Zastosowanie masażu w uszkodzeniach nerwów obwodowych.

W układzie nerwowym obwodowym (syrstema nervosum peiriphericum) rozróżniamy 31 par nerwów rdzeniowych, wychodzących z rdzenia kręgowego i 12 par nerwów czaszkowych, które rozpoczynają się lub kończą w mózgowiu. Trzecią odrębną grupę tworzą nerwy układu autonomicznego. Nerwy najczęściej biegną razem z naczyniami krwionośnymi, otoczone wspólną tkanką łączną, główne po stronie zginaczy stawów, gdzie są lepiej chronione i mniej narażone na rozciąganie w czasie ruchów stawu. Między nerwami następuje często wymiana włókien, a najobfitszą wymianę obserwuje się w obrębie splotów, gdzie zbierają się nerwy podążające do szyi i kończyn.

Nerwy obwodowe pośredniczą w komunikacji pomiędzy mózgiem i rdzeniem kręgowym, a mięśniami i narządami ciała. Są zbudowane z włókien nerwowych ruchowych, czuciowych i autonomicznych

W skład obwodowego układu nerwowego wchodzą:

ÛÜ nerwy obwodowe,

ÛÜ sploty nerwowe,

ÛÜ korzenie rdzeniowe.

Podział uszkodzeń:

Uszkodzenie nerwów obwodowych dzielimy na otwarte (gdy uraz spowodował równoczesne rozdarcie skóry) i zamknięte ( bez naruszenia ciągłości skóry). Pod wpływem działającego urazu nerw ulega w różnym stopniu uszkodzeniu, które według Seddona dzielimy na:

• Neuropraxia

Stanowi najlżejszy i najlepiej rokujący rodzaj uszkodzenia będący najczęściej następstwem przygniecenia lub naciągnięcia korzenia czy pnia nerwowego. Uraz nie powoduje istotnego zaburzenia struktury nerwu, a jedynie przejściowe, zwykle krótkotrwałe zaburzenia jego czynności. Objawy uszkodzenia to przejściowe porażenie lub niedowład, przejściowe nieznaczne zaburzenie czucia, brak zaniku mięśni i odczynu zwyrodnienia, brak zmian elektromiograficznych.

• Axonotmesis

Uszkodzenie wywołane podobnym mechanizmem urazu jak wcześniej, naciągnięcie, zgniecenie. Jednakże siła urazu jest większa i doprowadza do przerwania ciągłości najbardziej wrażliwych elementów pnia nerwowego - włókien osiowych (aksonów). Zachowana natomiast pozostaje ciągłość osłonek nerwu. Objawy kliniczne - pełny obraz porażenia

obwodowego z zanikiem mięśni i odczynem zwyrodnienia, możliwy powrót do stanu

prawidłowego po dłuższym okresie leczenia.

• Neurotmesis

Stanowi najcięższą formę uszkodzenia nerwu, prowadzącą do całkowitego przerwania ciągłości pnia nerwu. Warunkiem powrotu funkcji uszkodzonego nerwu czy korzenia rdzeniowego jest przywrócenie ich ciągłości w granicach zdrowych, pozbawionych blizny tkanek. Powstają zwykle w ranach ciętych. W większości przypadkach niezbędna jest interwencja chirurgiczna. W wielu przypadkach mamy do czynienia z mieszanymi rodzajami uszkodzeń przy czym decyzja o postępowaniu terapeutycznym zależy od zasadniczego rodzaju uszkodzenia. Objawy kliniczne - obraz trwałego i całkowitego porażenia obwodowego, brak możliwości powrotu do stanu prawidłowego, często stwierdza się obecność nerwiaków i konieczność leczenia chirurgicznego.

Objawy kliniczne typowych najczęstszych uszkodzeń nerwów obwodowych:

Porażenie nerwu łokciowego.(C8-Th1)

Nerw łokciowy w 80 % ulega uszkodzeniu w obrębie łokcia.

Przyczyną uszkodzenia są przeważnie:

- zwichnięcie stawu, urazy i zniekształcenia okolicy łokciowej, długotrwały ucisk.

Rzadziej, przeważnie wskutek zranienia, może dochodzić do uszkodzenia w obrębie nadgarstka.

Porażone są: mięśnie międzykostne i glistowate po stronie łokciowej, mięśnie kłębika, mięsień przywodziciel kciuka. Przy uszkodzeniu w obrębie łokcia dodatkowo porażone są: mięsień zginacz łokciowy nadgarstka i mięsień zginacz głęboki palców.

