Gospodarka nieruchomościami Studia stacjonarne drugiego stopnia sem.1 dr inż. Józef Iwanicki

Reprywatyzacja gruntów warszawskich

• Dekret z 26.10.1945r. O własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy - Dz. U. nr 50, poz. 279 z 1945r.

• Rozporządzenie Ministra Odbudowy z 7.04.1946r. … w sprawie obejmowania gruntów w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy - Dz. U. nr 16, poz. 112 z 1946r.

• Rozporządzenia Ministra Odbudowy z 27.01.1948r. … w sprawie obejmowania w posiadanie gruntów przez gminę m. st. Warszawy - Dz. U. nr 6, poz. 43 z 1948r.

Dekret pozbawił wszystkich właścicieli prawa własności, jednakże organy zobowiązane były do ustanowienia na ich rzecz wieczystej dzierżawy (obecnie użytkowania wieczystego), jeżeli korzystanie z gruntu dało się pogodzić z przeznaczeniem gruntu według planu zabudowy.

Licznym byłym właścicielom odmówiono ustanowienia prawa użytkowania wieczystego, niejednokrotnie z rażącym naruszeniem prawa.

Zmiany ustrojowe, porządkowanie stosunków własnościowych, uwłaszczenie państwowych i komunalnych osób prawnych, a także możliwość ostatnio wprowadzonej przez ustawodawcę regulacji, polegającej na przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznych w prawo własności w zestawieniu z unormowaniami nadal obowiązującego dekretu z 1945r., potęguje skalę trudności interpretacyjnych związanych z rozpatrywaniem roszczeń byłych właścicieli.

Roszczenia zgłaszane przez byłych właścicieli dotyczą obecnie „innych nieruchomości”, gdyż przedwojenne granice nieruchomości najczęściej nie pokrywają się z granicami obecnych działek ewidencyjnych.

Dotyczy to nie tylko gruntów stanowiących dawne gospodarstwa role, ale również takich nieruchomości, które w dniu wejścia w życie dekretu stanowiły zwarte nieruchomości zurbanizowane.

Roszczenia poprzednich właścicieli dotyczą konkretnych nieruchomości i mogą być uwzględnione wyłącznie do gruntu w granicach ich dawnej nieruchomości. Zachodzi więc potrzeba wykazania przebiegu granic tych nieruchomości w odniesieniu do granic działki ewidencyjnej (obecnej nieruchomości uregulowanej w księdze wieczystej) a niekiedy wykonania podziału nieruchomości.

• Przejęte nieruchomości - w większości przypadków - posiadały urządzone księgi wieczyste, często zakładane jeszcze w XIX wieku i pisane w języku rosyjskim (z uwagi na fakt, iż Warszawa przed odzyskaniem niepodległości pozostawała pod zaborem rosyjskim).

• Księgi przedwojenne posiadały podobną budowę, z podziałem na IV Działy (niekiedy w przedwojennych księgach możemy zetknąć się z innymi miarami powierzchni niż metry kwadratowe np. morgi, pręty kwadratowe, sażenie, wiorsty).

• Wiele z tych ksiąg wieczystych zaginęło lub uległo zniszczeniu wskutek działań wojennych.

• Ewidencja gruntów dla Miasta Warszawy, oparta na podstawowym podziale na obręb i działki ewidencyjne była tworzona dopiero w latach 1960-1970 i nie uwzględniała przebiegu granic przedwojennych nieruchomości hipotecznych. Granice działek ewidencyjnych najczęściej określały faktyczne władanie gruntem różnych podmiotów, a do rzadkości należą przypadki, kiedy granice działki ewidencyjnej pokrywały się z granicami przedwojennych nieruchomości hipotecznych.

• Mocą art. 1 cyt. dekretu wszystkie grunty na obszarze m.st. Warszawy przeszły na własność gminy m. st. Warszawy, zaś inne przedmioty (budynki) znajdujące się na tych gruntach pozostały własnością dotychczasowego właściciela (art. 5 dekretu). Budynek istniejący na gruntach objętych działaniem dekretu można było traktować jako odrębną nieruchomość budynkową.

• Dekret - zgodnie z zapisami art. 7 stwarzał dotychczasowym właścicielom możliwość wystąpienia z wnioskiem o przyznanie na przejętym gruncie prawa zabudowy lub prawa wieczystej dzierżawy, jeżeli korzystanie z gruntu przez dotychczasowego właściciela dało się pogodzić z planem zabudowania, natomiast w stosunku do gruntów osób prawnych - dodatkowo - z zasadami ustawowymi lub statutowymi tej osoby .

• Prawo wieczystej dzierżawy i prawo zabudowy z mocy art. XXXiX dekretu z dnia 11 października 1946r. - Przepisy wprowadzające prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych (Dz. U. Nr 57, poz. 321) zostały przekształcone w prawo własności czasowej, które następnie na podstawie art. 41 ustawy z dnia 14 lipca 1961r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 32, poz. 159) przekształciło się w prawo wieczystego użytkowania.

• W myśl art. 7 ust. 1 dekretu, wniosek o przyznanie prawa zabudowy lub wieczystej dzierżawy należało złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia objęcia w posiadanie przez gminę, a od dnia 13 kwietnia 1950 przez Skarb Państwa.

• W przypadku nieuwzględnienia wniosku gmina obowiązana była zaoferować dotychczasowemu właścicielowi prawo dzierżawy wieczystej lub prawo zabudowy gruntu równej wartości.

• Wg rozporządzenia z dnia 07 kwietnia 1946r. obejmowanie gruntów przez gminę następowało z urzędu lub na wniosek dotychczasowego właściciela, a datą objęcia gruntu przez gminę był dzień ogłoszenia przez Zarząd Miejski w organie urzędowym o sporządzeniu protokołu oględzin.

• Oględzin nieruchomości dokonywał przedstawiciel Zarządu Miejskiego i dotychczasowy właściciel.

• Objęcie w posiadanie nieruchomości, na podstawie ww. Rozporządzenia umożliwiało właściwie każdemu poprzedniemu właścicielowi złożenie stosownego wniosku. Jedyną przeszkodą mógł być brak informacji o miejscu pobytu poprzedniego właściciela a tym samym skutecznego poinformowania o objęciu danej nieruchomości w posiadanie. Sytuacji tej sprzyjał fakt dopiero zakończonej II wojny światowej i następującym bardzo powoli powrotem ludzi do rodzimych miejsc.

