M A K R O E K O N O M I A

WYKŁAD 1

26.02.2005

Podręczniki:

*Begg

*Milewski

*Caban

*Nasiłowki

Czym zajmuje się makroekonomia?

- bezrobocie

- wzrost gospodarczy

- państwo

DWA PODEJŚCIA

• '30 lata - Teoria stworzona przez J.M. Keynes'a - ogromny nacisk na państwo i jego zadania w sferze gosp.

• NEOLIBERALNE, NEOKLASYCZNE - nawiązują do klasyków ekonomii, nacisk na ograniczenie roli państwa, zwiększenie roli rynku.

OKRĘŻNY RUCH KAPITAŁU

SAY - twierdził, że kryzysów gosp. nie ma. Każda podaż tworzy popyt i na odwrót.

GŁÓWNE GRUPY DOCHODU PAŃSTWA

1. Podatki

1. Bezpośrednie - nakładane na dochody (spadki, darowizny) i majątek (nieruchomości).

2. Pośrednie - płacone za pośrednictwem ceny (VAT - podatek od wartości dodanej, akcyza, cło, podatek od luksusu).

2. Opłaty i kary (wymiany dokumentów, znaczki skarbowe itp.)

3. Dochód z tytułu własności państwa

- zyski z przedsiębiorstw państwowych,

- lasy, rzeki, morza, drogi, za przelot nad Polską…

WYDATKI PAŃSTWA

1. Wydatki na zakup dóbr i usług ( szkolnictwo, służba zdrowia, wojsko)

2. Płatności transferowe - są to takie świadczenia ze strony państwa, które w zamian nie wymagają żadnych innych świadczeń. (zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki socjalne, renty, emerytury). * ważny moment przyznania świadczenia.

METODY DO OBLICZANIA ILOŚCI DÓBR I USŁUG

1. Sumujemy wartość czynników produkcji (wytwórczych) KZP (sumujemy koszty produkcji)

2. Sumujemy dochody gosp. domowych w skali całego kraju

3. Sumujemy wydatki

3 GŁÓWNE MIERNIKI

1. PKB ( GDP - Gross Domestic Product)

1. liczony w cenach czynników wytwórczych

2. liczony w cenach rynkowych ( jest większy o wartość podatków pośrednich).

1. Jest miarą produkcji wytworzonej na terenie danego kraju przez czynniki produkcji będące własnością zarówno danego kraju jak i zagranicy.(Polska)

2. Suma dochodów z czynników produkcji ulokowanych na terenie danego kraju niezależnie od tego czyją są własnością.

2. PNB ( GNP - Gross National Product)

PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności zagranicą

• Jest miarą produkcji wytworzoną przez czynniki produkcji będące własnością danego kraju niezależnie od miejsca ich lokalizacji. (Japonia)

• Suma dochodów wypracowanych przez czynniki wytwórcze będące własnością danego narodu niezależnie od miejsca ich lokalizacji.

3. PNN ( NNP - Net National Product) - Dochód Narodowy ( National Incant)

Dochód Narodowy Netto

• Produkt narodowy brutto minus amortyzacja środków trwałych.

PROBLEMY ( PKB, PNB)

1. Niemożliwość wyceny czasu wolnego

2. Ilość ludności

3. Wartości dodanej VAT

4. Wyróżnienia dóbr pośrednich i finalnych.

Wartość dodana - Wartość czynników produkcji dokładana na każdym kolejnym etapie produkcji.

Dobra finalne - dostarczone ostatecznemu odbiorcy (dobra konsumpcyjne - dla gospodarstw domowych, dobra inwestycyjne - dla przedsiębiorstw).

MIERNIK DOBROBYTU EKONOMICZNEGO NETTO

*DEN

- Próbuje się w tym mierniku uwzględnić te zjawiska (wielkość produkcji szarej strefy…), które się nie brało pod uwagę w PKB, PNB i PNN.

- Odjąć plagi przemysłu np. zanieczyszczenie środowiska.

WYKŁAD 2

12.03.2005

DETERMINANTY DOCHODU NARODOWEGO

(czynniki, od których zależy wielkość, czynniki warunkujące)

Podejścia

I Podejście podażowe

Szkoła klasyczna ekonomii.

Im więcej czynników produkcji tym większy dochód narodowy.

PRODUKCJA POTENCJALNA

Taka wielkość produkcji, która zostałaby wytworzona przy pełnym zaangażowaniu czynników produkcji.