Porażenie nerwu łokciowego upośledza przede wszystkim:

• przywodzenie i zginanie rÄ™ki w stawie promieniowo-nadgarstkowym

• ruchy palców II - V (szczególnie IV i V), zwÅ‚aszcza przywodzenie i

odwodzenie, a także zginanie w stawach śródręczno-paliczkowych i

prostowanie w stawach międzypaliczkowych (mm. glistowate i międzykostne).

• ruchy kciuka, a szczególnie przywodzenie (objaw Fromenta) (chory nie

może utrzymać cienkich przedmiotów np. kartki papieru między kciukiem a

wskazicielem bez zginania kciuka w stawie międzypaliczkowym)

Porażenie powoduje powstanie ręki szponiastej, charakteryzującej się nadmiernym prostowaniem w stawach śródręczno-paliczkowych oraz zgięciem w stawach między-paliczkowych.

Porażenie nerwu pośrodkowego (C5- TH1), towarzyszy najczęściej urazom w okolicy przedramienia i nadgarstka, W tym przypadku porażeniu ulegają jedynie wewnętrzne mięśnie dłoni, mięśnie kłębu i mięśnie glistowate. Nerw może rzadziej ulec również uszkodzeniu w obrębie łokcia lub pachy. Wówczas porażeniu ulegają: mięśnie nawracające, zginacz promieniowy nadgarstka, zginacz głęboki palców, mięśnie kciuka, mięśnie glistowate po stronie promieniowej.

W przypadku przewlekłego ucisku tego nerwu możemy mieć do czynienia z przykurczem Volkmanna lub z objawami tzw. cieśni nadgarstka bądź upośledzenia przewodnictwa nerwowego.

Objawy w porażeniu nerwu pośrodkowego:

Chory nie może odwodzić, przeciwstawiać i zginać kciuka. Drugi i trzeci palec może zginać jedynie w stawach śródręczno-paliczkowych, a czwarty i piąty we wszystkich stawach, choć słabiej niż normalnie. Ze względu na obniżenie i ułożenie kciuka w płaszczyźnie pozostałych palców ręka przybiera kształt "ręki małpiej".

Uszkodzenie nerwu promieniowego (C5-C8)

Do uszkodzenia dochodzi najczęściej przy złamaniu kości ramiennej z przemieszczeniem, przez ucisk lub bezpośredni uraz nerwu na ramieniu, rzadziej przy zwichnięciu barku. Stwierdza się porażenie prostowników przedramienia, ręki i palców (opadnięcie ręki i palców) oraz zniesienie czucia na grzbietowej części kciuka, wskaziciela i okolicy I-II kości śródręcza.

Uszkodzenie w obrębie dołu pachowego:

Porażenie w tym przypadku obejmuje:

- mięsień trójgłowy ramienia (zniesienie prostowania łokcia), mięsień ramienno-promieniowy (osłabienie zginania łokcia), mięsień odwracacz przedramienia (zniesienie odwracania, z wyjątkiem gdy przy zgiętym łokciu ruch ten wykonuje mięsień dwugłowy ramienia), wszystkie mięśnie prostowniki ręki oraz mięśnie prostowniki długie palców i kciuka (zniesienie prostowania ręki, wszystkich stawów kciuka i stawów śródręczno-paliczkowych pozostałych palców).

2. W bruździe nerwu promieniowego lub poniżej łokcia (przy złamaniach kości ramiennej lub przy urazach stawu łokciowego). Porażenie w tym przypadku obejmuje:

- wszystkie prostowniki nadgarstka (z wyjątkiem mięśnia prostownika promieniowego, długiego nadgarstka, który może wykonać bardzo słabe zgięcie nadgarstka),

- prostowniki palców i kciuka (zniesienie prostowania wszystkich stawów kciuka i stawów śródręczno-paliczkowych pozostałych palców), - mięsień odwracacz przedramienia (osłabienie odwracania).

Rokowanie przy urazach nerwu promieniowego (nawet przy jego przerwaniu) jest znacznie lepsze niż w przypadkach uszkodzenia nerwu pośrodkowego czy nerwu łokciowego.

Porażenie Erba (C5-C6)

Spowodowane jest uszkodzeniem piątego i czasami części szóstego korzonka szyjnego (górna część splotu ramiennego) Najczęściej występuje w wyniku urazu porodowego spowodowanego rozciągnięciem tkanek pomiędzy głową a barkiem dziecka. U osób dorosłych porażenie może wystąpić w wyniku obrażeń.
Porażeniu wiotkiemu ulegają mięśnie odwodzące , rotacja wewnętrzna ramienia i zginanie w łokciu kiedy to ruchy w obrębie miesni przedramienia są zachowane.

