FUNKCJONOWANIE OSOBISTE I SPOŁECZNE

Szkoła Przysposabiająca do Pracy

Rozkład stanowi zagadnienia i tematy zajęć.

Tematyka zajęć realizowana jest w systemie ośrodków pracy i zależna jest od możliwości psychofizycznych ucznia.

Uszczegółowione efekty kształcenia: Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi (w zależności od indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających z orzeczenia i IPET-u):
1. W zakresie języka mówionego: - wdraża nie do świadomego i uważnego słuchania wypowiedzi, tekstów literackich, odbioru treści słuchowisk i przed stawień; - wdrażanie do stosowania poznanych pojęć, wyrażeń, określeń, bogacenia słownika; - kształcenie umiejętności budowania logicznej wypowiedzi oraz wypowiedzi własnych, dostosowanych do okoliczności, rozmówcy i omawianego zagadnienia; - kształcenie umiejętności wypowiadania własnych opinii, przeżyć, komunikowania potrzeb.	Słuchać w skupieniu czytany tekst . Czytać i rozumie proste, teksty. Pisać poprawnie litery, wyrazy, zdania. Uwzględniać właściwy kształt liter oraz poprawne ich łączenie. Przepisywać litery, wyrazy, zdania zapisane za pomocą liter pisanych i drukowanych. Pisać z pamięci proste wyrazy i krótkie zdania. Posługiwać się ze zrozumieniem następującymi określeniami: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie. Korzystać z podręczników, pod kierunkiem nauczyciela. Słuchać wypowiedzi innych oraz tekstów czytanych przez nauczyciela i kolegów i je rozumie. Czytać głośno różne krótkie teksty, ze zrozumieniem. Czytać po cichu różne krótkie teksty, ze zrozumieniem.
2. W zakresie języka pisanego: - kształcenie nawyku estetycznego i poprawnego graficznie pisma; - kształcenie umiejętności czynnego posługiwania się pismem w zakresie tworzenia wypowiedzi pisemnych , - kształcenie umiejętności praktycznego stosowania struktur gramatycznych. 3. W zakresie języka czytanego: - kształtowanie postawy aktywnego czytelnika; - rozbudzanie wrażliwości na piękno języka literackiego; - wdrażanie do rozumienia tekstów literackich, instrukcji, opisów użytkowych; - wpajanie nawyku korzystania z różnych źródeł wiedzy, takich jak: słowniki, encyklopedie, źródła tekstowe w Internecie.	Stosować reguły ortograficzne. Stosować reguły gramatyczne Dbać o kulturę wypowiedzi. Stosować zwroty grzecznościowe. Tworzyć swobodnie kilkuzdaniowe ustne wypowiedzi na określony temat. Tworzyć swobodnie kilkuzdaniowe pisemne wypowiedzi na określony temat. Pisać teksty z pamięci. Pisać teksty ze słuchu. Zadbać o poprawność gramatyczną. Zadbać o poprawność ortograficzną. Zadbać o poprawność interpunkcyjną. Uważnie słuchać wypowiedzi innych. Uważnie słuchać tekstów czytanych przez nauczyciela, kolegów i je rozumie. Korzystać z różnych źródeł wiedzy i informacji, np. z podręczników, albumów, encyklopedii, słowników . Rozpoznawać wybrane teksty użytkowe, np. notatkę do kroniki, zawiadomienie, list, zaproszenie, życzenia z różnych okazji. Tworzyć kilkuzdaniowe ustne wypowiedzi na określony temat. Tworzyć kilkuzdaniowe pisemne wypowiedzi na określony temat.

W zakresie matematyki: 1.Kierunki na płaszczyźnie i w przestrzeni. 2. Określanie położenia przedmiotów. 3. Mierzenie długości.	Określać kierunki względem siebie i innych osób; Stosować znaki graficzne (strzałki) określające kierunek Stosować ze zrozumieniem określenia: prawa, lewa, na ukos, w górę, w dół, z przodu, z tyłu, nad, pod, obok. Dokonać pomiarów za pomocą linijki. Wskazać kierunki w przestrzeni, Stosować znaki graficzne (strzałki) określające kierunki, Stosować ze zrozumieniem określenia: prawa, lewa, w górę , w dół, z przodu, z tyłu, nad, pod, obok oraz określa odległości: dalej, bliżej.
