1. Audiometr:

a) układ zasilający - 220 lub 110 V - dostarcza energii układowi

b) główny włącznik audiometru

c) generator fal akustycznych (generator tonów) - wytwarza prąd zmienny, który ulega przetworzeniu na ton o tej samej częstotliwości

d) wzmacniacz - wzmacnia prąd zmienny o częstotliwości akustycznej, po wzmocnieniu prąd uzyskuje moc umożliwiającą przekształcenie go tak by uzyskać ton o wymaganym natężeniu

e) regulator natężenia - zmniejsza odpowiednio natężenie tak by uzyskać ton o wymaganym natężeniu; połączony jest ze skalą natężeń wyrażoną w decybelach(zakres od -10dB co 110dB)

f) dwie słuchawki powietrzne - połączone pałąkiem, umieszczone na głowie badanego

g) przycisk sygnalizacyjny - w ręce chorego, do sygnalizacji usłyszanego dźwięku

h) mikrofon

2. Audiometry:

- klasyfikacyjne

- kliniczne (dokładniejsze)

3. Dźwięk - fala, czyli rozchodzenie się drgań. Do jej rozchodzenia potrzebny jest ośrodek sprężysty.

Rodzaje fal (różnią się kierunkiem drgań ośrodka w stosunku do kierunku rozchodzenia się fali, np.: fala na wodzie rozchodzi się po powierzchni, a cząsteczki ↑↓ a więc prostopadle do kierunku rozchodzenia się fali - poprzecznie.)

- Podłużna (sprężyna) - fala dźwiękowa w powietrzu przypomina falę podłużną, rozchodząc się w sprężynie, drgania ośrodka odbywają się w tym samym kierunku, w którym rozchodzi się fala.

- Poprzeczna (pasek)

Prędkość dźwięku - 340m/s w powietrzu

Dźwięk jak każda inna fala ulega odbiciu i załamaniu

- kąt padania = kąt odbicia (α=β)

- Prawo załamania:

- rzadszy gęstszy (n₁<n₂; α>β)

- gęstszy rzadszy (n₁>n₂; α<β)

Natężenie dźwięku:

- określa siłę docierających do nas drgań dźwiękowych, skala natężenia dźwięków wyraża się w decybelach (dB). Jest ona logarytmiczna, tzn. że zwiększając natężenie o tyle samo dB powiększymy energię przenoszoną przez dźwięk nie o taką samą wartość ale w takiej samej proporcji, np.: 3dB 6dB (x2)

- porcja energii, którą niesie ze sobą fala. Jest równe ilości ∆E związanej z falą akustyczną, jaka w ciągu jednostki czasu ∆t przepływa przez jednostkę powierzchni ∆S ustawioną prostopadle do kierunku rozchodzenia się zaburzenia

Poziom natężenia dźwięku - dane natężenie I odnosimy do pewnej ustalonej wartości I₀, która w tym przypadku (na ogół w każdym przypadku) jest równa minimalnemu natężeniu dźwięku zarejestrowanemu jeszcze przez ludzkie ucho dla 1000Hz. I₀ = 10^-12 W/m²

Jednostka poziomu natężenia dźwięku jest Bel [B], ale najczęściej używa się jednostki 10x mniejszej decybel [dB].

Barwa dźwięku - ( ton o ściśle określonej częstotliwości) subiektywna, określona słuchem cecha danego dźwięku, zależna głównie od widma jego częstotliwości.

Odbicie Fali - fala głosowa napotka na swej drodze nieprzenikliwą przeszkodę i ulega odbiciu.

Interferencja - nakładanie się na siebie dwóch lub więcej fal głosowych o jednakowej częstotliwości.

Dyfrakcja - ugięcie fali,

Dudnienia - otrzymujemy gdy nakładają się na siebie dwie fale o tych samych amplitudach, niewiele różniące się częstotliwością.

Fala Akustyczna - to podłużna fala zagęszczeń i rozrzedzeń ośrodka mogąca rozchodzić się w ciałach stałych, ciekłych i gazowych. Ucho ludzkie słyszy dźwięki o częstotliwościach leżących w granicach 16Hz do 20000Hz [1/s]

Ton - wrażenia dźwiękowe wywoływane sinusoidalnymi falami akustycznymi. Ton wytwarzany jest przez ciała drgające ruchem harmonicznym.