Porażenie typu Klumpkego (C8-Th1)

Uszkodzenie dolnej części splotu C8 TH1. Porażone są ruchy w obrębie ręki, przedramienia. Palce są szponiaste, a kciuk leży w płaszczyźnie pozostałych palców. Występuje zanik i zwiotczenie całej ręki.

Porażenie nerwu udowego (L2-L4)

Urazy nerwów w obrębie kończyny dolnej spowodowane są przeważnie wypadkami komunikacyjnymi lub niektórymi chorobami neurologicznymi. Uszkodzenie nerwu udowego występuje stosunkowo rzadko. Dochodzi do porażenia i zaniku mięśnia czworogłowego uda (szczególnie głowy przyśrodkowej) i mięśnia krawieckiego. O ile porażenie mięśnia krawieckiego nie ma większego znaczenia, to porażenie mięśnia czworogłowego uniemożliwia prostowanie kolana. W konsekwencji może dojść do przykurczu zgięciowego w stawie kolanowym.

Jeżeli uszkodzeniu ulegną odgałęzienia idące do mięśnia biodrowego (przy urazach w obrębie miednicy), dochodzi do osłabienia zginania biodra wskutek porażenia mięśnia biodrowo-udowego, mięśnia prostego uda i mięśnia krawieckiego.

Zniesienie czucia występuje na:

- przyśrodkowej i przedniej powierzchni uda,

- przyśrodkowej i przedniej powierzchni podudzia,

- kostce przyśrodkowej,

- przyśrodkowym brzegu stopy

Porażenie nerwu kulszowego(L4-S3)

Występuje np. po zwichnięciach stawu biodrowego, złamaniu miednicy, kości udowej rany cięte i postrzałowe. Wywołuje porażenie wszystkich mięśni goleni i zniesienie czucia w obrębie stopy.

Porażenie nerwu strzałkowego wspólnego (L4-S2)

Porażenie nerwu strzałkowego wspólnego jest najczęściej występującym wśród porażeń nerwów obwodowych. Do porażenia dochodzi przeważnie w przypadku złamania okolicy główki strzałki. Obserwuje się porażenie i zanik przedniej grupy mięśni goleni, mięśnia krótkiego prostownika palców i mięśni strzałkowych. Wskutek porażenia chory nie może chodzić na piętach (chód brodzący), przy czym stopa zwisa w ułożeniu

końsko-szpotawym.

Następuje zniesienie: zgięcia grzbietowego w stawie skokowym, prostowania palców, nawracania stopy i osłabienie odwracania (możliwe tylko w zgięciu grzbietowym). Na bocznej powierzchni podudzia, grzbiecie stopy i palców (z wyjątkiem ostatnich paliczków) obserwuje się zniesienie czucia. Wskutek zaburzenia procesów odżywczych pojawiają się zmiany w obrębie skóry i paznokci. Zniesienie czucia skóry stopy i podeszwy narażonej na nacisk oraz upośledzenia krążenia i właściwości troficznych po odnerwieniu sprzyjają powstawaniu trudno gojących się odleżyn i owrzodzeni.

Zadaniem rehabilitacji przy uszkodzeniu nerwów obwodowych jest

• zapobieganie powstaniu niekorzystnych zmian wtórnych w odnerwionych tkankach

• stworzenie warunków dla przyÅ›pieszenia regeneracji i odpowiednich warunków dla reinerwacji

• zapobieganie przykurczÄ…, a później ich likwidacja

Jest ono szczególnie ważne, ponieważ odnerwione mięśnie gwałtownie zanikają i kurczą się. Przeważnie dla opanowania przykurczu wystarczy stosowanie masażu i ćwiczeń biernych w pełnym zakresie we wszystkich stawach. Należy przy tym uważać, aby nie doprowadzić do nadmiernego rozciągania nerwu.

• zapobieganie zmianom troficznym

Jeżeli masażem i ćwiczeniami biernymi nie uda się zapobiec zanikom mięśniowym, może dojść do zwłóknienia mięśni odnerwionych i nawet powrót do pełnej sprawności nerwu nie przywróci czynności tych mięśni. Utrzymanie masy mięśni osiąga się przez wspomaganie masażu i kinezyterapii zabiegami prądowymi, stosując przede wszystkim prąd stały przerywany. W przypadku porażenia kończyny bardzo ważne jest również zlikwidowanie obrzęku, który powstanie, gdyż ze względu na utratę napięcia mięśni rozszerzają się naczynia krwionośne i wzrasta ich przepuszczalność do przestrzeni śródmiąższowych. Uzyskuje się to przez stosowanie: masażu (drenażu limfatycznego), ćwiczeń biernych, odpowiedniego ułożenia kończyny i opasek elastycznych.

