóg wpisania do centralnego rejestru zarządcy
Zarządzanie nieruchomościami - polega na:
podejmowaniu określonych czynności
podejmowaniu decyzji - zabezpieczenia własności gospodarczej nieruchomości, zapewnienie właściwej eksploatacji, zapewnienie właściwego gospodarowania energetycznego, bieżące administrowanie nieruchomością, utrzymywanie nieruchomości w stanie nie pogorszonym, w razie potrzeby inwestowanie w nieruchomość
wykonywanie opracowań i ekspertyz
Podstawą działalności Zarządcy jest umowa działalności, umowa taka jest zawierana ze wspólnotą, właścicielem - wymóg pisemności
Zarządca jako -- administrator -- reprezentant wspólnoty
Obowiązki:
-- działania z należytą starannością,
-- ubezpieczenie od czynności cywilno-prawnych,
-- podnoszenie kwalifikacji
DEWELOPER
Niegdzie nie uregulowany jako zawód, jedynie art. 9 u. O wł. lokali mówi o istocie umowy deweloperskiej
Do ważności tej umowy niezbędne jest :
Pozwolenie na budowę
Własność gruntu na którym buduje
Roszczenie wynikające z um. Deweloperskiej o ustanowieniu odrębnej własności i przeniesienie tej własności musi być ujawnione w księdze wieczystej