• Natomiast w Rozporządzeniu z 1948r. zrezygnowano w ogóle z ogłaszania o przystąpieniu do objęcia gruntów i zawiadamiania dotychczasowych właścicieli o oględzinach. Regulacje tego rozporządzenia ograniczają się właściwie do stwierdzenia, że grunty nieobjęte dotychczas w posiadanie, będą obejmowane w drodze ogłoszeń Zarządu Miejskiego w organie urzędowym w jednym z codziennych pism oraz przez rozplakatowanie. Dniem objęcia był dzień wydania dziennika urzędowego, w którym zamieszczono ogłoszenie.

.

Określenie terminu objęcia w posiadanie gruntu przez gminę jest o tyle istotne, gdyż od tego terminu liczony jest 6 miesięczny okres na złożenie wniosku przez byłego właściciela o ustanowienie - obecnie - wieczystego użytkowania.

W stosunku do gruntów warszawskich, objętych działaniem dekretu, zostało złożonych 17 tysięcy wniosków o ustanowienia prawa wieczystej dzierżawy / prawa zabudowy.

Zgodnie z unormowaniami art. 7 ust. 2 dekretu Gmina uwzględni wniosek, jeżeli korzystanie z gruntu przez dotychczasowego właściciela da się pogodzić z przeznaczeniem gruntu według planu zabudowania, a jeżeli chodzi o osoby prawne dodatkowo, gdy użytkowanie gruntu zgodnie z jego przeznaczeniem w myśl planu zabudowania nie pozostaje w sprzeczności z zasadami ustawowymi lub statutowymi tej osoby prawnej.

Zgodnie z zapisami art. 7 ust. 2 dekretu, to wyłącznie zapisy planu miejscowego mogą stanowić przesłankę do rozpoznania wniosku dawnego właściciela o ustanowienie prawa wieczystego użytkowania.

Dekret nacjonalizując „wszystkie grunty na obszarze m. st. Warszawy” pozostawiał dotychczasowym właścicielom prawo własności znajdujących się na tych gruntach nie zniszczonych lub zniszczonych, ale nadających się do naprawy „budynków oraz innych przedmiotów”.

W dotychczasowej praktyce stosowano zasadę, iż w przypadku zniszczeń budynku przewyższającego określony pułap (powyżej 66%) uznawano, iż w momencie wejścia w życie dekretu, budynku nie było i dopiero potem został odbudowany.

W obecnej praktyce przyjęte jest, iż jeśli jest to taki sam budynek, zlokalizowany w tych samych granicach, to niezależnie od stopnia zniszczenia budynku należy uznać, iż stanowi on własność poprzedniego właściciela.

• Organ orzekający w sprawie, w przypadku odbudowy budynku z majątku Skarbu Państwa lub innego podmiotu, może żądać zwrotu nakładów poniesionych na odbudowę i modernizację budynku i zabezpieczyć wierzytelność na hipotece.

• Dla oceny roszczeń poprzednich właścicieli gruntów zabudowanych budynkami odbudowanymi istotne znaczenie ma również fakt, czy odbudowany budynek zlokalizowany jest w tych samych granicach.

• Możliwość odtworzenia położenia budynku z okresu sprzed wejścia w życie przepisów dekretu istnieje dzięki zachowanej dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej tzw. planów lindleyowskich, z okresu 1883-1915 - stanowiących obecnie część archiwalną Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.

• Plany (lindleyowskie) szczegółowe w skali 1:250 zawierają treść odpowiadającą treści obecnej mapy zasadniczej z wykazaniem przedwojennych granic nieruchomości hipotecznych.

• Uchwała Nr 11 Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 1965r. w sprawie oddania niektórych terenów na obszarze m. st. Warszawy w wieczyste użytkowanie.

• Uchwała Nr 11 Rady Ministrów z 1965r. ma charakter samoistnego aktu normatywnego i nie znajduje „zakotwiczenia” ustawowego, jednak do chwili obecnej posiada moc obowiązującą.

• W oparciu o zapisy uchwały Nr 11 Rady Ministrów poprzedni właściciele lub ich następcy prawni, mimo iż nie złożyli wniosków o przyznanie prawa wieczystej dzierżawy / prawa zabudowy w terminie przewidzianym w dekrecie z dnia 26.10.1945r. mogli otrzymać w użytkowanie wieczyste:

• jedną działkę budowlaną przeznaczoną pod budowę domu jednorodzinnego,

• jedną działkę zabudowaną domem jednorodzinnym,

• jedną działkę zabudowaną małym domem mieszkalnym,

• jedną działkę zabudowaną budynkiem przeznaczonym na warsztat rzemieślniczy,

• gospodarstwo rolne, sadownicze i warzywnicze.

• Zasiedzenie gruntów warszawskich przez ich dawnych właścicieli

• Grupa byłych właścicieli, którzy nie posiadają dziś roszczenia o oddanie im gruntów w użytkowanie wieczyste na podstawie obowiązujących unormowań prawnych lub roszczenia ich nie zostały uwzględnione, a do dzisiejszego dnia faktycznie użytkują, gdyż ich roszczenia mogą być zrealizowanie w drodze cywilnej (postępowanie sądowego) tj. faktycznego potwierdzenia własności nieruchomości poprzez zasiedzenie.

• Zasadniczym przepisem regulującym zasiedzenie nieruchomości jest art. 172 kodeksu cywilnego.

• Posiadanie nieruchomości przez byłego właściciela gruntów warszawskich, a więc osoby, która - w obowiązywaniu art. 1 dekretu z dnia 26 października 1945r. - samowolnie weszła w posiadanie cudzej nieruchomości uznawane jest za posiadanie w złej wierze, a zatem okres samoistnego posiadania wynosi 30 lat.

• Okres samoistnego posiadania dla gruntów warszawskich - w świetle obowiązującej wykładni Sądu Najwyższego z dnia 31.01.2002r. - liczony jest dopiero od dnia 01 października 1990r. przy czym termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.

• Data 1 października 2005r. dotyczy gruntów będących obecnie własnością Skarbu Państwa.