• likwidowanie niedowÅ‚adów mięśni i przywrócenie prawidÅ‚owej ich czynnoÅ›ci

• w okresie późniejszym także przywrócenie prawidÅ‚owych stosunków anatomicznych(w razie potrzeby), i poprawa funkcji

• w niektórych przypadkach zaadaptowanie chorego do życia z istniejÄ…cÄ… dysfunkcjÄ…

Metody leczenia operacyjnego:

W przypadku całkowitego przerwania ciągłości pnia nerwu wykonuje się zabieg szycia, zbliżenie kikutów nerwu i delikatne zaszycie pochewki zewnętrznej. W przypadku urazu splotu ramiennego wykonuję się również tzw. neurotyzację korzeni za pomocą przeszczepu nerwów międzyżebrowych lub gałęzi krótkich splotu ramiennego. Zabieg odbarczenia uciśniętych nerwów, uwolnienie nerwu gdy nie ma wskazań do wycięcia i szwu nerwu. Niestety liczne dane przemawiają za częstą nieskutecznością tej formy leczenia i nawrotu dolegliwości.

Zastosowanie masażu klasycznego przy uszkodzeniu nerwów obwodowych

Cel masażu:
Zapobieganie przykurczom
Zapobieganie zanikom mięśni (poprawa trofiki)
Usprawnianie mięśni podczas powrotu nerwu do sprawności
 
Okres porażenia:
Nie stosujemy zabiegów
 
Okres kompensacji:
Drenaż limfatyczny (w przypadku obrzęku)

Zastosowanie drenażu limfatycznego w przypadku wystąpienia obrzęków przy uszkodzeniu nerwów obwodowych. Podstawowym celem jest usunięcie obrzęku poprzez odprowadzenie zalegającej chłonki.

Masaż klasyczny
Początkowo masaż  stosujemy powyżej i poniżej miejsca uszkodzenia. Samego miejsca uszkodzenia nie masujemy, aby nie zaburzyć procesu regeneracji, czy nawet dodatkowo uszkodzić nerwu. W pobliżu nerwu, masaż wykonujemy delikatnie i wolno oraz bez nadmiernego naciągania tkanek. Masaż tkanek powyżej miejsca uszkodzenia ma mieć działanie przede wszystkim odżywcze. Stosuje się: głaskania, rozcierania powierzchowne, uciski jednoczesne i wibrację poprzeczną.
Rozpoczynamy od masażu bardzo delikatnego przy pierwszych zabiegach, stopniowo zwiększając siłę i czas trwania zabiegu, przy kolejnych zabiegach.

Po pojawieniu się oznak regeneracji nerwu dołączamy opracowanie miejsca uszkodzenia. Tkanki nie objęte porażeniem masujemy słabiej niż porażone, musimy bowiem pamiętać że mięśnie zdrowe zareaguję mocniej na bodźce niż mięśnie porażone.
 
Okres adaptacji:
Główny nacisk kładziemy na zwiększenie masy i siły mięśni oraz uaktywnienie przepływu krwi przez mięśnie porażone. Włączamy ugniatania podłużne i poprzeczne. W miejscach oddalonych można stosować wszystkie techniki za wyjątkiem oklepywań.

Masaż

W uszkodzeniu nerwu Å‚okciowego

Masaż: w okresie kompensacji w przypadku pojawienia się obrzęku stosuję się drenaż limfatyczny w celu likwidacji zalegającego płynu. W zależność od miejsca uszkodzenia możemy wykonać drenaż ręki (uszkodzenie w okolicy nadgarstka), bądź drenaż całej kończyny.

Kończyna górna musi być tak ustawiona aby zalegający płyn mógł odpływać w kierunku dołu pachowego. Opracowujemy kolejno dół pachowy (głaskanie, rozcieranie, ugniatanie), staw nadgarstkowy, śródręcze - palce- śródręcze, staw nadgarstkowy przepychając zalegający płyn przez staw łokciowy (głaskanie, rozcieranie koliste, rozcieranie spiralne, ucisk) aż do dołu pachowego. W początkowym okresie omijamy miejsce uszkodzenia.

Masaż klasyczny

Początkowo leczenie polega na wykonywaniu masażu poniżej i powyżej miejsca uszkodzenia. Samego miejsca uszkodzenia nie masujemy.

