1. Region - W Unii Europejskiej region jest definiowany następująco [1]:

1. W płaszczyźnie administracyjnej jako pośrednie ogniwo zarządzania pomiędzy gminą lub okręgiem (powiatem) a organami administracji centralnej czyli rządem. Charakter i stopień autonomii decyzyjnej władz regionalnych zależy od rozwiązań ustrojowych danego państwa., czy jest ono federalne czy unitarne. Regiony w tym znaczeniu to np. niemieckie kraje związkowe czyli landy w RFN i Austrii, wspólnoty autonomiczne w Hiszpanii.

2. W płaszczyźnie społecznej region to obszar charakteryzujący się odmiennością etniczną, językowa, kulturową i historyczną mieszkańców jego terytorium (np. Piemont, Kraj Basków, Frankonia).

3. W płaszczyźnie gospodarczej region charakteryzuje szereg wskaźników: stopień i charakter rozwoju gospodarczego oraz zaawansowanie procesów urbanizacji (regiony przemysłowe, wiejskie, metropolitalne), miejsce zajmowane w siatce powiązań komunikacyjnych z innymi terytoriami kraju (regiony peryferyjne i centralne), a także średnia PKB na głowę mieszkańca, stopa bezrobocia, zatrudnienie i płace w poszczególnych sektorach gospodarki, itd. Niektóre regiony powstały jako regiony ekonomiczne (np. Kraj Saary).

2. Istnieje 5 poziomów NUTS/NTS, jednak z punktu widzenia polityki regionalnej najważniejsze znaczenie maja poziomy NUTS 2 i 3.

1. Trzy poziomy regionalne: NUTS 1, NUTS 2 oraz NUTS 3

2. Dwa poziomy lokalne NUTS 4 i 5.

NAZWA	PRZYKŁAD W UE (wielkość)
NUTS 1 (jest to największa jednostka podziału)	niemieckie Landy
NUTS 2	francuskie regiony (206)
NUTS 3	francuskie departamenty (1031)
NUTS 4	brytyjskie county (1074)
NUTS 5 (jest to jednostka podstawowa - gmina)	niemieckie gemeinden (98 433)

Istnieje duża rozpiętość wielkości NUTS (np. niektóre kraje w całości stanowią poziom NUTS 1) - różnica między najludniejszym a najmniej zamieszkałym obszarem na poziomie NUTS 3 jest 250-krotna, a na poziomie NUTS 2 - ponad 440-krotna, największa jest jednak na poziomie NUTS 1 ze względu na zróżnicowanie wewnętrzne krajów członkowskich.

3.

4. Dochodami własnymi województwa według ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z 2003 r. są udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości określonej przez ustawę o dochodach samorządu terytorialnego.

Wynoszą one obecnie 0,0160 wartości wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych pomnożoną przez wskaźnik równy udziałowi należnego w roku poprzedzającym rok bazowy podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze województwa, w ogólnej kwocie należnego podatku w tym samym roku. Dochodami województwa mogą być subwencja wyrównawcza z budżetu państwa, dotacje celowe z budżetu państwa i państwowych funduszy celowych na zadania wykonywane przez województwo, dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej wykonywane przez województwo na podstawie porozumień zawartych z organami administracji rządowej dotacje celowe z budżetów gmin lub powiatów na zadania z zakresu tych jednostek samorządu terytorialnego wykonywane przez województwo na podstawie porozumień zawartych z organem gminy lub powiatu, inne wpływy uzyskiwane na podstawie odrębnych przepisów.

Ponadto do dochodów własnych województwa zalicza się przede wszystkim dochody z majątku województwa; spadki, zapisy i darowizny na rzecz województwa ; dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe województwa oraz wpłaty innych wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych; inne dochody własne uzyskiwane na podstawie odrębnych przepisów.

5. Celem unijnej polityki regionalnej jest transfer zasobów z regionów zamożniejszych do biedniejszych. Chodzi o to, aby regiony mniej rozwinięte osiągnęły taki sam poziom dobrobytu, jak pozostałe kraje Unii.

Priorytetowo traktowane są państwa Europy Środkowo-Wschodniej oraz najbardziej potrzebujące regiony pozostałych krajów UE. Choć 12 państw, które przystąpiły do Unii od 2004 r., stanowi zaledwie jedną czwartą ogółu ludności UE, to w okresie 2007?2013 trafi do nich 51 proc. wszystkich wydatków regionalnych.