• Dla gruntów będących własnością m. st. Warszawy - w uwzględnieniu uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z 31.01.2002r. - przyjmuje się wcześniejszą datę, na którą byli właściciele mogą stać się właścicielami gruntów warszawskich, a mianowicie jest to termin 27 maja 2005r.

• Tylko złożenie wniosku do sądu o wydanie nieruchomości na rzecz jej właściciela (gminę / Skarb Państwa) lub zawarcie w okresie do dnia 27.05.2005r. / 01.10.2005r. umowy dzierżawy przerywa bieg zasiedzenia faktycznemu posiadaczowi gruntu.

• W przypadku wydania orzeczenia o zasiedzeniu, postanowienie sądowe w sprawie nabycia prawa własności przez zasiedzenie stanowi tytuł potwierdzający własność i podlega ujawnieniu w księdze wieczystej i w operatach ewidencji gruntów.

• Nieodwracalne skutki prawne

• Nieodwracalne skutki prawne to takie, które nie mogą wywołać restytucji uprawnień w drodze administracyjnej przez wydanie decyzji w trybie uregulowanym przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego.

• Nieodwracalne skutki prawne to takie, których „odwrócenie” może nastąpić na podstawie orzeczenia sądowego a nie w drodze administracyjnej.

• Przykładem może być sytuacja, w której podmiot, który nabył nieruchomość w oparciu o wadliwą decyzję administracyjną, następnie przeniósł własność tak nabytej nieruchomości odpłatnie na rzecz osoby trzeciej, której nabycie chronione jest rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych. Jest to wypadek nieodwracalności skutku prawnego wywołanego przez wadliwą decyzję.

Mienie „zabużańskie”

• Kresy Wschodnie RP - teren leżący na wschód od obecnej granicy Rzeczypospolitej i na zachód od jej granicy z 1939r.

• Kresy Wschodnie obejmują obszar następujących jednostek podziału administracyjnego wg stanu na dzień 1.09.1939r.:

- miasto Wilno + woj. wileńskie

- woj. nowogródzkie - całe;

- woj. białostockie: pow. grodzieński, wołkowyski, bielski -cz.;

- woj. poleskie - całe;

- woj. wołyńskie - całe;

- woj. tarnopolskie - całe;

- woj. stanisławowskie - całe;

- miasto Lwów + cz. woj. lwowskiego.

Obszar Kresów liczył w 1939 r. 191 826 km2 na ogólną powierzchnię Polski 389 720 km2. Na obszarze tym zamieszkiwali Polacy, Rusini, Litwini, Żydzi, Ormianie, Czesi, Niemcy, Węgrzy, Tatarzy i Rosjanie.

Były to obszary o bardzo zróżnicowanym potencjale gospodarczym.

PKWN przyjął do akceptującej wiadomości pozbawienie Polski terytoriów Kresów Wschodnich. W konsekwencji podpisał we wrześniu 1944r. układy „dotyczące ewakuacji obywateli polskich z terytorium Ukrainy, Białorusi i Litwy”. (+ umowa z ZSRR z lipca 1945r.).

• Układy te i umowa nie były ratyfikowane przez Sejm RP, nie zostały ogłoszone w Dz.U. - nie stanowią więc źródeł praw i obowiązków obywateli.

• Mimo tych wątpliwości na ich podstawie przeprowadzono masową akcję przesiedleńczą, Polska przejęła na siebie obowiązek rekompensowania szkód, jakich doznali w wyniku ewakuacji obywatele polscy.

• Dla technicznego przeprowadzenia przesiedlenia powołano pełnomocników i przedstawicieli stron, a w Polsce powołano też Państwowy Urząd Repatriacyjny (PUR).

Organy te wystawiały odpowiednie dokumenty ewakuacyjne, które obecnie traktowane są jako dokumenty podstawowe dla określenia uprawnień osób i składu pozostawionego mienia:

- Karta Ewakuacyjna (dokument podroży - dowód i data przyjazdu do Polski);

- opis mienia pozostawionego (obszar pozostawionego gruntu i części składowych z ich uproszczoną charakterystyką);

- orzeczenie PUR, zawierające również opis mienia pozostawionego;

- różne zaświadczenia i protokóły PUR stwierdzające przyjazd i osiedlenie (czasem z opisem mienia pozostawionego).

Poza akcją ewakuacyjną znacząca liczba kresowian znalazła się na terenie Polski powracając z wojska, z łagrów, z obozów koncentracyjnych i jenieckich, z robót przymusowych czy też uciekając przed okupantem - głównie tej grupy kresowian dotyczą dzisiejsze problemy „zabużańskie”.

Akcja osadnicza zaspokoiła większość roszczeń osób ewakuowanych. Realizacja „układów republikańskich” miała charakter pomocowy, a nie odszkodowawczy.

Pewne próby regulacji prawnych w tym zakresie miały miejsce w latach 60. ubiegłego wieku.

Pełna regulacja znalazła się w ustawie z 29.04.1985r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.

Osobom spełniającym kryteria „zabużańskie” przyznano prawa do zaliczenia na poczet ceny nabywanych od SP nieruchomości lub opłat za użytkowanie wieczyste wartości pozostawionego mienia (nieruchomości). Nabyciu w tym trybie podlegało jedno mieszkanie, jeden dom jednorodzinny lub jedna działka budowlana (!), a także grunt rolny.

Po 1990r. z tego katalogu usunięto możliwość nabycia gruntu rolnego.

Procedura przewidywała możliwość składania wniosków roszczeniowych do końca 1992 roku.

Według raportu URM wniosków takich złożono około 90 tys. (około 30% zdublowanych).

Podobne regulacje prawne w tym zakresie znalazły się w ustawie o gospodarce nieruchomościami z 21.08.1997r.

Art. 212. 1. Na pokrycie opłat za użytkowanie wieczyste lub ceny sprzedaży działki budowlanej oraz sprzedaży położonych na niej budynków lub lokali stanowiących własność SP osobom, które w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. pozostawiły nieruchomości na terenach nie wchodzących w skład obecnego obszaru państwa, które na mocy umów międzynarodowych zawartych przez państwo miały otrzymać ekwiwalent za mienie pozostawione za granicą, zalicza się wartość pozostawionych nieruchomości.

….. (art. uchylony z dniem 30.01.2004r.)

Powoływanie się na umowy międzynarodowe powodowało, że ustawą mogli być objęci jedynie obywatele ewakuowani w trybie tzw. „układów republikańskich”.