W przypadku uszkodzenia nerwu w okolicy stawu łokciowego masażem obejmujemy dłoń, staw promieniowo-nadgarstkowy, przedramię i ramię a w późniejszym okresie - staw łokciowy.

W przypadku uszkodzenia nerwu w okolicy nadgarstka opracowujemy: dłoń i przedramię a w późniejszym okresie - staw promieniowo-nadgarstkowy..

W pobliżu uszkodzenia masaż wykonujemy delikatnie i wolno oraz bez nadmiernego naciągania tkanek. Poniżej miejsca uszkodzenia szczególnie ważny jest masaż dłoni. Wykonujemy: głaskania całej dłoni, delikatne rozcierania wszystkich palców, a szczególnie IV i V, delikatne ugniatanie podłużne mięśni kłębika oraz uciski na przestrzenie międzykostne.

Masaż tkanek powyżej miejsca uszkodzenia ma mieć działanie przede wszystkim odżywcze. Stosuje się: głaskania, rozcierania powierzchowne, uciski i wibrację poprzeczną.

Początkowo masaż wykonywany jest delikatnie w czasie kolejnych zabiegów stopniowo zwiększamy siłę i czas trwania masażu. Stopniowo też wprowadzamy opracowanie rozcięgna dłoniowego. Polega ono na wykonywaniu dużej ilości rozcierań (przede wszystkim poprzecznych) i wibracji poprzecznej. Po pojawieniu się oznak regeneracji nerwu dołączamy opracowanie miejsca uszkodzenia. Polega ona na wykonywaniu delikatnych głaskań podłużnych i okrężnych rozcierań powierzchownych (całą dłonią) oraz ucisków jednoczesnych.

W miejscach oddalonych od miejsca uszkodzenia (zarówno powyżej jak i poniżej) w obrębie mięśni porażonych stopniowo wprowadzamy ugniatania poprzeczne i podłużne, uciski naprzemienne i wibrację podłużną. W obrębie tkanek zdrowych stosujemy: głaskania, rozcierania, ugniatania podłużne i uciski jednoczesne. Tkanki nie objęte porażeniem masujemy słabiej niż porażone.

W okresie adaptacji nerwu łokciowego główny nacisk stawiany jest na zwiększenie masy i siły mięśniowej oraz uaktywnienie przepływu krwi przez mięśnie porażone. Do masażu w miejscu uszkodzenia stopniowo włączamy ugniatania podłużne i poprzeczne. W miejscach oddalonych, przy masażu mięśni porażonych, wykorzystujemy już wszystkie techniki z wyjątkiem oklepywań. Dużo uwagi poświęcamy ugniataniom, zarówno poprzecznym, jak i podłużnym, oraz wibracji

Porażenie nerwu pośrodkowego

Masaż klasyczny

Niezależnie od miejsca uszkodzenia masażem obejmujemy całą kończynę. Ponieważ w tym uszkodzeniu często dochodzi do zaburzeń naczynioruchowych (obrzęk), podczas pierwszych 15 do 20 zabiegów wykonujemy drenaż limfatyczny powyżej i poniżej miejsca uszkodzenia.

Po tym okresie wykonujemy masaż klasyczny, omijając początkowo miejsce uszkodzenia. W masażu stosujemy: głaskania, rozcierania (w pobliżu uszkodzenia, tylko powierzchowne), uciski jednoczesne i wibrację poprzeczną. Dużo uwagi poświęcamy opracowaniu palców i grzbietu dłoni, dołączając stopniowo do omówionych technik: rozcierania poprzeczne strony grzbietowej i dłoniowej ręki, ugniatania podłużne kłębu i kłębika, uciski naprzemienne mięśni dłoni i uciski na przestrzenie międzykostne. Rozpoczynając od masażu bardzo delikatnego (przy pierwszych zabiegach), stopniowo zwiększamy siłę i czas trwania masażu.

Od momentu pojawienia się oznak regeneracji stosujemy postępowanie klasyczne z opracowaniem miejsca uszkodzenia.

Poniżej miejsca uszkodzenia, w obrębie mięśni porażonych, wykonujemy: głaskania, rozcierania, ugniatania poprzeczne, uciski naprzemienne i wibrację podłużną.

W obrębie tkanek zdrowych wykonujemy masaż lżejszy niż porażonych. W masażu wykorzystujemy: głaskania, rozcierania, ugniatanie podłużne, uciski jednoczesne i wibrację poprzeczną.