1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego- obejmujący programy dotyczące infrastruktury, innowacji i inwestycji. Środki z ERDF trafiają do najbiedniejszych regionów państw członkowskich UE

2. Europejski Fundusz Społeczny- finansujący projekty z zakresu kształcenia zawodowego i inne rodzaje pomocy na rzecz zatrudnienia oraz programy tworzenia nowych miejsc pracy. O pomoc z ESF może się ubiegać każde państwo członkowskie.

3. Fundusz Spójności- projekty związane z infrastrukturą środowiska i transportu oraz dotyczące prac nad energią odnawialną. Środki z tego funduszu mogą uzyskać tylko te państwa członkowskie, w których stopa życiowa nie przekracza 90 proc. średniej w UE. (12 najnowszych członków oraz Portugalia i Grecja, Hiszpania- jeszcze korzysta ze środków tego programu, jednak stopniowo przestanie być jego beneficjentem)

6. Europejska polityka regionalna lub regionalna polityka strukturalna - jej celem jest zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej w Unii Europejskiej poprzez pomoc słabiej rozwiniętym regionom i sektorom gospodarek państw członkowskich w celu zmniejszenia różnic w poziomie rozwoju i w poziomie życia w regionach UE. Polityka ta realizowana jest przez UE wspólnie z rządami "piętnastki", które uczestniczą w jej finansowaniu.

Polityka interregionalna - usystematyzowane oddziaływanie rządu na regiony będące wyodrębnionymi ponad lokalnymi jednostkami terytorialnego podziału administracyjnego kraju (w przypadku naszego kraju są to województwa). W ramach tego rodzaju polityki działania podejmowane są przez rząd centralny oraz jego agendy, w tym także terenowe.

Polityka intraregionalna - usystematyzowane oddziaływanie na procesy rozwoju społeczno - gospodarczego zachodzące na obszarze regionu. Są to działania podejmowane przez samorządowe władze regionu oraz ich agendy.

7. Największe znaczenie dla polityki regionalnej miała w 1988 roku tzw. reforma Delorsa. W ramach pakietu Delorsa ustalono m.in. docelowo górną granicę dochodów budżetowych Wspólnot na poziomie 1,2% PKB krajów członkowskich oraz wprowadzono czwarte źródło dochodów w postaci bezpośrednich wpłat krajów członkowskich obliczanych według jednolitego „opodatkowania” ich PKB. Reforma funduszy strukturalnych była następstwem postanowień Jednolitego Aktu Europejskiego, który wszedł w życie 1 lipca 1987 r. Wraz z Jednolitym Aktem Europejskim wprowadzono traktatowe usankcjonowanie polityki regionalnej. Stworzono globalną koncepcję spójności gospodarczej i społecznej. Od tej chwili trzy fundusze strukturalne określone zostały wyraźnie jako narzędzia polityki regionalnej. Ponadto Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Regionalnego powierzona została misja korygowania głównych dysproporcji przestrzennych we Wspólnotach poprzez wspieranie dostosowań strukturalnych w regionach opóźnionych w rozwoju i rekonwersji regionów przemysłu schyłkowego.

8.

9. Rozwój w metodologii nauk wiąże się z pojęciem ?zmiany? i ?struktury?. Procesy rozwoju różne są w warunkach przyrodniczych i społecznych. Rozwój zawsze charakteryzuje się ściśle określonymi kierunkami zmian. Zmiany te mogą być rozpatrywane w aspekcie ilościowym i jakościowym. Zmiany ilościowe dotyczą wzrostu lub zmniejszenia się pewnych cech systemów lub obiektów. Natomiast zmiany jakościowe dotyczą powstania nowych wartości systemów i obiektów.

Teoria rozwoju regionalnego wiąże się ściśle z teorią wzrostu w makroekonomii. W teorii rozwoju regionalnego zakłada się istnienie różnic międzyregionalnych jako cos obiektywne-go. Wiąże się to ściśle z podziałem na regiony silne i słabe. Kryteriami tego podziału są:

• wielkość potencjału gospodarczego i demograficznego,

• efektywność regionalnych struktur gospodarczych,

• jakość życia w poszczególnych regionach,

Wyróżnia się następujące czynniki rozwoju regionalnego:

• ekonomiczne ? które dzielą się na tradycyjne (kapitał, ziemia, praca) i nowoczesne (postęp naukowo-techniczny, zmiany w organizacji zarządzania),

• przestrzenne ? dotyczą rozmieszczenia różnych elementów sił wytwórczych (zasobów surowcowych i kapitałowych)

