OGÓLNE

1. Główne czynniki rozwoju turystyki

Na rozwój współczesnej turystyki mają wpływ różne czynniki :

1. Czynniki ekonomiczne - rozwój światowej gospodarki , występowanie wyraźnego podziału na kraje bogate wysoko rozwinięte, i ubogie rozwijające się. Popyt na specyficzne usługi turystyczne gdzie kupowanie dóbr , oznacza kupowanie prawa do korzystania ze słońca , wody, czystego powietrza, czy np. oglądania dzieł sztuki. Wyraźnym elementem ekonomicznym jest wzrost dochodów ludności przez co wzrasta dostęp do wszelkich usługi z tym również do usług turystycznych.

2. Czynniki społeczne - siła nabywcza ludności określa wybór usług turystycznych ,ich standard oraz rodzaj. Ilość dochodów przeznaczonych na wypoczynek decyduje często o wyborze miejsca i kategorii spędzania czasu wolnego. Ilość dni urlopu natomiast często też wpływa na wybór miejsca wypoczynku. Duża część społeczeństwa ma do dyspozycji tylko weekendy , które właśnie są inspiracją do tych krótkich wypadów turystycznych.

3. Czynniki polityczne - każde państwo prowadzi swoją politykę dotycząca turystyki , a właśnie turystyka jest najbardziej dochodowa dla budżetu. Takim przykładem dążącym do uproszczenia zdobycia większego budżetu jest np. wprowadzenie ruchu bezwizowego czy uproszczenie odpraw celnych. Zrównoważona i mniej konfliktowa polityka państwa sprawia , że takie państwa są częściej odwiedzane przez turystów , niż tam gdzie są ciągłe konflikty i zagrożenia.

4. Czynniki techniczne - do tych czynników możemy zaliczyć rozwój transportu , co powoduje wzrost mobilności społeczeństwa , ułatwia przyśpieszenie i zmianę miejsca pobytu. Rozbudowa autostrad , dróg szybkiego ruchu, kolejowych linii kolejowych , ekspresowych , budowa nowych lotnisk i modernizacja już istniejących skraca czas podróży , a tym również wydłuża wypoczynek.

5. Czynniki demograficzne - w tej strukturze widzimy bardzo dokładnie udział w życiu turystycznym , ludzi starszych , którzy znajdują się już na emeryturach, zaczynają intensywnie podróżować. Możemy zauważyć nasilenie się zjawiska zatrudnienia w krajach wysoko rozwiniętych.

Wymienione powyżej czynniki można zaliczyć do czynników podstawowych , lecz na rozwój turystyki mają wpływ inne dobra które możemy zaliczyć do dziedziny turystyki.

Są to : walory turystyczne , dobra turystyczne , rozwój nowych kierunków w turystyce .

2. Charakterystyka podstawowych rodzajów turystyki.

Według kryterium Światowej Organizacji Turystyki (WTO) wyróżniamy trzy główne rodzaje turystyki:

1. turystykę krajową - podróże mieszkańców po własnym kraju

2. turystykę przyjazdową- przyjazdy do kraju osób zamieszkałych na stałe gdzie indziej

3. turystykę wyjazdową- wyjazdy mieszkańców danego kraju za granicę

A te z kolei dzielimy na:

• turystykę wewnątrzkrajową (krajowa + przyjazdowa)- podróże po kraju rodzimych turystów i osób przyjezdnych z zagranicy

• turystykę narodową (krajowa + wyjazdowa)- podróże za granicę i po własnym kraju mieszkańców tego kraju

• turystykę międzynarodową (przyjazdowa + wyjazdowa)- podróże do kraju osób

z zagranicy i podróże za granicę mieszkańców tego kraju

3. Struktura organizacyjna turystyki w Polsce.

Funkcje struktur organizacyjnych w przedsiębiorstwie hotelarskim. W strukturze organizacyjnej hotelu mamy zarówno komórki zajmujące się przygotowywaniem pokoi hotelowych i posiłków dla gości jak i te których zadaniem są sprawy administracyjne. Ta komórka z która gość hotelowy ma do czynienia od pierwszych chwil to służby parterowe. Recepcja natomiast zajmuję się bezpośrednią obsługa gościa przez cały czas jego pobytu w

hotelu. Nad utrzymaniem czystości w pokojach i całym hotelu czuwa służba pięter. Komórka która odpowiada za przygotowanie posiłków i napojów to gastronomia. Marketing i sprzedaż to komórki zajmujące się działaniami rynkowymi, reklamą, promocją, kontaktami z klientami biznesowymi. Osoby do których należy utrzymanie właściwego stanu technicznego urządzeń hotelu oraz dbanie o estetyczny wygląd otocznia budynku to dział techniczny. Obsługa dokumentów finansowo księgowych, rozliczanie imprez, wystawianie faktur a także sprawy kadrowe i sekretariat to zadanie księgowości i administracji

4. Wymień i omów bariery uczestnictwa w zajęciach rekreacyjnych.

BARIERA REKREACJI RUCHOWEJ to zespół czynników, które powstrzymują ludzi od aktywnego wypoczynku ruchowego, utrudniają go bądź uniemożliwiają

Podziały barier rekreacji ruchowej:

Naturalne: zdeterminowane czynnikami przyrodniczymi

Sztuczne: wytworzone w sposób świadomy bądź mimowolny

Indywidualne: wynikające z dyspozycji biopsychicznych i osobowości

Zbiorowe: stanowiące pochodną grupowego życia ludzi

Obiektywne: niezależne od podmiotu

Subiektywne: tkwiące w podmiocie

5. Wymień i omów cele rekreacji fizycznej.

rekreacja ruchowa (fizyczna) - to zjawisko różnego rodzaju, zajęcia o treści ruchowej, sportowej, turystycznej, spacery, tańce -> z własnej chęci, dla przyjemności, dla rozwoju własnej osobowości. Zajęcia tego typu traktowane mogą być autotelicznie, dla własnych zainteresowań, samorealizacji, dla dbałości o sylwetkę, sprawność fizyczną. Rek ruchowa aktualnie określana jest jako „sport dla wszystkich” (Wolańska).