• Orzecznictwo SN i TK - „układy republikańskie” nie stanowią elementu polskiego systemu prawnego, czyli prawnie nie obowiązują, a własność należy respektować w pełnym zakresie.

• Wycena majątków obejmowała wartości wszystkich części składowych (grunty, wody, lasy itp.), a realizacja roszczeń dotyczyła pełnej wartości mienia - zaliczanie przy nabywaniu kolejnych nieruchomości aż do wyczerpania limitu wartości.

• Rozporządzenie RM z 1998r. przewidywało, że formą poświadczenia uprawnień będzie „zaświadczenie” wydawane przez urzędy rejonowe (później starostwa).

• Od 2001 r. stwierdzenie uprawnień następowało w trybie decyzji.

• Ustawą z 12.12.2003r. o zaliczaniu na poczet ceny sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości SP wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego wprowadzono szereg ograniczeń w możliwościach realizacji roszczeń „zabużańskich”

• - uchylono art. 212 ustawy o gospodarce nieruchomościami,

• - krąg osób uprawnionych ograniczono do ewakuowanych w trybie „układów republikańskich”,

• - wprowadzono zasadę „domicylu” - warunek zamieszkiwania na stałe w Polsce,

• - wysokość rekompensaty ograniczono do 15% wartości pozostawionego mienia, wprowadzając górny limit w wysokości 50 000zł,

• - dowód z zeznań świadków był dopuszczalny tylko wtedy, gdy tych świadków było dwóch oraz gdy w dniu ewakuacji byli pełnoletni (76 lat),

• - do wartości mienia w wysokości 100 tys. zł zbędny był operat szacunkowy - oświadczenie osoby zainteresowanej,

• - pozostawiono w obiegu prawnym „zaświadczenia”.

W dniu 15.12.2004r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność z Konstytucją wielu zapisów ustawy z 2003r, zobowiązując do opracowania nowej regulacji w tym zakresie.

Ustawa z 8.07.2005r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 169, poz. 1418) - obowiązuje od 7.10.2005r.

Straciła moc ustawa z 12.12.2003r. o zaliczaniu na poczet ceny sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości SP wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego.

Rozporządzenie RM z dnia 21.09.2004r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. nr 207, poz. 2109 z 2004r., oraz Dz. U. nr 196, poz. 1628 z 7.10.2005r.

Kto ma prawo do rekompensaty?

Właściciel nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami RP, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

- był w dniu 1.09.1939r. obywatelem polskim, zamieszkiwał w tym dniu na byłym terytorium RP oraz opuścił je w związku z wojną rozpoczętą w 1939r.

- posiada obywatelstwo polskie.

W przypadku śmierci właściciela nieruchomości, prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim spadkobiercom albo niektórym z nich, wskazanym przez pozostałych spadkobierców.

W przypadku gdy nieruchomość była przedmiotem współwłasności, prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim współwłaścicielom, albo niektórym z nich wskazanym przez pozostałych współwłaścicieli.

Prawo do rekompensaty jest niezbywalne.

Terminy i organy:

Wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty należało złożyć do wojewody (?) w terminie do 31.12.2008r.

Prawo do rekompensaty w drodze decyzji potwierdza właściwy wojewoda (miejsce zamieszkania wnioskodawcy, ostatnie miejsce zamieszkania właściciela, miejsce zamieszkania jednego z wnioskodawców, miejsce złożenia wniosku).

Wniosek powinien zawierać:

- dowody świadczące o pozostawieniu nieruchomości poza granicami, rodzaj nieruchomości i powierzchnia,

- dowody potwierdzające posiadanie obywatelstwa polskiego,

- dowody potwierdzające miejsce zamieszkania wnioskodawcy,

- oświadczenie notarialne o wskazaniu osoby uprawnionej do rekompensaty,

- oświadczenie o dotychczasowym stanie realizacji prawa do rekompensaty;

-postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo dziale spadku (w przypadku śmierci właściciela).

Ocena wniosku przez wojewodę:

Pozytywna ocena wniosku stanowi podstawę do wydania postanowienia, w którym wojewoda wzywa wnioskodawcę do:

wskazania jednej z wybranych form realizacji prawa do rekompensaty:

- zaliczenia wartości nieruchomości na poczet: ceny sprzedaży nieruchomości stanowiących własność SP, albo

- ceny sprzedaży prawa u.w. przysługującego SP, albo opłat z tytułu u.w. nieruchomości gruntowych stanowiących własność SP i ceny sprzedaży położonych na nich budynków oraz innych urządzeń lub lokali, albo

- opłaty za przekształcenie prawa u.w. w prawo własności nieruchomości stanowiących własność SP, albo świadczenia pieniężnego wypłacanego ze środków Funduszu Rekompensacyjnego,

• wskazania numeru rachunku bankowego w przypadku wyboru świadczenia pieniężnego,

• dołączenia do wniosku operatu szacunkowego z określoną wartością nieruchomości pozostawionych poza granicami państwa polskiego,

• dołączenia operatu szacunkowego z określoną wartością nabytego już prawa własności w ramach rekompensaty na podstawie odrębnych przepisów.

Zaliczenia wartości nieruchomości pozostawionych poza granicami RP dokonuje się w wysokości równej 20% wartości tych nieruchomości.

Wysokość świadczenia pieniężnego stanowi również 20% wartości pozostawionych nieruchomości.

Prawo do rekompensaty potwierdza wojewoda w drodze decyzji, określając m.in.:

• osoby, którym potwierdza się prawo do rekompensaty,

• zwaloryzowaną na dzień wydania decyzji wartość nieruchomości pozostawionych poza granicami RP,

• wysokości rekompensaty,

• wybranej formy realizacji prawa do rekompensaty.

Organem wyższego stopnia jest Minister Skarbu Państwa.

Określenie wartości nieruchomości pozostawionych poza granicami RP

Wartość rynkową nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami RP określa się na podstawie nieruchomości podobnych, położonych na obszarze porównywalnych rynków lokalnych funkcjonujących obecnie w RP. Przy określaniu wartości nieruchomości uwzględnia się przeciętne ceny transakcyjne uzyskane za nieruchomości podobne, zbywane w miejscowości o zbliżonej liczbie mieszkańców, porównywalnym stopniu urbanizacji i charakterze administracyjnym do miejscowości, w której znajduje się nieruchomość pozostawiona …, z uwzględnieniem współczynników określających różnice w poziomie rozwoju gospodarczego w okresie przed 1939r.