1.Jednostki długości. 2. Pomiar długości, szerokości i wysokości. 3. Odmierzanie substancji płynnych i stałych. 4. Jednostki wagi. 5. Ważenie różnych produktów. 6. Proste obliczenia z użyciem jednostek masy i pojemności. 7. Jednostki monetarne. 8. Obliczenia pieniężne. 9. Kalendarz i daty. 10. Diagramy i wykresy.	Obliczyć wartość otrzymanej reszty. Mierzyć i zapisywać wynik pomiaru długości, szerokości i wysokości przedmiotów z oznaczeniem jednostek (cm, ,m, mm). Posługiwać się jednostkami: milimetr, centymetr, metr. Odmierzać płyn różnymi miarkami. Zna określenia: pół litra, ćwierć litra. Używać określeń: kilogram, pół kilograma, dekagram, gram. Dokonać prostych obliczeń bez zamiany jednostek. Odczytać temperatury (bez konieczności posługiwania się liczbami ujemnymi, np. 5 stopni mrozu, 3 stopnie poniżej zera). Dokonać prostych obliczeń pieniężnych (na monetach i banknotach). Praktycznie stosować obliczenia pieniężne w sytuacjach codziennych. Używać jednostek monetarnych: zł, gr. Dokonać typowych dla życia co- dziennego obliczeń pieniężnych z uwzględnieniem pojęć: cena, ilość, wartość. Odczytywać daty. Zapisać daty (w tym miesiące cyframi arabskimi i rzymskimi). Przeliczać dni tygodnia i miesięcy. Wytłumaczyć pojęcia: kwartał, pół roku. Odczytywać godziny na zegarze ze wskazówkami i elektronicznym, w systemie 12- i 24-godzinnym, z uwzględnieniem pojęć: doba, godzina, minuta, kwadrans. Poprawnie używać określeń: doba, godzina, minuta, kwadrans. Dokonać prostych obliczeń zegarowych. Ważyć i zapisać wskazania wagi z oznaczeniem jednostek. Używać określeń: kilogram, pół kilograma, dekagram, gram. Wykonywać proste obliczenia bez zamiany jednostek. Odczytywać proste diagramy i wykresy.
1.Wybrane figury geometryczne na płaszczyźnie. 2. Odcinki. 3. Symetria. 4. Skala.	Rozpoznawać i nazywać figury geometryczne: kwadrat, prostokąt, koło, trójkąt (także w różnym ułożeniu i w sytuacji, gdy zachodzą na siebie); Mierzyć odcinki. Rysować odcinki o podanej długości, Odwzorowywać figury geometryczne, Omówić podstawowe własności kwadratu i prostokąta Obliczać obwód kwadratu, prostokąta, trójkąta (w centymetrach), Rozpoznawać i kreślić krzywą, łamaną, prostą, odcinek, półprostą i punkt, Rysować drugą połowę figury symetrycznej, Rysować figury w powiększeniu i pomniejszeniu.