Wszelka aktywność ruchowa podejmowana w czasie wolnym w celach wypoczynkowych, rek ruchowa sięga w sferę somatyczną, bezpośrednio dotyczy ciała i jego funkcji (winiarski)

Cele rekreacji ruchowej: -zaspokajanie potrzeb ruchu niezbędnego dla zdrowia; -równoważenie dobrego bilansu energetycznego w organizmie człowieka; -poprawa, utrzymywanie i budowanie sprawności i wydolności fizycznej; -osiąganie przyjemności i zadowolenia z wysiłku fizycznego.

Rekreacja ruchowa łagodzi negatywne skutki przemian ludzkiej populacji

Rekreacja ruchowa: a) środki realizacji celów pro zdrowotnych, b) źródło satysfakcji, autoekspansji i samorealizacji; c) biologiczne oddziaływanie na organizm człowieka jako stanu fizycznego, psychicznego, i społecznego dobrostanu.

6. Specyfika i rodzaje usług turystycznych.

Usługi turystyczne- usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym.

Usługa turystyczna obejmuje pojedynczą usługę turystyczną

1. hotelową

* usługę hotelową- zakwaterowanie w hotelu, motelu

* usługę parahotelową- camping, drugie mieszkanie

2. transportową

* turystykę autobusową

* turystykę kolejową

* turystykę lotniczą

3. gastronomiczną

* restauracje

* bary szybkiej obsługi

* stołówki

4. przewodnicka

Umowa o świadczenie usług turystycznych polegających na organizowaniu imprez turystycznych wymaga formy pisemnej. Umowa powinna określać:

* organizatora turystyki i numer jego zezwolenia oraz imię i nazwisko, która w jego imieniu umowę podpisała

* miejsce pobytu lub trasę wycieczki

* czas trwania imprezy turystycznej

* program imprezy turystycznej obejmujący rodzaj, jakość i terminy oferowanych usług

- położenie, rodzaj i kategorię obiektu hotelarskiego

- ilość i rodzaj posiłków

- program zwiedzania

7. Atrakcyjność przyrodnicza Polski dla turystów zagranicznych.

Główne walory środowiska naturalnego atrakcyjne dla turystów zagranicznych:

· wybrzeże: warunki klimatyczne i plażowe, kąpieliska

· pojezierza: jeziora - warunki dla turystyki wodnej, wędkarstwa i wypoczynku, kraina wielkich jezior.

· lasy: duże kompleksy leśne z możliwością wypoczynku i organizowania polowań

· rezerwaty biosfery: w Polsce jest ich 9 (j. Łabędzi, Nadbiebrzański, Białowieski)

pomniki historii i obiekty światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO

Najbardziej atrakcyjne obszary i obiekty przyrodnicze znajdują się na terenie parków narodowych, parków krajobrazowych, rezerwatów i innych form ochrony przyrody.

Parki narodowe zajmują około 1 % powierzchni Polski, najmłoszym parkiem jest: Park Narodowy Ujście Warty, istnieje od 1 lipca 2001 r. Do najczęściej odwiedzanych przez turystów parków narodowych należy Ojcowski Park Narodowy i Tatrzański Park Narodowy. Największym parkiem jest Biebrzański Park Narodowy.

Polska jest także atrakcyjna dla turystów i amatorów aktywnego wypoczynku. Różnorodny krajobraz poszczególnych regionów naszego kraju i możliwość wyboru różnych form rekreacji od morskich kąpieli poprzez żeglowanie po jeziorach po narciarstwo i wspinaczki górskie, przyciągają do Polski turystów z odległych krajów. Ofertę tę uzupełnia możliwość zwiedzania zabytków świadczących o bogatej polskiej historii i kulturze oraz wypoczywania w warunkach nieskażonej przyrody, w małych miejscowościach położonych w na Mazurach i Podkarpaciu.

Analiza S.W.O.T. turystyki Polski


MOCNE STRONY:
- Położenie - położenie polski w centralnej części Europy jest bez wątpienia mocną stroną naszego kraju, przez Polskę przebiegają główne trasy tranzytowe Zachód - Wschód
- Środowisko naturalne - Polska posiada na swoim terenie wiele nietkniętych przez cywilizację miejsc, oraz bogatą florę i faunę
- Kultura polska - polska posiada wiele regionów które wyodrębniły swoją własną kulturę, co sprawia że turysta w każdym zakątku kraju może spotkać coś innego
- Zabytki - Polska na swoim terenie posiada wiele zabytków, pochodzących z okresu średniowiecza, lub starszych
- Zróżnicowanie terenu - na terenie polski występują prawie wszystkie tereny przyciągające turystów (morze, góry, jeziora, lasy)
- Członkostwo w UE - po przystąpieniu Polski do UE i otwarciu granic komunikacja z innymi krajami Europy uległa znacznej poprawie
SŁABE STRONY:
- Stan polskich dróg - stan nawierzchni i mała ilość autostrad sprawia że turyści nie lubią podróżować po Polskich drogach.
- Brak stabilności w Polskim rządzie - brak stabilności i kolejne afery odstraszają turystów od Polski
- Stosunkowo słabo rozwinięte usługi turystyczne - w Polsce w dalszym ciągu brakuje hoteli i usług towarzyszących.
SZANSE:
- Coraz większe zainteresowanie Polską - polska jest coraz chętniej odwiedzana przez turystów
- Szybki rozwój Polskiej gospodarki - szybki rozwój polskiej gospodarki pozwala na rozwój turystyki
- Rozwijająca się kampania reklamowa - w innych krajach rozwija się kampania promująca Polskę
- Poprawa wizerunku Polski w Europie - w ostatnich czasach poprawił się wizerunek Polski i Polaków w Europie i na świecie
- Wysoka jakość świadczonych usług - w Polsce brakuje usług turystycznych ale te świadczone są na wysokim poziomie
- Dotacje z UE - możemy pozyskać dodatkowe dotacje z środków UE na rozwój turystyki w Polsce
ZAGROŻENIA:
- słaba pozycja PKS i PKP - niepewna pozycja i zadłużenia głównych Polskich przewoźników
- konkurencja - silnie rozwijająca się turystyka w innych krajach
- baza lotniskowa - brak w Polsce większego, głównego lotniska mogącego konkurować z innymi europejskimi lotniskami