1. APARATURA RTG

a) Lampa - zbudowana z bańki szklanej wypełnionej próżnią 10^-8 mm Hg., Cała lampa jest zamocowana w kołpaku i zanurzona w oleju transformatorowym, który chłodzi i izoluje lampę

b) KATODA: Ma potencjał ujemny i służy do wytworzenia chmury elektronów. Zbudowana z włókna wolframowego w postaci drutu zwiniętego w spiralę. Wolfram ma wysoką temperaturę topnienia, wysoką liczbę atomową. Do obwodu żarzenia podłączony jest prąd niskiego napięcia rzędu 12V, Do katody podłączony jest prąd wysokiego napięcia. Jeżeli zamkniemy obwód żarzenia przez włókna płynie prąd i następuje TERMOEMISJA elektronów pod wpływem temperatury (2200^oC). Wokół katody powstaje chmura elektronów.

c) ANODA: Ma potencjał dodatni. Zbudowana jest z płytki wolframowej z dodatkiem renu (żeby nie pękała), grubość 1,7 mm. Płytka jest wtopiona w miedź, która odprowadza ciepło.

-anoda stojąca (używana dawniej) miała kształt walca ściętego na powierzchni, gdzie była wtopiona blaszka wolframowa.

-anoda wirująca ma kształt dysku, na obrzeżach wtopiony pasek wolframowy

d) Ognisko rzeczywiste i optyczne.- Miejsce gdzie są zahamowane elektrony nosi nazwę ogniska rzeczywistego. Jego kształt jest owalny lub prostokątny - zależnie od skręcenia włókna wolframowego. Ognisko optyczne jest w kształcie kwadratu. Ogniska małego używa się wtedy, gdy chcemy uzyskać obraz gdzie struktury są bardzo wyraźne - ostre. Tam gdzie szczegóły są mniej istotne dajemy ognisko duże, bo wtedy możemy zwiększyć obciążenie lampy np. kończyna w gipsie.

e) okienko - przez nie wychodzi promieniowanie. Okienko jest zwrócone w kierunku otworu,

f) Filtry.

Filtr własny lampy - promienie zostają zahamowane w lampie, oleju, kołpaku. Pozostałe promienie wychodzą na zewnątrz przez filtr, który eliminuje promieniowanie miękkie, które nie odgrywa roli w diagnostyce jedynie obciąża pacjenta.

Filtr zewnętrzny - znajduje się między kołpakiem a kolimatorem. Służy do usuwania promieniowania miękkiego. Filtry w diagnostyce są aluminiowe o różnej grubości. Grubość zależy od przyłożonego napięcia.

g) kolimator- składa się z 4 par szczęk ołowiowych, które ograniczają wiązkę (przesłona głębinowa), określają wielkość pola. Układ optyczny, który pozwala nam obserwować wielkość wiązki, zobaczyć promień środkowy, wiązkę poprzeczną i podłużną, tworzy lusterko, które ustawiane jest pod odpowiednim kątem i żarówka, która określa wielkość pola, określonego przez szczęki. Wszystko obudowane jest obudową ze stopu aluminium z ołowiem

h) Tubusy diagnostyczne są w kształcie stożka, używane są do zdjęć celowanych. Zakładane na kolimator.

i) Generator wysokiego napięcia - transformator, prostownik, obwód wysokiego napięcia, obwód żarzenia włókna katody.