1.Dziesiątkowy system pozycyjny. 2. Dodawanie liczb naturalnych 3. Odejmowanie liczb naturalnych 4. Mnożenie i dzielenie liczb naturalnych 4. Stosowanie działań praktyce	Wyodrębnia w liczbach setki, dziesiątki i jedności. Porównywać liczby w zakresie 0-100. Porządkować liczby w zakresie 0-100. Zastosować kolejność wykonywania działań. Dodawać i odejmować liczby w zakresie 100 Sprawdzać wyniki dodawania za pomocą odejmowania Podejmować próby obliczania sum i różnic sposobem pisemnym Obliczać proste wyrażenia zgodnie z podaną kolejnością działań Podawać z pamięci iloczyny w zakresie tabliczki mnożenia Dokonać podziału liczb przez mieszczenie i podział na materiale manipulacyjnym Sprawdzać wyniki dzielenia za pomocą mnożenia. Rozwiązywać, układać i przekształcać łatwe zadania jednodziałaniowe Rozwiązywać zadania tekstowe na porównywanie różnicowe Rozwiązywać proste zadania tekstowe za pomocą równania z niewiadomą oznaczoną okienkiem
1.Rozwiązywanie zadań tekstowych. 2. Zastosowanie kalkulatora do wybranych obliczeń.	Układać proste zadania o kupowaniu i płaceniu-dziesiątkami w zakresie 100- 1000. Rozwiązywać proste zadania o kupowaniu i płaceniu-dziesiątkami w zakresie 100- 1000. Przekształcać proste zadania o kupowaniu i płaceniu-dziesiątkami w zakresie 100- 1000. Wymieniać liczebniki w zakresie 100-1000. Wykonywać proste działania na wyrażeniach dwumianowanych związanych z płaceniem, mierzeniem długości i ważeniem, na przykładzie zadań związanych z życiem codziennym. Zastosować kalkulator do rozwiązywania wybranych zadań tekstowych.

1. Normy społeczne. 2. Wartości społeczne. 3. Postawy o istotnym znaczeniu dla życia społecznego (odwaga cywilna, słowność i prawdomówność, wrażliwość społeczna, solidarność międzyludzka). 4. Szanuję siebie i innych. 5. Więzi społeczne- koleżeństwo i przyjaźń. 6. Tworzenie własnego wizerunku: - zainteresowania i pasje. - budowanie wiary we własne możliwości. - poszukiwanie swoich mocnych stron. - pozytywny wizerunek swojej osoby. 7. Potrzeby w życiu człowieka. 8. Zjawiska patologiczne w społeczeństwie.	Rozumie na czym polega odrębność jednostki ludzkiej Określić własne cech fizyczne. Określić swoje potrzeby i zainteresowania. Rozpoznać i zaprezentować swoje mocne strony. Dowartościować siebie i innych. Dokonać podziału emocji na pozytywne i negatywne. Odróżniać tolerancję od obojętności. Stosować sposoby właściwego reagowania na emocje. Uświadomić sobie, że ludzie różnią się od siebie w sposobie funkcjonowania w świecie. Umiejętnie ocenić własne postępowanie względem siebie, innych ludzi, zwierząt i przyrody. Podjąć trud zrozumienia innych. Przyznać się do błędu i porażki. Brać odpowiedzialności za własne czyny i słowa. Dbać o własny wygląd i higienę osobistą jako warunku zdrowia i powodzenia społecznego. Postrzegać siebie samego jako nierozerwalną część życia społecznego i przyrodniczego. Respektować prawo innych do wypoczynku. Akceptować występujące różnice między ludźmi. Odróżniać dobro od zła. Docenić rolę przyjaźni w życiu. Przedstawić potrzeby ludzi w poszczególnych fazach rozwoju Rozpoznać i nazywać swoje potrzeby. Rozpoznawać sytuacje, w których potrzeby są deprywowane. Uzmysłowić sobie, że osoba potrzebująca akceptacji, zainteresowania, troski staje się łatwym obiektem manipulacji Być sprawiedliwym. Pomagać słabszym. Zadbać o higienę osobistą.
1.Zasady bezpieczeństwa w codziennym życiu. 2. Sygnały alarmowe. 3. Sytuacje zagrożenia. 4. Charakterystyka wybranych zawodów.	Przestrzegać zasad bezpieczeństwa podczas kontaktu z nieznanymi osobami , także poznanymi za pośrednictwem Internetu . Rozpoznać sygnały alarmowe w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, Właściwie reagować na sygnały alarmowe. Wymienić i użyć numery telefonów: pogotowia ratunkowego, policji, straży pożarnej i numer alarmowy 112. Reagować w sytuacjach trudnych, niebezpiecznych. Szukać lub udzielać pomocy w sytuacjach zagrożenia, Właściwie zachowywać się w sytuacji zagrożenia ze strony innych ludzi. Wie do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji zagrożenia. Współpracować z innymi w różnych sytuacjach. Rozpoznawać zawody osób, które mogą pomóc w trudnych i niebezpiecznych sytuacjach.