8. Pozytywne i negatywne skutki ruchu turystycznego.

Korzyści z rozwoju turystyki dla lokalnej gospodarki wynikają z: rozwoju przedsiębiorczości, powstania nowych miejsc pracy i zmniejszenia bezrobocia, napływu nowych inwestycji, dochodów uzyskiwanych z obecności turystów. Na obszarach wiejskich, które są atrakcyjne turystycznie, mieszkańcy rezygnują lub ograniczają swoją działalność w rolnictwie przechodząc do bardziej dochodowego sektora usług turystycznych.

Negatywne skutki rozwoju turystyki to również wzrost cen w obszarach obsługujących turystów oraz wypływy dewiz. Wypływy dewiz występują ze względu na: import wyposażenia do obiektów turystycznych, import dóbr konsumpcyjnych, spłacanie zadłużeń przez inwestorów, wydatki na promocję miejscowości lub regionu turystycznego.

9. Podział świata na regiony turystyczne UN WTO

W przypadku statystyki turystyki międzynarodowej podział świata na sześć regionów wg klasyfikacji Światowej Organizacji Turystyki (WTO) ma charakter umowny i nie zawsze pokrywa się on z podziałem na regiony geograficzne, choć jest do niego bardzo zbliżony.

REGIONY WTO

1. AFRYKA

Afryka północna nie obejmuje Egiptu i Libii (włączone do regionu Bliskiego Wschodu)

2. AMERYKI

3. AZJA WSCHODNIA

I REGION PACYFIKU,

OCEANIA

4. EUROPA

Obejmuje Cypr, Izrael i Turcję

5. BLISKI WSCHÓD

Obejmuje Egipt i Libię

6. AZJA POŁUDNIOWA

obejmuje Birmę i Mongolię

10. Walory krajoznawcze jako podstawowy element atrakcyjności turystycznej.

Atrakcyjność turystyczna- określona cecha charakterystyczna, przyciągająca turystów w pewne tereny dzięki walorom: krajobrazu naturalnego, klimatu, pomników historii, a także kultury ludowej, obiektów zagospodarowania turystycznego. O atrakcyjności turystycznej wybranego terenu oraz o rozwoju ruchu turystycznego decydują 3 czynniki: ranga walorów turystycznych, stan dostępności komunikacyjnej, zdolność obsługowa urządzeń turystycznych.

Ze strony poznawczej najważniejszą rolę odgrywają walory turystyczne inaczej zwane z punktu ekonomiki turystyki- dobra turystyczne.

Walory turystyczne ze względu na pochodzenie można podzielić:

- naturalne- te, które stworzyła przyroda- natura: krajobraz, ukształtowanie terenu, rzeki, jeziora, góry, lasy

- kulturowe- te które stworzył człowiek- zabytki architektury, kolekcje dzieł sztuki

Walory turystyczne ze względu na spełnianie przez nie funkcje:

- wypoczynkowe- (dobry klimat, łatwy kontakt z wodą i lasami)

- specjalistyczne- podobnie jak w walorach wypoczynkowych cechy i elementy środowiska przyrodniczego, które umożliwiają uprawianie różnych rodzajów turystyki kwalifikowanej: kajakowa, żeglarska, górska, narciarska, kolarska oraz turystyki specjalistycznej tj: wędkarska, myśliwska, uzdrowiskowa

- krajoznawcze- składają się na nie osobliwości przyrody, walory dóbr kultury, pamiątek historii

Walory krajoznawcze- zespół dóbr naturalnych i antropogenicznych, które dzięki swemu znaczeniu poznawczemu, dydaktycznemu i patriotycznemu stanowią lub mogą stanowić w przyszłości przedmiot zainteresowania turystycznego.

Walory krajoznawcze są głównym celem wycieczek poznawczych.

Podział walorów krajoznawczych:

1. walory krajoznawcze środowiska naturalnego(krajobraz-pierwotny, naturalny, kulturowy)

2. walory krajoznawcze dóbr kultury( zabytki archeologiczne; architektury; dzieła sztuki plastycznej- (muzea: historyczne, etnograficzne, wnętrz, techniki, narodowe, archeologiczne, etnograficzne, przyrodnicze); walory tradycyjnej kultury ludowej(przekazywane z pokolenia na pokolenie- zbieractwo, łowiectwo, rybołówstwo, hodowla, pszczelarstwo); folklor(teatr ludowy, taniec ludowy); sztuka ludowa(ceramika, tkactwo, hafty i koronki, wycinanki, malarstwo, rzeźba)

11. Dziedzictwo kulturowe i jego interpretacja.

Dziedzictwo kulturowe to materialny oraz duchowy dorobek pokoleń, jest to kultura, tradycja, legendy i podania przekazywane z pokolenia na pokolenie. Dziedzictwo kulturowe to również walory przyrodniczo- krajobrazowe, zachowane w naturalnym stanie wytwory sił przyrody, które na swą wysoką wartość podlegają szczególnej ochronie.