II J.M. KEYNES

Stworzył szkołę popytową.

Jego główne dzieło „Ogólna teoria zatrudnienia procentu i pieniądza” - 1936r

Twierdził on, że o poziomie dochodu narodowego przesądza poziom potytu globalnego tzn. popytu konsumpcyjnego zgłaszanego przez gospodarstwo domowe oraz popytu inwestycyjnego zgłaszanego przez przedsiębiorstwa.

*Im większy popyt zgłasza społeczeństwo tym więcej będą produkować przedsiębiorstwa, czyli wzrośnie dochód narodowy.

ZAŁOŻENIA KEYNES'a

1. W gospodarce istnieją wolne, niewykorzystane zasoby czynników produkcji. (niewykorzystana praca-bezrobocie)

2. Analiza dotyczy krótkiego okresu. (nie zachodzą większe zmiany w technologii)

3. Stałość cen i płac.

POPYT GOSPODARSTW DOMOWYCH - funkcja konsumpcji, funkcja oszczędności.





POPYT AUTONOMICZNY

Jest to popyt zgłaszany przez gospodarstwo domowe przy każdym poziomie dochodu rozporządzalnego nawet przy dochodzie równym zero. Minimalna wielkość popytu.

DOCHÓD ROZPORZĄDZALNY - ROZPORZĄDZALNE DOCHODY OSOBISTE

Są to dochody uzyskiwane przez gospodarstwo domowe od przedsiębiorstw pomniejszone o podatki bezpośrednie i powiększone o płatności transferowe (od państwa).

Inaczej - jest to dochód, który gospodarstwo domowe może przeznaczyć albo na konsumpcję albo na oszczędności.

KSK KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO KONSUMPCJI

[0;1]

Określa ona, jaką część każdej dodatkowo uzyskanej jednostki dochodu społeczeństwo jest w stanie przeznaczyć na konsumpcję.

Dodatkowa jednostka dochodu - konsumpcja, oszczędność, albo konsumpcja i oszczędność.

Każda dodatkowa jednostka zostanie skonsumowana-0,7- a 0,3 zostanie zaoszczędzone.

KSO KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO OSZCZĘDZANIA

Określa ona ile z każdej dodatkowej zarobionej ( otrzymanej) jednostki dochodu społeczeństwo jest skłonne przeznaczyć na oszczędności.

KSK + KSO = 1

FUNKCJA POPYTU INWESTYCYJNEGO - stały





FUNKCJA POPYTU GLOBALNEGO









To zjawisko Keynes określił jako MNOŻNIK INWESTYCYJNY





KEYNES postulował:

Państwo powinno angażować się w zwiększenie popytu globalnego.

PARADOKS ZAPOBIEGLIWOŚCI

Polega on na tym, że im bardziej jesteśmy oszczędności (zapobiegliwi) mniej skłonni do wydawania w teraźniejszości tym w przyszłości nasze dochody będą mniejsze.

PAŃSTWO

Geogr. - obszar ograniczony granicami, zamieszkały przez ludność.

Trój władza

• Ustawodawcza - parlament

• Wykonawcza - rząd, org. samorządu lokalnego

• Sądownicza - władza sądownicza

Doktryna - Lassie fair (nocny stróż) - państwo nocnego stróża.

- tradycyjna funkcja państwa - ład i bezpieczeństwo wew. Państwa i na zewn.

POLITYKA PROTEKCJI CELNEJ

• Stosowały ją kraje Europy kontynentalnej - Francja, Niemcy

• Wysokie cła

XX w

* New Deal (Nowy porządek)

- USA '30 lata przez prezydenta Roosevelt'a.

- Rząd niemiecki '33 lata Hitler - szeroki program ( budował drogi, lotniska - przygotowane dla wojsk)

- Polska międzywojenna - Eugeniusz Kwiatkowski - dwa projekty:

• Budowa portu w Gdyni

• Budowa COP'u (Centralny Okręg Przemysłowy) Wisła - San

WIELKI KRYZYS

1929r - spowodował w wysoko rozwiniętych państwach wzrost bezrobocia powyżej 30%

1925r- ZSRR - NEP - System Gospodarki Socjalistycznej ( w przemyśle ciężkim - kopalnie, huty).