Fundusz Rekompensacyjny:

• przychody ze sprzedaży nieruchomości pochodzących z Zasobu WRSP o łącznej powierzchni nie mniejszejniż 400 000 ha,

• odsetki z tytułu oprocentowania zgromadzonych środków,

• pożyczki z budżetu państwa.

Wojewódzkie rejestry decyzji i zaświadczeń:

• wykaz decyzji i zaświadczeń potwierdzających prawo do rekompensaty,

• wykaz osób, którym te prawa przysługują (imię i nazwisko, imię ojca, PESEL, adres zamieszkania),

• stan i forma realizacji praw do rekompensaty.

Gospodarowanie nieruchomościami „PKP”

• Ustawa z 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” - Dz. U. nr 84, poz. 948 z późn. zm. (17)

• Rozp. RM z dnia 3 stycznia 2001 r. w sprawie sposobu potwierdzania posiadania przez przedsiębiorstwo państwowe „PKP” gruntów będących własnością SP, w tym rodzajów dokumentów stanowiących dowody w tych sprawach - Dz. U. nr 4, poz. 29

.

Komercjalizacja - przekształcenie PKP w spółkę akcyjną, w której SP jest jedynym akcjonariuszem.

Restrukturyzacja PKP SA - działania zmieniające strukturę przedsiębiorstwa spółki, takie jak:

- utworzenie przez PKP SA spółek przewozowych, spółki zarządzającej liniami kolejowymi oraz innych spółek;

- gospodarowanie mieniem (wnoszenie do spółek, sprzedaż, oddawanie do odpłatnego korzystania, zbywanie mienia zbędnego w tym zasobów mieszkaniowych);

- …

Prywatyzacja PKP SA - zbywanie należących do SP akcji spółki lub obejmowanie akcji przez osoby trzecie w wyniku podwyższenia kapitału akcyjnego spółki.

Z PKP SA wydzielono 24 spółki zależne tworząc Grupę PKP:

- PKP SA - spółka dominująca;

- spółki operatorskie:

- przewozy pasażerskie:

PKP PR sp. z o.o.,

PKP Intercity sp. z o.o.,

PKP SKM sp. z o.o.,

PKP WKD sp. z o.o.;

- przewozy towarowe:

PKP Cargo SA,

PKP LHS sp. z o.o.;

- infrastruktura kolejowa:

PKP PLK SA,

PKP Energetyka sp. z o.o.,

Telekomunikacja Kolejowa sp. z o.o.,

PKP Informatyka sp. z o.o.

Nieruchomości PKP SA:

• - 101,3 tys. działek o powierzchni około 105,9 tys. ha:

- w skład linii kolejowych wchodzą nieruchomości o pow. około 78,8 tys. ha,

- zaplecze techniczne stanowią nieruchomości o pow. około 12,1 tys. ha,

- nieruchomości zbędnych dla realizacji celów Grupy PKP SA jest około 16 tys. ha;

• - około 40 tys. budynków o pow. użytkowej ok. 6 mln. m2

Art. 34 …

- grunty stanowiące własność SP, znajdujące się w dniu 5 grudnia 1990 r. w posiadaniu PKP, …, stają się z dniem wejścia w życie ustawy, z mocy prawa, przedmiotem użytkowania wieczystego PKP;

- nie pobiera się pierwszej opłaty z tytułu u.w.;

- budynki, lokale i inne urządzenia - stają się z mocy prawa nieodpłatnie własnością PKP;

- nabycie praw potwierdza wojewoda w drodze decyzji, po złożeniu wniosku przez PKP lub PKP SA;

- ostateczna decyzja stanowi podstawę wpisów w KW i egib;

• Art.37a …

- grunty wchodzące w skład linii kolejowych pozostające w dniu 28 lutego 2003 r. we władaniu PKP SA, niestanowiące własności SK, JST lub PKP SA stają się z dniem 1 czerwca 2003 r. z mocy prawa własnością SP za odszkodowaniem (p.7),

- do ww. gruntów PKP SA przysługuje z mocy prawa z dniem 1 czerwca 2003 r. prawo u.w. i prawo własności budynków, lokali i innych urządzeń,

- nie pobiera się pierwszej opłaty,

- nabycie praw potwierdza wojewoda w drodze decyzji,

- ostateczna decyzja stanowi podstawę wpisów w KW i egib;

- odszkodowanie wypłaca PKP SA

Potwierdzenie posiadania przez PKP gruntów dokonuje się na podstawie co najmniej jednego z następujących dokumentów:

• odpisu z KW, zaświadczenia z KW zamkniętej lub ze ZD,

• wypisu z egib,

• wypisu z ewidencji środków trwałych, prowadzonej przez PKP, dotyczących budynków, budowli lub innych urządzeń trwale związanych z gruntem,

• umowy najmu, dzierżawy, użyczenia lub innej umowy,

• decyzji lokalizacyjnej,

• pozwolenia na budowę,

• dokumentu poświadczającego fakt ponoszenia przez PKP opłat z tytułu użytkowania nieruchomości lub zarządu albo płacenia podatków od nieruchomości,

• innych dokumentów potwierdzających realizację inwestycji na posiadanym gruncie …

Jeżeli nie zachowały się ww. dokumenty, stwierdzenie posiadania może nastąpić zgodnie z art. 75 KPA.

Gospodarowanie mieniem PKP SA:

- wnoszenie do spółek,

- sprzedaż,

- oddawanie do odpłatnego korzystania w drodze umów prawa cywilnego,

- zbywanie mienia zbędnego (w drodze przetargu lub bez przetargu);

- gospodarowanie zasobami mieszkaniowymi.

PKP SA prowadzi działalność w zakresie ustanawiania odrębnej własności i sprzedaży samodzielnych lokali mieszkalnych wraz z pomieszczeniami przynależnymi, garażami oraz niezbędnymi do korzystania z nich gruntami.