3. Tomografia Komputerowa

GANTRY jest najważniejszą częścią urządzenia, w której znajduje się:
- system lampy rentgenowskiej i kolimatora,
- system detektorów,
- układ obracający,
- przetwornica wysokiego napięcia zasilająca lampę rentgenowską.
Lampy wykorzystywane w tomografii komputerowej muszą być przystosowane do specyficznych wymagań, do których należą:
-duża pojemność cieplna umożliwiająca wykonywanie jednorazowych ekspozycji trwających kilkadziesiąt sekund
-dobra stabilizacja wysokiego napięcia na lampie i natężenia promieniowania
-stabilność pracy przy dużych obciążeniach mechanicznych (siły i przeciążenia powstające podczas obrotowego ruchu lampy)
Kolimatory są usytuowane w pobliżu lampy rentgenowskiej i przy każdym z detektorów. Kształtują one wiązkę promieniowania i minimalizują promieniowanie rozpraszane. Od wysokości kolimatorów zależy grubość skanowanej warstwy.
Detektory przetwarzają energię promieniowana rentgenowskiego na odpowiadający jej sygnał elektryczny. Obecnie w urządzeniach RTK stosowane są dwa typy detektorów.
-Detektory gazowe - ksenonowe, w których sygnałem wyjściowym jest prąd proporcjonalny do natężenia promieniowania jonizującego atomy gazu. -Detektory półprzewodnikowe cezowe lub kadmowo-wolframowe. Detektory te pod wpływem promieniowania rentgenowskiego emitują światło widzialne, które z kolei za pomocą fotodetektorów półprzewodnikowych zamieniane jest na sygnał elektryczny.  
Stół, którego położenie kontrolowane jest przez komputer, może się poruszać zarówno w poziomie jak i w pionie, co umożliwia uzyskanie różnych pozycji skanowania.
Komputer zbiera i przetwarza dane z poszczególnych detektorów w celu otrzymania obrazów. Kontroluje także dawkę promieniowania, położenie gantry oraz stołu, a także wyświetlanie i archiwizację obrazów.
W Tomografii:
- otrzymujemy odwzorowanie warstwy kilkumilimetrowej grubości na płaszczyznę,
- otrzymywanie obrazów warstw prostopadłych do długiej osi pacjenta;
- poprawa kontrastu w porównaniu z metodami planarnymi.
TOMOGRAFIA SPIRALNA - Podczas skanowania spiralnego, lampa rentgenowska i detektor obracają się wokół ciała pacjenta, w sposób ciągły zbierając dane, podczas gdy stół z pacjentem przesuwa się przez gantry. Zebrane dane mogą posłużyć do rekonstrukcji dowolnego punktu ciała pacjenta. Ponieważ dane są zbierane z całej objętości tkanek, a nie sekcja po sekcji, można zrekonstruować przekroje o grubości 1mm bez dodatkowego zwiększania czasu badania. Używana w : obrazowaniu klatki piersiowej, trzustki, wątroby i przewodów żółciowych, angiografii

4. Ciemnia automatyczna

Posiada rolkowy układ transportujący - rolki i płyt odchylające, transportujące błonę przez poszczególne zbiorniki

a) podajnik

b)stelaż wejściowy

c) zbiornik wywoływacza

d) zbiornik utrwalacza

e)zmieniacze kierunku

f) zbiornik wody płuczącej

g) stelaż gumowy

h) suszarka - dmuchawka, grzejnik, termostat, przewody odprowadzające

i) pojemnik na wywołane błony

j) grzałki - sterowane termostatami, znajdują się w zbiornikach wywoławcza, utrwalacza i wody płuczącej

k) termostat

l) układ uzupełnienia - wyrównuje poziom odczynników obniżony na skutek zużycia oraz zanieczyszczenia.

ł) układ krążenia i filtracji - wymusza obieg odczynników, utrzymuje ich aktywność i temperaturę

5. Rezonans magnetyczny

a) magnes - 0,1- 2 T

- stały - zawsze namagnesowany, nie wymagają dostarczenia energii do ich działania(do0,4T)

- oporowy - źródłem pola magnetycznego jest przepływający przez uzwojenie prąd (do 0,35T)

- nadprzewodzący - cewki wykonane z materiału nadprzewodzącego. Uzwojenia cały czas ciekłym helu. Raz podany prąd płynie non stop przez uzwojenie tworząc stałe pole magnetyczne (od 0,5T)

b) klatka Faradaya

c) komputer, konsola operatora

d) cewki nadawczo odbiorcze - cewka Body

e) cewki odbiorcze

- C1- miękka cewka powierzchniowa; badanie nerki, biustu, barku, prostaty, dłoni

- C3 - miękka cewka powierzchniowa; badanie oczodołu, nadgarstka, tarczycy

- E1 - miękka cewka powierzchniowa; kolano, ramię, łokieć, staw skokowy, barkowy

- BWA - miękka cewka powierzchniowa; narządy klatki piersiowej, jamy brzusznej, miednicy