FUNKCJE EKONOMICZNE PAŃSTWA

1. Funkcja tworzenia ładu prawnego

2. Funkcja lokacyjna

3. Funkcja redystrybucyjna

4. Funkcja stabilizacyjna

1. Funkcja tworzenia ładu prawnego

1. Problem własności ( państwo określa, kto jest właścicielem środków produkcji, kto może być, określa prawa i obowiązki tej grupy osób; kto może prowadzić, otwierać działalność gospodarczą - licencje, koncesje)

2. Prawa i obowiązki w relacji pracownik - pracodawca

3. Określa normy jakościowe dotyczące produkcji

2. Funkcja alokacyjna

Państwo przy pomocy wszystkich dostępnych mu instrumentów polityki próbuje wpływać na optymalną z punktu widzenia jego długookresowych celów alokacje czynników wytwórczych (kapitały, prace)

DWIE GRUPY

• Może dokonywać alokacji w sposób bezpośredni (głównie przedsiębiorstwa państwowe).

• Może dokonywać alokacji w sposób pośredni wykorzystując do tego celu głównie instrumenty polityki fiskalnej i polityki pieniężnej.

3. Funkcja redystrybucyjna

Państwo próbuje zlikwidować niesprawiedliwości w podziale dochodu narodowego bądź zmniejszyć dysproporcje dochodowe.

4. Funkcja stabilizacyjna

Państwo przy pomocy wszystkich dostępnych mu instrumentów powinno dążyć do ustalenia poziomu produkcji jak najbliższym produkcji potencjalnej oraz do zapobiegania kryzysom gospodarczym, czyli stabilizacji gospodarki.

POLITYKA FISKALNA

Polityka dochodów i wydatków państwa.

Dochody państwa trafiają do budżetu.

BUDŻET - zestawienie dochodów i wydatków, plan finansowy dochodów i wydatków państwa.

1. Zasada mroczności - oznacza ona, że budżet konstruowany jest z reguły na okres 1 rok ( nie musi się pokrywać z rokiem kalendarzowym).

AGENDA 2000-2006 planowanie budżetu

2007-2013

2. Zasada jedności budżetu - oznacza, że budżet powinien stanowić jedną zwartą logicznie uporządkowaną całość

3. Zasada zupełności - oznacza, że w budżecie muszą być ujęte wszystkie dochody i wydatki państwa (np. na tajne służby)

4. Zasada jawności - oznacza, że jawne są zarówno prace nad przygotowaniem budżetu, jego realizacją oraz efekty kontroli z wykonania budżetu. NIK - kontroluje rząd.

5. Zasada zrównoważenia budżetu - oznacza, że wydatki powinny być pokrywane z budżetu państwa.

GRUPY PAŃSTW

1. Kraje strukturalnie deficytowe - kraje, w których regularnie, co roku wydatki państwa są większe od dochodów

2. Kraje strukturalnie nadwyżkowe - wydatki są regularnie stale mniejsze od dochodów. No. Szwajcaria, Japonia, USA, Wielka Brytania.

3% PKB - deficyt budżetowy nie może przekraczać w skali rocznej.

DŁUG PUBLICZNY

Jest to całość zaciągniętych przez państwo zobowiązań finansowych zarówno w stosunku do podmiotów krajowych jak i do podmiotów zagranicznych.

Dług publiczny nie może przekroczyć:

60% - w UE PKB

55% - w Polsce PKB

2005r w Polsce 35 miliardów złotych - deficyt.

PODATKI

Są to przymusowe, bezzwrotne i bezwarunkowe świadczenia obywateli (podmiotów gospodarczych) na rzecz państwa.

I Podział

a) bezpośrednie

b) pośrednie

II Podział

• ze względu na przedmiot opodatkowania ( dobro, które jest opodatkowane)

III Podział

• ze względu na podmiot opodatkowania (przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe).

IV Podział

• kryterium związku pomiędzy stopą opodatkowania a przedmiotem opodatkowania

Podatki proporcjonalne - liniowe

Każdy dochód opodatkowany jest taką samą stopą procentową, w Polsce podatek liniowy - w przedsiębiorstwach.

2. Podatki progresywne

Wraz ze wzrostem dochodu wzrasta stopa opodatkowania

19%, 30%, 40% - w Polsce

Od 10%-50% - 17 progów opodatkowania - w Luxemburgu.

3. Podatki degresywne

Im większy poziom dochodów tym mniejsze stopy opodatkowania (motywuje).

