WSPÓŁCZESNE TEORIE SOCJOLOGICZNE

WYKŁAD I 11.03.2007

1837 r. Saint Simone, który nauczał Comte'a, dowiedział się o pojęciu socjologii, narodziny dyscypliny naukowej socius (łac.) zbiorowy, społeczny, grupowy + logos idea, wiedza. Do tej daty mówi się o historii myśli społecznej, a po tej dacie o historii myśli socjologicznej . Nie oznacza to, że nikt przed Comtem nie używał pojęcia socjologia, nie zajmował się tematyka społeczną.

V w p. n. e - pierwsza refleksja nad człowiekiem.

Pierwszym socjologiem jest filozof Protagoras z miasta Abdeny, nie używał pojęcia socjologia. Filozofia zaczyna się 700 lat p. n. e. Pierwszą szkoła filozoficzną jest jońska filozofia przyrody (Tales z Miletu, Heraklit z Efezu, Anaksymander, Anaksymenes). Większość filozofów zajęło się arche (rdzeń, jądro) z którego jest zbudowany wszechświat.

Heraklit ogień, Tales woda.

PROTAGORAS „Miarą wszechrzeczy jest człowiek”

Jest to relatywizm humanistyczny. Od słowa relatio- odnoszę do, a pogląd który sytuuje człowieka w centrum świata antropocentryzm

Epeiron bezkres

Sofiści z porządku filozoficznego powstał świat. Protagoras odnosił wszystkie rzeczy na świecie do człowieka. Człowiek jest rdzeniem świata.

SOKRATES intelektualizm etyczny.

O wartości człowieka, o jego cnocie (arete) decyduje wiedza. Po raz pierwszy w historii europejskiej filozofii pojawiła się sprawa cnoty (arete), pomnażania wiedzy. Pierwsza pochwała wiedzy. Im więcej człowiek wie, tym jest bardziej etyczny. Krytyk demokracji. Poglądy Sokratesa nazywają się intelektualizmem etycznym. Pierwszy mówił o roli dialogu społecznego.

PLATON

Pierwszy raz stworzono typ idealnego społeczeństwa (polis). Nikt przed nim nie zrobił takiego eksperymentu myślowego. Państwo idealne powinno liczyć 7!, czyli 5040 mieszkańców. Państwo idealne (typ idealny) złożone było z 4 hierarchicznych klas społecznych. Na czele państwa stać powinni filozofowie (ten który kocha mądrość) dał początek, temu co w WTS nosi miano SOFOKRACJI (władza ludzi mądrych). Drugie miejsce w hierarchii mieli wojownicy, którzy chronili władzę filozofów. Piętro niżej byli rzemieślnicy (w tym medycy). 4 miejsce to rolnicy. Poza nawiasem była grupa niewolników („gadające narzędzia”), kobiet („naczynia nieczyste”). Platon po raz pierwszy próbował wcielić swój typ idealny w życie.

ARYSTOTELES ze STAGINY

Uczeń Platona, pojęcie społeczeństwa obywatelskiego, użył pojęcia społeczeństwa obywatelskiego (koione polityke), czyli takie, które oparte jest na tolerancji, otwartym, pluralistycznym i podmiotowym. Próbował znaleźć idealny ustrój polityczny. Nie był miłośnikiem demokracji. Filozofowie powinni pełnić w demokracji najwyższe role, a jest ona rządami ludu czyli motłochu.

Stworzył pojęcie politei, jako idealnego ustroju politycznego.

JEZUS CHRYSTUS

Twórca etyki uniwersalnej wcześniej świat dzielił się na Rzymian i barbarzyńców. Uniwersalna etyka oznacza, że Chrystus po raz pierwszy w historii odstąpił od różnych etyk, traktował wszystkich w kategoriach miłości. Zasłużony dla socjologii myśliciel. Fundamentalne znaczenie dla kategorii społeczeństwa.