1.Członkowie rodziny- stopnie pokrewieństwa, role, przywileje i obowiązki. 2. Funkcjonowanie w rodzinie. 3. Charakterystyka wybranych zawodów. 4. Czas wolny w rodzinie. 5. Wydarzenia lokalne.	Zrozumieć, że trzeba dostosować swoje wymagania do sytuacji ekonomicznej rodziny. Wykazać poczucie przynależności do rodziny. Rozróżnić stopnie pokrewieństwa w rodzinie. Dostrzec wyjątkowość swojej rodziny. Przedstawić podział obowiązków w swojej rodzinie. Rozpoznaje różne modele rodzin. Uczestniczyć w wydarzeniach organizowanych przez lokalną społeczność. Okazać szacunek i zrozumienie dla innych osób. Szanować pracę własną i innych; wie, że pieniądze otrzymuje się za pracę. Nazwać pracę ludzi różnych zawodów i rozumie jej znaczenie. Podejmować zadania wymagające troskliwości i opiekuńczości.
1.Podstawowe prawa dziecka, człowieka, obywatela. 2.Prawidłowe zachowanie w różnych miejscach publicznych. 3. Samodzielne radzenie sobie w życiu codziennym. 4.Organizacja czasu wolnego. 5. Moje dokumenty - dowód osobisty, paszport, legitymacja. 6. Prawa dorosłego człowieka. 7. Wypełnianie dokumentów urzędowych - rola i znaczenie podpisu. 8.Wyrazy i określenia najczęściej spotykane w drukach urzędowych.	Samodzielnie wiele czynności zrobić sam (przygotować posiłek, korzystać ze sprzętu gospodarstwa domowego, załatwiać różne sprawy). Odpowiednio zachować się w różnych miejscach w teatrze, podczas podróży, na poczcie, podczas uroczystości, w kawiarni, w urzędzie. Wykonywać obowiązki tj. sprzątać mieszkanie, robić zakupy, dbać o swoje ubrania, zmywać naczynia, opiekować się starszymi, pamiętać o płaceniu rachunków Organizować swój własny czas : spotykać się z kolegami, uprawiać sport, chodzić na spacery, interesować się aktualnymi wydarzeniami. Określić swoje prawa jako dorosły człowiek: prawo do życia, wolności wyznania, własności, ochrony zdrowia ,ochrony osobistej, nauki, pracy, głosowania. Posługiwać się dowodem osobistym , legitymacją szkolną , paszportem. Wie jakie informacje są zawarte w dowodzie osobistym, legitymacji szkolnej , paszporcie. Odnaleźć w swoich dokumentach numer PESEL, numer dowodu, datę ważności dokumentu. Rozumie pojęcia: płeć ,obywatelstwo, nazwisko rodowe, stan cywilny, Wypełniać wnioski i formularze. Wie że zanim podpisze dokument musi go zrozumieć.