WYKŁAD III

19.03.2005

POLITYKA FISKALNA

a) pasywna - bierna

Państwo wprowadza samoczynnie działające instrumenty zwane - automatyczne stabilizatory koniunktury. SA to instrumenty, które raz wprowadzone działają samoczynnie bez konieczności podejmowania przez państwo żadnej dodatkowej ingerencji.

20% 2 000,00 400,00 1 600,00

30% 4 000,00 1 200,00 2 000,00

40% 8 000,00 3 200,00 4 800,00

Stawki podatkowe stabilizują koniunkturę.

Im więcej wprowadzamy automatów tym lepiej dla gospodarki.

b) aktywna

Polityka, która wymaga ciągłych zmian, ciągłych regulacji instrumentów polityki fiskalnej. W realizacji polityki fiskalnej występuje ogromna ilość ograniczeń.

OGRANICZENIA POLITYKI FISKALNEJ

1. Rząd i parlament nigdy nie dysponuje w pełni wiarygodnymi informacjami o stanie dochodów państwa.

2. Proces podejmowania decyzji jest procesem długim stąd też decyzje w momencie, kiedy zostają już podjęte mogą być nie adekwatne do nowych potrzeb.

3. Niepewność, co do wiarygodności danych, którymi rząd dysponuje.

4. Każdy akt zmieniający „reguły gry” wywołuje odruch społeczny np. protesty, niechęć.

BEZROBOCIE

ZASÓB PRACY

Składają się osoby pracujące i osoby bezrobotne. Zasoby ustala prawo. (18-65 lat)

Zasoby pracy zależą również od kultury: w USA od 12 lat (np. rozwożenie mleka, gazet).

W Polsce:

Osobą bezrobotną jest osoba zarejestrowana w Urzędzie Pracy, osoba poszukująca pracy aktywnie i gotowa podjąć przy danej cenie pracę na warunkach oferowanych przez rynek. Nie są to dane wiarygodne - część osób nie jest zarejestrowana.

Istnieją różne metody pomiaru bezrobocia np. metoda ankietowa.

18,2% bezrobocie w Polsce ok. 3mln osób

15-16 mln - zasób pracy

PRZYCZYNY BEZROBOCIA

1. Koncepcja neoklasyków (Smith, Ricardo)

Twierdzili, że podstawową przyczyną bezrobocia jest działalność związków zawodowych i państwa.

Pracobiorca - przedsiębiorstwo

2. Koncepcja J.M. Keyens'a

Popyt na pracę jest popytem wtórnym do popytu na dobra i usługi.

Podstawową przyczyną bezrobocia jest niedostateczny poziom popytu globalnego na dobra i usługi.

RODZAJE BEZROBOCIA

Bezrobocie naturalne

Minimalny poziom bezrobocia, które występuje w każdej gospodarce uważa się za 0 poziom bezrobocia. ( ok. 3%-4% zasobów pracy nie jest zainteresowana podjęciem pracy na żadnych warunkach np. ludzie, którym filozofia życiowa nie pozwala podjąć pracy, w krajach Islamu - kobiety, rentierzy - żyją ze zgromadzonego kapitału.

1. bezrobocie frykcyjne

(chwilowe niedopasowanie popytu i podaży pracy)

Bezrobocie dobrowolne, krótkookresowe. Występuje w każdej sprawnie gospodarce rynkowej.

Tworzą je osoby czasowo pozbawione pracy głównie z własnej woli np. w trakcie przeprowadzki, absolwenci - przedłużenie wakacji albo osoby z pewnymi ułomnościami.

Nie walczy się z tym rodzajem bezrobocia.

2. Bezrobocie strukturalne

Bezrobocie przymusowe, długookresowe. Wywołane jest ono zmiana struktury gospodarki kraju a głownie upadkiem starych, schodzących gałęzi przemysłu (górnictwo, hutnictwo, w przyszłości - rolnictwo). Bardzo trudno walczy się z tego typu bezrobociem.

3. Bezrobocie koniunkturalne

Przymusowe. Wywołane zmianami koniunktury gospodarczej. Rośnie w okresach recesji maleje w okresach rozkwitu. Duża rola państwa.

4. Dobrowolne

5. Przymusowe

Według długości trwania bezrobocia:

1. krótkookresowe ( do 3 miesięcy)

2. średniookresowe (do 2 lat)

3. długie - chroniczne (powyżej 2 lat)

1. Bezrobocie jawne

Obejmuję tę grupę bezrobotnych, którzy się rejestrują w Urzędzie Pracy.