UNIWERSALIZM contra PARTYKULARYZM

Otwarta wąska, zamknięta orientacja na swój niewielki własny świat

ŚW. AUGUSTYN z HIPPONY (IV w), ŚW. TOMASZ z AKWINU (XIII)

Podzielili świat na państwo ziemskie (civitas terrana) i państwo świeckie (civitas dei). Hierarchiczność to uporządkowanie ludzi, równi są wobec Boga, na ziemi ta nierówność majątkowa, statusowa jest naturalna (później, teoria stratyfikacji, czyli uwarstwienie społeczeństwa Davies, Moore, teoria stratyfikacji czyli uwarstwienia społeczeństwa, że całe społeczeństwo przypomina trójkąt podzielony na trzy nierówne części: 60% warstwę niższą, 30% warstwę średnią i 10% warstwę niższą). Stabilizatorem hierarchii jest klasa średnia. Oprócz rozdzielenia ziemskiego i boskiego świata, hierarchiczności, pierwszy raz użyto pojęcia wspólnotowości. Teraz kontynuują idee wspólnoty św. Augustyna, nazywani komunitarianami (łac. Komunia wspólnota). Bez odtworzenia nowych plemion, czas wzorca do wspólnot (neoplemienność) prof. Amitai Etzioni. Św. Tomasz rozwinął teorię prostytucji, debata o prostytucji.

3 sposoby społeczno-politycznego traktowania prostytucji:

- system abolicyjny (abolicio uwalniam) nie karana

- system reglamentacyjny - nie karana, ale traktowana jako zawód

- system punitywny - karzący, zakazana, a w skrajnych przypadkach karana śmiercią.

Jak Bóg może pozwolić na to, aby działo się tyle niegodziwości ? dylemat teodycei chrześcijańskiej.

Wszystkie społeczeństwa są hierarchiczne. Różne są statusy mieszkańców państwa ziemskiego (zwłaszcza majątkowe). Człowiek jeśli spotka go łaska, może dojść do państwa bożego jeśli będzie żyć godnie.

JOHN LOCKE, THOMAS HOBBES XVII w

Rozpoczęli debatę czy człowiek jest istotą dobrą, rozumną, przyjazną, racjonalną czy nierozumną, nieracjonalną, agresywną.

Locke wprowadził termin empieria doświadczenie. Człowiek rodzi się jako tabula rasa, czyli biała tablica, którą życie poprzez doświadczenie krok po kroku zapisuje. Człowiek jest istotą rozumną, racjonalną, przyjazną. Rozum pozwala odróżnić dobro od zła. Człowiek jest istotą skłonną do zachowań konsyliadiacyjnych (pojednawczych). Od tej pory filozofię Johna Locka nazywa się empiryzmem angielskim. Myśl jego utorowała drogę koncepcjom racjonalistycznym, ufają rozumowi człowieka (Marksizm).

HOBBES

„Homo domini lapus est” człowiek człowiekowi wilkiem. Powiedział, że człowiek jest istotą nierozumną, agresywną, nieracjonalną. Żeby nie zabić innych człowiek nawiązuje różnego rodzaju umowy, a przede wszystkim powołuje państwo jako regulator tych stosunków. Państwo te wilcze instynkty ma okiełznać. Myśl Hobbesa o wojnie każdego z każdym dała przesłanki nurtom elitystycznym (odnosi się do władzy politycznej polis), a elitaryzm odnosi się do uczestnictwa w kulturze wysokiej.

Stan natury to wg Hobbesa wojna każdego z każdym (bellum omnium contra omnes), co wynika bezpośrednio z faktu, że każdy człowiek jest z natury egoistą. Przy braku zewnętrznych autorytetów, w sytuacji gdy pozornie wszyscy są wolni, ludzie zaczynają z sobą walczyć co powoduje, że zamiast korzystać z wolności każdy musi cały czas koncentrować się na przetrwaniu. Między wolnością a przetrwaniem istnieje zatem stały, nierozwiązywalny konflikt. W doktrynie Hobbesa wolność określana jest jako brak zewnętrznych przeszkód w osiąganiu celów. Wolność człowieka polega na tym, iż nikt nie powstrzymuje jego działań.

Skoro biologia nie czyni jednostki zdolną do społecznego współżycia, naturalny dla niej może być tylko brak społecznych więzi. Stan naturalny nie jest jednak okresem pełnej atomizacji jednostek. Jeśli istota aspołeczna w drodze rozumowania kreuje więzi społeczne uzyskując bezpieczeństwo dla siebie i innych, trudno jednoznacznie naturę ludzką i egoizm oceniać w kategoriach dobra i zła, co narzuca porównania z doktryną Stirnera. Człowiek według Hobbesa postawiony zostaje przed dramatycznym wyborem. Musi opowiedzieć się albo za bezpieczeństwem i jednocześnie za absolutną podległością, albo za nieograniczoną wolnością i anarchią, oraz związanym z nimi ciągłym zagrożeniem dla jego życia.