1.Wiedza o pracy: istota pracy, warunki pracy, wymagania psychofizyczne 2. Znaczenie pracy w życiu człowieka. 3. Bezrobocie i ubóstwo. 4. Funkcje i zadania wybranych instytucji społecznych. 5. Cechy dobrego pracownika. 6. Higiena osobista i wygląd zewnętrzny pracownika. 7. Zasady etyki zawodowej. 8. Podstawowe zasady komunikowania się i autoprezentacja. 9. Stosowanie zwrotów grzecznościowych. 10. Cechy usposobienia, temperamentu i ich znaczenie w wyborze pracy. 11. Stan fizyczny i zdrowotny w wyborze pracy. 12. Pisanie CV i podania o pracę	Określić co nazywamy pracą np.: sprzątanie, prace w ogrodzie, praca w kuchni, prace biurowe, praca w stołówce, Omówić korzyści jakich dostarcza praca - pieniądze, dyplom i podziękowania, nauczyć się czegoś nowego, poznać nowych kolegów, Określić gdzie i jakie prace może wykonywać( np. pomagać w przygotowaniu posiłków w barach, stołówkach, pomagać w pracach ogrodniczych, rozdawać ulotki, wykonywać prace porządkowe, wykonywać proste prace biurowe i wiele innych prac). Wytłumaczyć co jest przyczyną ubóstwa. Rozumie problem bezrobocia. Określić cechy dobrego pracownika (jest punktualny, wykonuje polecenia szefa, pracuje samodzielnie ,pracuje dokładnie, swoją prace wykonuje do końca, dba o porządek w pracy, współpracuje z kolegami). Wskazać kto i gdzie pomoże szukać pracy (urzędnicy w Państwowym Urzędzie Pracy, pracownicy z Centrum Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie, nauczyciele, trenerzy). Przygotować odpowiednie dokumenty do złożenia w Urzędzie Pracy, Przeprowadzić rozmowę z pracodawcą w sprawie pracy(autoprezentacja), Przeczytać ze zrozumieniem umowę o pracę (jaki rodzaj pracy będzie wykonywał , w jakim miejscu będzie pracował, ile godzin, jakie otrzyma wynagrodzenie) Napisać list motywacyjny i życiorys.
1.Prawa ucznia i zasad bycia dobrym kolegą / koleżanką. 2. Poszanowania miejsca, w którym się uczy, utrzymywanie dobrych relacji z całą społecznością szkolną. 3. Samorząd szkolny i jego funkcje.	Wypełniać obowiązki wynikające ze statusu bycia uczniem. Angażować się w życie klasy i szkoły. Utrzymywać dobre kontakty z kolegami (jest uprzejmy i życzliwy). Udzielić wsparcia na miarę swoich możliwości. Dostrzegać kłopoty i przeżycia innych. Rozładować agresję ,kłótnię, spory. Być empatyczny i tolerancyjny. Brać aktywny udział w życiu szkoły. Godnie uczestniczyć w różnych uroczystościach szkolnych. Rozumie istotę samorządności w szkole. Omówić działalność samorządu szkolnego.
1. Adres zamieszkania.. 2. Środowisko lokalne jako mała ojczyzna. 3. Naród i tożsamość narodowa. 4. Organy władzy w państwie. 5. Unia Europejska. 6. Ludzie zasłużeni. 7. Wybrane problemy globalne współczesnego świata.	Wymienić najważniejsze obiekty w swojej okolicy oraz nazwę regionu, w którym mieszka i tradycje tego regionu Określić swoją narodowość i symbole narodowe. Wymienić najważniejsze władze w państwie. Rozpoznaje flagę i hymn Unii Europejskiej Powiedzieć adres zamieszkania (nazwa miasta, gminy, dzielnicy, ulicy) Wymienić ludzi zasłużonych dla miejscowości, w której mieszka. Wymienić ludzi zasłużonych dla Polski Wymienić ludzi zasłużonych dla świata Znaleźć informacje na temat własnego regionu Wykazać poczucie tożsamości kulturowej, historycznej i narodowej Objaśniać historię swojej miejscowości, jej zabytki i ciekawe miejsca, Wyjaśnić pojęcie Unia Europejska. Zna symbol i hymn Unii Europejskiej. Rozróżniać pojęcia : kraj, język , stolica Wymieniać zawody ludności własnego regionu Być tolerancyjny ,wobec osób innej narodowości, tradycji kulturowej, itp.
