• Dyrektywa w myśl, której

• Ustalenia faktyczne - są to stwierdzenia faktów dokonywane w procesie, mające znaczenie dla decyzji procesowych;

Należy zaznaczyć, że nie można stanowić ustaleń faktycznych na podstawie notatek, zapisków urzędowych, ale można przeprowadzić dowód na okoliczność potwierdzenia zdarzeń, które zostały tam zawarte np. przesłuchać policjanta, który sporządził notatkę na okoliczność zawartych w niej informacji (art. 393 § 1 i 3 k.p.k.).

Wyróżniamy ustalenia faktyczne:

procesowe - dochodzi się do nich w wyniku czynności procesowych; ustalane są w procesie;

pozaprocesowe - są ustalane przed formalnym wszczęciem procesu np. w trakcie czynności operacyjno-rozpoznawczych Policji; najczęściej stanowią informacje, które mogą mieć znaczenie, ale należy je ustalić raz jeszcze dla potwierdzenia

• organy procesowe obowiązane są do podejmowania wszelkich starań , aby ich ustalenia faktyczne były zgodne z prawdą, ponieważ błędne ustalenia faktyczne prowadzą do wydania wyroku sprzecznego z prawdą materialną oraz stanowią bezwzględna przyczynę odwoławczą.

• organ sprawujący kontrolę judykacyjną zobowiązany jest do sprawdzenia, czy organ wcześniejszy poczynił prawdziwe ustalenia faktyczne (vide art. 438 pkt.3)

• poznawanie prawdy w procesie (dokonywanie ustaleń faktycznych) odznacza się cechami:

- charakter probabilistyczny

- dowodzenie w procesie jest redukcyjne (wynik jest zawsze prawdopodobny, nigdy pewny)

- jest materialne ( to udowodnienie: konfrontacja ustaleń z dowodami; O udowodnieniu mówimy, gdy spełniony jest:

~ warunek obiektywny- dowody na podstawie, których ustala się pewien fakt, tworzą tak wysokie prawdopodobieństwo zaistnienia tego faktu, że każdy obiektywnie oceniający tę sytuacje człowiek uzna ten fakt za udowodniony. Dowody, które zostały przeprowadzone w dostatecznym stopniu uzasadniają pogląd, że dany fakt zaistniał

~ warunek subiektywny - organ, który prowadził postępowanie musi mieć stuprocentowe przekonanie, że jego ustalenia odpowiadają prawdzie, są zgodne z rzeczywistością)

- ma sens, gdy jest prawnie relewantne (w granicach poznania i w stopniu dokładności wyznaczonym przez przedmiot procesu);

- dokonywane na podstawie swobodnej oceny dowodów

• realizuje ją całokształt przepisów k.p.k., ale fundamentalnymi gwarancjami są m.in.:

- obowiązek inicjatywy dowodowy organów procesowych

- kontradyktoryjność postępowania dowodowego (wyjątkowe przejawy w postępowaniu przygotowawczym) [W Polsce realizacja kontradyktoryjności następuje, gdy sąd udziela głos stronom - jest to jedyny moment w procesie, gdy zachodzi czysta kontradyktoryjność]

- koncentracja czasowa i miejscowa procesu

- kontrola sądowa postępowania przygotowawczego

- kolegialność sądów i udział czynnika społecznego (ławników)

- system środków zaskarżania

• zasady, które prowadzą do przełamania (ale nie do zaprzeczenia!) zasady prawdy materialnej:

- art. 388 k.p.k. - upoważnia organ procesowy do prowadzenia postępowania dowodowego częściowo

- art. 355 k.p.k. - skazanie bez rozprawy

- art. 387 k.p.k. - rozprawa skrócona

Każda z w/w/ instytucji stanowi konsensualne zakończenie postępowania

• poznawanie prawdy mat. ulega natomiast ograniczeniom (z powodu ochrony innych dóbr):

- prawomocność orzeczeń (zasada ne bis in idem)

- humanitaryzm procesu

- kasacja zwyczajna i nadzwyczajna

- zakazy dowodowe

- immunitety procesowe

- uprawnienie Prokuratora Generalnego do uchylenia prawomocnego postępowania przygotowawczego na tej podstawie, że jest niezasadne (art.328 k.p.k.) (niezgodne z zasadą prawdy materialnej)