Hobbesowska wiedza o człowieku ma mechanistyczny charakter co wymusza porównania z koncepcjami La Mettrie. Ponadto Hobbes opowiadał się za uznaniem determinizmu. Wszystkie ludzkie działania są, jego zdaniem, zdeterminowane, konieczne, tzn. możliwe do przyczynowego wyjaśnienia.

3 przedstawicieli elityzmu klasycznego (spadkobiercy T. Hobbse'a):

V. PARETO

G. MOSCA KRĄŻENIE ELIT, ELITYŚCI, SPIŻOWE PRAWO OLIGARCHII

R. MICHAELS

ELITYZM:

1. ZAŁOŻENIA:

ŚWIAT SPOŁECZNY PODZIELONY NA 2 KATEGORIE:

• -ELITY

• - MASY LUDU (MOTŁOCH „MOB”)

Człowiek jest istotą nieracjonalna, agresywną. Tylko nieliczni ludzie są istotami racjonalnymi i rozumnymi. Tę nieliczną grupę nazwali elitą polityczną lub elitą władzy. W każdym społeczeństwie jest elita rozumna i nierozumne masy. Historia wszystkich społeczeństw to cmentarzysko elit i arystokracji, to idea krążących elit.

Wszystkie elity władzy cechują się 3 literami C:

Conspiracy - poufność, skrytość

Coherence - zwartość, spójność

Consciounes - samoświadomość, uprzywilejowanie.

To że ludzie mają władzę sprawia, że są zwarci. Samoświadomość jestem w elicie, czerpie profity.

2. TYLKO CZŁONKOWIE ELIT I TYLKO ONIOBDARZENI SĄ RACJONALNOŚCIĄ, LOGICZNOŚCIĄ.

V. PARETO: LOGICZNE DZIAŁANIE, TO TAKIE KTÓRE STANOWI CEL, DO JEGO OSIĄGNIĘCIA WYBIERA ROZUMNE ŚRODKI .

WIĘKSZOŚĆ LUDZI NIE POSIADA TEJ ZDOLNOŚCI.

3. NAJCENNIEJSZYM DOBREM RZADKIM, JEST WŁADZA POLITYCZNA.

4. TOCZY SIĘ GRA O DOBRA RZADKIE O SUMIE ZEROWEJ. POLEGA NA TYM, ŻE WYGRANA JEDNEGO PARTNERA OZNACZA SYMETRYCZNĄ PORAŻKĘ DRUGIEGO PARTNERA. JAK JEDNI MAJĄ WŁADZĘ, TO DRUDZY SĄ JEJ POZBAWIENI.

WYKŁAD II 26.03.2007

MAX WEBER XI, XX w 1920 zm

CONUBIUM MAŁŻEŃSTWO dla trwałości grupy małżeństwa wewnątrz grup, wspólnota łoża małżeńskiego, utrwala obieg wśród elit, nie zachodzą mezalianse pomiędzy elitami i klasami niższymi.

COMENSALIZM WSPÓŁBIESIADOWANIE nie tylko żenią się między sobą, ale i obcują ze sobą w czasie wolnym. Dzielenie dóbr między członków elit.

Elity władzy i elity szerzej są endogamicznymi grupami dziedziczenia (zamknięte ekskluzywne, ekskluzja wykluczać się) endogamia-ekskluzja

Egzogamia-inkluzja.

Elita o postawach egospołecznych- mafia to „brudny kapitał społeczny” - dirty capital J. Coleman.

Kapitał ludzki odnosi się do pojedynczego człowieka symbolem jest wiedza, umysł, zdrowie, gotowość do współpracy z innymi.

Kapitał społeczny (ponadjednostkowy) symbol, zaufanie społeczne lub jego brak. Przejrzystość biznesowa jest elementem kapitału gospodarczego. W wymiarze korupcyjnym pomiarem kapitału zajmuje się Transparenty International w Berlinie. Ceram publikuje raport o korupcji. CPI - wskaźnik postrzegania korupcji. W tym badaniu posługuje się skalą od 1 do 10.

1 to całkowite skorumpowanie. 10 wysoki kapitał społeczny nie ma korupcji. Mniej niż 5 kraj głębokiej lub galopującej korupcji. Polska od 10 lat utrzymuje się poniżej.