2. Bezrobocie ukryte (utajone)

Osoby pracujące, zatrudnione, ale ich praca jest jakby zbyteczna dla gospodarki. Głównie w administracji i w rolnictwie.

27% zatrudnionych w rolnictwie - tworzą 6% PKB.

1. Bezrobocie technologiczne.

Kontrowersyjne. Praca żywa jest zastąpiona pracą maszyn.

R P U I Rewolucja

P R U II Rewolucja

U P R

80% 20% margines

R - rolnictwo, P- produkcja, U - usługi

2. Bezrobocie sezonowe

Trudne do zwalczenia. Dotyczy wybranych działów gospodarki, których produkcja wiąże się z sezonowością np. rolnictwo, turystyka, budownictwo, infrastruktura drogowa.

POLITYKA PAŃSTWA NA RYNKU PRACY

1. aktywna

Może mieć różny charakter:

1. polityka makroekonomiczna

2. polityka mikroekonomiczna

3. specyficzne instrumenty rynku pracy

• wszelkie działania państwa przy wykorzystaniu instrumentów fiskalnych i pieniężnych, które mają sprzyjać wzrostowi zatrudnienia bądź ograniczać jego spadek np., jeżeli państwo będzie obniżało podatki przedsiębiorstwom, w których wzrasta zatrudnienie. (przedsiębiorstw - 2mln)

• skierowane bezpośrednio, konkretnie do przedsiębiorstw czy gospodarstw domowych ( zachęcanie do otwierania własnych przedsiębiorstw).

• Zwiększenie zadań państwa w zakresie finansowania działalności Urzędów Pracy

• UP powinny badać potrzeby lokalnych rynków pracy (finansowane przez państwo)

• Doradztwo zawodowe

• pasywna

Polega przede wszystkim na zmniejszaniu skutków bezrobocia, a nie na zapobieganiu bezrobociu bądź zmniejszaniu jego rozmiarów

Państwo próbuje zmniejszyć skutki przez transfery:

*zasiłki

*pomoc socjalna

SKUTKI BEZROBOCIA

1. Społeczne

Bezrobocie powoduje:

Indywidualne

1. spadek poczucia własnej wartości

2. alienacje społeczne

3. utrata kontaktów społecznych

4. stany depresyjne

Ogólne:

1. wzrost patologii społecznej ( od alkoholizmu do przestępczości)

2. bezrobocie ma tendencje do utrwalania się w następnych pokoleniach

2. Ekonomiczne

Podstawowym skutkiem ekonomicznym bezrobocia w skali całego społeczeństwa jest spadek PKB.

Indywidualne:

1. utrata dochodu (spadek poziomu życia rodziny)

2. spadek aspiracji zawodowych

3. spadek poziomu kształcenia

4. utrata kwalifikacji

SKUTKI BEZROBOCIA - POZYTYWNE

• lęk przed bezrobociem zwiększa motywacje, wydajność pracy,

• chęć podnoszenia własnych kwalifikacji

Pierwsze jawne bezrobocie w Polsce - czas realizacji programu Balcerowicza (przez pierwsze lata 1991-1992 - 1 mln na rok)

Spowolnienie - transformacje polskiej gospodarki, upadki PGR-ów, przedsiębiorstwa zaczęły zmniejszać koszty produkcji.

Tempo wzrostu bezrobocia bardzo spadło - do 1996 (wzrost PKB).

Od 1998 bezrobocie zaczęło znowu rosnąć i rośnie dalej.

WYKŁAD IV

02.04.2005

INFLACJA

To proces ogólnego wzrostu poziomu cen dóbr i usług. Jest ona procesem, co oznacza, że charakter wzrostu cen nie jest incydentalny, jednorazowy, lecz w danym okresie wzrost tych cen ma charakter stały.

CZYSTA INFLACJA

Jest przypadkiem szczególnym, która pojawia się wtedy, kiedy wszystkie ceny dóbr i usług oraz czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie.

DEFLACJA

Zjawisko odwrotne do zjawiska inflacji. Polega ona na utrzymaniu się spadku cen towarów i usług. Bardziej destrukcyjny wpływ na stan gosp., niż inflacja.

STAGFLACJA

INFLACJA + STAGNACJA

SLUMPFLACJA

INFLACJA + spadek tempa produkcji

DEPRECJACJA PIENIĄDZA

Spadek siły nabywczej pieniądza powodowany przez zjawisko inflacji.

