Alkohol jest najczęściej używaną substancją psychoaktywną przez młodzież w Polsce. w 2006 roku ponad połowa nastolatków w wieku 11 lat ma już za sobą pierwsze próby picia alkoholu. Dotyczy to 55% chłopców i 50% dziewcząt. Pomiędzy 11 a 17 rokiem życia prawie cała populacja młodzieży podejmuje próby picia alkoholu. Wśród 17-18 latków tylko około 6-10% nigdy nie próbowało alkoholu.

Uzależnienie od alkoholu; Biologiczne i socjologiczne uwarunkowania uzależnienia:

Czynniki wpływające istotnie na powstawanie uzależnienia od alkoholu można uszeregować następująco:

1. Biologiczne

A. Genetyczne:

a) pierwszego stopnia krewni osób uzależnionych;

b) dzieci osób uzależnionych;

c) nie wyklucza się możliwości dziedziczenia predyspozycji biologicznej (biochemicznej) uzależnienia;

d) opisano geny (w chromosomie 1,13, a także kodujący jeden z receptorów dopaminy) mające warunkować uzależnienie.

B. Biochemiczne- zróżnicowanie dehydrogenazy aldehydowej (ALDH) powoduje zmiany aktywności w metabolizowaniu aldehydu octowego. Jego nadmiar w obecności amin biogennych sprzyja wytworzeniu alkaloidów (TIQ, THBC, SAL) mających wpływ poprzez ośrodkowy układ nerwowy na wyzwolenie potrzeby picia alkoholu.

2. Psychologiczne- osoby z predyspozycją do uzależnienia traktują alkohol jako środek ułatwiający im funkcjonowanie i można im przypisać następujące cechy:

A. Niedojrzałość emocjonalna.

B. Poczucie izolacji.

C. Niska samoocena, nadmierna zależność.

D. Zmienny stosunek do autorytetów.

E. Trudności w wyrażaniu uczuć.

F. Wysoki poziom niepokoju w relacjach interpersonalnych.

G. Poczucie winy.

H. Perfekcjonizm.

I. Uznanie alkoholu jako ośrodka szczególnej uwagi i drogi do zaspokojenia potrzeb odczuwania przyjaźni, zaufania i znaczenia oraz celu i sensu życia.

3. Społeczne i ekonomiczne:

A. Kulturowe- spożycie alkoholu jest ściśle związane z obyczajowością i postawami społecznymi. Społeczeństwie polskim, podobnie jak w Holandii, dezaprobata dla pijaństwa jest połączona z tolerancją dla indywidualnych osób uzależnionych. Niektóre społeczności akceptują kontrolowane picie alkoholu. W innych, związanych często z motywacją religijną, dominuje wzór abstynencji.

B. Środowisko rodzinne przestrzegające własnych norm i zwyczajów może w istotny sposób zmniejszyć, ale też i zwiększać, ryzyko uzależnienia.

C. Sytuacja polityczna i ekonomiczna kraju i jego mieszkańców.

D. Dostępność napojów alkoholowych:

a) ekonomiczna (niska cena)

b) terytorialna (duża liczba punktów sprzedaży)

c) łatwość nabycia alkoholu przez osoby młodociane lub nietrzeźwe

d) istnienie nielegalnego systemu sprzedaży alkoholu z przemytu lub z nielegalnej produkcji.

Objawy toksycznego działania alkoholu w zależności od jego stężenia we rwi

Stężenie w %

Objawy

0,3-0,5 0,5-0,7 0,7-2,0 2,0-3,0 3,0-4,0 >4,0

Zaburzenia koordynacji wzrokowo- ruchowej, zaburzenia zdolności do precyzyjnej analizy myślowej, zaburzenia równowagi, zaburzenia krytycyzmu, euforia ( stan wskazujący na spożycie alkoholu) Zaburzenia sprawności ruchowej, wzmożona pobudliwość, gadatliwość, obniżenie samokontroli i oceny możliwości Zaburzenia równowagi, obniżenie sprawności intelektualnej, wydłużenie czasu reakcji Zaburzenia mowy, zaburzenia w zachowaniu postawy pionowej, obniżenie kontroli zachowań, wzrost pobudliwości seksualnej, senność Obniżenie ciepłoty ciała, osłabienie (zanik) odruchów fizjologicznych ( głębokie upojenie alkoholowe) Zanik orientacji w zachodzących zdarzeniach, zaburzenia czynności układu krążenia i oddychania, sen narkotyczny, zejście śmiertelne ( ostatnia faza głębokiego upojenia alkoholowego)