- zakaz reformationis in peius (nie można pogorszyć sytuacji)

- brak umiejętności przeprowadzenia dowodów przez organ procesowy

• Dyrektywa w myśl, której

• Jest zasadą skodyfikowaną w :

a/ art. 6 ust. 2 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

b/ art. 42 ust. 3 Konstytucji

c/ art. 5 § 1 k.p.k.

d/ art. 14 ust. 2 Międzynarodowego Paktu

• 
  

• Zasada domniemania niewinności zmusza oskarżyciela do poszukiwania i przedstawienia dowodów, bo to na nim ciąży obowiązek dowodzenia.

• Dyrektywa w myśl, której

• Mowa zarówno o wątpliwościach FAKTYCZNYCH, jak i PRAWNYCH !

• Zasada ta zakazuje tzw. ustaleń alternatywnych !

• W k.p.k. zasada ta występuje w tzw. znaczeniu MATERIALNYM (następstwem jest obciążenie; obojętnie kto) - spoczywa na oskarżycielu i powodzie cywilnym, (ale może też sąd lub kto inny zwolnić samemu udowadniając oraz PRAKSEOLOGICZNYM (spoczywa na każdym kto coś twierdzi, w przeciwnym przypadku wzmacnia twierdzenia przeciwnika)

• Nie można przerzucić dowodu prawdy (w zn. materialnym) na oskarżonego [wyjątek- ciężar „dowodu prawdy” przy pomówieniu z art. 212 k.k.]

• Dyrektywa w myśl, której

• Obiektywizm jest pojęciem szerszym od bezstronności. Bezstronność obejmuje niezawisłość sądu i brak uprzedniego nastawienia organu procesowego w stosunku do stron i innych uczestników procesu. Natomiast obiektywizm zawiera w sobie cechy bezstronności, ponadto brak kierunkowego nastawienia do samej sprawy, brak jednostronnego nastawienia do stron oraz nie przesądzanie o treści wyroku (nie wydaje przedsądów). Aby organ procesowy był obiektywny powinien być neutralny.

• Obiektywizmu wymaga się od wszystkich organów procesowych, zarówno prowadzących postępowanie przygotowawcze, jak i jurysdykcyjne (sąd, ławnicy) oraz od uczestników procesu, których działalność powinna wzbudzać zaufanie stron np. oskarżyciel publiczny, biegły, tłumacz, protokolant, stenograf, zawodowy kurator sądowy, specjalista.

W przypadku bezstronności wszyscy oni podlegają wyłączeniu na mocy art. 41 k.p.k.

np. tłumacz podlegał wyłączeniu na mocy art. 41 k.p.k., ale tego nie zrobił sam, a wniosek o wyłączenie nie został uwzględniony. Wydano orzeczenie w oparciu o wadliwie przeprowadzone tłumaczenie, przez osobę, która była subiektywnie nastawiona do sprawy. Co w takim przypadku? Zachodzi względna przyczyna odwoławcza, co staje się przedmiotem zarzutu, co mogło mieć wpływ na wyrok.

• W literaturze wymienia się warunki, które muszą być spełnione, aby móc zrealizować zasadę obiektywizmu:

- niezawisłość organu procesowego (tylko sąd jest niezawisły!)

- szeroko pojmowana NIEZAWISŁOŚĆ sądu (iudex in hablis, iudex suspectus)

- sąd powinien wziąć pod uwagę CAŁY MATERIAŁ DOWODOWY (przemawiający na korzyść każdej ze stron i wysłuchać ARGUMENTACJI wszystkich stron procesowych;) (pominięcie jakiegoś dowodu stanowi względną przyczyną odwoławczą)

- minimalizacja działania czynników IRRACJONALNYCH na podejmowane decyzje (m.in. poprzez doświadczenie życiowe i charakter oraz wiedzę sędziego („osobowość”)

• Dyrektywa w myśl, której:

• Zasadzie swobodnej oceny dowodów przypisywano pierwotnie nazwę niekontrolowanej oceny dowodów (organ procesowy nie musiał tłumaczyć się z motywów swojej decyzji). Obecnie w literaturze wyróżnia się tzw. KONTROLOWANĄ ocenę dowodów:

a/ organ procesowy musi się wytłumaczyć się z uwzględnienia / nieuwzględnienia dowodów, co następuje w drodze uzasadnień, rozstrzygnięć przesuwających proces do następnego etapu;

b/ organ rozpoznający środek odwoławczy kontroluje swobodną ocenę dowodów ( apelacje i zażalenia, bo w kasacji nie czyni się ustaleń faktycznych)

• Zasada swobodnej oceny dowodów przeciwstawiana jest prawnej ocenie dowodów.

prawo nie zawiera żadnych prawo zawiera reguły,

reguł oceny dowodów które dotyczą oceny dowodów

• Mówi się niekiedy o uwarunkowaniu sędziowskiej oceny dowodów przez świadomość prawną i społeczną sędziego --> każdy sędzia w indywidualnym przypadku nie może oderwać się od swoich przekonań, poglądów, osobowości. Wpływ sędziego na indywidualna sprawę istnieje. Chodzi jednak o to, że sędzia nie jest skrępowany sztywnymi Regułami. Natomiast nie ulega wątpliwości, że jest związany pewnymi czynnikami, do których należy:

- zasada PRAWIDŁOWEGO ROZUMOWANIA (reguły logiki formalnej)

- WSKAZANIE WIEDZY (stan nauki w danej dziedzinie)

- DOŚWIADCZENIE ŻYCIOWE SĘDZIEGO (tutaj znaczenie mają cenzusy wiekowe sędziów i ławników)

- przeprowadzony DOWÓD

w/w czynniki tłumaczy się w UZASADNIENIU. W apelacji można podnieść zarzut, że nie kierowano się powyższymi czynnikami. Autor apelacji powinien je w niej wskazać, ponieważ stanowią one uchybienie proceduralne i wykazać, że istotnie wpłynęły na treść orzeczenia.

• Wyróżniamy ocenę dowodów:

a/ a p r i o r y c z n ą - dokonywana przed przeprowadzeniem dowodu; ma miejsce przy badaniu przydatności dowodów dla procesu; można ją sformalizować;

b/ a p o s t e r i o r y c z n ą - dokonywana po przeprowadzeniu dowodu; stosowana w Polsce; należy brać pod uwagę zakazy dowodowe; dzieli się na:

- ocenę jednostkową - każdy dowód jest oceniany z osobna, niezwłocznie po przeprowadzeniu dowodu

- ocenę kompleksową - dokonywana na naradzie nad wyrokiem, kiedy oceniana jest przydatność dowodów dla dokonania ustaleń, które będą stanowić podstawę do wydania orzeczenia;

• Brak w k.p.k. reguł nakazujących uznania pewnych faktów za udowodnione lub za nieudowodnione (nawet protokoły podlegają swobodnej ocenie dowodów), ale wyjątki:

- zakazy dowodowe bezwzględne (art. 178, 179, 180 k.p.k.)

- domniemania prawnie niewzruszalne (nie ograniczają zasady swobodnej oceny dowodów)

• W literaturze podkreśla się, że właściwie jedynym ograniczeniem zasady swobodnej oceny dowodów jest decyzja procesowa (orzeczenie konstytutywne), która zapadła w innym procesie lub w danym procesie.

• Zapytania prawne sądu odwoławczego kierowane do SN -> każdy sąd odwoławczy może zwrócić się z pytaniem, jeżeli ma wątpliwości co do interpretacji przepisów prawa. Odpowiedz SN jest wiążąca dla sądu, który zwrócił się z pytaniem.

• składają się na nią dwie dyrektywy :

• zasada ta wiąże WSZYSTKIE ORGANY procesowe

• WYJĄTKI :

1) dopuszczalne jest ustalenie faktu za pomocą dowodu pochodnego, gdy dowód pierwotny nie istnieje / jest niedostępny

2) dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu pochodnego, gdy zachodzi potrzeba skontrolowania dowodu pierwotnego dotyczy to rozbieżności w wyjaśnieniach lub zeznaniach

3) niektóre dowody są ze swej istoty zawsze dowodami pochodnymi (np. opinie biegłego, wywiady środowiskowe, protokoły oględzin/ przeszukania i zatrzymania rzeczy, wyniki wywiadu środowiskowego )