APRECJACJA

Odwrotność deprecjacji. Wzrost siły nabywczej pieniądza.

MIARY

W Polsce organem odpowiedzialnym za mierzenie poziomu inflacji - GUS.

Do mierzenia poziomu inflacji używamy wskaźnika cen, który konstruuje się tworząc tzw. KOSZYK DÓBR.

RODZAJE WSKAŹNIKÓW CEN

1. Wskaźnik cen dóbr konsumpcyjnych

2. Wskaźnik cen hurtowych i detalicznych

3. Wskaźnik cen wszystkich produktów w usług wchodzących w skład PKB

(tzw. Deflator PKB).

Przy konstruowaniu koszyka dóbr ( każde dobro jest „ważone”) ustalamy jego rangę, ważność w tym koszyku dóbr.

Przy obliczaniu wskaźnika cen korzystamy z następującej formuły:




W_SKC- wskaźnik cen

C_i0- cena dobra „i” w okresie T₀

C_i0- cena dobra „i” w okresie T₁

u _i0- „waga” przypisana dobru i- określona najczęściej przez udział dobra w ogólnych wydatkach w okresie T_0.

n- liczba dóbr

Wynik pokazuje nam, jaki poziom procentowy cen z okresu T₀ stanowią ceny z okresu T₁.

INDEKS CEN DÓBR KONSUMPCYJNYCH CPI

Służy on do badania wpływu poziomu cen na gospodarstwa domowe.

CPI obliczamy:

1. Wybieramy bazowy okres i określamy ilość produktów wchodzących w skład koszyka.

2. Obliczamy wielkość wydatków w okresie bazowym mnożąc ilość zakupionych produktów przez ich cenę jednostkową.

3. Ten sam koszyk dóbr nabywany w okresie bieżącym i obliczamy jego wartość w cenach bieżących.

4. Znając wydatki z okresu bazowego oraz wydatki bieżące możemy określić poziom inflacji, czyli zmianę cen.

INDEKS CEN DÓBR PRODUKCYJNYCH PPI

Wskaźnik ten dotyczy producentów gdyż obejmuje on czynniki produkcji z wyłączeniem pracy. Nie pokazuje on jednak, w jaki sposób on wpływa na konkretne przedsiębiorstwo lub gałąź przemysłu. Indeks ten służy do prognozowania zmian w gospodarce jako całości gdyż wzrost cen dobra produkcyjnego powoduje wzrost cen dobra finalnego a w związku z tym należy liczyć się z faktem, iż przedsiębiorcy będą chcieli przerzucić, chociaż część kosztów na konsumenta.

DEFLATOR CEN PKB

Ma charakter ogólny gdyż obejmuje zmiany cen wszystkich dóbr i usług wytworzonych w danym okresie. A więc oprócz artykułów konsumpcyjnych należą do niego towary inwestycyjne, surowce oraz produkty rolne. Deflator cen PKB oblicza się jako relację cen PKB w cenach nominalnych a PKB w cenach realnych.

PRZYCZYNY INFLACJI

Ujęcie monetarne

1. Monetarna (neoilościowa) teoria inflacji

2. Popytowa teoria inflacji

3. Kosztowa teoria inflacji

Ad1)

Na początku XX wieku Fischer sformułował równanie wymiany towarowej:

M * Vm = P * Y

M - ilość pieniądza w obiegu w ujęciu nominalnym

Um - szybkość obiegu pieniądza ( ilość transakcji obsługiwanych przez jednostkę pieniężną)

P - poziom cen towarów

Y - realny dochód narodowy

Współczesną wersję tej teorii jest ujęcie neoilościowa Miltona Friedman `a.

Cechy teorii neoilościowej:

1. odrzucenie założenia o stałej szybkości obiegu pieniądza. Posługują się oni nie kategorią szybkości obiegu pieniądza, lecz popytu na pieniądz. Zdaniem monetarystów popytu na pieniądz zależy od poziomu dochodów, stopy procentowej, przewidywalnego tempa inflacji oraz istniejących zwyczajów płatniczych.

2. Pieniądz ma charakter egzogeniczny, czyli BC sprawuje całkowitą kontrolę nad emisją pieniądza

3. W długim okresie zmiany podaży pieniądza powodują jedynie zmiany cen. W okresie krótkim dochodzi do zmian cen oraz zmian realnego dochodu narodowego.