Zgodnie z zapisem w Konwencji ONZ (Paryż 1972 r.) za dziedzictwo kulturowe uważa się:

- zabytki: dzieła architektury, dzieła rzeźby i malarstwa

- zespoły- budowli oddzielnych lub łączących, które ze względu na swą architekturę jednolitość lub zespolenie z krajobrazem mają wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia historii, sztuki

- miejsca zabytkowe- dzieła człowieka lub wspólne dzieła człowieka i przyrody

Interpretacja jest aktywnością edukacyjną, której celem jest uświadamianie znaczenia naturalnego i kulturowego dziedzictwa. Poprzez różne media, wycieczki z przewodnikiem, wystawy sprzyja postawom ochrony miejsc historycznych i cudów natury.

Interpretacją zajmuje się osoba, która pracuje z ludźmi, by przekazać im znaczenie kulturowego i naturalnego środowiska i zjawisk, które to środowisko tworzą.

Cele i zasady interpretacji dziedzictwa opublikował w 1975 Freeman Tilden.

• interpretacja nie może przedstawiać czegoś, co nie będzie oddziaływać na osobowość i uczucia zwiedzających

• sama informacja nie jest interpretacją natomiast jest rewelacją opartą na informacji

• interpretacja jest sztuką, kombinacją jej różnych dziedzin

• głównym zadaniem interpretacji jest prowokowanie

Obiekty na Liście Światowego Dziedzictwa:

- Puszcza Białowieska

- Historyczne centrum Krakowa

- Kopalnia soli w Wieliczce

- Obóz koncentracyjny w Oświęcimiu

- Historyczne centrum Warszawy

- Centrum Zamościa

- Średniowieczne miasto Toruń

- Zamek w Malborku

- Kalwaria Zebrzydowska

- Drewniane kościoły południowej Małopolskiej

12. Proekologiczne zasady zagospodarowania w obiektach turystycznych.

Przejawem stosowania polityki ekologicznej w obiekcie hotelarskim może być zakładanie oczyszczalni ścieków, oszczędność energii, segregacja odpadów, używanie opakowań wielorazowego użytku, wprowadzanie zdrowej żywności.

Hotele posiadają więc możliwość podejmowania działań proekologicznych w zakresie:

- oszczędnego gospodarowania energią

- minimalizacji odpadów

- oszczędnego gospodarowania wodą

13. Charakterystyka turystyki zrównoważonej.

Turystyka zrównoważona to taka, której infrastruktura i formy odzwierciedlają troskę o stan i zachowanie dla przyszłych pokoleń czystego, naturalnego środowiska. Jednocześnie zwraca uwagę na rozwój ekonomiczny mieszkańców i zachowanie ich kulturowej tożsamości. W ramach turystyki zrównoważonej rozwija się następujące jej formy:

1. Agroturystyka - to spędzanie wolnego czasu na terenach wiejskich, w gospodarstwach o tradycyjnych metodach produkcji rolnej. Turyści mogą wykorzystywać zasoby tych gospodarstw, jednocześnie wypoczywając oraz uczestnicząc we wszystkich pracach, jak również w życiu wiejskim. Ten rodzaj turystyki szczególnie ceniony jest przez rodziny z dziećmi jako forma kształcąca i wychowująca młodych ludzi.

2. Ekoturystyka - to turystyka do miejsc nie zmienionych przez człowieka. Przyjmuje się także zupełnie inną jej odmianę, jaką jest turystyka do obszarów najbardziej zanieczyszczonych w celu pokazania skutków niszczycielskiej działalności człowieka. Rozumiana jest najczęściej jako pobyty w gospodarstwach rolnych prowadzonych tradycyjnie, nie używających produktów chemii w procesie produkcji żywności, oraz na terenach czystych ekologicznie.

3. Eko-agroturystyka - jest to najnowszy kierunek w turystyce zrównoważonej. Stawia ona bardzo wysokie wymagania, ale zyskuje coraz większą popularność i co istotniejsze bardzo wysoko ceniona jest przez turystów. Eko-agroturystyka jest połączeniem agroturystyki z ekologicznymi metodami produkcji żywności. Wymagania organizacji nadającej certyfikat zdrowej żywności (EKOLAND) są bardzo surowe. Dotyczą one nie tylko metod upraw, ale także regionu, który nie może być zanieczyszczony.

4. Turystyka wiejska - obejmuje wszelkie rodzaje turystyki odbywające się na wsi. Jej idea polega na przeciwstawieniu z życia na wsi zanieczyszczonemu, obciążonemu środowisku miejskiemu. Im kontrast jest większy tym siła przyciągania turystów jest większa. W ramach turystyki na obszarach wiejskich oferuje się różnego rodzaju formy aktywności począwszy od wędrówek górskich, jeździectwa, a skończywszy na paralotniarstwie. Ten rodzaj turystyki nie wprowadza ograniczeń co do bazy noclegowej, mogą tu występować hotele, pensjonaty, campingi itd.

14. Walory przyrodnicze i ich ochrona w turystyce.

Walory turystyczne- zespół elementów środowiska naturalnego oraz elementów pozaprzyrodniczych, które wspólnie lub każde z osobna są przedmiotem zainteresowania turystów i decydują o atrakcyjności turystycznej.

Z pojęciem walorów turystycznych utożsamia się termin zasoby turystyczne.