• ekonomiczne ? dotyczą stanu najważniejszych elementów środowiska przyrodniczego w poszczególnych regionach,

• lokalne ? związane są ze stopniem autonomii i mobilności samorządów terytorialnych,

• społeczne ? obejmują rozwój różnych instytucji nauki, oświaty, kultury i instytucji tzw. otoczenia biznesu (agencje i fundacje rozwoju regionalnego, inkubatory przedsiębiorczości, instytucje finansowe, banki, giełdy, targi, instytucje konsultingowe, instytucje pośrednio wpływające na rozwój regionalny ale stwarzające odpowiedni klimat,

10. Programowanie rozwoju gospodarki regionalnej wiąże się z koniecznością przewidywania przebiegu różnych zjawisk w przyszłości. W naukach ekonomicznych problematyka programowania wiąże się z wyborem określonych celów oraz środków realizacji tych celów. Elementem każdego programowania są więc cele, warunki realizacji celów oraz środki do realizacji wyznaczonych celów. Problematyka programowania wiąże się ściśle z problematyką prognozowania i planowania. Określają to następujące relacje ?prognoza ? program ? plan?.

Prognoza stanowi I etap programowania. Prognozą nazywamy naukowe stadium przyszłości polegające na określeniu najbardziej prawdopodobnego przebiegu badanego zjawiska. pro-gnostyka różni się od futurologii naukowym charakterem metod przewidywania przyszłości.

W praktyce wyróżnia się różne kryteria klasyfikacji prognoz:

1. Z punktu widzenia horyzontu czasowego wyróżniamy:

• prognozy krótkookresowe (od 1 do 2 lat, np. prognoza plonów),

• prognozy średniookresowe (od 3 do 5 lat),

• prognozy długookresowe (od 6 do 15 lat),

• prognozy perspektywiczne (od 6 do 20 lat),

• prognozy ponadperspektywiczne (powyżej 20 lat)

11. 1. Jednym z celów Unii Europejskiej jest wyrównanie poziomu rozwoju między jej regionami. W Unii znalazły się regionu o bardzo różnym stopniu rozwoju. Na poparcie tej tezy wystarczy porównać poziom życia w biedniejszych regionach Grecji czy Portugalii z rozwojem jaki osiągnęły taki rejony Europy jak południowa część Anglii czy region Hamburga. By zapobiec powiększaniu się tych różnic i by wspomóc biedniejsze regiony Europy w doganianiu tych bogatszych przywódcy Wspólnoty Europejskiej ustanowili tzw. fundusze strukturalne. Pomoc jest udzielana według określonych reguł, do nich zalicza się przede wszystkim tzw. zasady polityki strukturalnej: zasadę koncentracji, partnerstwa, programowania i współfinansowania. Zgodnie z zasadą koncentracji środki płynące z funduszy strukturalnych przeznaczone są dla wsparcia regionów, które znajdują się w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej. Regiony ubiegające się o pomoc z funduszy strukturalnych muszą spełniać pewne kryteria. Do obszarów kwalifikujących się do otrzymania pomocy należą takie, w których średni poziom produktu krajowego brutto na osobę wynosi mniej niż 75% średniej dla całej Unii, o pomoc mogą również występować regiony słabo zaludnione - jak na przykład część Finlandii leżąca pod kręgiem polarnym lub regiony tzw. ultraperyferyjne - czyli najbardziej oddalone od centrów życia gospodarczego. Zasada partnerstwa oznacza współpracę Komisji Europejskiej z właściwymi władzami państwa członkowskiego, samorządem regionalnym i lokalnym. Najczęściej to właśnie władze samorządowe decydują o ostatecznej alokacji środków. Dzięki takiej współpracy środki wydawane są w sposób bardziej efektywny i trafiają do najbardziej potrzebujących. Zasada programowania polega na opracowywaniu wieloletnich planów, które potem stanowią podstawę dla określonego przeznaczania środków. Kryje się w tym głębszy zamysł, albowiem w ten sposób dąży się do trwałego rozwiązania problemów danego regionu lub określonej gałęzi gospodarki. Zgodnie z tą regułą środki pochodzące z budżetu wspólnego powinny jedynie uzupełniać wsparcie jakie region otrzymuje z budżetu zainteresowanego państwa a w przypadku gdy z funduszy korzystają przedsiębiorstwa, zawsze część kosztów inwestycji - zazwyczaj przynajmniej 50 % muszą one pokryć z własnej kieszeni lub jest ona dofinansowana jeszcze kasy samorządowej. Fundusze Strukturalne są obecnie najważniejszym narzędziem polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Fundusze te pochłaniają obecnie około połowy całego budżetu Unii.

2. Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest głównym narzędziem finansowym Unii Europejskiej, wspierającym zatrudnienie w państwach członkowskich oraz promującym spójność gospodarczą i społeczną. Wydatki EFS wynoszą około 10% całkowitego budżetu UE.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - fundusz utworzony w 1975 na podstawie art. 160 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Zgodnie z tym przepisem, celem funduszu jest przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez niwelowanie różnic w poziomach rozwoju oraz zacofania regionów.

W zakresie swoich zadań fundusz wspomaga w szczególności środowisko produkcyjne i konkurencyjność przedsiębiorstw, badania naukowe i rozwój technologiczny, inwestycje infrastrukturalne, ochronę środowiska, rozwój turystyki i inwestycji kulturalnych, a także rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz współpracę przygraniczną.

Beneficjentami środków finansowych pochodzących z tego funduszu są przede wszystkim przedsiębiorcy, instytucje otoczenia biznesu, instytucje pozarządowe, administracja rządowa oraz samorządy terytorialne, instytucje i jednostki badawczo-rozwojowe.

Fundusz Spójności - jest instrumentem polityki strukturalnej, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Podstawową różnicą jest to, że zakres działania Funduszu Spójności obejmuje pomoc o zasięgu krajowym, a nie regionalnym jak to ma miejsce w przypadku funduszy strukturalnych. Ponadto, specyfiką Funduszu jest też z góry narzucona minimalna wartość projektu ? 10 mln ?, a także bardziej preferencyjne, niż to ma miejsce w funduszach strukturalnych, sposoby finansowania (np. zmniejszony minimalny udział własny), oraz jego czasowy charakter.

Fundusz Spójności ma za zadanie dofinansowywanie projektów w dziedzinie środowiska i sieci transeuropejskich transportu realizowanych w państwach członkowskich, w których roczny produkt narodowy brutto na jednego mieszkańca nie przekracza 90% średniej unijnej.

3. Obszary wsparcia określają zakres działań, które mogą otrzymać wsparcie ze strony EFS (EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO). Zostały one ujęte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady.

• Aktywna polityka rynku pracy- przeciwdziałanie i zapobieganie bezrobociu, zjawisku długotrwałego bezrobocia zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet, ułatwianie ponownej integracji długotrwale bezrobotnych z rynkiem pracy, wspieranie integracji zawodowej ludzi młodych oraz osób powracających na rynek pracy po okresie nieobecności.

• Przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego- ograniczenie zjawiska marginalizacji społecznej i przygotowanie osób narażonych na wykluczenie społeczne do wejścia na rynek pracy. Skierowane do osób, które ze względu na trudną sytuację życiową nie potrafią samodzielnie odnaleźć się na rynku pracy, nie potrafią rozwiązać osobistych, społecznych i zawodowych problemów.

• Kształcenie ustawiczne- ułatwienie i polepszenie dostępu do rynku pracy oraz integrację z rynkiem pracy, poprzez zwiększanie dostępu do szkoleń zawodowych, edukacji i doradztwa.

• Doskonalenie kadr gospodarki oraz rozwój przedsiębiorczości- poprzez promocję wykwalifikowanej, przeszkolonej i łatwo adaptującej się do zmiennych warunków rynku pracy kadry pracowniczej, popieranie innowacyjności w zakresie organizacji pracy, rozwijanie przedsiębiorczości oraz warunków sprzyjających tworzeniu miejsc pracy i podwyższaniu kwalifikacji, rozwój potencjału ludzkiego w sferze badań, nauki i technologii.

• Zwiększanie dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy- włącznie z możliwością rozwijania kariery zawodowej, zwiększeniem dostępu kobiet do nowych miejsc pracy, pomocą w uruchamianiu działalności gospodarczej, a także działania zakładające zmniejszenie dysproporcji.

4.