Ad2)

Związana mocno z ruchem Keynes' a. Zakłada ona wystąpienie tzw. luki inflacyjnej. Rozmiar tej luki inflacyjnej wyznaczony jest przez różnicę między łączną wielkością popytu na towary a wielkością dochodu narodowego.

Ad3)

Przyczyną inflacji jest wzrost kosztów produkcji niezależnie od agregatowego popytu na towary. Przedsiębiorca przerzuca wzrost cen wyrobów gotowych na konsumenta.

Typy inflacji kosztowej:

1. Inflacja płacowa - występuje wówczas, gdy następuje wzrost płac niezależnie od popytu na pracę.

2. Inflacja wywołana przez zyski - przedsiębiorstwa wykorzystują swoją pozycję monopolistyczną i nie zależnie od popytu na swoje produkty podnoszą ich cenę.

3. Inflacja wywołana przez ceny dóbr importowanych - ceny tych dóbr rosną niezależnie od poziomu agregatowego popytu.

4. Inflacja wywołana przez podatki - wzrost podatków przerzucany jest na cenę.

RODZAJE INFLACJI

*ze względu na tempo wzrostu przeciętnego poziomu inflacji

1. Inflacja pełzająca - łagodna, powolna, umiarkowana.

Inflacja jednocyfrowa do 9% w skali rocznej

Pod kontrolą rządu nie powoduje zakłóceń w funkcjonowaniu gospodarki.

2. Inflacja krocząca - inflacja biegnąca

Skala od 10%-15% rocznie.

Ma tendencję do zwiększania i grozi z wymknięciem z pod kontroli.

3. Inflacja galopująca

Ceny rosną powyżej 15% w skali rocznej, ale poniżej 50% w skali miesięcznej.

Pojawia się tzw. spirala inflacyjna, czyli jednostka cen powoduje żądanie płacowe.

4. Hiperinflacja

Wzrost tempa cen powyżej 50% w skali miesiąca.

Pieniądz przestaje pełnić swoje funkcje, traci na wartości. Wracamy do wymiany towarowej.

*z punktu widzenia przyczyn powstania

1. Inflacja ciągniona przez popyt

Występuje wówczas, gdy całkowita wielkość planowanych wydatków wzrasta szybciej od wielkości produkcji.

2. Inflacja pchana przez koszty

Jest ona wynikiem podniesienia cen jednego lub więcej czynników produkcji.

3. Inflacja strukturalna

Gdy producenci nie mogą sprawnie dostosować struktury produkcji do zmian w strukturze gospodarki. Zmiany w strukturze gospodarki powodują powstanie tzw. wąskich gardeł (niedobór, niedopasowanie gospodarki na dany okres czasu).

SKUTKI INFLACJI

POZYTYWNE

1. powolne procesy inflacyjne wpływają pozytywnie na dynamikę wzrostu gospodarczego

2. powodują pożądane zmiany relacji cen w warunkach istnienia tzw. sztywności cen.

3. zyskują dłużnicy przy oprocentowaniu stałym kredytów (głównie państwo).

NEGATYWNE

1. zniekształcenie informacyjnej funkcji pieniądza i ceny

2. ucieczka od pieniądza

3. wzrost niepewności gospodarczej oraz osłabienie gospodarki

4. niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym

5. wzrost kosztów obsługi działalności gospodarczej

KRZYWA PHILIPS' A





Wyższy stopień inflacji towarzyszy niższy stopień bezrobocia. I odwrotnie.

Makroekonomia

22.05.2005

INTEGRACJA

1. Tinberger I kryterium integracji

2. Balaska II kryterium integracji

Tinberger (2 formy)

Integracja negatywna:

Polega na tym, że państwa, które przystępują do niej nie próbują tworzyć nowej jakości, ale próbują przezwyciężać problemy, które się pojawiają. Np., z Ukrainą, współpraca z TEŚCIOWĄ!!! :D

Integracja pozytywna:

Stworzenie nowej jakości, np., integracja w ramach UE, małżeństwo.

Balassa (5 form)

1. Strefa wolnego handlu

2. Unia celna

3. Wspólny rynek

4. Integracja gospodarcza i walutowa

5. Pełna integracja gospodarczo-polityczna

ad 1.