Wśród ogółu walorów turystycznych można wydzielić walory przyrodnicze i walory antropogeniczne(pozaprzyrodnicze). Pojęciem walorów przyrodniczych określa się całość elementów środowiska przyrodniczego, które są przedmiotem zainteresowania turystów. Można wyróżnić walory przyrodnicze dla turystyki masowej(góry, morze) oraz walory dla turystyki kwalifikowanej, np. turystyki górskiej, wędkarstwa, wspinaczek i In. Większość tych walorów ukształtowała się bez ingerencji człowieka, zalicza się do nich:

- osobliwość flory i fauny

- skałki i grupy skał

- jaskinie i groty

- głazy narzutowe

Drugą grupę stanowią obiekty utworzone przez człowieka:

- parki zabytkowe

- muzea

- ogrody botaniczne

- ogrody zoologiczne

Do walorów przyrodniczych zalicza się także punkty widokowe oraz formy ochrony przyrody, w postaci parków narodowych, krajobrazowych i rezerwatów.

15. Turystyka kwalifikowana jako działalność gospodarcza.

Turystyka kwalifikowana jako najwyższa forma specjalizacji turystycznej, wymaga specjalnego przygotowania np. zahartowania czy wyposażenia w specjalistyczny sprzęt. W Polsce turystyką kwalifikowana zajmuje się Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (w myśl uchwał IX i X Zjazdu PTTK jest najważniejszą dziedziną w działalności Towarzystwa).

Oddziały PTTK, zgodnie ze statutowymi zadaniami, prowadzą szkolenia przewodników, wyznaczają szlaki turystyczne, zajmują się promocją regionu (m. in. przez własne wydawnictwa), organizują wycieczki rowerowe i rajdy piesze, spływy kajakowe oraz regaty żeglarskie. Również niektóre biura turystyczne i kluby żeglarskie współuczestniczą w organizowaniu i popularyzowaniu turystyki kwalifikowanej.

16. Funkcje wychowawcze turystyki kwalifikowanej.

.
- Turystyka kwalifikowana to najwyższa forma specjalizacji turystycznej. Uprawianie jej wymaga specjalnego przygotowania psychofizycznego, umiejętności zachowania się w środowisku naturalnym i w obiektach turystycznych, a w niektórych przypadkach potwierdzonej przez właściwe organizacje umiejętności posługiwania się sprzętem turystycznym, głównie lokomocyjnym (rowerem, żaglówką, nartami, sprzętem do nurkowania itp.) Turystykę kwalifikowaną uprawiać można indywidualnie i zespołowo, w grupach nieformalnych i zorganizowanych, niekiedy w połączeniu z elementami współzawodnictwa.

Wielorakie funkcje społeczno-wychowawcze turystyki kwalifikowanej sumuje się w sześciu zasadniczych elementach wychowawczego oddziaływania:

1) Element wychowania fizycznego, które wywołując odpowiednie zmiany somatyczne i psychosomatyczne ułatwia, a także przyspiesza socjalizację ogólnospołeczną.
2) Element wychowania zdrowotnego, które wdraża do aktywnej ochrony i doskonalenia zdrowia fizycznego i psychicznego.
3) Element wychowania politechnicznego, umożliwiającego przyswojenie kultury technicznej, czyli umiejętności kompletnego i efektywnego wykorzystania sprzętu i urządzeń zgodnie z ich konstrukcją oraz funkcją, przy równoczesnym przestrzeganiu bezpieczeństwa i zdrowia wszystkich zainteresowanych.
4) Element wychowania estetycznego, kształtującego wrażliwość na piękno natury i dzieł ludzkich.
5) Element wychowania moralno-społecznego, które pomaga w przyswojeniu umiejętności podporządkowania własnego postępowania dobru zbiorowemu i zaspokajaniu potrzeb własnych w harmonii z interesem ogólnym.
6) Element wychowania resocjalizującego, czyli zapobiegającego, względnie korygującego negatywne wpływy wychowawcze.
Wartości społeczno-wychowawcze powodują, że turystyka kwalifikowana uznana została za część składową społecznej polityki państwa i krzewiona jest w szkolnictwie, organizacjach młodzieżowych, związkach zawodowych, a przede wszystkim w ruchu turystycznym. Uprawiających turystykę kwalifikowaną określa się mianem prawdziwych turystów

17. Rola samorządu gospodarczego w branży turystycznej.

Podstawa prawna funkcjonowania organizacji samorządu gospodarczego w Polsce jest ustawa o izbach gospodarczych z dnia 30 maja 1989 roku.

Różnego rodzaju stowarzyszenia należące do samorządu gospodarczego mają na celu dbać o interesy swoich członków.

Izby turystyczne wprowadzają swoje własne systemy rekomendacji. Mają one na celu ochronę interesów zrzeszonych biur oraz klientów korzystających z ich usług, jak również wprowadzenie minimalnego wspólnego, poziomu świadczeń.

Polska Izba Turystyki

Polska Izba Turystyki jest największą ogólnopolską organizacją samorządu gospodarczego przemysłu turystycznego.

Członkami Polskiej Izby Turystyki są najważniejsze i największe: biura podróży, agencje turystyczne, towarzystwa ubezpieczeniowe, wyższe szkoły turystyczne, znani przewoźnicy, gestorzy bazy noclegowej, atrakcji turystycznych i kulturalnych, korporacje targowe, a także inni przedstawiciele szerokiej reprezentacji branży turystycznej.

Działalność Polskiej Izby Turystyki jest wielokierunkowa. Najważniejszym zadaniem Izby jest reprezentowanie interesów gospodarczych Firm zrzeszonych w PIT. Ponadto: dbanie o rozwój polskiego przemysłu turystycznego, jego konkurencyjność na rynkach zagranicznych, upowszechnianie nowoczesnych technologii znajdujących zastosowanie w turystyce oraz zasad etyki w działalności biznesowej.