W obrębie ręki, w kolejnych zabiegach, stopniowo zwiększamy intensywność masażu i dołączamy ugniatanie poprzeczne kłębu i kłębika oraz uciski naprzemienne i wibrację poprzeczną grzbietu ręki.

Od tej chwili masujemy również miejsce uszkodzenia. Stosujemy początkowo: głaskania podłużne i okrężne oraz rozcierania powierzchowne. W miarę wzrastania ilości zabiegów zwiększamy intensywność masażu wprowadzając głębokie rozcierania i delikatne ugniatanie podłużne, uciski jednoczesne oraz wibrację poprzeczną.

Powyżej miejsca uszkodzenia, jeżeli nie ma innych przeciwwskazań, wykonujemy masaż stosując wszystkie techniki klasyczne z wyjątkiem oklepywań.

Porażenie nerwu promieniowego

Masaż klasyczny

Jeżeli doszło do uszkodzenia w okolicy dołu pachowego masażem obejmujemy początkowo tylko tkanki poniżej miejsca uszkodzenia. Miejsce uszkodzenia omijamy. Ważne jest dokładne opracowanie ręki, stawu promieniowo-nadgarstkowego, przedramienia (szczególnie strona grzbietowa) oraz grupy prostowników i zginaczy stawu łokciowego.

Przy opracowywaniu ręki stosujemy: głaskania, delikatne rozcierania, ugniatania podłużne kłębu i kłębika oraz uciski na przestrzenie międzykostne.

Masując staw promieniowo-nadgarstkowy i łokciowy koncentrujemy się na: głaskaniach, rozcieraniach i uciskach jednoczesnych.

Przy opracowywaniu przedramienia wykorzystujemy: głaskania, rozcierania, delikatne ugniatania podłużne (po stronie grzbietowej), uciski jednoczesne oraz wibrację poprzeczną.

W obrębie ramienia nie wykonujemy rozcierań głębokich i ugniatań, gdyż mogą one poprzez duże przesunięcia tkanek pociągać nerw i doprowadzić do pogłębienia uszkodzenia. Stosujemy głaskania delikatne, rozcierania powierzchowne i bardzo delikatne uciski jednoczesne.

Rozpoczynając od masażu bardzo delikatnego (przy pierwszych zabiegach), stopniowo zwiększamy siłę i czas trwania masażu.

Po około 10 zabiegach możemy dołączyć delikatny masaż klasyczny okolicy łopatki stosując głaskania okrężne, rozcierania okrężne i uciski punktowe wokół łopatki (czas jednego ucisku 5 do 10 sekund, odległość punktów od siebie około 2ż7şcm) po kilkunastu zabiegach jeśli pacjent toleruje takie opracowanie łopatki można stopniowo wprowadzać techniki segmentarne (chwyt okołołopatkowy, chwyt na mięsień nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy i dolny kąt łopatki oraz chwyt podłopatkowy).

Po pojawieniu się oznak regeneracji nerwu dołączamy opracowanie miejsca uszkodzenia. Polega ono na wykonywaniu delikatnych głaskań podłużnych i okrężnych oraz rozcierań powierzchownych (całą dłonią) i ucisków jednoczesnych.

W obrębie mięśni porażonych dołączamy: głębokie rozcierania, a w miarę wzrastania ilości zabiegów: ugniatanie poprzeczne, uciski naprzemienne oraz wibrację podłużną.

Tkanki nie objęte porażeniem masujemy słabiej niż porażone. W masażu wykorzystujemy: głaskania, rozcierania, ugniatania podłużne, uciski jednoczesne i wibrację poprzeczną.

W przypadku uszkodzenia w okolicy stawu łokciowego początkowo wykonujemy tylko masaż tkanek poniżej i powyżej miejsca uszkodzenia. Samego miejsca uszkodzenia nie masujemy, aby nie zaburzyć procesu regeneracji czy nawet dodatkowo nie uszkodzić nerwu.

Poniżej miejsca uszkodzenia szczególnie ważny jest masaż ręki i stawu promieniowo-nadgarstkowego. Wykonujemy: głaskania, delikatne rozcierania podłużne i poprzeczne, uciski jednoczesne i wibrację poprzeczną. Przy opracowywaniu przedramienia stosuje się: głaskania, delikatne rozcierania, uciski i delikatną wibrację.

Masaż tkanek powyżej miejsca uszkodzenia ma mieć działanie przede wszystkim odżywcze. Stosuje się: głaskania, rozcierania powierzchowne, uciski jednoczesne i wibrację poprzeczną.