5. Zreformowana polityka spójności została znacznie odchudzona i nieco przebudowana. W miejsce 8 dotychczasowych instrumentów powstały jedynie trzy. Sama zmiana nie ma jedynie charakteru kosmetycznego: 

1. Dotychczasowy Cel 1 funduszy strukturalnych oraz Fundusz Spójności są teraz określane mianem nowego celu - KONWERGENCJA; podobnie jak poprzednik - Cel 1 będzie on finansował projekty w regionach o niższym poziomie rozwoju - dochód PKB poniżej 75% PKB; dla pokrycia z dotychczasowym zasięgiem Funduszu Spójności dodatkowym kryterium przynależności do tego Celu jest poziom PNB w wysokości maksimum 90% na poziomie całego kraju; dodatkowo wsparciem są również objęte regiony zamorskie UE;

 

2. W miejsce Celu 2 i 3 powstał nowy cel KONKURENCYJNOŚĆ, który jest realizowany na terenie wszystkich regionów nieobjętych celem KONWERGENCJA; jego zadaniem jest realizacja projektów ukierunkowanych na osiągnie celów strategii lizbońskiej;

 

3. Likwidacji uległy Inicjatywy Wspólnotowe:

• EQUAL, URBAN - będą włączone w program celu KONWERGENCJA lub KONKURENCYJNOŚĆ,

• LEADER + będzie realizowany w ramach instrumentów polityki rolnej UE,

• INTERREG III natomiast został przeformułowany jako nowy Cel - WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA,

4. Regiony, które w poprzedniej perspektywie (2000-2006) należały do regionów Celu 1, ale na skutek rozszerzenia nie kwalifikują się do wsparcia otrzymały możliwość stopniowo zmniejszającego się wsparcia, które pozwala na zakończenie działań inwestycyjnych; tego typu wsparcie nosi nazwę - PHASING OUT - regiony wychodzące z Celu 1;

6.

7. Ewaluacja ex ante, średniookresowa i ex post

W nowym okresie programowania , ważnym elementem procesu właściwego zarządzania funduszami strukturalnymi i Funduszem Spójności będzie ewaluacja, a więc ocena danego programu czy projektu prowadzona przed rozpoczęciem, w trakcie i po zakończeniu jego realizacji przez niezależnych ekspertów, przy wykorzystaniu odpowiednich metod badawczych i z uwzględnieniem kryteriów ewaluacyjnych: skuteczności, efektywności, odpowiedniości i długotrwałości. Ewaluacji będą podlegały Strategiczne Wytyczne Wspólnoty, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia oraz programy operacyjne. Ewaluacja będzie mogła przyjąć charakter strategiczny (tj. analiza postępu programu lub grupy programów w odniesieniu do priorytetów wspólnotowych i krajowych) lub operacyjny (tj. wsparcie procesu monitorowania programów operacyjnych).

Ewaluacja przeprowadzana będzie przez niezależnych ekspertów, jednak odpowiedzialność za organizację ewaluacji spoczywa na kraju członkowskim lub Komisji Europejskiej, w zależności od pokrywane będą ze środków pomocy technicznej.

Tak jak w obecnym okresie programowania, również w kolejnej perspektywie finansowej przeprowadzane będą przeprowadzane

dwa typy ewaluacji, w zależności od terminu jej przeprowadzania: ex-ante (przed rozpoczęciem realizacji programu)i ex-post (w jakiś czas po wdrożeniu programu). W zaproponowanym przez Komisję Europejską projekcie rozporządzenia ogólnego nie ma mowy o ewaluacji w połowie okresu programowania, aczkolwiek państwa członkowskie będą zobowiązane dokonywać ewaluacji średniookresowych ad hoc, połączonych z monitorowaniem programów operacyjnych, wówczas gdy monitoring tych programów wskazuje na znaczące odejście od przyjętych celów lub gdy zaproponowano dokonanie rewizji programu operacyjnego. Ewaluacja ex-ante prowadzona jest na etapie programowania, przed rozpoczęciem wdrażania programu operacyjnego. Ewaluacja ex-ante ma służyć optymalizacji alokacji środków przeznaczonych na poszczególne programy operacyjne oraz poprawie jakości programowania (zagwarantowanie odpowiedniej jakości dokumentów programowych, zapewnienie, że środki przeznaczane na realizację polityki spójności w oparciu o te dokumenty zostaną wykorzystane w sposób gwarantujący osiągnięcie najlepszych efektów). Ewaluacja ex-post, która jest przeprowadzana po zakończeniu

wdrażania, stanowi zamknięcie programu. Jej wyniki pozwalają podsumować program z punktu widzenia kryteriów skuteczności, efektywności, odpowiedniości i długotrwałości. W zakresie działań ewaluacyjnych w nowym okresie

programowania, kraje członkowskie będą odpowiedzialne za:

- opracowanie planu ewaluacji (dotyczy tylko celu Konwergencja),

- przeprowadzenie ewaluacji ex-ante Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia,

- przeprowadzenie ewaluacji ex-ante dla każdego programu operacyjnego (dotyczy tylko celu Konwergencja), 58

- przeprowadzenie ewaluacji ex ante11

o wszystkich programów operacyjnych lub

o dla każdego z funduszy strukturalnych lub

o dla poszczególnych priorytetów lub

o dla każdego z programów operacyjnych,

- przeprowadzenie, najpóźniej w 2010 r., ewaluacji w trakcie okresu programowania obejmującej wszystkie programy operacyjne w ramach każdego z celów polityki spójności lub ewaluację każdego z programów operacyjnych,

- prowadzenie w trakcie okresu programowania ewaluacji ad hoc połączonej z monitorowaniem programów operacyjnych, gdy kontrola programów wykaże znaczne odejście od

początkowo przyjętych celów lub, gdy zaproponowano wprowadzenie istotnych zmian w programie.

Z kolei Komisja Europejska będzie odpowiadała za:

- przeprowadzenie ewaluacji niezbędnej dla przygotowania i

monitorowania Strategicznych Wytycznych Wspólnoty,

- przeprowadzenie ewaluacji ex-post dla każdego z celów polityki spójności, we współpracy z krajami członkowskimi i

instytucjami zarządzającymi. Ewaluacja obejmuje wszystkie programy operacyjne i analizuje stopień wykorzystania

środków, efektywność i skuteczność programowania, wpływ na sytuację społeczno-ekonomiczną oraz wpływ na realizację priorytetów wspólnotowych. Ewaluacja ex-post powinna być zakończona do dnia 31 grudnia 2015 r. Ewaluacje ad hoc połączone z monitorowaniem programów operacyjnych będzie mogła prowadzić również Komisja Europejska. Tego typu ewaluacje programów operacyjnych będą przeprowadzane przez Komisję Europejską w trakcie okresu programowania, z własnej inicjatywy bądź w partnerstwie z krajem członkowskim.

8. Komitet Monitorujący - komitet powoływany przez Ministra Gospodarki w drodze zarządzenia, działający jako niezależne ciała doradczo-opiniodawcze dla Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym.

Działanie komitetu monitorującego przejawia się przygotowywaniem różnego rodzaju rekomendacji obejmujących swoim zakresem zmiany kierunków i dostosowania w metodach wdrażania funduszy strukturalnych. Jest on więc jednym z elementów procesu zarządzania środkami publicznymi, którego celem jest prawidłowe i wydajne wprowadzanie programów finansowych poprzez:

-zapobieganie jednostronnym, subiektywnym ocenom

-wypracowywanie obiektywnych kryteriów i sposobu oceny programu

-nadzorowanie postępów w osiąganiu założonych celów i rezultatów wdrażania programu

-podejmowanie decyzji o zmianach kierunków realizacji programu

W jego skład wchodzą członkowie administracji publicznej (rządowej i samorządowej)oraz eksperci z organizacji pozarządowych. Zebrania zwoływane są co najmniej dwa razy do roku. Jeśli jednak sytuacja wymaga dogłębnych analiz Komitet Monitorujący może spotykać się znacznie częściej.

Obecnie w Polsce pracują następujące Komitety Monitorujące:

-Komitet Monitorujący Narodowy Plan Rozwoju

-Komitet Monitorujący SPO Rozwój Zasobów Ludzkich

-Komitet Monitorujący SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw

-Komitet Monitorujący Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

-Komitet Monitorujący PO Pomoc Techniczna

-Komitet Monitorujący SPO Transport

-Komitet Monitorujący strategię wykorzystania Funduszu Spójności

-Komitet Monitorujący Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL

9. Programy Operacyjne w Polsce na lata 2007-2013

Infrastruktura i Środowisko

Innowacyjna Gospodarka

Kapitał Ludzki

Rozwój Polski Wschodniej

Pomoc Techniczna

Europejska Współpraca Terytorialna

Regionalne Programy Operacyjne

10. ZASADA N+2

Zasada n+2 jest jedną z podstawowych reguł zarządzania finansowego funduszami pomocowymi Unii Europejskiej. Podstawę prawną tej reguły stanowi art. 31 Rozporządzenia Rady nr 1260/1999 z dnia 21 czerwca 1999 r. wprowadzającego ogólne przepisy dotyczące Funduszy Strukturalnych.