1.Podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. Wypadki przy pracy. Obowiązki ucznia i pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami BHP. Zasady i przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Znaki i barwy bezpieczeństwa. Zasady i przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej. Zasady i przepisy dotyczące ochrony środowiska. Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas pracy z wybranym sprzętem, maszynami i urządzeniami. Zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu pracy. Zasady ergonomii na stanowisku pracy. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej na stanowisku pracy. Postępowanie w razie zagrożenia bezpieczeństwa lub wypadku; Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia życia i zdrowia.	Wyjaśnić pojęcia: higiena pracy, bezpieczeństwo pracy Wskazać zastosowanie różnych środków gaśniczych; Rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Rozpoznać możliwe zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska; Wskazać sposoby zapobiegania wypadkom w pracy ; Określić zagrożenia związane z użytkowaniem urządzeń mechanicznych; Rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe i uciążliwe w miejscu pracy; Rozróżniać znaki i barwy bezpieczeństwa ( kolor czerwony- przeciw pożarowe, kolor czerwono czarny - ochrona i higiena pracy, kolor błękitny- nakaz ochrony dróg oddechowych i oczu, kolor zielony - znaki informacyjne. Wskazać sposoby zabezpieczenia się przed czynnikami szkodliwymi ; Wyjaśnić zasady organizowania pracy na różnych stanowiskach; Uzasadnić sposób przygotowania stanowiska pracy do wykonywania określonego zadania zawodowego Dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanego zadania; Zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas użytkowania instalacji technicznych ; Przestrzegać procedur dotyczących bezpieczeństwa, higieny pracy i ochrony środowiska Określić procedury dotyczące konserwacji i napraw instalacji technicznych i urządzeń Dobrać sprzęt, maszyny i urządzenia do wykonania czynności pomocniczych w miejscu pracy; Zidentyfikować system pomocy medycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia przy wykonywaniu zadań zawodowych ; Określić stan zagrożenia zdrowia i życia Rozpoznać objawy wybranych urazów, takich jak złamania, zwichnięcia. Zastosować właściwy sposób postępowania w razie stwierdzenia urazu. Zastosować zasady kultury osobistej Dążyć wytrwale do celu Wykazać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia Korzystać z różnych źródeł informacji Określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej Zachowywać się asertywnie.
1. Polska w Europie. 2. Zmiany zachodzące w przyrodzie. 3. Krajobrazy Polski. 4. Zjawiska atmosferyczne. 5. Elementy ogrodnictwa: - budowa rośliny - owoce i warzywa - chwasty i szkodniki roślin - nawozy 6. Charakterystyka wybranych ssaków. 7. Charakterystyka wybranych ptaków. 8. Zwierzęta hodowlane. 9. Zwierzęta egzotyczne.	Wskazać Polskę na mapie Europy. Obserwować zmiany zachodzące w otaczającej rzeczywistości przyrodniczej i społecznej. Dostrzegać przyczyny i skutki. Formułować wnioski z obserwowanych zmian. Dostrzegać w swoim otoczeniu przyrodniczym i społecznym cykle i regularności, Dostrzegać w swoim otoczeniu przyrodniczym i społecznym funkcjonujące prawa i zależności. Nazywać charakterystyczne elementy krajobrazu: nadmorskiego, nizinnego, górskiego. Opisać charakterystyczne cechy krajobrazów Polski: nadmorskiego, nizinnego, górskiego. Zaobserwować zmiany zachodzące w przyrodzie. Dostrzegać przyczyny i skutki zmian zachodzących w przyrodzie. Dostrzegać niebezpieczeństwa związane ze zjawiskami atmosferycznymi (burza, huragan, powódź, śnieżyca) Dostrzegać skutki powodzi ,wichury. Orientować się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt. Wyjaśnić wpływ światła, powietrza i wody na życie ludzi, roślin i zwierząt, Odczytać mapę fizyczną. Omówić budowę roślin. Rozróżniać warzywa i ich części jadalne. Rozróżniać owoce, krzewy i drzewa owocowe naszych sadów. Określić jakie prace wykonuje się w ogrodzie w zależności od pory roku. Wyróżnić wartości odżywcze warzyw i owoców. Omówić sposoby przechowywania i przetwarzania owoców i warzyw. Stosować zasady higienicznego spożywania owoców i warzyw. Rozpoznać chwasty (oset, perz, pokrzywa, skrzyp). Wykazać znajomość wpływu chwastów na wzrost roślin. Wyjaśnić zastosowanie nawozów. Rozpoznać szkodniki roślin: mszyce, ślimaki. Rozpoznać zwierzęta pożyteczne: biedronka, jeż. Wymienić ssaki i ptaki hodowlane oraz ich potomstwo, Wskazać cechy ssaków i ptaków. Rozróżniać dźwięki przez nie wydawane. Wymienić niektóre zwierzęta hodowane w mieszkaniu. Omówić warunki hodowli wybranych zwierząt. Rozumie znaczenie hodowli w życiu człowieka i obowiązki hodowcy, Wymienić zwierzęta egzotyczne. Scharakteryzować cechy zewnętrzne zwierząt egzotycznych. Dbać o ochronę środowiska przyrodniczego. Korzystać z różnych źródeł informacji, m.in. filmów, programów telewizyjnych, czasopism, Internetu.
