Poznaj swój optymalny sposób uczenia się - scenariusz zajęć warsztatowych dla uczniów i nauczycieli
CELE:
- zapoznanie uczestników z systemami reprezentacyjnymi (WAK),
- przedstawienie teorii wielorakiej inteligencji Howarda Gardnera,
- uświadomienie sobie swoich mocnych stron,
- utwierdzenie uczniów w poczuciu własnej wartości.
PLAN:
1. Krótka sesja integracyjna
2. Omówienie wizualnego, audytywnego i kinestetycznego systemu reprezentacyjnego. Przykłady.
3. Rozdanie kwestionariusza, omówienie sposobu obliczania punktów, skomentowanie wyników.
4. Omówienie teorii wielorakiej inteligencji Howarda Gardnera.
5. Rozdanie kwestionariusza wielorakiej inteligencji, omówienie sposobu obliczania punktów, skomentowanie wyników.
6. Ewaluacja zajęć.
METODY:
- miniwykład
- praca indywidualna
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- kwestionariusz wielorakiej inteligencji
- kwestionariusz - systemy reprezentacyjne
ZAJĘCIA PRZYGOTOWANO W OPARCIU O:
- książkę Alistaira Smitha "Przyspieszone uczenie się w klasie" WOM Katowice 1997
- materiały uzyskane na X Konferencji SNM Wisła 2001
CZAS TRWANIA WARSZTATÓW: 1 godzina
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Przywitanie się z uczestnikami i zaproponowanie krótkiej sesji integracyjnej. Każdy się przedstawia i podaje swoją pozytywną cechę charakteru zaczynającą się na pierwszą literę imienia.
2. Omówienie systemów reprezentacyjnych WAK:
Efektywne uczenie się odbywa się za pomocą środków wizualnych (wzrokowych), audytywnych (słuchowych) i kinestetycznych (czuciowo- ruchowych). Doświadczenia dowodzą, że komunikacja między dwiema osobami przebiega za pomocą jednego preferowanego systemu reprezentacyjnego. W każdej grupie uczących się 29% to wzrokowcy, 34% - słuchowcy i 37% - preferujący system kinestetyczny.
Osoba posiadająca preferencje wizualne (dominację wzrokowego systemu reprezentacyjnego) będzie z łatwością tworzyć w umyśle bogate sceny, jak również postrzegać siebie w wielu różnych sytuacjach. Często będzie kojarzyła z poszczególnymi słowami różne obrazy, a znaczenie nowym terminom nada tylko wtedy, gdy je "zobaczy" lub otrzyma ich wizualny opis.
Osoba z preferencjami audytywnymi (dominacją słuchowego systemu reprezentacyjnego) będzie wyrażała swoje upodobania poprzez wewnętrzny dialog i ogólne zainteresowanie językiem mówionym. Osoby takie przewidując nową sytuację, przede wszystkim zastanawiają się nad tym, co zostanie do nich powiedziane oraz co same będą mówić.
Preferencje kinestetyczne (dominacja czuciowo ruchowego systemu reprezentacyjnego) wiążą się z silnymi reakcjami uczuciowymi, emocjami lub wrażeniami dotykowymi. Jeżeli ktoś taki ma przeliterować słowo, najpierw "czuje" jak jego ręka pisze dany wyraz na papierze lub po prostu "wyczuwa" właściwy układ liter.
W procesie uczenia się ważne jest wykorzystanie wszystkich kanałów komunikacji WAK. Powinniśmy stale kontrolować własne sposoby komunikacji z uczniami, aby dotrzeć do każdego z nich w preferowanym przez niego systemie reprezentacyjnym.
Dlatego też powinniśmy korzystać z różnych metod przekazywania informacji:
Wizualne:
- wykorzystanie dynamiki całego ciała,
- zagospodarowanie w pomieszczeniu lekcyjnym miejsc na poziomie oczu w celu umieszczenia tam plakatów,
- stosowanie taśm video, foliogramów, slajdów, tabel, kolorowych pisaków i kredy,
- pokazywanie interesujących i kolorowych książek
- częste zmienianie form pracy, stosowanie różnych pomocy naukowych,
- umieszczanie kluczowych słów dookoła klasy
Audytywne:
- prowadzenie dyskusji w parach i grupach, grupowe przeprowadzanie powtórek,
- urządzanie "występów gościnnych"
- organizowanie minidebat,
- czytanie z odpowiednią intonacją, rapowanie, rymowanie, deklamacje,
- prowadzenie zajęć z magnetofonem,
- stosowanie mnemoniki, onomatopei,
- traktowanie muzyki jako źródła relaksu, pobudzenia, wizualizacji oraz pomocy w powtórce materiału.