Stanowi ona, że jeśli zobowiązanie Komisji ujęte w budżecie wspólnotowym w danym roku (roku n) nie zostanie ?wyczerpane? wnioskami o płatność przekazywanymi Komisji przez Instytucję Płatniczą do końca roku n+2, różnica między kwotą zobowiązania a kwotą wniosków o płatność zostanie automatycznie anulowana. Oznacza to, ze państwo członkowskie, które do końca roku n+2 złożyło wnioski o płatność opiewające na kwotę mniejszą niż roczna transza środków alokowanych w roku n, bezpowrotnie traci kwotę różnicy.

ZASADA DE MINIMIS

Pomoc de minimis to pomoc przyznana przedsiębiorcy w ciągu 3 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku, do wysokości 100 tys., wliczając w tę wielkość także pomoc, która ma być udzielona.

Pomoc ta może być udzielana przedsiębiorstwu niezależne od jego wielkości.

Pomoc de minimis kumuluje się tylko z inną pomocą de minimis, niezależnie od tego, na co i w jakiej wysokości została udzielona danemu przedsiębiorcy.

Celem stwierdzenia, czy dana pomoc jest pomocą de minimis, podmioty jej udzielające wydają beneficjentowi pomocy zaświadczenie stwierdzające, że udzielona pomoc publiczna jest pomocą de minimis.

Pomoc de minimis może być udzielana zarówno w trybie programu pomocowego, jak i jako pomoc indywidualna.

W przypadku nadużycia pomocy przewidziane są procedury zwrotu.

Odpowiedzialność za czuwanie nad nie przekroczeniem określonej kwoty pomocy ciąży na przedsiębiorcy.

11.

12. Wskaźniki produktu i rezultatu muszą dać się obiektywnie zweryfikować, ale również odzwierciedlać cele, jakie postawiliśmy w naszym projekcie. Pamiętajmy, że pomiędzy celami projektu, które zdefiniowaliśmy we wniosku a wskaźnikami realizacji musi panować spójność! Dany wskaźnik musi posiadać swój odpowiednik w postaci wyznaczonego celu, jednak nie każdy cel musi być określony za pomocą liczb. Niektóre z nich są przecież jakościowe i niezmiernie trudno byłoby je ująć jako mierzalne.

Rezultat jest bezpośrednim i natychmiastowym (mierzonym po zakończeniu wdrażania projektu lub jakiejś jego części) efektem wynikającym z dostarczenia nowego produktu lub usługi. Daje nam wiedzę o zmianach jakie zaszły w wyniku realizacji pomysłu ? zmianach, które zaszły u beneficjenta bezpośrednio po zakończeniu realizacji projektu.

Wskaźniki rezultatu przedstawiamy za okres nie wcześniejszy niż wskaźniki produktu! Te pierwsze są zawsze wynikiem drugich!

Niestety wnioskodawcy dość często popełniają błędy określając wskaźniki produktów oraz rezultatów. W przypadku wskaźnika produktu należy wykazać wskaźnik określający bezpośredni efekt realizacji projektu, np materiały lub usługi, mierzalny, np. ilość nabytych środków trwałych i zgodne z harmonogramem projektu.

Natomiast przy wskaźnikach rezultatu zapomina się często o zaznaczeniu pozytywnego wpływu naszego projektu na politykę zrównoważonego rozwoju ? ochronę środowiska. A wpływ ten zawsze deklarujemy w naszym wniosku, musi być on pozytywny lub co najmniej neutralny.

Wskaźniki, które zdeklarowaliśmy muszą zostać nie tylko osiągnięte. Pamiętajmy, że ciąży na nas również obowiązek utrzymania ich przez pewien okres liczony od momentu zakończenia projektu. W zależności od umowy są to trzy lub nawet pięć lat.

13.

14. STUDIUM WYKONALNOŚCI - składa się z analizy rynku, analizy ekonomicznej, analizy technicznej, strategicznej.

Marketing zajmuję się badaniem generowanych pomysłów o potrzebach konsumentów, które są postrzegane w pierwszym etapie procesu tworzenia nowych koncepcji usług lub alternatywnych produktów. Dobrze rokujące powstałe koncepcje są poddane badaniom pod względem wykonalności, które zawierają kilkanaście rodzajów analiz, począwszy od analizy rynkowej. Większość firm posiada kadrę analityków rynkowych, którzy tworzą i oceniają badania konsumenckie, wywiady, grupy docelowe, testy rynkowe. Analiza rynkowa ocenia czy jest wystarczający popyt dla proponowanego produktu, czy inwestować w dalszy rozwój.