1.Podstawowe zasady bezpieczeństwa. 2. Honorowe krwiodawstwo. 3. Dbam o siebie. 4. Używki. 5. Hałas. 6. Dojrzewanie biologiczne a dojrzałość płciowa. 7. Kobiecość i męskość. 8. Tożsamość płciowa. 9. Wizyta u ginekologa. 10. Płodność i jej konsekwencje. 11. Cykl miesiączkowy. 12. Antykoncepcja. 13. Od poczęcia do narodzin. 14. Macierzyństwo i ojcostwo. 15. Uczucia i więzi międzyludzkie. 16. Przyczyny i skutki rozstania. 17. Sztuka porzucania. 18. Inicjacja seksualna. 19. Podmiotowość człowieka w kontaktach intymnych.	Omówić budowę człowieka. Wymienić części ciała i czynności życiowe człowieka. Omówić rolę zmysłów w poznawaniu świata. Zauważyć niebezpieczeństwa związane z: kąpielą, zabawami na śniegu i lodzie. Rozróżniać rodzaje żywności. Rozumie konieczność właściwego odżywiania. Opisać wpływ witamin na organizm człowieka. Dbać o zdrowie. Dbać o czystość, ład i porządek . Dbać o higienę. Afirmować swoją płeć. Omówić wpływ nikotyny, alkoholu i innych używek na organizm ludzki. Rozpoznaje objawy wybranych chorób. Zapobiegać wybranym chorobom. Ubierać się stosownie do pogody. Potrafi odpowiednio zareagować w przypadku odmrożenia lub poparzenia. Wie jaka jest rola honorowego krwiodawstwa w ratowaniu życia ludzi. Przedstawić potrzeby ludzi w poszczególnych okresach rozwoju. Wyjaśnić na czym polega dojrzewanie biologiczne i dojrzewanie płciowe. Wymienić i rozpoznać cechy płciowe. Wie jak wygląda badanie ginekologiczne. Rozumie potrzebę badań ginekologicznych. Wyjaśnić co to jest macierzyństwo i ojcostwo. Rozumie przebieg ciąży i porodu. Omówić wpływ przyszłych rodziców na przebieg rozwoju prenatalnego. Opisać cechy odpowiedzialnego rodzica. Wie jak zapobiegać chorobom przenoszonym drogą płciową. Omówić metody antykoncepcji. Rozpoznać zmiany, objawy wymagające konsultacji lekarskiej. Opisać zmiany emocjonalne związane ze stanem zakochania. Rozróżnić zauroczenie, zakochanie i miłość. Omówić różne rodzaje miłości (nastolatków, platoniczna, małżeńska, rodzicielska). Przedstawić sposoby wyrażania uczuć. Omówić rodzaje więzi międzyludzkich i znaczenie miłości w ich budowie i utrzymywaniu. Rozróżnić dorosłość i dojrzałość. Walczyć z nadmiernym hałasem, wiedząc jaki jest jego wpływ na organizm ludzki.

---