Kinestetyczne:
- stosowanie mimiki, języka ciała,
- demonstrowanie pojęć za pomocą gestów i ruchów,
- przeprowadzanie ćwiczeń rozluźniających,
- przeprowadzanie ćwiczeń polegających na projektowaniu i konstruowaniu,
- organizowanie wycieczek i zajęć w terenie,
- wprowadzanie fizycznego ruchu, np. ruchów Browna - uczniowie zderzają się ze sobą na ograniczonej przestrzeni, rysowanie na boisku map szlaków handlowych i państw
3. Rozdanie kwestionariusza - indywidualny sposób uczenia się, omówienie sposobu obliczania punktów, skomentowanie wyników.
4. Omówienie teorii wielorakiej inteligencji Howarda Gardnera.
Zdaniem Gardnera inteligencja to nic innego jak "inteligentna zdolność człowieka do rozwiązywania problemów społecznych oraz efektywnej pracy umysłowej". Jej konsekwencją jest również zdolność do poszukiwania lub tworzenia problemów, co staje się podstawą przyswojenia nowej wiedzy. Wyróżnia on siedem rodzajów inteligencji.
- LINGWISTYCZNA:
umiejętność posługiwania się językiem, wzorami i systemami.
- MATEMATYCZNA I LOGICZNA:
umiłowanie precyzji oraz myślenia abstrakcyjnego i ustrukturalizowanego.
- WIZUALNA I PRZESTRZENNA:
myślenie obrazowe, umiejętne korzystanie z map, diagramów i tabel, wykorzystanie ruchu towarzyszącemu procesowi uczenia się.
- MUZYCZNA:
wrażliwość emocjonalna, poczucie rytmu, rozumienie złożoności muzyki
- INTERPERSONALNA:
łatwy kontakt z innymi ludźmi, umiejętności mediacyjne, dobra komunikatywność.
- INTRAPERSONALNA:
automotywacja, wysoki poziom wiedzy o samym sobie, silne poczucie wartości.
- KINESTETYCZNA:
dobre wyczucie czasu, uzdolnienia manualne, duże znaczenie zmysłu dotyku, ruchliwość, dobra organizacja przestrzenna.
Osoba posiadająca dobrze rozwiniętą inteligencję lingwistyczną będzie.....
- uczyć się, słuchając, pisząc, czytając i dyskutując,
- nadawać znaczenie słowu pisanemu i mówionemu w toku przekonywania, zabawy, przekazywania informacji,
- naśladować lingwistyczne cechy innych,
- uważniej niż inni słuchać,
- lepiej od innych posługiwać się słowem mówionym i pisanym,
- wykazywać dominację audytywnego systemu reprezentacyjnego w komunikowaniu się.
Osoba posiadająca dobrze rozwiniętą inteligencję matematyczno- logiczno będzie...
- przejawiała zdolności do rozumienia i operowania abstrakcyjnymi symbolami,
- celowała w rozwiązywaniu logicznych łamigłówek i konsekwentnym działaniu
- dostrzegała związki przyczynowo- skutkowe,
- wykazywała uzdolnienia matematyczne,
- poszukiwała harmonii i porządku w swoim otoczeniu.
Osoba posiadająca dobrze rozwiniętą inteligencję wizualno- przestrzenną będzie...
- łatwo wyobrażała sobie pożądane sceny,
- dobrze sobie radziła z wykonywaniem i kontrolą ruchów własnego ciała w przestrzeni,
- przejawiała zdolności do konstruowania, budowania oraz wymyślania obiektów trójwymiarowych,
- przewidywała ruch przedmiotów w przestrzeni, np. piłki,
- posiadała talent do interpretowania i sporządzania wykresów, map i innych pomocy wizualnych.
Osoba posiadająca dobrze rozwiniętą inteligencję muzyczną będzie...