4) dopuszczalność dowodu pochodnego, gdy wymagają tego postulaty szybkości i ekonomii procesu, a strony zgadzają się na takie odstępstwo

5) pomoc prawna (krajowa - zwrócenie się do innego organu przez organ prowadzący i zagraniczna)

6) w postępowaniu apelacyjnym nie przeprowadza się postępowania dowodowego co do istoty sprawy

7) w postępowaniu uproszczonym sąd może prowadzić rozprawę mimo nieobecności oskarżonego (tylko odczytanie wyjaśnień lub przesłuchanie w drodze pomocy prawnej)

• Dyrektywa w myśl, której

• brak uzależnienia tylko od aktu oskarżenia (też przez środek odwoławczy)

• skarga: wniosek pomiotu bezpośrednio zainteresowanego o wszczęcie i przeprowadzenie stosownego postępowania

• podział skarg na:

• funkcje każdej skargi:

- IMPULSU PROCESOWEGO (inicjowanie j.w.)

- OBLIGUJĄCA (w 2 aspektach - pozytywnym zobowiązuje organ do wszczęcia i kontynuacji postęp.; negatywnym nie można j.w. bez skargi oraz nie może organ wyjść poza granice oznaczone w niej)

- INFORMACYJNA (informuje uczestników o zapatrywaniu strony na sprawę, propozycja rozstrzygnięcia)

- BILANSUJĄCA (akt oskarżenia jak podsumowanie postęp. przygotowawczego)

• Zasada kontradyktoryjności to dyrektywa w myśl, której :

• Aby mogła być realizowana zasada kontradyktoryjności powinny zostać spełnione następujące warunki:

- dokładne oznaczenie przedmiotu procesu (następuje w postanowieniu o wszczęciu postępowania, w którym należy oznaczyć znamiona czynu i jego kwalifikacje prawną; następuje również w postanowieniu o przestawieniu zarzutów, w którym dodatkowo dokładanie oznacza się stronę)

- istnienie dwóch przeciwstawnych stron procesowych

(w postępowaniu przygotowawczym są to: podejrzany - pokrzywdzony)

- równouprawnienie stron procesowych

- obie strony mają posiadać niezbędne minimum dyspozycyjności, czyli możliwość wpływania na przebieg postępowania

• Zasada inkwizycyjności/śledcza

• (I) w postępowaniu PRZYGOTOWAWCZYM zasada inkwizycyjności jest nadrzędna:

- obowiązek INICJATYWY DOWODOWEJ organu prowadzącego postęp. (ar. 297 kpk),

ale ustępstwa na rzecz kontradyktoryjności:

- przesłuchanie oskarżonego z udziałem obrońcy jeśli tego zażąda

- prawo składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa/dochodzenia + zapewnienie udziału

jeśli zechcą

- dopuszczenie podejrzanego, pokrzywdzonego (+ ich przedstawicieli) do czynności

postępowania, jeśli nie będzie można ich powtórzyć (to samo odnośnie przesłuchania i

zapoznaniu się z opinią biegłego)

- przesłuchanie przez sąd świadka jeśli nie będzie można na rozprawie, gdy wniosek strony /

prokuratora

- udział podejrzanego /obrońcy w końcowym zaznajomieniu z materiałami

• (II) w postępowaniu GŁOWNYM i APELACYJNYM rządzi natomiast z. kontradyktoryjności:

- możliwość pisemnej odpowiedzi oskarżonego na akt osk. w ciągu 7 dni

- obowiązkowy udział prokuratora na wszystkich posiedzeniach, ale mogą też inne strony

(lecz brak zawiadomienia, wyjątki to posiedzenie o war. um. I skazaniu bez rozprawy)

- przewodniczący składu czuwa nad porządkiem rozprawy , umożliwia stronom wypowiedzenie

się co do każdej kwestii podlegającej rozstrzygnięciu

- jeżeli głos w jakiejś kwestii zabiera jedna strona głos przysługuje również innym stronom

- dowody na poparcie oskarżenia w miarę możliwości przed dowodami na obronę

- przesłuchiwanie (kolejność zadawania pytań) na wezwanie przewodniczącego :

osk. publiczny → oskarżony, członek składu (ci zawsze na końcu) na wniosek strony: zawsze

najpierw strona, która wezwała

- obowiązek wzywania stron: powiadomienia o rozprawie (min. 7 dni) oraz obligatoryjna

obecność oskarżonego

- prawo odpowiedzi na apelacje i kasacji 2. strony (doprowadzenie + inne środki), ale

ustępstwa na rzecz z. inkwizycyjności:

- inicjatywa dowodowa prezesa sądu (przewodniczący wydziału) oraz przewodniczącego składu

- aktywny udział sądu w przeprowadzaniu dowodów

• Dyrektywa w myśl, której :

w polskim procesie karnym to tzw. legalizm MATERIALNY:

• tylko gdy społeczna szkodliwość czynu nie jest znikoma z art. 17.1.3 kpk

• nikt nie może być zwolniony z odpowiedzialności za popełnione przestępstwo, za wyjątkami wskazanymi w ustawie i prawie międzynarodowym art. 10.1-2.

• nie obejmuje postęp. z oskarżenia PRYWATNEGO !

• konsensualne zakończenie procesu nie jest odstępstwem od zasady legalizmu, to w pewnym stopniu ujmuje realizacji jej celu

• GWRANCJE legalizmu (przeciwdziałają oportunizmowi FAKTYCZNEMU tzn. takiemu który choć jest właściwy to bez upoważnienia ustawodawcy, a to „dewiacja procesu karnego”!):

1/ możliwość wniesienia zażalenia na bezczynność

2/ zaskarżenie (do sądu za pośrednictwem prokuratora) postanowienia o odmowie wszczęcia lub umorzeniu śledztwa/dochodzenia

3/ prawo pokrzywdzonego do oskarżenia subsydiarnego posiłkowego

4/ społeczna kontrola procesu k. (skupia się właśnie głównie na p. przygotowawczym)

• przeciwstawna dyrektywa to OPOTRUNIZM

• wyjątki od zasady legalizmu na rzecz zasady OPORTUNIZMU:

1/ umorzenie „absorpcyjne” postępowania (art. 11 kpk : w sprawie o występek , kara pozbawienia wolności o lat 5, jeśli ze względu na inną orzeczoną karę , albo toczące się postęp. orzeczenie kary byłoby niecelowe: wówczas prokurator wnosi akt oskarżenia w innej sprawie, jeśli uważa , że kara która zostanie wymierzona będzie wystarczająca);

2/ umorzenie postępowania wobec świadka koronnego : wraz z nadaniem takiego statusu (na wniosek prokuratora) następuje umorzenie postęp. wobec sprawcy z zakresu przestępczości zorganizowanej, jeśli złożył wyczerpujące zeznania, które mogły się przyczynić do wykrycia pozostałych sprawców, ujawnienia dalszych przestępstw, bądź im zapobieżenia;

3/ umorzenie postęp. wobec nieletniego : jeżeli orzeczenie środków wychowawczych lub poprawczych jest niecelowe ze względu na orzeczone już w innej sprawie środki

• Dyrektywa w myśl, której:

• wyjątki na rzecz zasady ścigania z urzędu w postępowaniu głównym i apelacyjnym,

są to UPRAWNIENIA organów do :

1) INICJOWANIA procesu

- postanowienie o rozpoznanie sprawy w postępowaniu poprawczym przed sądem

rodzinnym w stosunku do nieletnich

- zasądzenie z urzędu odszkodowania

- obowiązek przedstawienia przez organ uchybienia będącego przyczyną nieważności

ex lege

2) KONTYNUOWANIA postępowania, mimo cofnięcia skargi przez podmiot, który ją wniósł:

- odstąpienie osk. pub. od oskarżenia nie wiąże sądu

- odstąpienie osk. prywat. po rozpoczęciu przewodu tylko za zgodą oskarżonego

- oskarżony nie może cofnąć środka odwoławczego wniesionego na jego korzyść przez

osk. publ. lub jeżeli zachodzą warunki obrony obligatoryjnej - oraz odwrotnie, bo ten

kto wniósł na jego korzyść nie może cofnąć bez zgody oskarżonego !