Przodujące kraje to Finlandia, Szwecja, Nowa Zelandia, Dania.

Brudny kapitał - wszystkie cechy elity mogą pojawić się w różnych grupach o mafijnym charakterze (Alejandro Portes).

Amoralny familizm - pojęcie wprowadził Banfield, który odkrył, że są kapitały spożytkowane na rzecz mafii.

Co eltyści wnieśli do nauki?

• PARETO - reguła 20 DO 80 (20% LUDZI POSIADA 80% BOGACTWA, 20% elity 80% mas). Uniwersalizacja pojęcia elity. W każdym wymiarze (na każdym etapie) życia społecznego są elity. Wprowadził dwa pojęcia:

Residua (instynkty) elita z rezyduą (utrwalenie) i derywacja (zapożyczam, przejmuję coś. Sposób uprawomocnienia władzy przez elitę, legitymizacja).

Elity lisów i elita lwów.

Lisów - instynkt sprytu

Lwów - instynkt siły

Elita jeży - zrobią ruch.

Przewaga 3 sektora gospodarki oznacza istnienie społeczeństwa postindustrialnego.

Liniowość do 1 przed 2 do 3 szczebla.

W.W. ROSTOW

5 SZCZEBLI ROZWOJU:

1- TRADITIONAL SOCIETY

2- PRE-CONDITIONS TAKE-OFF (WSTĘPNE WARUNKI DO STARTU)

3- TAKE-OFF START

4- DRIVE TO NATURITY

5- NIGHT MASS SOCIETY

EWOLUCJONIZM- mozolny rozwój, przeciwnie do rewolucji.

„Żabi skok” - frog lip - pewne społeczeństwo przeskoczy jakiś etap rozwoju np. z 1 na 3 szczebel np. Kuwejt, Japonia, Korea.

Teoria modernizacji opisuje zmianę od społeczeństw tradycyjnych do nowoczesnych.

CECHY OSOBOWOŚCI NOWOCZESNEJ:

Poziom potrzeby osiągania. D.C. McClelland. 1951r badania teorii modernizacji, to czy człowiek jest nowoczesny nie zależy od jego potrzeby osiągania ? - need of acivement, im wyższy tym, człowiek bardziej nowoczesny, stan człowieka skierowanego na sukces zawodowy i życiowy. Potrzeba osiągnięć, potrzeba hubryzmu, potrzeba kratyzmu.

POTRZEBA OSIĄGNIĘĆ:

Hubris - pycha, która wywołuje gniew bogów. Pragnienie bycia najlepszym w jakiejś dziedzinie z zachowaniem pewnych zasad etycznych.

Transgressio - przekraczanie (poza własne słabości), analiza SWOT.

Cztery elementy S- siły, atuty, W- weak, słabości, O- oportunity- szanse, nadzieje, T- trouble, zagrożenia.

Kratos- władza, władczość, być krytycznym tzn. być przekonanym do swoich racji, że narzuca go innym.

Twórczy nonkonformizm

Nonkonformizm- zdolność do powiedzenia nie, asertywność, prometejski- prospołeczny, nietwórczy nonkonformizm natomiast oznacza egocentryczny, nonkonformizm jest motorem zmian.

WYKŁAD III 15.04.2007

KAROL MARKS

Kontynuator J. Locka (racjonalizm)

Engels miał firmę kapitalistyczną.

Historia dotychczasowych społeczeństw jest historią walk klasowych.

Byli ewolucjonistami, uważali, że społeczeństwa rozwijają się ewolucyjnie, czyli powoli. Od czasu do czasu zdarzają się rewolucje. Ewolucja zaczyna się od wspólnoty pierwotnej, która przechodzi w formację antyczną, starogermańską, azjatycką. Te postacie łączą się w feudalizm. Potem przechodzą w kapitalizm. Kończą się komunizmem. We wspólnocie pierwotnej ludzie wytwarzali, tyle ile wystarczało do przetrwania. Każda osoba musiała pracować.

Jest twórcą teorii konfliktu klasowego. Uważał, że w każdym etapie, zawsze występowały dwie klasy i zawsze prowadziły ze sobą walkę.