Współpraca PIT z wieloma instytucjami państwowymi i podmiotami związanymi z usługami turystycznymi, takimi jak: Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Spraw Zagranicznych itp.

Regionalne branżowe Izby Turystyczne

Niezależnie od Polskiej Izby Turystyki, działają regionalne branżowe izby turystyki grupujące podmioty turystyczne funkcjonujące w poszczególnych częściach kraju. Ich zadaniem jest promowanie określonej części kraju jako miejsca atrakcyjnego turystycznie.

Izba Gospodarcza „Uzdrowiska Polskie”

Specjalistyczną organizacja samorządu gospodarczego jest powstała w 1991 r. Izba Gospodarcza "Uzdrowiska Polskie". Skupia ona instytucje działające na terenie uzdrowisk m. in. przedsiębiorstwa uzdrowiskowe, sanatoria, rozlewnie wód mineralnych i wiele innych. Głównym celem działania Izby jest rozwój i promocja uzdrowisk oraz reprezentowanie interesów swoich członków wobec organów i instytucji krajowych i zagranicznych.

Polska Izba Turystyki Młodzieżowej

Na początku 1998 r. powstała w Olsztynie Polska Izba Turystyki Młodzieżowej. Organizację powołali przedstawiciele kilkudziesięciu biur, organizacji i schronisk turystycznych z całego kraju, działających w sferze turystyki szkolnej i młodzieżowej. Polska Izba Turystyki Młodzieżowej chce poszukiwać nowych, korzystnych dla swojego środowiska, rozwiązań prawnych i finansowych, stworzyć lepsze warunki do działania biur podróży organizujących tanie wycieczki i obozy szkolne.

Federacja Turystyki Wiejskiej

Oddzielną grupę organizacji reprezentujących sprawy zrzeszonych członków oraz wspierających ich działalność stanowią stowarzyszenia agroturystyczne grupujące rolników świadczących usługi turystyczne. Stowarzyszenia agroturystyczne tworzą na szczeblu ogólnokrajowym swoją Federację.

W Polsce, proces kształtowania się gospodarczych organizacji samorządowych jest nie zakończony. W turystyce obecnie są dwie konkurujące ze sobą koncepcje:

1. Koncepcja Polskiej Izby Turystyki. Posiada ona, mimo rozbudowanej sieci oddziałów terenowych, dość scentralizowany system zarządzania. Organizacja ta stanowi jednocześnie silne lobby turystyczne na szczeblu krajowym oraz ma sprawnie działające struktury.

Koncepcja działaczy regionalnych izb turystycznych. Uważają oni, że zdecydowana większość problemów przedsiębiorstw turystycznych ma wymiar regionalny. Dlatego też podstawowymi strukturami samorządowymi powinny być lokalne stowarzyszenia skupiające miejscowe podmioty działające w turystyce. Powstałe w ten sposób regionalne izby turystyczne winny utworzyć ogólnopolską organizację samorządową reprezentującą interesy całej branży na szczeblu centralnym

18. Przystosowanie hoteli do obsługi osób niepełnosprawnych.

Udostępnienie obiektów hotelarskich dla os ob. Niepełnosprawnych polega na odpowiednim przystosowaniu otaczającego hotel terenu, budynku i wnętrz oraz wyposażenia do wymagań osób niepełnosprawnych mających trudności w poruszaniu się a w szczególności poruszających się na wózkach inwalidzkich, jak też osób niewidomych i niedosłyszących lub głuchych.

Z punktu widzenia przystosowania hoteli do potrzeb osób niepełnosprawnych Błądek dzieli osoby fizycznie niepełnosprawne na następujące grupy:

- Osoby poruszające się samodzielnie lub przy pomocy osób towarzyszących-wyłącznie na wózkach inwalidzkich

- Osoby(samodzielnie poruszające się) z dysfunkcją kończyn dolnych lub górnych

- Osoby z wadą wzroku

- Osoby z wadą słuchu ewentualnie mowy.

Dla każdej z wymienionych grup są potrzebne inne rozwiązania. W praktyce jednak okazuje się że opracowano wzorce, wydano przepisy i zaczęto realizować procesy przystosowawcze w odniesieniu dla1 i 2 grupy, w odniesieniu do pozostałych prace są raczej na etapie studiów i koncepcji.

Przystosowanie hotelu do obsługi osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich:

- wydzieleniu na parkingach specjalnych miejsc( szerszych)

- ułatwieniu dojazdu i pokonania wejścia(likwidacja różnic poziomów, montowanie pochylni)

- projektowanie i budowanie ciągów komunikacyjnych, aby przejścia, wejścia otwory drzwiowe uwzględniały gabaryty wózków

- specjalnej aranżacji jednostek mieszkalnych (wymiary, ustawienie mebli, specjalne elementy wyposażenia) umożliwiające swobodne poruszanie się osób niepełnosprawnych

- zapewnienie aby węzły higieniczno- sanitarne miały większą powierzchnie oraz wyposażone w specjalne uchwyty

19. Stan zagospodarowania turystycznego Polski a dynamika ruchu turystycznego.

Zagospodarowanie turystyczne - to planowane rozmieszczenie na danym obszarze infrastruktury turystycznej niezbędnej do rozwijania funkcji turystycznych, to przystosowanie środowiska geograficznego dla potrzeb ruchu turystycznego.