3) PRZEKRACZANIA granic skargi (gdy zachodzą określone okoliczności)

- sąd odwoławczy: art. 435 / 439 / 440 / 455

- SN w kasacji : art. 435 / 439 / - /455

- wznowienie post. „z urzędu” : art. 101 / 435 / 439 / 440 (po wniesieniu wniosku,

jego cofnięcie jest bezskuteczne)

• obrona MATERIALNA (podejmowanie przez jakąkolwiek osobę wszelkich czynności procesowych w celu ochrony interesów oskarżonego)

- może również polegać na milczeniu i biernym zachowaniu

- oskarżony nie ma obowiązku dowodzenia swej niewinności, ani dostarczania dowodu na swą niekorzyść

- obowiązki organów pouczenia - ogólny o prawie składania i odmowy wyjaśnień oraz odmowy odpowiedzi na niektóre pytania - a także szczególne: w p.p. przed 1. przesłuchaniem / po odczytaniu a. osk. i przesłuchaniu

- oskarżony nie ma pełnego prawa do dysponowania własnym ciałem , a mniejsze od podejrzanego (ten tylko oględziny zewnętrzne i nie naruszające integralności ciała)

• obrona FORMALNA (korzystanie z pomocy obrońcy przez oskarżonego)

- obligatoryjna

- fakultatywna

• STOSUNKI między oskarżonym a obrońcą:

- cywilnoprawny

- procesowy = OBROŃCZY:

• stanowisko samodzielne (wbrew jego woli na korzyść)

• może przedsiębrać cz. procesowe jedynie na korzyść oskarżonego (z wyj. zachodzi tu dom. korzystnej czynności)

• nie wyłączony jest jednak osobisty udział oskarżonego (może samodzielnie podejmować wszelki czynności, a niektórych może dokonać tylko on)

• aktywność oskarżonego nie wyłącza aktywności obrońcy (przymus adwokacki)

• zakres uprawnień obrońcy jest wyznaczony przez (=) zakres uprawnień oskarżonego

• oskarżony może mieć maks. 3 obrońców (ale zwrot kosztów przez sąd tylko za 1)

• obrońca może bronić kilku oskarżonych w tym samym procesie, jeśli ich interesy nie pozostają w sprzeczności

• Dyrektywa w myśl, której:

• rozprawa sądowa → Zasada JAWNOŚCI (nie wolno zakazać wstępu osobie :

pełnoletniej - wyjątkowo za zgodą przewodniczącego,

nieuzbrojonej - wyjątek to konwojenci

nie znajdującej się w stanie nie licującym z powagą sądu)

• wyłączenia na rzecz TAJNOŚCI !!!

• obligatoryjne :

a/ całości rozprawy :

- wniosek prokuratora o war. umorzenie z powodu

niepoczytalności

- w sprawie o pomówienie / znieważenie na wniosek

- w sprawie wyłącznie przeciwko nieletniemu (post. poprawcze)

b/ całości lub części (preferuje się wyłącznie jawności części)

- zakłócenie spokoju publ. / obraza dobrych obyczajów

- tajemnica państwowa

- ochrona ważnego interesu prywatnego

- odczytanie protokołu świadka „incognito”

- na wniosek osoby, która złożyła wniosek o ściganie

• fakultatywne

- jeden z oskarżonych jest nieletni

- na wniosek świadka koronnego na czas jego przesłuchania

• TAJNOŚĆ przebiegu narady i głosowania

• (II) postęp. przygotowawcze → TAJNOŚĆ

• (III) postęp. wykonawcze → TAJNOŚĆ

- sprawozdawczość prasowa określone rygory (m.in. warunki rzetelności i

prawdziwości)

- audiowizualne środki przekazu

• JUDYKACYJNA

a) instancyjna

- skargowa (sposób uruchomienia)

- osądzająca (nie interwencyjna, organ kontrolujący sam koryguje)

b) nadzór prokuratora

- może wydawać polecenia

- samemu przejąć w drodze dewolucji

• SPOŁECZNA (np. przez sprawozdania z kontroli do wiadomości publicznej, dane statystyczne itp.)

• ADMINISTRACYJNA (nadzór SŁUŻBOWY) wynika ze stosunku służbowego pracowników organów

- charakter instrukcyjno - prewencyjny

• związana z osiągnięciem celu procesu, jakim jest osiągnięcie stanu sprawiedliwości proceduralnej

- przekonanie stron , że organy działały zgodnie z prawem i z najlepszą wolą jest skierowana do organów procesowych !