Wymienił następujące formacje społeczno-ekonomiczne:

1. WSPÓLNOTA PIERWOTNA ( w opisie wspólnoty pierwotnej popełnił błąd).

Polegała na tym, że ludzie razem pracowali, razem dzielili owoce swojej pracy, tak aby wspólnota mogła przetrwać. Nazywał to KOMUNIZMEM PIERWOTNYM. Były to gospodarki przetrwania (ludzie produkują tyle, ile jest im niezbędne do przetrwania). Jeśli jest czegoś za dużo, albo przejadają, albo niszczą, albo zostawiają na użytek bogom.

Początek końca zaczął się, gdy społeczeństwo wyprodukowało nadwyżkę i ktoś ją przejął, prawdopodobnie szamani, lub inni ludzie o nadzwyczajnych zdolnościach. Oni powołali państwo i wojsko mające ich chronić. Zaczęły się wyłaniać kolejne formacje oparte na konflikcie klasowym

1. Formacja antyczna (helleńska, grecka) -niewolnicy właściciele niewolników. Powstanie Spartakusa to była pierwsza rewolucja. która musi się powtórzyć w XIX lub w XX w.

2. N terenach dzisiejszych Chin ukształtowała się formacja Azjatycka. Największym dobrem była woda i kanały irygacyjne. Nazywana czasami (prof., Kula) formacją hydrauliczną.

3. Formacja starogermańska - ziemia była najważniejszą wartością, ludzie dzielili się na tych którzy ziemię posiadali lub uprawiali)

Konflikt społeczny (klasowy) jest kluczowym czynnikiem zmian w każdym społeczeństwie. Tam gdzie jest konflikt klasowy tam jest rozwój. W każdej formacji społeczno-ekonomicznej (stadium rozwoju społeczno-ekonomicznego) konflikt rozgrywa się między dwiema kluczowymi klasami posiadających i tych, którzy nie posiadają.

Kryterium ekonomiczne uznał za klucz do zrozumienia podziałów społecznych.

2. FEUDALIZM

Ziemie największym dobrem, dwie nienawidzące się klasy chłopi i feudałowie. Marksa interesowały nawet ruchy chłopskie Jakuba Szeli. Historia socjologii pokazuje na zjawisko DŁUGIEGO TRWANIA (F.P. Braudel), to co dzisiaj jest w społeczeństwie obserwowane przez pryzmat dalekiej historii (historyczna szkoła francuska). Do dzisiaj socjologowie opisują jak odtwarzają się granice zaborów.

W feudalizmie walczyli ze sobą chłopi i feudałowie.

3. KAPITALIZM - najważniejszy

Wyróżniał 2 klasy:

- burżuazja (franc. Burżua mieszczanin) właściciele środków produkcji (fabryk i narzędzi, oraz kapitału)

- proletariat- robotnicy, ci którzy poza własnymi rękami nic nie posiadają.

Wyzysk proletariuszy będzie tak nieludzki, że w najlepiej rozwiniętych. Państwach europy wybuchnie wielka rewolucja. Wybuchła, ale w najbiedniejszym w Rosji w 1917 r.

Robotnicy dokonają rewolucji aby przywrócić komunizm nowoczesnej wersji wspólnotowości. Nawet wspólnota żon, dzieci itp. Rewolucja musi znieść rodzinę, która jest anachroniczna. W komunizmie miało nastąpić wspólnotowe podejście do pracy i podziału, ale każdemu wg potrzeb.

FAZY KAPITALIZMU:

-faza tezauryzacji - (tezaurus, skarb) pieniądze pochodzące z rabunku, gromadzenie kapitału początkowego do rozwoju kapitalizmu.

-faza merkantylna- faza kapitalizmu handlowego, handel międzynarodowy źródłem kapitału.

-faza wolnej konkurencji - zaczynająca się od rewolucji przemysłowej.

-faza kapitalizmu (dopisana przez Lenina) - zamykająca kapitalizm.

Pomiędzy komunizmem a kapitalizmem, etap rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego. Istnieją klasy nieantagonistyczne, ustaje walka klas. Są klasy, ale nie ma walki klas. Sojusz robotniczo-chłopski. Inteligencja pracująca jako dopełnienie oraz kler. Wszystkie te grupy nie są ze sobą w konflikcie. Proletariat jest nośnikiem wizji cywilizacyjnych, dzięki niemu kraj się rozwija. Socjalizm na Kubie, Korea Płn.

Marks opisał rozwój społeczeństwa nie tylko poprzez formułę konfliktu, ale wskazał 4 jego parametry rozwoju:

1. Konwergentny - łac. Convergere - upodabniam się. Proces upodabniania się. Wszystkie kraje krok po kroku będą realizować założenia i koniec końców wszystkie dokonają konwergencji i osiągną komunizm.