Działalność ta to:

- przystosowanie walorów turystycznych dla potrzeb turystyki

- zapewnienie możliwości dojazdu do walorów turystycznych

- zapewnienie turystom niezbędnych warunków egzystencji w miejscu celu podróży

Zagospodarowanie turystyczne jest segmentem planowania przestrzennego.

Zagospodarowanie turystyczne to:

1. baza noclegowa turystyki

2. baza gastronomiczna turystyki

3. baza transportowa turystyki

4. baza towarzysząca turystyce

Istotne elementy zagospodarowania turystycznego:

- przy programowaniu bazy urządzeń rekreacyjnych należy dążyć do ich równomiernego rozmieszczenia; nadmierna koncentracja może doprowadzić do m.in. trwałych zniszczeń krajobrazu

- stopień wykorzystania terenów wypoczynkowych jest uzależniony od powiązania i dostępności tych terenów w stosunku do stałych miejsc zamieszkania ludności

20. Specyfika zagospodarowania turystycznego obszarów nadmorskich i górskich.

Strefa górska jest zróżnicowaną przestrzenią geograficzną , na terenie której występują obszary zurbanizowane i niezurbanizowane. Walory przyrodnicze tej strefy obejmują interesujące grupy skalne, doliny rzeczne, wodospady i kaskady potoków , jeziora, lasy, świat zwierząt. Stąd również wynika bardzo zróżnicowana baza zagospodarowania turystycznego, w skład której wchodzą obiekty kubaturowe oraz jednostki obszarowe: biwak, kemping, ośrodek wypoczynkowy.

Do specyficznych elementów zagospodarowania terenu górskiego należą:

- szlaki turystyczne ze schroniskami

- dostępność komunikacyjna pionowa(kolejki linowe)

- urządzenia udostępniające stoki górskie do zjazdów narciarskich

- liczne uzdrowiska a także ukształtowanie terenu jako czynnik w istotny sposób determinujący przestrzenną lokalizację infrastruktury

Do najważniejszych regionów turystycznych górskich należą Sudety i Karpaty.

Strefa nadmorska- wąski las lądu o długości ok. 530km, w tym 210km dostępna i przydatna dla potrzeb turystyki i rekreacji o szer. Do 10km, w tym do 2km pas nadmorski, znajdujący się w zasięgu klimatu morskiego. Do strefy tej wliczany jest także wąski pas wód, na obszarze którego uprawiana jest przybrzeżna rekreacja. Do ważniejszych należą Pobrzeże Gdańskie, Szczecińskie i Słowińskie.

Do specyficznych elementów zagospodarowania zaliczamy: plaże, mola, kąpieliska, pomosty, przystanie i bazy żeglarskie oraz bulwary.

Pas nadmorski składa się z fragmentów zabudowanych i niezurbanizowanych.

Przeciętna długość jednostek osadniczych nadmorskich wynosi 1,5km, a średnia szerokość 0,8km. Średnia odległość między miejscowościami nadbałtyckim wynosi 3,8km. Wolne niezurbanizowane przestrzenie między jednostkami osadniczymi są zjawiskiem korzystnym.

21. Kierunki rozwoju międzynarodowych systemów hotelowych.

MSH- jest organizacją gospodarczą hoteli działającą w skali ponadnarodowej. Jest grupą kapitałową kontrolującą określoną liczbę organizacji gospodarczych hoteli lub bezpośrednio hoteli.

Kierunki rozwoju MSH:

* Globalizacja przemysłu hotelarskiego

* Umacnianie pozycji w obsłudze ruchu turystycznego

* Ekspansja:

- terytorialna- nowe rynki

- programowa- dostosowanie ofert do potrzeb i możliwości gości i organizatorów ruchu turystycznego

- poszukiwanie nowych segmentów

- specjalizacja w ramach marek

* koncentracja pionowa i pozioma

* wykorzystanie postępu technicznego i organizacyjnego

* osiąganie dominacji nad tradycyjnymi firmami

Międzynarodowe systemy hotelowe, które pierwsze weszły na polski rynek
2.1. Intercontinental Hotels Corporation (1974 r.)
2.2. Societe Intemationale d\'Exploatation Hóteliere Novotel (1975 r.)
2.3. Holidaylnn(1976r.)

22. Popyt turystyczny i jego mierniki.

Popyt turystyczny jest to suma towarów, dóbr i usług turystycznych, które turyści są skłonni nabyć przy określonym poziomie cen. Specyficzną cechą popytu turystycznego jest to, ze kupowanie dóbr turystycznych oznacza nabycie prawa do korzystania z takich dóbr jak słońce, czy czyste powietrze

Cechy popytu turystycznego:

- sezonowość

- elastyczność dochodowa popytu

- elastyczność cenowa popytu

- substytucyjność

- komplementarność

- mobilność

- odnawialność

- niejednorodność

Rodzaje popytu turystycznego:

- potencjalny

- efektywny

Miernikami efektywnego popytu turystycznego są ruch turystyczny oraz wydatek turystyczny. Metodologia badania popytu turystycznego oparta jest na metodologii badań marketingowych. Badania popytu turystycznego związane jest systemem statystyki obejmującym instytucje i organizacje oraz ich działania w zakresie gromadzenia danych masowych i ich opracowania. Do podmiotów w systemie statystyki należą np. komórki statystyki w przedsiębiorstwach, administracji lub wojewódzkie urzędy statystyczne i Główny Urząd Statystyczny. Źródła pozyskanych danych obejmują dane pierwotne i wtórne

Do pomiaru ruchu turystycznego najczęściej stosuje się dwa rodzaje badań:

• badania całościowe (pełne, wyczerpujące),

• badania częściowe (niepełne, niewyczerpujące).