Prawo do nabycia lokalu mieszkalnego przysługuje osobom, które zajmują lokal mieszkalny: (art.42)

- na podstawie umowy,

- po śmierci najemcy, jeżeli są osobami bliskimi w rozumieniu KC,

- …

Sprzedaż lokalu mieszkalnego następuje na wniosek osoby uprawnionej po cenie ustalonej na zasadach przepisów ugn, pomniejszonej o:

- 6% za każdy rok pracy najemcy w PKP, PKP SA …

- oraz 3% za każdy rok najmu mieszkania od PKP albo PKP SA łącznie

- nie więcej jednak niż o 95%.

Nabywca lokalu mieszkalnego, dokonując jednorazowo wpłaty należności z tytułu jego nabycia, uzyskuje bonifikatę w wysokości 25% tej należności.

W razie niezłożeni pisemnych oświadczeń woli (wniosków) PKP SA może nieodpłatnie przekazać gminie budynki mieszkalne lub niesprzedane lokale mieszkalne wraz z prawem do odpowiedniej przynależnej do nich części gruntu oraz towarzyszącymi urządzeniami infrastruktury technicznej.

W okresie od 1.01.2003r. do 31.12.2006r. PKP SA miała przekazać nieodpłatnie gminom niesprzedane z powodu niezłożenia wniosków budynki mieszkalne lub lokale mieszkalne ….

Przekazania nieruchomości dokonuje się w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego. (! TK - art. 81 ust.5 - niezgodny z Konstytucją RP )

PKP SA posiadała około 108 tys. lokali mieszkalnych. Obecnie w zasobie mieszkaniowym pozostało około 30 tys. lokali, z czego w stosunku do około 8 tys. brak jest zainteresowania w nabyciu ze strony lokatorów (bliżej niż 20 m od torów - art. 53 ustawy o transporcie kolejowym - problemy z podziałami).

Ogrody działkowe

Pracownicze ogrody działkowe - do 20 września 2005r.

Rodzinne ogrody działkowe - od 20 września 2005r.

• Ustawa z dnia 6 maja 1981 roku o pracowniczych ogrodach działkowych - Dz.U. z 1996 r. nr 85, poz. 390 z późn. zm.

• Ustawa z dnia 8 lipca 2005 roku o rodzinnych ogrodach działkowych - Dz. U. nr 169, poz. 1419

• Pracownicze ogrody działkowe zakładał i prowadził, na zasadzie wyłączności, Polski Związek Działkowców.

• Pracowniczym ogrodem działkowym jest obszar gruntu rolnego podzielony na działki przeznaczone pod uprawy ogrodowe i oddane w użytkowanie osób fizycznych, …

• Obowiązek zapewnienia gruntów na potrzeby p.o.d. ciążył na toap.

• Organy te, w razie potrzeby nabywały grunty w drodze wykupu.

• Grunty przeznaczone pod p.o.d. powinny być zrekultywowane i zmeliorowane.

• Rodzinnym ogrodem działkowym jest wydzielony obszar gruntu będący we władaniu PZD, podzielony na tereny ogólne i działki oraz wyposażony w infrastrukturę niezbędną do prawidłowego funkcjonowania.

• Grunty stanowiące własność SP lub własność JST, przeznaczone w mpzp pod r.o.d., przekazuje się nieodpłatnie w użytkowanie PZD.

• Grunty te mogą być oddane nieodpłatnie PZD w użytkowanie wieczyste. (TK)

• Podział gruntu na tereny ogólne i działki oraz zagospodarowanie r.o.d. należy do PZD.

• R.o.d. powinien obejmować co najmniej 50 działek.

• Powierzchnia działki w r.o.d. - 300 - 500 m2.

• PZD ustanawia w drodze uchwały na rzecz swojego członka bezpłatne i bezterminowe prawo używania działki i pobierania z niej pożytków (użytkowanie działki).

Numeracja porządkowa nieruchomości

• Ustawa z dnia 17 maja 1989r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne - Dz.U. z 2005 r. nr 240, poz. 2027

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28.10.2004r. w sprawie numeracji porządkowej nieruchomości - Dz.U. nr 243, poz. 2432

• Rozp. Min. Gosp. Kom. z 25.06.1968r. w sprawie numeracji nieruchomości.

Ustalanie numerów porządkowych nieruchomości zabudowanych oraz nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę w mpzp, prowadzenie i aktualizowanie ewidencji numeracji porządkowej nieruchomości, umieszczanie i utrzymywanie w należytym stanie tabliczek z nazwami ulic i placów - należy do zadań gminy.

Właściciele nieruchomości zobowiązani są umieścić na nieruchomości, w widocznym miejscu, tabliczkę z numerem porządkowym nieruchomości oraz utrzymywać ją w należytym stanie.

Numery porządkowe nieruchomości ustala się odrębnie dla każdej ulicy i każdego placu.

Dla miejscowości nieposiadających ulic lub placów (bez nazw) ustala się jedną numerację porządkową nieruchomości.

Każda nieruchomość powinna mieć jeden numer porządkowy (poza wyjątkami). Tym samym numerem oznacza się również budynki położone na nieruchomości.

Nieruchomość, na której znajduje się więcej niż jeden budynek położony frontem do ulicy, oznacza się numerem porządkowym złożonym z kilku kolejnych numerów, stosownie do liczby istniejących na tej nieruchomości budynków położonych frontem do ulicy. Budynki oznacza się kolejnymi numerami składającymi się na numer nieruchomości.

Jeżeli budynek został wybudowany na gruntach wchodzących w skład dwóch lub więcej nieruchomości, budynek ten oznacza się numerem złożonym z kilku kolejnych numerów stanowiących numery nieruchomości.

Jeżeli na nieruchomości oprócz budynku przylegającego do ulicy znajduje się jeden lub większa liczba budynków położonych w głębi nieruchomości, wówczas budynki te oznacza się numerem porządkowym, który ma cała nieruchomość, z dodatkowym oznaczeniem kolejnymi wielkimi literami alfabetu łacińskiego. Powyższej zasady nie stosuje się do budynków z pomieszczeniami nieprzeznaczonymi na stały pobyt ludzi.

Nieruchomości przylegające do ulic lub placów oznacza się kolejnymi numerami w sposób stosowany już w danej miejscowości.