- R1 - miękka cewka podłużna do badania kręgosłupa, ramienia, przedramienia, uda i podudzia

- Head - do badania głowy, stóp, stawów skokowych

- Knee - kolano, nadgarstek, przedramię

- T/L Spine Coil - duża cewka do badanie kręgosłupa w odc. piersiowym, lędźwiowo krzyżowym, stawy krzyżowo biodrowe

f) cewki objętościowe - pola stałego, stosowane we wszystkich aparatach MR. Są stałą częścią aparatu ponieważ są to nadajniki impulsów i odbiorniki sygnału podczas badania większych anatomiczne narządów ludzkiego ciała (cała jama brzuszna). Cewki tej nigdy praktycznie się nie wyłącza (zużywa Hel). Energia bardzo duża, stosunkowo krótkie odcięcie prądu może spowodować wygotowanie całego helu. Wieczne pole magnetyczne.

g) cewki kompensacyjne - mające za zadanie niwelowanie niejednorodności pola magnetycznego. Poprzez regulację elektryczna i mechaniczna umożliwiają osiągniecie wyższej jednorodności tego pola.

h) cewki gradientowe - zatopione w walcu z plastiku, wewnątrz aparatu, Stosowane w celu uporządkowanego różnicowania pola magnetycznego ponieważ wytwarzają dodatkowe linie magnetyczne. Powodują hałas.

i) cewki powierzchniowe - różny kształt, umieszczone bezpośrednio na badanej okolicy, wyłącznie cewki odbiorcze,

II. Sekwencje MRI:

a) FATSTAT - usuwa artefakty przesunięcia chemicznego

b) FLAIR - obraz T2 zależny ale płyn mózgowo rdzeniowy czarny

c) T1 - płyn mózgowo rdzeniowy czarny

d) T2 - płyn mózgowo rdzeniowy biały

e) PD - płyn mózgowo rdzeniowy szary, obraz zależny od gęstości protonowej

6. USG

a) ultradźwięki -fale akustycze (dźwiękowe) o wysokich częstotliwościach, przekraczających 20000 cykli na sekundę (20 kHz). Impulsy fal ultradźwiękowych wytwarzane przez ultrasonografy mają częstotliwość od 2 do 10 MHz ( 1 MHz odpowiada 1000000 cyklom na sekundę).

b) GENERATORY FAL ULTRADŹWIĘKOWYCH - Fale ultradźwiękowe są generowane przez przetworniki piezoelektryczne, zdolne do przekształcenia sygnału elektrycznego na fale mechaniczne (ultradźwięki). Przetwornik ten umożliwia jednocześnie odbiór odbitych fal ultradźwiękowych i ich zamianę na sygnały elektryczne. Przetworniki te są więc jednocześnie nadajnikami i odbiornikami ultradźwięków.

c) TYPY OBRAZOWANIA ULTRADŹWIĘKOWEGO

- Prezentacja typu A. W aparatach ultrasonograficznych wykorzystujących ten typ obrazowania echa są przedstawiane w postaci ciągu impulsów. Umożliwia to pomiar odległości między położeniem różnych struktur. Obraz ciągu impulsów jest obecnie rzadko kiedy wyświetlany; informacje zawarte w tym ciągu służą jednak do odtworzenia obrazu dwuwymiarowego w prezentacji typu B.

-Prezentacja typu B. Obrazowanie umożliwiające jednoczesną obserwację wszystkich tkanek penetrowanych wiązką fal ultradźwiękowych. Utworzone obrazy dwuwymiarowe są określone jako prezentacje typu B lub przekroje typu B. Sekwencja szybko zmieniających się obrazów w prezentacji typu B staje się obrazowaniem w czasie rzeczywistym (real-time).

-Real-time (czas rzeczywisty). Tryb ten umożliwia obserwację struktur ruchomych. Jest to możliwe dzięki odtwarzaniu „na bieżąco” (w czasie rzeczywistym) przekrojów typu B. Obraz ultrasonograficzny struktury ruchomej zmienia się stosownie do jej przemieszczeń (np. podczas poruszeń płodu lub pulsowania tętnicy). Ruchy struktur są więc odtwarzane na monitorze czasie rzeczywistym. W większości aparatów z trybem real-time istnieje możliwość „zamrożenia” (zatrzymania) wyświetlanego obrazu, co pozwala na jego dokładniejszą obserwację i przeprowadzenie niezbędnych pomiarów.