Jeśli potencjalny popyt istnieje kolejnym etapem jest analiza ekonomiczna, która oszacowuje koszty produkcji i rozwoju jak również porównuje je z przewidzianą ilością sprzedaży. Zakres cenowy dla danego produktu jest kompatybilna z segmentem rynku (wyodrębnioną grupą ludzi). Techniki ilościowe jak analiza kosztu/korzyści, teoria decyzyjna, wartości bieżąca netto, lub wewnętrzna stopa zwrotu są powszechnie używane, by ocenić potencjalny zysk z projektu. Dane użyte w analizie są bardziej niż pewne. Firma oszacowuje ryzyko przedsięwzięcia inwestycji w nowy produkt zarówno to czy jest w stanie ponieść koszty ryzyka.

Wykaz wykonania jest napisany dla koncepcji produktu, po przejściu przez analizę wykonalności, zawiera opis funkcji produktu - co to jest, jak produkt powinien zaspokajać potrzeby konsumentów.

15. Generator Wniosków Aplikacyjnych to narzędzie służące do przygotowania wniosku o dofinansowanie projektu ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Społecznego. Aplikacja umożliwia tworzenie, edycję i drukowanie wniosków o dofinansowanie projektów.

Generator wspiera beneficjentów w prawidłowym przygotowywaniu wniosków o dofinansowanie projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki poprzez dostępne instrukcje wypełniania wniosku, w formie pomocy przy każdym wypełnianym polu oraz w formie listy błędów przy walidacji wniosków.

16.

17. Koszty kwalifikowane i niekwalifikowane.

Choć realizacja projektów unijnych zawsze wiąże się z kosztami, to jednak część wydatków może pozostać w obrębie gminy, wspierając lokalną przedsiębiorczość. Koszty mniejsze niż 14 tysięcy euro nie wymagają organizowania przetargu, dlatego też np. elementy promocji projektu (wydrukowanie plakatów) czy szkolenia (wynajęcie sali, catering) mogą zostać zlecone lokalnym przedsiębiorstwom: agencjom marketingowym, drukarniom czy firmom cateringowym. W przypadku kosztów przekraczających 14 tysięcy euro konieczne jest zorganizowanie publicznego przetargu, udział w którym wziąć mogą też lokalne przedsiębiorstwa.

Przeprowadzone szkolenia (np. z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki) pozytywnie wpłyną na rozwój kwalifikacji zawodowych mieszkańców (co może stymulować lokalną przedsiębiorczość) i umiejętności pracowników administracji (co może zwiększyć efektywność zarządzania).

Należy pamiętać, że nie wszystkie koszty przewidziane w przedsięwzięciu są refundowane, czyli należą do kategorii kosztów kwalifikowanych. Zgodnie z zasadą współfinansowania projektu, tylko wydatki zaliczone do kosztów kwalifikowanych zostaną zrefundowane. Pozostałe koszty są kosztami niekwalifikowanymi. Nie są refundowane, choć nadal mogą być niezbędne do pełnej realizacji przedsięwzięcia. Ważne jest, aby płynność finansowa była zachowana uwzględniając pełne koszty projektu, a więc zarówno koszty kwalifikowane jak i niekwalifikowane. Dlatego też odbiorca unijnej pomocy musi udokumentować swoją zdolność do przeprowadzenia projektu od rozpoczęcia inwestycji poprzez jej odbiór i spłatę wszystkich związanych z nią zobowiązań.

Należy zatem pamiętać, że Unia Europejska nie pełni roli ?dobrego wujka?, który pokryje wszystkie wydatki związane z projektem. Realizacja projektów europejskich zawsze niesie ze sobą koszty dla Beneficjenta. Jednakże korzyści przewyższają koszty i ryzyko. Dla przykładu, przy realizacji projektu z Działania 8.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka ? Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu (eInclusion) koszty kwalifikowane są finansowane z funduszy unijnych nawet w 85 procentach. Dzięki temu gmina stworzenie np. sieci szerokopasmowej opartej o technologię światłowodową i bezprzewodową, ponosząc jedynie niewielką część kosztów projektu.

Przepisy dotyczące kwalifikowalności wydatków są regulowane przez Rozporządzenie Rady nr 1083/2006, ustanawiające ogólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności.

Na gruncie polskim kwestie te regulowane są dokumencie Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013.

---