W innych przypadkach stosuje się następujący sposób oznaczania nieruchomości:

- numery porządkowe nieruchomości wzdłuż ulic głównych powinny wzrastać w kierunku od centrum miasta ku jego granicom albo z południa na północ oraz ze wschodu na zachód,

- numery porządkowe wzdłuż ulic bocznych powinny wzrastać, poczynając od głównej ulicy w kierunku granic miasta,

- nieruchomości po lewej stronie ulicy w kierunku zwiększających się numerów oznacza się numerami nieparzystymi, a po prawej stronie parzystymi,

- nieruchomości przylegające do placów powinny mieć numerację ciągłą, która powinna wzrastać, poczynając od naroża placu przy głównej ulicy, zgodnie z kierunkiem obrotu wskazówek zegara,

- jeżeli plac powstaje z rozszerzenia lub skrzyżowania ulic, nieruchomości położone przy placu oznacza się kolejno numerami jednej z ulic przechodzącej przez plac.

• Nieruchomości przylegające do dwóch lub większej liczby ulic lub placów oznacza się numerami porządkowymi od jednej z przylegających ulic. (?)

Elektroniczne księgi wieczyste

• Ustawa z dnia 6.07.1982r. o księgach wieczystych i hipotece - Dz.U z 2001r. nr 124, poz. 1361 z późn. zm.

• Ustawa z dnia 14.02.2003r. o przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym - Dz.U. nr 42, poz. 363

• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.09.2001r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów Dz.U. nr 102, poz. 1122 z późn. zm.

• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20.08.2003r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym - Dz.U. nr 162, poz. 1575

Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości.

Księgi wieczyste prowadzi się odrębnie dla nieruchomości gruntowych, budynkowych i lokalowych oraz dla własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Dla gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste oraz dla znajdującego się na tym gruncie budynku lub innego urządzenia, które stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności, prowadzi się wspólną księgę wieczystą.

Księgi wieczyste są jawne.

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych - w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe.

• Rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych nie jest objęty obszar nabywanej nieruchomości - uchwała SN z 28.02.1989r.

• Wpis w dziale I-O księgi wieczystej nie jest objęty rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych - uchwała SN z 4.03.1994r.

Księga wieczysta składa się z czterech działów.

Podział ksiąg wieczystych na cztery działy pozostaje niezmienny od blisko 200 lat. Dziewiętnastowieczna tzw. księga hipoteczna zgodnie z ustawą z 26.04.1818r. - prawo o ustaleniu własności dóbr nieruchomych, o przywilejach i hipotekach - składała się z trzech części: wykazu hipotecznego, księgi umów wieczystych i zbioru dokumentów. Instrukcja hipoteczna z 1819r. wprowadziła podział wykazu hipotecznego księgi na cztery działy z przeznaczeniem ich na odpowiednie rodzaje wpisów:

dział I zawierał opis nieruchomości, jej granic oraz opis odłączeń, przyłączeń oraz służebności, jakie służyły danej nieruchomości,

dział II zawierał dane dotyczące właściciela oraz wartość szacunkową nieruchomości bądź wartość kwotową podaną w tytule nabycia,

dział III przeznaczony był do wpisów ograniczeń właściciela w rozporządzaniu prawem własności oraz ciężarów wieczystych i służebności obciążających nieruchomość,

dział IV służył do wpisywania długów hipotecznych.

Według ustawy z 1982r.:

Dział I składa się z działu I-O „oznaczenie nieruchomości” i działu I-Sp „spis praw związanych z własnością”.

Dział I-O zawiera dane dotyczące nieruchomości gruntowych, budynkowych i lokalowych, które wpisuje się w księdze wieczystej na podstawie danych z katastru nieruchomości.

• Oznaczenia gruntu oddanego w u.w. dokonuje się dodatkowo na podstawie umowy użytkowania wieczystego lub decyzji administracyjnej właściwego organu.

• Opis nieruchomości powinien zawierać dane o jej położeniu, powierzchni i sposobie korzystania z nieruchomości, a w przypadku u.w. także dane o okresie, na który grunt został oddany w u.w. (województwo, powiat, gmina, miasto lub miejscowość, dzielnica, ulica i numer porządkowy, obręb ewidencyjny, działka ewidencyjna, rodzaj użytku, numery kart akt, pod którymi znajdują się dokumenty geodezyjne stanowiące podstawę oznaczenia nieruchomości).

Dział I-Sp zawiera wpisy praw rzeczowych związane z własnością nieruchomości - służebności gruntowe, udział w prawie u.w. lub prawie własności wspólnych części budynku.

Dział II księgi wieczystej zawiera wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego, wysokość udziałów lub rodzaj wspólności.

Dział III księgi wieczystej zawiera wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych z wyjątkiem hipotek.

Dział IV księgi wieczystej dotyczy wyłącznie hipotek (zwykła, kaucyjna, przymusowa, ustawowa, łączna).

Podstawowym założeniem nowego systemu ksiąg wieczystych jest:

• zastąpienie dotychczasowych papierowych ksiąg - elektronicznymi,

• utworzenie jednolitej, ogólnopolskiej, informatycznej bazy ksiąg wieczystych,

• możliwość weryfikacji wpisów w księgach z systemami PESEL, REGON, egib.

• Księgi prowadzone w systemie informatycznym oznaczone są niepowtarzalnym, trzyczęściowym numerem, który jest połączeniem kodu wydziału ksiąg wieczystych sądu rejonowego prowadzącego księgę, numeru dotychczasowej księgi bądź odpowiedniego numeru z repertorium ksiąg oraz cyfry kontrolnej.

• Elektroniczna księga wieczysta, podobnie jak dotychczasowa papierowa, składa się z czterech działów.

Struktura działów elektronicznej księgi wieczystej

• Działy księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym podzielone są na rubryki i pola, które mogą być podzielone na podrubryki i podpola.

• Do dokonywania wpisów przeznaczone są pola elektronicznej księgi wieczystej, których jest około 300.

• Pola dzielą się na wymagalne i nieobowiązkowe.

• Każde z pól oznaczone jest niepowtarzalnym czterocyfrowym numerem, poszczególne cyfry tego numeru oddzielone są kropkami;

określają one odpowiednio:

• cyfra pierwsza - numer działu, w którym znajduje się pole,

• cyfra druga - numer rubryki,

• cyfra trzecia - numer podrubryki,

• cyfra czwarta - numer kolejny pola w ramach rubryki.