-Prezentacja typu M jest innym sposobem przedstawiania ruchu. Rezultatem ruchu jest linia falista. Ten typ obrazowania jest wykorzystywany najczęściej w ultrasonografii kardiologicznej.

d) Do pomiarów prędkości przepływu wykorzystywane są dwa zasadnicze rodzaje urządzeń dopplerowskich: urządzenia z falą ciągłą (CW - continous wave) i z falą impulsową (PW - pulsed wave).

-W urządzeniu dopplerowskim z falą ciągłą fale ultradźwiękowe są emitowane w sposób ciągły. Możliwy jest dokładny pomiar dużych wartości prędkości przepływu, lecz określenie położenia naczynia krwionośnego nie jest możliwe, gdyż pomiar dotyczy jednocześnie wszystkich naczyń, przez które przechodzi wiązka fal.

-W urządzeniu dopplerowskim z falą impulsową fale ultradźwiękowe są emitowane w postaci impulsów, co zapewnia dobrą rozróżnialność położenia struktur odbijających. Dzięki temu możliwy staje się pomiar prędkości przepływu krwi w poszczególnych naczyniach. Wadą urządzeń z falą impulsową jest ograniczenie zakresu pomiaru prędkości przepływu krwi w naczyniach położonych głębiej, co powoduje, że dużym prędkościom przepływu układ pomiarowy przypisuje mylnie małe wartości (występuje aliasing)

-W urządzeniu dopplerowskim z kolorem, (co stanowi rozszerzenie urządzenia z falą impulsową) położenie naczyń i kierunek przepływu są przedstawione na obrazie dwuwymiarowym, przy czym do zróżnicowania wartości prędkości wykorzystywane są odmienne odcienie barw.

-W dopplerowskim systemie dupleksowym do lokalizacji położenia naczynia wykorzystywany jest tryb B-mode, zaś pomiar prędkości jest dokonywany za pomocą przystawki dopplerowskiej. Połączenie możliwości trybu B-mode i ultrasonografii dopplerowskiej pozwala dokładniej skierować wiązkę na wybrane naczynie krwionośne.

e) OGNISKOWANIE WIĄZKI ULTRADŹWIĘKÓW - Wiązka fal ultradźwiękowych może być ogniskowana za pomocą soczewek akustycznych, luster akustycznych lub w sposób elektroniczny w głowicach wieloelementowych. Podobnie jak wąski snop światła oświetla obiekt znacznie jaśniej niż światło rozproszone, tak i zogniskowana wiązka fal ultradźwiękowych skupiona w cienkiej warstwie pozwala na lepsze uwidocznienie szczegółów. Najlepsze rezultaty uzyskuje się wtedy, kiedy ognisko wiązki pokrywa się z obszarem najbardziej istotnym z diagnostycznego punktu widzenia. W przypadku ultrasonografów ogólnego przeznaczenia zwykle oznacza to konieczność stosowania odmiennych głowic do różnych badań i przesuwania strefy ogniska stosownie do potrzeb.

f) Ognisko zmienne Wiele głowic charakteryzuje się stałym położeniem ogniska wiązki. Głowice wieloelementowe, jak np. liniowe ("linearne"), wypukłe ("konweksowe") i głowice pierścieniowe ("annularne") mają możliwość ustalania żądanej odległości ogniskowej elektronicznie. Regulacja ta, w większości przypadków, może być przeprowadzona tylko w jednej płaszczyźnie. Wyjątek stanowią głowice pierścieniowe ("annularne"), w których elektroniczna regulacja położenia ogniska jest dokonywana równocześnie we wszystkich płaszczyznach. Dobrze przeprowadzone ogniskowanie umożliwia uzyskanie wąskiej wiązki fali akustycznej i zmniejszenie grubości warstwy przekroju, co daje lepszą rozróżnialność szczegółów i czystszy obraz, a zatem więcej informacji.

g) GRANICA WARSTW Kiedy wiązka fal ultradźwiękowych napotyka na granicę między dwoma różnymi rodzajami tkanki, może ulec odbiciu lub załamaniu (ugięciu). Odbicie oznacza, że fale zostaną skierowane z powrotem, zaś załamanie oznacza, że kierunek propagacji ulegnie pewnej zmianie, przy czym niekoniecznie musi wystąpić odbicie.

h) GŁOWICE ULTRADŹWIĘKOWE (SONDY)

-Głowica liniowa ("linearna"). Obraz uzyskany za pomocą głowicy liniowej ma kształt prostokąta. Głowice liniowe są najbardziej przydatne w badaniach położniczych, badaniach sutka i tarczycy.