Free Trade Associotion FTA

Państwa do niej przystępujące znoszą pomiędzy sobą cła i inne ograniczenia o skutkach podobnych do ceł: parataryfowe i pozataryfowe ale pozostawiają sobie prawo do prowadzenia samodzielnych polityk w relacjach z państwami trzecimi (państwa, które nie należą do ugrupowania)

EFTA - najstarsza strefa wolnego handlu, należały do niej Szwecja + Lichtenstein Norwegia + Islandia

CEFTA - strefa wolnego handlu Europy centralnej 1992 r. Polska, Czechy, Słowacja i Węgry.

NAFTA - 1994/5 północno Amerykańska strefa wolnego handlu USA + Kanada + Meksyk (kraj III świata)

FTAA - strefa wolnego handlu obu Ameryk (może powstanie w 2005r.)

Ad. 2

Państwa do niej przystępujące znoszą pomiędzy sobą cła i inne ograniczenia o skutkach podobnych do ceł oraz wprowadzają jednolitą politykę celną w relacjach z zagranicą

1948 Benelux, Belgia, Holandia, Luksemburg

19 … (nie zapisałam daty) Szwajcaria + Luksemburg

ad. 3

Obowiązują wszystkie osiągnięcia ze strefy wolnego handlu i unii celnej + swoboda przepływu czynników produkcji

Ad. 4

Integracja gospodarcza polega na ujednoliceniu wszystkich polityk gospodarczych państw członkowskich, czyli polityki fiskalnej, przemysłowej, rolnej, socjalnej.

Integracja walutowa

Państwa wprowadzają jeden wspólny pieniądz w miejsce walut narodowych. Tworzą jeden ponad narodowy Bank Centralny (EBC w siedzibą w Frankfurcie)

Kryteria konwergencji (zbieżności), które państwa musza spełnić, aby stać się członkiem walutowym (dwa fiskalne, trzy pieniężne)

1. deficyt ≤ 3% PKB

2. dług publiczny ≤ 60 % PKB

3. stopa inflacji w państwie kandydującym nie może przekraczać przeciętnej stopy inflacji dla 3 państw Unii o najniższych stopach inflacji o więcej niż o 1,5 punktu procentowego

4. stopy procentowe w państwie kandydującym nie mogą być wyższe od przeciętnych stóp procentowych dla 3 państw o najniższych stopach procentowych o więcej niż o 2 punkty procentowe

5. kurs waluty kraju kandydującego w okresie, co najmniej 2 lat przed akcesją musi być stabilny tzn. nie może odchylać się od kursu podstawowego o więcej niż 2,25 % w górę i w dół




+ 2,25 % różnica





III rodzaje kursów walutowych

1. kursy arbitralne - sztywne - ustalone raz na amen

2. kursy stałe - utrzymane w długim okresie występujące w systemie waluty złotej, sztabowo - złotej i dewizowo - złotej.

3. kursy zmienne; wyróżniamy kursy kontrolowane i niekontrolowane (zmienne)

ad. 5

Państwa do niej przystępujące oprócz pełnej integracji gospodarek ujednolicają również politykę zagraniczną i politykę bezpieczeństwa.

1. utworzenie organizmu w formie państwa federacyjnego

2. utworzenie organizacji zbliżone do ZSRR

Europejska Wspólnota Węgla i Stali EWWiS

1952 Francja, Niemcy, Włochy, Beneluks Traktat Paryski

1958 Traktat Rzymski EWG EUROATOM

1973 Rozszerzenie wspólnot Anglia + Irlandia + Dania

Rozszerzenie południowe

1981 Grecja

1986 Hiszpania + Portugalia

1995 Austria + Finlandia + Szwecja

1 maj 2005 Unia Europejska

17

Funkcja konsumpcji

Funkcja oszczędności

8

-8

8 + 0,7Y

-8 + 0,3Y

Y- dochód (podaż)

K- konsumpcja

Popyt autonomiczny

0

I

AD - popyt globalny

K

I

0

AD

Punkt równowagi

WZROST POPYTU

E₁

E

E₂

Y₁

Y₂

Podaż zwiększa się wielokrotnie

Laffer

Wpływ do budżetu

Stopa podatkowa

100%

X₁

X?

X₂

0

Dochody

(zysk, stopa%, dywidenda)

KZP

D + U

GD

Inwestycje

Oszczędności

P

Wydatki

Stopa

Inflacji %

Stopa bezrobocia %

6

4

2

2

4

6

Grzechotnik

- 2,25%

Wąż walutowy

+1,75%/
-1,75%

---