• Podpola oznacza się numerem pola oraz kolejnymi literami alfabetu.

• Numery rubryk są dwucyfrowe - numer działu i numer kolejnej rubryki w ramach działu.

NP. Rubryka „oznaczenie” dzieli się na 4 podrubryki:

1.4.1 - działka ewidencyjna,

1.4.2 - budynek,

1.4.3 - urządzenie,

1.4.4 - lokal.

• Elektroniczne księgi wieczyste

Podrubryka „działka ewidencyjna” zbudowana jest z 9 pól:

1.4.1.1 - identyfikator działki,

1.4.1.2 - numer działki,

1.4.1.3 - obręb ewidencyjny,

1.4.1.4 - położenie,

1.4.1.5 - ulica,

1.4.1.6 - sposób korzystania,

1.4.1.7 - odłączenie,

1.4.1.8 - przyłączenie,

1.4.1.9 - nr księgi zaginionej, zniszczonej, dawnej, ZD.

• Rubryka „obszar”

• Obszar nieruchomości opisanej w kw ujawnia się w rubryce 1.5 „obszar” polu 1.5.0.1 o tej samej nazwie.

• Dla nieruchomości gruntowej jej obszar będzie sumą pól powierzchni działek ewidencyjnych opisanych w kw, dla lokalu zaś powierzchnią użytkową lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych.

• Rodzaje formularzy w postępowaniu wieczystoksięgowym:

• KW-ZAL - wniosek o założenie księgi wieczystej,

• KW-WPIS - wniosek o wpis w księdze wieczystej,

• KW-ODPIS-AKT - wniosek o wydanie odpisu dokumentu z akt księgi wieczystej,

• KW-WGLAD - wniosek o wgląd do księgi wieczystej lub wydanie wydruku księgi wieczystej,

• KW-ZAD - załącznik - żądanie wpisu w księdze wieczystej,

• KW-OZN - załącznik - oznaczenie działki ewidencyjnej,

• KW-WU - załącznik - wnioskodawca/uczestnik postępowania,

• KW-PP - załącznik - pełnomocnik/przedstawiciel ustawowy.

Drogi publiczneugn-art.98 - podział nieruchomości

• Art. 98. 

1. Działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

2. Właściwy organ składa wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej praw gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa do działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne lub pod poszerzenie istniejących dróg publicznych. Podstawą wpisu tych praw do księgi wieczystej jest ostateczna decyzja zatwierdzająca podział.

3. Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości

Art. 105.

 1. Powierzchnię każdej nieruchomości objętej scaleniem i podziałem pomniejsza się o powierzchnię niezbędną do wydzielenia działek gruntu pod nowe drogi lub pod poszerzenie dróg istniejących. Pomniejszenie to następuje proporcjonalnie do powierzchni wszystkich nieruchomości objętych scaleniem i podziałem oraz do ogólnej powierzchni działek gruntu wydzielonych pod nowe drogi i pod poszerzenie dróg istniejących.

….

Drogi publiczne ugn-art. 105 - scalenie i podział nieruchomości

4. Działki gruntu wydzielone pod nowe drogi albo pod poszerzenie dróg istniejących, niebędących drogami powiatowymi, wojewódzkimi lub krajowymi, przechodzą z mocy prawa na własność gminy, a ustanowione na tych działkach prawo użytkowania wieczystego wygasa z dniem wejścia w życie uchwały rady gminy o scaleniu i podziale nieruchomości. Jeżeli działki gruntu zostały wydzielone pod drogi powiatowe, wojewódzkie lub krajowe albo pod poszerzenie tych dróg, stosuje się odpowiednio art. 98 ust. 1.

Drogi publiczne art. 73 z Dz.U. nr 133, poz. 872 z 1998r.

USTAWA z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.

Art. 73. 1. Nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, nie stanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego za odszkodowaniem.

Drogi publiczne art. 73 z Dz.U. nr 133, poz. 872 z 1998r.

2. Odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, wypłaca:

1) gmina - w odniesieniu do dróg będących w dniu 31 grudnia 1998 r. drogami gminnymi,

2) Skarb Państwa - w odniesieniu do pozostałych dróg.

3.  Podstawą do ujawnienia w księdze wieczystej przejścia na własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego nieruchomości, o których mowa w ust. 1, jest ostateczna decyzja wojewody.

3a.  Jeżeli istnieje konieczność określenia granic nieruchomości, które przeszły na własność Skarbu Państwa lub własność jednostek samorządu terytorialnego, wydając decyzję, o której mowa w ust. 3, nie wydaje się decyzji o podziale nieruchomości.

4.  Odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1 i 2, będzie ustalane i wypłacane według zasad i trybu określonych w przepisach o odszkodowaniach za wywłaszczone nieruchomości, na wniosek właściciela nieruchomości złożony w okresie od dnia 1 stycznia 2001 r. do dnia 31 grudnia 2005 r. Po upływie tego okresu roszczenie wygasa.

5. Podstawę do ustalenia wysokości odszkodowania stanowi wartość nieruchomości według stanu z dnia wejścia w życie ustawy, przy czym nie uwzględnia się wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego trwałymi nakładami poczynionymi po utracie przez osobę uprawnioną prawa do władania gruntem.

Drogi publiczne „specustawa” drogowa

USTAWA z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych

Art. 11a. 1. Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do drógpowiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Art. 11d. 

1.  Wniosek o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności:

1) mapę w skali co najmniej 1:5.000 przedstawiającą proponowany przebieg drogi, z zaznaczeniem terenu niezbędnego dla obiektów budowlanych, oraz istniejące uzbrojenie terenu;

2) analizę powiązania drogi z innymi drogami publicznymi;

3) mapy zawierające projekty podziału nieruchomości, sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami;

4) określenie zmian w dotychczasowej infrastrukturze zagospodarowania terenu;

5) cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.1)), aktualnym na dzień opracowania projektu;

Art. 11f. 1. 

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności:

….

5) zatwierdzenie podziału nieruchomości, o którym mowa w art. 12 ust. 1;

6) oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego;

7) zatwierdzenie projektu budowlanego;

…

Art. 12

 1. Decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości.

2. Linie rozgraniczające teren ustalone decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowią linie podziału nieruchomości.

3. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.

4. Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1) własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,

2) własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

21

---