-Głowica sektorowa. Obrazy mają kształt wachlarza, prawie trójkąta. Odebrane przez bardzo małe okno akustyczne echa służą do odtworzenia całego przekroju. Głowice sektorowe są wykorzystywane wszędzie tam, gdzie obszar, do którego można przyłożyć głowicę, jest bardzo mały. Najbardziej przydatne są w badaniach górnej części jamy brzusznej, w badaniach ginekologicznych i kardiologicznych.

-Głowica wypukła ("konweksowa"). Ten typ głowicy wytwarza obraz przekroju o kształcie pośrednim między obrazami tworzonymi przez głowicę liniową i sektorową. Głowica wypukła jest użyteczna w badaniach wszystkich obszarów ciała, z wyjątkiem specjalistycznych badań echokardiograficznych.

i) Artefakt jest dodatkowym, brakującym lub zdeformowanym obrazem, który nie odpowiada obrazowi rzeczywistemu badanej części ciała. Artefakty nie pochodzą z wiązki ultradźwiękowej bezpośredniego echa badanej tkanki, lecz są wynikiem zniekształcenia lub cieni na obrazie.

j) Pogłosy (rewerberacje) - Naprzemienne odbijanie fal ultradźwiękowych przez sil­nie odbijające powierzchnie położone równolegle lub niemal równolegle względem siebie. Występowanie takie­go zjawiska wprowadza dodatkowe opóźnienia powraca­jących do głowicy ech, wskutek czego struktury od­bijające są na obrazie przedstawione głębiej niż w rzeczy­wistości. Pogłos może również powodować powielanie struktur na obrazie (dwukrotne, trzykrotne). Na przy­kład przednia ściana rozciągniętego pęcherza lub równo­ległe pasma mięśni brzucha wywołujące efekt pogłosu (rewerberacji)

Bezechogeniczne (bezechowe) - Bez ech; wolne od ech. Na przykład prawidłowy mocz i żółć są bezechogeniczne, tzn. nie wytwarzają ech wew­nętrznych.

Cień akustyczny - Zmniejszona echogeniczność tkanek leżących za struk­turą powodującą silne zmniejszenie wiązki propagowanej dalej*. Przeciwieństwem cienia akustycznego jest wzmoc­nienie akustyczne (q.v).

Częstotliwość - Liczba pełnych cykli fal ultradźwiękowych wytwarza­nych w ciągu sekundy: w ultrasonografu jest wyrażana w megahercach. l megaherc (MHz) = 10⁶ Hz = l O⁶ cykli na sekundę

Długość fali - Długość pojedynczego cyklu fali ultradźwiękowej. Jest odwrotnie proporcjonalna do częstotliwości i wyznacza rozdzielczość aparatu.

Efekt lustrzanv - Odbicie wszystkich lub prawie wszystkich fal ultradźwię­kowych przez niektóre tkanki lub granicę warstw tkanek, np. przez granicę przepona/płuca. Efekt lustrzany powo­duje czasem powstawanie artefaktów w postaci powiela­nia obrazu.

Efekt soczewkowy - Zwężanie się wiązki ultradźwiękowej przy przechodzeniu przez niektóre tkanki. Efekt soczewkowy może niekiedy spowodować rozwarstwienie obrazu.

Echa wewnętrzne - Odbicia fali ultradźwiękowej od tkanek o różnej gęstości wewnątrz narządu. Echa wewnętrzne mogą być wy­twarzane np. przez kamienie żółciowe w pęcherzyku żółciowym lub przez złogi wewnątrz ropnia.