W tym okresie nie wykonujemy rozcierań głębokich i ugniatań szczególnie w pobliżu uszkodzenia, gdyż mogą one, poprzez duże przesunięcia tkanek pociągać nerw i doprowadzić do pogłębienia uszkodzenia.

Rozpoczynając od masażu bardzo delikatnego (przy pierwszych zabiegach) stopniowo zwiększamy siłę i czas trwania masażu.

Po pojawieniu się oznak regeneracji nerwu dołączamy opracowanie miejsca uszkodzenia. Polega ono na wykonywaniu delikatnych głaskań podłużnych i okrężnych oraz rozcierań powierzchownych (całą dłonią).

W obrębie mięśni porażonych stopniowo dołączamy: ugniatania poprzeczne i podłużne, uciski naprzemienne i wibrację podłużną.

Tkanki nie objęte porażeniem masujemy słabiej niż porażone. W masażu wykorzystujemy: głaskania, rozcierania, ugniatanie podłużne, uciski jednoczesne i wibrację poprzeczną.

W miejscach powyżej uszkodzenia dołączamy rozcierania głębokie oraz ugniatania poprzeczne i podłużne.

Porażenie Erba

Od momentu rozpoczęcia masaży dużo uwagi poświęcamy opracowaniu łopatki, utrzymując w trakcie zabiegu zalecaną pozycję ułożeniową kończyny chorej. Stosujemy głaskania, rozcierania i ugniatania podłużne, nie przekraczając linii wyznaczonej przez grzebienie łopatek. Jeżeli istnieje taka potrzeba, wykonujemy masaż w obrębie ręki, nadgarstka, przedramienia, stawu łokciowego i ramienia z zastosowaniem: głaskań, rozcierań, ugniatań podłużnych, ucisków jednoczesnych, wibracji i delikatnego roztrząsania. W obrębie ramienia rezygnujemy z wykonywania technik, które mogą podrażnić uszkodzone korzonki poprzez pociąganie tkanek. W okresie adaptacji, po pojawieniu się oznak regeneracji możemy przystąpić do opracowywania tkanek powyżej linii wyznaczonej przez grzebienie łopatek i dołączyć opracowanie stawu ramiennego. Również w obrębie kończyny możemy zintensyfikować masaż zwiększając siłę zabiegu oraz wprowadzając techniki o działaniu pobudzającym przede wszystkim ugniatania poprzeczne i uciski naprzemienne. W okresie adaptacji Główny nacisk kładzie się na zwiększenie masy i siły mięśni oraz uaktywnienie przepływu krwi przez mięśnie porażone. W masażu wykorzystujemy wszystkie techniki z wyjątkiem oklepywań. Dużo uwagi poświęcamy ugniataniom (zarówno poprzecznym, jak i podłużnym) oraz wibracji, szczególnie w obrębie mięśni porażonych. W tym okresie możemy dołączyć klasyczne opracowanie karku i mięśnia czworobocznego po stronie uszkodzonej z dołączeniem technik masażu segmentarnego takich jak: chwyt okołołopatkowy, chwyt na mięsień nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy i dolny kąt łopatki oraz chwyt podłopatkowy.

W uszkodzeniach nerwów obwodowych wykonywane są masaże w środowisku wodnym.

Masaż wirowy:

Najczęściej stosuje się ten zabieg w specjalnych wanienkach na kończyny dolne lub górne. Podczas masażu należy nie opierać kończyn o dno wanienki. Temperatura wody 37-38°C, czas zabiegu 20 min. Masaż wirowy zmniejsza zastój żylny w kończynach, powodując zmniejszenie lub ustąpienie obrzęków, zwiększa dopływ krwi, poprawia przemianę materii, zwiększa ukrwienie mięśni, poprawia ruchomość stawów, usprawnia koordynację nerwowo-mięśniową ( w celu przywrócenia prawidłowej czynności mięśni i likwidowanie niedowładów mięśniowych). Ruch wirowy wody o dużej szybkości daje powierzchowny masaż z jednoczesnym lekkim podrażnieniem skóry, zwiększającym jej przekrwienie. Wolno zwisająca kończyna musi przeciwstawić się wirowemu obrotowi wody poprzez stałe zmienne napinanie się mięśni co przyczynia się do lepszego ukrwienia kończyny.