- rozróżniała układy dźwięków i czerpał przyjemność z eksperymentowania nimi,
- reagowała na zmiany w muzyce zmianą własnego nastroju,
- wykazywała zainteresowanie i zdolności do gry na jakimś instrumencie,
- posiadała wyczucie rytmu i reagowała na muzykę tańcem, grą aktorską lub komponowaniem tekstów.
Inteligencja interpersonalna wyraża się poprzez zdolności do....
- postrzegania świata z różnych punktów widzenia,
- nawiązywania, kształtowania i utrzymywania zróżnicowanych kontaktów społecznych z innymi ludźmi,
- pracy w zespole i pozytywnego wpływania na jego dynamikę,
- wywierania wpływu na innych ludzi,
- poznawania i rozumienia myśli, uczuć, poglądów i zachowań innych ludzi.
Osoba posiadająca dobrze rozwiniętą inteligencję intrapersonalną będzie...
- świadoma swoich myśli, uczuć i emocji,
- miała dokładny obraz samego siebie,
- posiadała wysoką automotywację,
- chętnie korzystała z czasopism i dzienników,
- podejmowała próby poszukiwania odpowiedzi na pytania filozoficzne.
Wysoce rozwinięta inteligencja kinestetyczna objawia się poprzez...
- odbieranie wrażeń poprzez dotyk, ruch i kontakt fizyczny,
- uczenie się w trakcie działań praktycznych,
- wykazywanie dobrej koordynacji, poczucia czasu, równowagi i zręczności,
- rzadkie pozostawanie w bezruchu,
- demonstrowanie kreatywności poprzez ekspresję i ruch fizyczny.
5. Rozdanie kwestionariusza, omówienie sposobu obliczania punktów, skomentowanie wyników.
6. Ewaluacja zajęć.
Niniejszy kwestionariusz opracowany został po to, aby ułatwić Ci znalezienie Twojego indywidualnego sposobu uczenia się. Znajomość własnych predyspozycji ułatwia pokonywanie trudności w procesie zdobywania wiedzy.
Odpowiedz uczciwie na każde pytanie tak jak czujesz, a nie jak sądzisz, że należałoby odpowiedzieć.
Wybierając odpowiedź zastosuj następującą skalę:
1 = NIGDY 2 = RZADKO 3 = CZASAMI 4 = ZAZWYCZAJ 5 = ZAWSZE
1. Łatwiej uczę się słówek, kiedy im się przyglądam lub wypisuje je na kartce.
2. Szybciej przyswajam sobie jakiś przedmiot słuchając niż czytając podręcznik
3. Wolę zajęcia, na których powtarza się materiał przerobiony z podręcznika
4. W trakcie nauki lubię coś jeść, żuć gumę itp.
5. Kiedy uważnie słucham lekcji potrafię zapamiętać zasadnicze punkty bez ich zapisywania.
6. Wolę zadania pisemne niż ustne.
7. Dobrze sobie radzę w rozwiązywaniu krzyżówek, zagadek i łamigłówek.
8. Wolę zajęcia, na których powtarza się materiał przekazany w trakcie lekcji.
9. Przezrocza i filmy ułatwiają mi zrozumienie danego tematu:
10. Pamiętam więcej czytając książkę niż słuchając lekcji.
11. Aby zapamiętać numery telefonów muszę je najpierw zapisać.
12. Wolę słuchać wiadomości przez radio niż czytać gazety.
13. W trakcie nauki lubię trzymać w ręku ołówek lub pióro.
14. Muszę przepisywać z tablicy przykłady podawane przez nauczyciela, aby móc je później powtórzyć.
15. Wolę ustne polecenia nauczyciela niż te podawane w tekście lub na tablicy.
16. Wolę, jeśli podręcznik zawiera mapy, wykresy i zdjęcia, ponieważ ułatwia mi to lepsze zrozumienie materiału.
17. Lubię słuchać taśm magnetofonowych lub płyt gdy się uczę.
18. Muszę sporządzać listę spraw, które mam aktualnie załatwić.
19. Potrafię sprawdzić moją pracę poprzez pobieżne jej przejrzenie i "wyłapać" większość popełnionych błędów.
20. Wolę raczej przeczytać gazetę niż słuchać wiadomości przez radio lub telewizję
21. Potrafię zapamiętać numery telefonów kiedy je usłyszę.
22. Lubię wykonywać pracę, która wymaga zaangażowania moich rąk i narzędzi
23. Jeśli coś napiszę, muszę to potem głośno przeczytać, aby się przekonać jak to brzmi.
24. Lepiej zapamiętuję jakiś materiał, jeśli mogę się poruszać w trakcie nauki: np. chodzić po klasie, brać udział w jakiejś grze, która wymaga przemieszczania się, itp.