2. Stadialny (szczeblowy) - wspinanie się z formacji do formacji

3. Liniowy - liniowość oznacza , że wszystkie społeczeństwa mają zbliżony schemat rozwojowy, podobną linię.

4. Ewolucyjny - dokonuje się powoli, mozolnie w tzw. cyklach sekularnych (100 letnich). Od czasu do czasu zostanie on zakłócony i pojawią się rewolucje.

Myśl Marksa spotkała się z krytyką Kościoła, w tym rzymsko-katolickiego, który przedstawił swoją koncepcję, w wielu aspektach analogiczną. Kościół ustami jezuity francuskiego T. de Chardin (SJ) dał filozoficzną i socjologiczną odpowiedź na cała filozofię i socjologię K. Marksa.

Miłość jest przyczyną rozwoju w 4 postaciach:

• Miłość seksualna.

• Miłość społecznościowa - do innych ludzi, pojawi się wspólnota oparta na miłości do drugiego człowieka, nie skupiona wokół pracy a wokół wartości, nazwał ją NEOGENEZĄ (grec. neos wspólnota).

• Miłość kosmiczna - do otaczającego kosmosu, zapowiedź postaw ekologicznych.

• Miłość omegalna - zorientowana na Boga.

Największy rozwój będzie wtedy, kiedy nastąpi faza miłości bliźniego ogólnoświatowej. Drzewo, zwierzę to kategorie kulturowe, dary Boga.

WYKŁAD IV 29.04.2007

De Chardin był odpowiednikiem Marksa, łączyły ich 4 elementy podobne spojrzenia na rozwój świata:

1. Obaj byli zwolennikami ewolucji społecznej - rozwój społeczny w długiej perspektywie.

2. Zakładali stadialny rozwój (szczeblowy rozwój).

3. Zakładali rozwój liniowy- wszystkie społeczeństwa przechodzą wzdłuż pewnej linii.

4. Zakładali rozwój konwergentny- rozwój jest ujednolicający, upodabniający.

Proktologia- nauka o początku, o inicjalnym etapie czegoś.

Eschatologia- nauka o końcu, schyłku, zmierzchu.

Miał wielkie ambicje zbudowania schematu od powstania świata do końca życia społecznego. Wymienił etapy ewolucji światowej:

1. kosmogeneza- kosmos powstał z wiecznej pramaterii (ostry sprzeciw Kościoła)

2. geogeneza- powstanie ziemi

3. biogeneza- powstanie pierwszych form życia

4. antropogeneza- pojawienie się człowieka

5. noogeneza- wspólnota świata społecznego. Celem rozwoju Kościoła jest utworzenie światowej cywilizacji wspólnotowej opartej na miłości bliźniego. Uważał, że sensem wspólnotowości jest miłość, współrefleksja- współmyślenie

6. chrystogeneza- ponowne zstąpienie Jezusa na ziemi

7. teogeneza- jeżeli będzie wspólnota miłości nastąpi paruzja, wtedy nastąpi zespolenie się z Bogiem

De Chardin był przekonany, że w zdarzeniach społecznych dominuje regres społeczny. Działania człowieka dokonują raczej regres niż postęp.

Teodycea chrześcijańska jak to możliwe, że skoro Bóg wytworzył świat tyle na nim jest grzechu.

Ambicje jak Marks zbudowanie prawa społecznego:

• Marks wprowadził stwierdzenie, że byt określa świadomość (w zależności od ilości dóbr kształtuje się spojrzenie na świat) Prawo złożoności świadomości, ludzki umysł kreuje byt poszczególnego człowieka.

Oboje mają rację. Pozycja ekonomiczna rzutuje na to, co ma się w głowie, biedny nie rozumie bogatego i odwrotnie. Świadomość buduje byt.

W 1951 r. D.C Mclelland.

Społeczeństwo osiągające. Włączył się do sporu czy głowa rzutuje na byt. Badania nad potrzebą osiągania. Pokazał, że los człowieka sukces życiowy i zawodowy zależą od stanu umysłu człowieka. Potrzeba transgresji, przekraczania ograniczeń.

EMILE DURKHEIM (ZM. 1917 R.)