Efekt wsteczny - Silne echo od dalszej* ściany torbieli, powstające w wy­niku małego tłumienia wiązki przez płyn wypełniający torbiel, i odbicie wiązki przez zakrzywioną ścianę.

Głowica - Część ultrasonografu mająca bezpośredni kontakt z cia­łem pacjenta. Zamienia energię elektryczną na fale ultra­dźwiękowe, które są emitowane w głąb ciała pacjenta, jak również odbiera powracające fale odbite i zamienia je na energię elektryczną. Głowica jest często nazywana sondą. Jest przyłączona do ultrasonografu (skanera i monitora) giętkim kablem. Głowice są kosztowne i delikatne i wy­magają ostrożnego obchodzenia się z nimi.

Granica warstw - Płaszczyzna rozdzielająca warstwy tkanek, w których propagacja ultradźwięków jest różna. Płaszczyzna ta jest wyznaczona przez miejsce powstawania ech.

Hiperechogeniczny - hiperechowy, Określenie tkanki dającej jaśniejsze echa niż tkanki sąsiednie, np. kość, tłuszczowa otoczka nerki, ściana pęcherzyka żółciowego czy marska wątroba (w porów­naniu do wątroby zdrowej).

Hipoechogeniczny - Określenie tkanki dającej ciemniejsze echa niż tkanki sąsiednie, np. węzły chłonne, niektóre guzy i płyn. Trzeba podkreślić, że płyny nie są jedynym ośrodkiem hipo-genicznym.

Inpendancja akustyczna - Opór stawiany przez cząsteczki tkanki drganiom wymu­szanym przez fale ultradźwiękowe. Jest równa iloczynowi gęstości tkanki i prędkości fali ultradźwiękowej w tkance. Dzięki temu, że tkanki charakteryzują się różnymi im-pedancjami. możliwe jest uzyskiwanie obra/.ów ultra-sonograficznych.

Masy resztkowe - Echogeniczna lita struktura (o różnym kształcie i roz­miarach, zwykle o nieregularnych konturach) znajdująca się wewnątrz struktur wypełnionych płynem. Może być ruchoma i przemieszczać się przy zmianie ułożenia lub podczas ruchu ciała.

Odbicie - Zmiana kierunku fali ultradźwiękowej padającej na gra­nice miedzy dwoma warstwami tkanek w taki sposób, że wiązka nie przechodzi dalej do następnej warstwy. Innym określeniem odbicia jest echo. Patrz również: reflektor zwierciadlany.

Ogniskowanie - Ukształtowanie wiązki ultradźwiękowej w taki sposób, aby skupiała się na określonej głębokości penetracji, co poprawia rozdzielczość obrazu. Ogniskowanie może być realizowane elektronicznie lub za pomocą soczewek akustycznych, stanowiących czoło głowicy.

Okno akustyczne - Tkanka lub struktura w niewielkim stopniu utrudnia­jąca przechodzenie fal ultradźwiękowych i stąd mogąca być wykorzystana jako miejsce dostępu do struktur położonych głębiej. Na przykład wypełniony moczem pęcherz tworzy znakomite okno akustyczne, przez które można uwidocznić narządy miednicy. Podobnie, prawa nerka daje się lepiej uwidocznić przez wątrobę niż przez grubą warstwę mięśni pleców. W tym przypadku oknem akustycznym jest wątroba

Rozpraszanie - Jednoczesne odbijanie i załamywanie ultradźwięków w wielu kierunkach. Zjawisko to jest spowodowane przez reflektory o szerokościach mniejszych niż długość fali ultradźwiękowej. W rezultacie rozpraszania jedynie nie­wielka część energii wysyłanej w głąb ciała powraca do głowicy.

Tłumienie - Spadek intensywności fal ultradźwiękowych w trakcie ich przechodzenia przez tkanki, mierzony w decybelach na centymetr. Tłumienie jest wywołane absorpcja, odbiciem, rozpraszaniem i dywergencją wiązki fal. W większości tkanek tłumienie wzrasta w przybliżeniu liniowo wrą/ z częstotliwością fali ultradźwiękowej.

Wiązka fal akustycznych - Wiązka fal ultradźwiękowych (energia) wytworzona przez głowicę ultrasonograficzna (sondę). Może być rozbieżna, zogniskowana lub równoległa.

---