Masaż podwodny

Przy zanikach mięśniowych, po przebytych urazach lub unieruchomieniu stosuje się masaż o podwyższonym ciśnieniu z nasadką o wąskim przekroju. Ciśnienie należy stopniowo zwiększać, lecz raczej nie przekraczać 4 atm. W przypadkach jednak, gdy zaniki mięśniowe są duże i mięsień jest słaby, należy stosować nasadkę tzw. "żabi pyszczek" z ciśnieniem w granicach 2 atm. Masowanie miejsc po świeżych urazach wymaga zawsze stosowania strumienia wody o niskim ciśnieniu i szerokim otworze nasadki. Przy nasilonych bólach i obrzękach stawów nie należy ich masować, lecz tkanki powyżej i poniżej stawu. W stanach pourazowych i pozapalnych nerwów obwodowych, nerwobólach, najpierw wykonuje się masaż kończyny zdrowej, stosując ciśnienie od 2,5-4 atm., przeciętnie około 3 atm. nasadką wgniatającą, a następnie wykonujemy łagodny masaż kończyny chorej, stosując szeroką nasadkę o niskim ciśnieniu.

Masaż wpływa na poprawienie trofiki tkanek, ukrwienie, elastyczność i napięcie, na układ mięśniowy zapobiegając powiększającym się niedowładom mięśni.

Masaż przyrządowy

Masaż wibracyjny (akwawibron), źródłem wibracji może być ręczny aparat wibracyjny napędzany prądem elektrycznym, sprężonym powietrzem lub ciśnieniem wody.

Masaż wibracyjny jest wykonywany przy pomocy różnego kształtu i rodzaju gumowych membran. Najczęściej stosuje się membranę płaską, która szczególnie przydatna jest do masażu małych i średnich grup mięśniowych, stawów i tkanki podskórnej. Membrana z guzkiem do masowania większych grup mięśniowych lub większych powierzchni ciała. Membrana z kolcami jest stosowana do usprawniania krążenia obwodowego, jednak jest rzadziej stosowana ze względu na mniejszą jej trwałość i występujące uboczne niekorzystne efekty (podrażnienie skóry).

Membrany wklęsłe oraz kielichowate działają najbardziej efektywnie. Przy tego typu końcówkach efekt leczniczy związany z wibracją jest dodatkowo wzmocniony wytworzeniem się podciśnienia w obszarze pod membraną. Czym większa wklęsłość, tym większe wytwarza się podciśnienie, dlatego membrany kielichowe działają najintensywniej. Masaż wykonywany membranami wklęsłymi i kielichowatymi nazywa się masażem wibracyjno-próżniowym. Czas masażu wibracyjnego waha się od 5 do 20 minut. Optymalny czas wynosi 15 minut.

Podczas masażu wibracyjnego w miejscu zadziałania wzrasta przekrwienie czynne i bierne, stosownie do czasu trwania zabiegu. Wymaga to więc wielokrotnego ponawiania masowania małego obszaru, najlepiej ruchem owalnym, stopniowo przesuwanym z obwodu do środka ciała. Tak wykonany masaż poprawia ukrwienie mięśni, a również ścięgien i części wiązadeł, oraz oddziaływuje korzystnie na przepływ chłonki. Drgania membrany działają łagodnie na receptory nerwowe znajdujące się w obszarze działania, powodując zmniejszenie bólu w tej strefie, w strefach niedokrwionych wpływając korzystnie na proces odżywiania tych tkanek.

W porażeniach i niedowładach pochodzenia neurogennego masaż zwiększa napięcie mięsni, a na drodze odruchowej pobudza czynność nerwów i ich zakończeń

 Masaż w przypadku okresu pooperacyjnego przy uszkodzeniu obwodowym nerwów, w okresie po wygojeniu stosuje się masaż klasyczny rozluźniający poprawiający trofikę, elastyczność i sprężystość tkanek.

Opracowanie blizny:

Kierunek opracowania do blizny

 

Etap 1 kierunek opracowania do blizny:

 głaskanie,  rozcieranie,  ruchy posuwiste

Etap 2 kierunek opracowania od rany:

głaskanie,  rozcieranie,  ruchy posuwiste

Etap 3 uruchomienie blizny:  

 

            chwyt kciukiem po jednej stronie blizny, palcami II - V po drugiej stronie, wykonanie ruchów przesuwających bliznę

rolowanie wzdłuż brzegów blizny i przez nią w kierunkach promienistych,

głębokie rozcieranie segmentarne,

  opukiwanie i delikatne oklepywanie blizny,

     hartowanie blizny -

• cel: usuniÄ™cie zrostów gÅ‚Ä™bokich,

chwyt na środku blizny między kciuki a palce II -V i wykonaniu mieszenia w przeciwnych kierunkach do końców blizny.

 W dalszym procesie wykonuje się :

masaż klasyczny normalizujący napięcie tkanek miękkich,

masaż klasyczny pobudzający

 

4

---