Podjął spór czy świat społeczny lepiej opisuje psychologizm czy socjologizm. Czy bardziej użyteczny jest holizm ontologiczny czy indywidualizm?

Nie psychologizm (opisywać społeczeństwo poprzez przeżycia pojedynczego człowieka) tylko socjologizm (społeczeństwo nie jest redukowalne do jednostek do psyche ma duszę, świadomość zbiorową).

Próba tłumaczenia zjawisk poprzez duże agregaty społeczne nie poprzez jednostki socjologiczne. Społeczeństwa, żadnej grupy społecznej (małej czy dużej) nie da się opisać poprzez opis członków tej grupy. Grupa społeczna jest nieredukowalna do tworzących je jednostek. Każda grupa to zbiór jednostek oraz coś co nazywał „ świadomością zbiorową”.

Dobry socjolog bada fakty społeczne jak rzeczy. Socjolog musi zachować dystans poglądu, wyjść na zewnątrz, wobec badanych faktów społecznych. Ten zdystansowany ogląd nazwano później podejściem etycznym (drugie podejście, od którego się dystansował nazwano podejściem empatycznym, wczuwającym się). Nawoływał do odrzucenia wszelkich uprzedzeń.

Socjologiczne opisywanie samobójstwa.

W 1897 r. Durkheim napisał książkę „Samobójstwo” powszechnie uważa się, że ta książka dała początek suicydologii (nauka o samobójstwie) łączy elementy psychologii, socjologii, pedagogiki i etyki.

Socjologia miała zajmować się społecznym kontekstem samobójstwa, problemem więzi społecznej (solidarności), integracji społecznej. Pedagogika uczenia do życia nie do śmierci. Etyka: dopuszczalność czy niedopuszczalność samobójstwa. Podstawowym pytaniem jest czy człowiek może przerwać życie czy nie?

A. Schopenhauer samobójstwo to odwaga. Psychologia zajmuje się profilem psychologicznym samobójcy. Skorelował samobójstwa z więzią, religijną integracją.

Im wyższy poziom więzi, integracji społecznej tym niższy poziom samobójstw. Im niższa więź społeczna (im wyższa dezintegracja społeczna) tym akty samobójstwa są częstsze. Najmniej samobójstw notuje się w gminach żydowskich, gdzie jest duża integracja, skupienie wokół religii.

Każdy fakt społeczny należy badać jak rzecz. Badacz wchodzi pod „prysznic”, który zmywa z niego uprzedzenia, stereotypy, przekonania przedwczesne. Oczyszczony patrzy z obiektywizmem na samobójstwo i opisuje jak rzeczy: chłodno z dystansem.

Są 4 typy samobójstw:

1. egoistyczne- człowiek więzi z innymi czuje się społecznie zbędny, niepotrzebny.

2. altruistyczne- człowiek czuje się tak związany ze społeczeństwem, że jest gotów na popełnienie dla niego samobójstwa

3. anomiczne anomos- zaprzeczenie reguły stan rozpadu lub rozkładu normy, zasad, autorytetów, rozpadają się a nowe dopiero się rodzą. Jedna dobrze nie upadło a drugie jeszcze się nie narodziło.

4. fatalistyczne- fatale los, przeznaczenie. Człowiek jest przekonany, że powinien popełnić akt samobójstwa, bo tak jest mu przeznaczone, bo tak chcą siły nadprzyrodzone.

WYKŁAD V 13.05.2007

Anomia łac. A- nie nomos- reguła

Anomia- stan załamania, rozpadu, zachwiania norm.

Załamanie systemu społecznego i postępujący czas narodzin nowego systemu.

Akty samobójcze należy wiązać z poziomem integracji lub dezintegracji społeczeństwa. W warunkach polskich dominują samobójstwa egoistyczne.

SZKOŁA CHICAGOWSKA nazywana także:

Ekologia ludzka, ekologia społeczna, neodarwinizm, szkoła Parka (ROBERT EZRA)

Powstała na uniwersytecie w Chicago w 1915 r.

Chicago - ”laboratorium społeczne”

1714 opisali pod szyldem „street korner society”

Wrócili do ekologii w sensie starogreckim oikos dom (przestrzeń) lub miejsce w którym można żyć i pracować.

Zajmowali się miastem, bo będzie ono kluczowym elementem życia społecznego.

III piętra ekologii:

- fitoekologia

- zooekologia

- ekologia ludzka

WYKŁAD VI 27.05.2007

1

---