OBLICZANIE PUNKTÓW
Każdemu pytaniu odpowiada jedna biała kratka w jednej z trzech kolumn przedstawiających wzrokową, słuchową oraz motoryczną preferencję uczenia się.
Wpisz w białą kratkę cyfrę, którą zakreśliłeś w trakcie wypełniania kwestionariusza. Kiedy wpiszesz cyfry odpowiadając na wszystkie 24 pytania, podsumuj każdą kolumnę, a przekonasz się jaką preferencję posiadasz w zakresie przyswajania zasobów materiału - wzrokową, słuchową czy motoryczną.
Kwestionariusz wielorakiej inteligencji
Wypełnij poniższy kwestionariusz, przypisując wartość liczbową każdemu stwierdzeniu, które twoim zdaniem jest prawdziwe w odniesieniu do ciebie. Jeśli w pełni się z zgadzasz postaw cyfrę 5. Jeżeli sądzisz, że nie masz z nim nic wspólnego - wstaw 0. Użyj cyfr od 5 do 0, aby określić stopień prawdziwości poszczególnych stwierdzeń.
Wyniki wpisz w odpowiednie pola dla każdego typu inteligencji, a następnie wypełnij koło wielorakiej inteligencji.
1. Posiadam uzdolnienia manualne
2. Posiadam dobre wyczucie kierunku
3. Posiadam naturalną umiejętność rozwiązywania sporów między przyjaciółmi
4. Łatwo zapamiętuję słowa piosenek
5. Potrafię wyjaśniać w prosty sposób trudne zagadnienia
6. Robię wszystko krok po kroku
7. Dobrze znam samego siebie i rozumiem, dlaczego postępuję tak a nie inaczej
8. Lubię ćwiczenia grupowe i spotkania towarzyskie
9. Dobrze uczę się, słuchając wykładów i wywodów innych ludzi
10. Słuchając muzyki, doznaję zmian nastroju
11. Lubię krzyżówki, łamigłówki i problemy logiczne
12. Tablice, zestawienia i pomoce wizualne odgrywają dla mnie ważną rolę podczas uczenia się
13. Jestem wrażliwy na nastroje i uczucia otaczających mnie ludzi
14. Najlepiej uczę się, kiedy muszę wziąć się w garść i zrobić coś samemu
15. Zanim zechcę się czegoś nauczyć muszę zobaczyć, jaką będę miał z tego korzyść
16. Podczas nauki i rozmyślań lubię spokój i samotność
17. Potrafię usłyszeć poszczególne instrumenty w złożonych utworach muzycznych
18. Łatwo przychodzi mi wywołanie w wyobraźni zapamiętanych i wymyślonych obrazów
19. Posiadam bogaty język i potrafię się nim posługiwać
21. Posiadam dobre poczucie równowagi i lubię ruch fizyczny
22. Potrafię dostrzegać strukturę przedmiotów i związki między różnymi rzeczami
23. Potrafię pracować w zespole i korzystać z cudzych doświadczeń
24. Jestem dobrym obserwatorem i często zauważam rzeczy uchodzące uwadze innych
25. Często bywam niespokojny
26. Lubię pracować lub uczyć się niezależnie od innych
27. Lubię komponować muzykę
28. Potrafię radzić sobie z liczbami i problemami matematycznymi
Klucz do kwestionariusz wielorakiej inteligencji
5 9 19 20
punkty........................
6 11 22 28
punkty........................
2 12 18 24
punkty........................
4 10 17 27
punkty........................
3 8 13 23
punkty........................
7 15 16 26
punkty........................
1 14 21 25
punkty........................
Koło wielorakiej inteligencji
Wpisując uzyskane wyniki na okręgach w polach odpowiadających poszczególnym typom inteligencji i zacieniając pola o najwyższych wynikach, otrzymasz graficzny obraz rozkładu swoich typów inteligencji zgodnie z teorią Howarda Gardnera.
Opracowanie: mgr Urszula Mermon
|
|