• kompetentne organy powinny prowadzić postępowanie :

- LOJALNIE wobec uczestników (jasne zamiary, dotrzymywać obietnic itp.)

- z poszanowaniem ich GODNOŚCI

- obowiązek INFORMOWANIA o obowiązkach / uprawnieniach (pouczenia)

- w ROZSĄDNYM terminie

• SPOŁECZNY OBOWIĄZEK powiadomienia prokuratora / Policji każdego, kto dowiedział się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu (art..304§1 k.p.k.) → ze względu na charakter społeczny brak sankcji, ale wyjątki:

• obowiązek ujawnienia dowodów niewinności osoby podejrzanej (zatajenie to występek z art.236 kk)

• obowiązek niezwłocznego zawiadomienia organu ścigania o posiadaniu wiarygodnej wiadomości o karalnym przygotowaniu /usiłowaniu /popełnieniu określ. czynów np. z art.148kk (niedopełnienie to przestępstwo z art. 240 k.p.k.)

• OCHRONA OSÓB (dwustopniowa):

• zastrzeżenia danych o miejscu zamieszkania świadka wył. do wiadomości sądu/ prokuratora, jeżeli jest uzasadniona obawa użycia przemocy lub groźby wobec niego lub osoby najbliższej

• świadek incognito - powoduje zatajenie danych osobowych, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa niebezpieczeństwa dla życia / zdrowia /wolności albo mienia w znacznych rozmiarach świadka lub osoby najbliższej (wówczas przesłuchuje go sąd orzekający lub prokurator)

• obowiązek udzielania pomocy organom prowadzącym postępowanie przez wszystkie INSTYTUCJE PAŃSTWOWE , SAMORZĄDOWE i SPOŁECZNE (art. 15§2 k.p.k.) oraz

obowiązek powiadomienia przez instytucje PAŃSTWOWE/SAMORZĄDOWE (tylko!)

o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu (art. 304§2 k.p.k.) - na kierowniku + udział

przedstawiciela społecznego (w ramach org. społecznych)

• udział ŁAWNIKÓW (jako czynnika społecznego - art. 182 Konstytucji i art. 3 k.p.k.):

• niezawiśli

• pozycja niemal identyczna do sędziów. tyle, że nie mogą przewodniczyć rozprawie /

naradzie, ani wykonywać czynności sędziego poza rozprawą

• tylko w postępowaniu głównym

1

PODSTAWĘ wszelkich ROZSTRZYGNIĘĆ powinny stanowić

USTALENIA FAKTYCZNE zgodne z RZECZYWISTOŚCIĄ

(art. 2 § 2 k.p.k.)

ZASADA

DOMNIEMANIA NIEWINNOŚCI

NACZELNE ZASADY PROCESU

OSKARŻONEGO NALEŻY TRAKTOWAĆ JAK NIEWINNEGO DOPÓKI NIE ZOSTANIE MU UDOWODNIONA WINA W SPOSÓB PRZEWIDZIANY PRZEZ PRAWO KARNE PROCESOWE

(art. 5 § 1 k.p.k.)

in personam

do prawomocności wyroku

od przedstawienia

zarzutów

ZASADA

IN DUBIO PRO REO

WSZYSTKIE NIEDAJĄCE SIĘ ROZSTRZYGNĄĆ WĄTPLIWOŚCI NALEŻY ROZSTRZYGAĆ NA KORZYŚĆ OSKARŻONEGO

(art. 5 § 2 k.p.k.)

ZASADA

OBIEKTYWIZMU

ORGAN PROCESOWY POWINIEN MIEĆ BEZSTRONNY

STOSUNEK DO STRON I INNYCH UCZESTNIKÓW PROCESU ORAZ NIE POWINIEN KIERUNKOWO NASTAWIAĆ SIĘ DO

JEDNEJ STRONY I SAMEJ SPRAWY

(art. 4 k.p.k.)

ZASADA

SWOBODNEJ OCENY DOWODÓW

ORGANY PROCESOWE W OCENIE DOWODÓW, KIERUJĄ SIĘ SWOIM PRZEKONANIEM NIESKRĘPOWANYM USTAWOWYMI REGUŁAMI

OCENY, UKSZTAŁTOWANYM NATOMIAST POD WPŁYWEM WSKAZAŃ WIEDZY, DOŚWIADCZENIA ŻYCIOWEGO I ZASAD

LOGICZNEGO ROZUMOWANIA.