Wzory picia alkoholu i ich konsekwencje:

Dwie perspektywy:

W praktyce oraz w teorii dotyczącej profilaktyki i rozwiązywania problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych od lat ścierają się dwa punkty widzenia: jeden ukierunkowany na jednostkę, a drugi ukierunkowany na środowisko społeczne

Obszary profilaktyki uzależnień i innych zachowań problemowych młodzieży:

Wykresy:

-Jeżeli chodzi o wykres dotyczący liczby ujawnionych kierujących pojazdami pod wpływem alkoholu obserwujemy spadek liczby osób tylko z roku 2000 na 2001, niestety po roku 2001 liczba osób prowadzących pod wpływem alkoholu nadal wzrasta.

-Natomiast jeżeli chodzi o liczbę wypadków spowodowanych przez osoby nietrzeźwe obserwujemy tendencję spadkową. Liczba nietrzeźwych kierowców spadła o ok. 3000.

Coraz częściej substancjami używanymi przez młodzież stają się:

przetwory konopi, czyli marihuana i haszysz. Wyniki badań ESPAD (Europejski program badań ankietowych w szkołach na temat używania alkoholu i narkotyków) wskazują, że około 1/3 populacji młodzieży w wieku 17 lat w Polsce używała tych substancji przynajmniej raz w życiu, a ok. 10% używa ich przynajmniej raz w miesiącu.

NARKOMANIA - jest stanem zatrucia okresowego lub chronicznego spowodowanym powtarzającym się przyjmowaniem narkotyków w postaci naturalnej lub syntetycznej

Podział według Światowej Organizacji Zdrowia [edytuj]

• Opiaty np. heroina, morfina

• Psychostymulanty np. amfetamina, metamfetamina

• Kokaina

• Marihuana i haszysz

• Halucynogeny np. DMT

• Psychodeliki np. LSD-25

• Środki lotne - kleje

• Leki uspokajające i barbiturany

• Nikotyna

• Alkohol

• Steroidy

.

Problem palenia tytoniu w Polsce

Niepokojącym zjawiskiem jest charakter nałogu polskich palaczy. Polacy palą dużo; mężczyźni średnio 20, a kobiety 14 papierosów dziennie. Około 50% polskich palaczy jest uzależnionych od nikotyny. Stałemu wydłużeniu ulega średni czas trwania nałogu, który dla mężczyzny wynosi 24 lata, a dla kobiety 19 lat. Niepokoi też czynne palenie tytoniu przez kobiety w okresie ciąży. Ocenia się, że około 30% przyszłych matek aktywnie pali tytoń. Nie mniej ważnym problemem zdrowotnym i społecznym jest bierne palenie.

Wpływ czynnego i biernego palenia na stan zdrowia

Dym tytoniowy zawiera ponad 4000 substancji chemicznych, z których większość została zidentyfikowana jako związki toksyczne, a blisko 60 jako związki o działaniu rakotwórczym. Najważniejsze składniki dymu tytoniowego: azot, dwutlenek węgla, wodór, argon, fenol, benzen, amoniak, chlorek winylu, nikotyna, ketony oraz aldehyd mrówkowy, pirydyny, tlenki azotu, lotne nitrozoaminy. Z biologicznego punktu widzenia najważniejszymi składnikami dymu tytoniowego są:

- substancje karcinogenne

- substancje drażniące

- tlenek węgla

- nikotyna

Konsekwencją zdrowotną rozpowszechnienia się palenia tytoniu na kuli ziemskiej jest wzrost zapadalności na choroby układu krążenia, a także umieralności z powodu tych chorób, jak również przewlekłych chorób układu oddechowego, nowotworów tytoniozależnych, wśród których pierwsze miejsce zajmują nowotwory płuc. Czynne palenie tytoniu powoduje zaburzenia płodności, zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, przejawiające się zaburzeniem dojrzewania komórki jajowej oraz wzrostem nieprawidłowych form i funkcji plemników.

Przykładowy program profilaktyki antynikotynowej

Cel główny:

• ochrona uczniów przed rozpoczęciem palenia;

• świadomość, że nikotyna - to środek uzależniający, a palenie papierosów prowadzi do nałogu;

• przygotowanie uczniów do podjęcia decyzji o niepaleniu papierosów;

• dostarczenie uczniom podstawowej wiedzy na temat nikotyny i jej oddziaływania na organizm człowieka.

---