(art. 7 k.p.k.)

ZASADA

PRAWDY MATERIALNEJ

ZASADA

SKARGOWOŚCI

ZASADA

BEZPOŚRENIOŚCI

(I) Z.B. W ZNACZENIU FORMALNYM - ORGAN PROC. POWINIEN ZETKNĄĆ SIĘ OSOBIŚCIE, WŁASNYMI ZMYSŁAMI ZE ŹRÓDŁEM I ŚRODKAMI DOWODOWYMI

(II) Z.B. W ZNACZENIU MATERIALNYM - ORGAN PROC. POWINIEN DOKONYWAĆ USTALEŃ PRZEDE WSZYSTKIM ZA POMOCĄ DOWODÓW PIERWOTNYCH (TZW. ORYGINALNY - POCHODZI Z „PIERWSZEJ RĘKI, POCHODZI ZE ŹRÓDŁA MAJĄCEGO BEZPOŚREDNI KONTAKT Z FAKTEM)

INSTRUMENTALNE

inicjują :

- poszczególne etapy;

- wszczęcie postęp. Kontroli nadzwyczajnej

(np. kasacja, wniosek o stwierdzenie

nieważności)

- p. incydentalne (np. zażalenie w kwestii

środków zapobiegawczych)

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO

(GŁÓWNE / APELACYJNE /KASACYJNE /DOT. WZNOWIENIA, NASTĘPCZE)

NASTĘPUJE NA ŻĄDANIE UPRAWNIONEGO OSKARŻYCIELA

LUB INNEGO UPRAWNIONEGO PODMIOTU

ZASADNICZE

(inicjują stadium procesu)

- akt oskarżenia

- pozew cywilny

- apelacja

- żądanie przekazania sprawy

na drogę sądową

ZASADA

KONTRADYKTORYJNOŚCI

I

INKWIZYCYJNOŚCI

STRONY PROCESOWE MAJĄ PRAWO

W PROCESIE KARNYM DO WALKI

O KORZYSTNE DLA SIEBIE ROZSTRZYGNIĘCIE

ORGAN PROWADZĄCY JAKO JEDYNY

POWINIEN BADAĆ SPRAWĘ

ZASADA

LEGALIZMU

ORGAN POWOŁANY DO ŚCIGANIA PRZESTĘPSTW OBOWIĄZANY JEST Z CHWILĄ POWZIĘCIA UPRAWDOPODOBNIONEJ WIADOMOŚCI

O POPEŁNIENIU PRZESTĘPSTWA

WSZCZĄĆ I PRZEPROWADZIĆ POSTĘPOWANIE KARNE

ZASADA

ŚCIGANIA Z URZĘDU

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO NASTĘPUJE NA ZASADZIE ŚCIGANIA Z URZĘDU

ORAZ WYKONAWCZE (GDY ORZECZENIE STAJE SIĘ WYKONALNE, A WIĘC Z CHWILĄ UPRAWOMOCNIENIA)

TZN. GDY ORGAN MOŻE NIE WSZCZYNAĆ POSTĘPOWANIA JEŚLI ZE WZGLĘDU NA INTERES SPOŁECZNY

BĘDZIE TO NIECELOWE!

(ORGAN WŁAŚCIWY - POZAPRAWNA NIECELOWOŚĆ /

NIEWŁAŚCIWY - BAGATELNOŚĆ SPRAWY)

ZASADA

PRAWA O OBRONY

ZASADA

PUBLICZNOŚCI

+ EKWIWALENTY publiczności:

- osoby zaufania

- zezwolenie przewod. wobec

oznaczonych osób

- osoby kierujące dział.

administracyjną sądu

- jawność ogłoszenia

wyroku zawsze

SPOŁECZEŃSTWO powinno mieć DOSTĘP do

WIADOMOŚCI o procesie

ZASADA

KONTROLI PROCESU

ZASADA

UCZCIWEGO PROCESU

ZASADA

WSPÓŁDZIAŁANIA

ZE SPOŁECZEŃSTWEM

I INSTYTUCJAMI

w ściganiu przestępstw

---