CZYNNIKI ODDZIAŁYWUJĄCE NA POPYT TURYSTYCZNY:
1.ekonomiczne: cena, dochód, czynnik ogólnogospodarczy
2.społeczno-psychologiczne: czas wolny, czynniki demograficzne, czynnik industrializacyjny, czynnik urbanizacyjny, czynnik kulturalny, czynnik motywacyjny
3.czynniki podażowe: polityka tur. państwa, transport, baza noclegowa, organizatorzy podróży.
MIERNIKI POPYTU TURYSTYCZNEGO:
1.wskaźnik aktywności tur. netto,
2.wskaźnik aktywności tur. brutto
3.liczba osób zarejestrowanych w bazie noclegowej, 4.ile turyści wydają w miejscu czasowego pobytu, 5.średnie dzienne wydatki

23. Podaż turystyczna i jego mierniki.

Podaż turystyczna to ilość dóbr i usług turystycznych jaką jest się skłonnym oddać przy danym poziomie cen krajowych lub wartości pieniądza w stosunku do zagranicy ,podaż może być badana na różnych szczeblach: lokalnym regionalnym, krajowym i międzynarodowym, ale obejmuję zawsze te same elementy strukturalne:

• walory turystyczne

• komplementarne dobra i usługi turystyczne

Podstawowe miernik podaży turystycznej zamieszczone są w tabeli :

Mierniki podaży turystycznej	Przykładowe elementy miernika
Walory turystyczne	-liczba walorów przyrodniczych (jezior, rzek,wulkanów, źródeł cieplnych i mineralnych) -powierzchnia przyrodniczych obszarów chronionych, rezerwatów przyrody. -liczba walorów czy też wartości kulturalnych takich jak : zabytki , obiekty architektury historycznej , muzea itd.
Baza noclegowa	Liczba obiektów noclegowych -hoteli , moteli ,pensjonatów,schronisk, liczba miejsc w obiektach -liczba miejsc w obiektach noclegowych
Mierniki dotyczące transportu	1.Sieć transportowa -koleje -komunikacja autobusowa -porty linie lotnicze -żegluga i przystanie rzeczne 2.liczba i rodzaje środków transportu -autokary -statki i promy żeglugi -balony, szybce -przejażdżki konne , wielbłądem 3.częstość połączeń 4.długość i jakość dróg
Baza gastronomiczna	-liczba obiektów gastronomicznych (restauracji, pizzerii kawiarni , barów) -liczba miejsc w obiektach
Usługi uzupełniające	-liczba obiektów towarzyszących , pływaki pól golfowych, lodowisk , wypożyczalni , sprzętu turystycznego , sklepów z pamiątkami kompleksów rekreacyjno -handlowych

24. Ekonomiczne funkcje turystyki.

EKONOMICZNE FUNKCJE TURYSTYKI
Turystyka spełnia wiele funkcji, nie tylko ekonomiczne, ale również ekologiczne, społeczne, wychowawcze, itp.
Ekonomiczne funkcje turystyki dotyczą nie tylko miejsca czasowego pobytu turysty. Obecnie rynek turystyczny jest rynkiem konsumenta, tzn. turysty. Powoduje to, iż w turystyce można zauważyć zjawiska pozytywne, jak i negatywne. Nabywanie produktu tur. jest to nabywanie kilku usług turystycznych rozłożonych w czasie. Konsumpcja tur. składa się z kilku etapów (FORMUŁA 5P)
FORMUŁA 5P:
-Przygotowanie(do podróży),
-Podróż(do miejsca czas. pobytu),
-Pobyt
-Powrót(z miejsca czas. pobytu),
-Podsumowanie(ocena pobytu),
Przygotowanie

* zmiany w strukturze konsumpcji (oszczędzanie, podejmowanie dodatkowych prac)
* wzrost zapotrzebowania na artykuły podróżnicze
* wzrost zatrudnienia w gałęziach produkcyjnych
* odpływ środków pieniężnych do miejscowości turystycznych
* rozwój firm i instytucji ułatwiających odbywanie podróży

Podróż (także powrotna)

Podróż do destynacji turystycznej także przynosi ogólnogospodarcze korzyści

* wzrost zatrudnienia w transporcie i przy budowie infrastruktury
* wpływy z transportu
* pobudzenie innych sektorów gospodarki powiązanych z transportem (bary, restauracje, stacje paliw itp.)

Pobyt

* napływ środków pieniężnych
* aktywizacja zawodowa społeczeństwa
* wzrost zatrudnienia, powstanie nowych zawodów
* wzrost produkcji na potrzeby turystów
* wzrost dochodów lokalnej ludności
* rozwój inwestycji (m.in. w infrastrukturę turystyczną)
* nowe instytucje

Do dysfunkcji funkcji ekonomicznej zaliczamy wzrost inflacji, podwyższenie cen, narażenie regionu na kryzys ekonomiczny (monokultura ekonomiczna). Często także turyści chcą mieć na miejscu to, do czego są przyzwyczajeni (jak np. Amerykanie Coca-Colę), co wymusza na rejonach turystycznych sprowadzanie tych produktów.

25. Scharakteryzować najbardziej popularne współczesne formy spędzania czasu wolnego.

TURYSTYKA - forma czynnego wypoczynku poza miejscem stałego zamieszkania, związana z celami poznawczymi i elementami sportu (rodzaje turystyki: wypoczynkowa, krajoznawcza, specjalistyczna lub kwalifikowana).
SPORT - świadoma i dobrowolna działalność człowieka podejmowana w celu zaspokojenia potrzeb: zabawy, współzawodnictwa oraz doskonalenia własnych cech fizycznych i umysłowych.
ŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU - urządzenia i instytucje tworzące system komunikowania w kulturze masowej, do których zaliczamy: prasę, książki, kino, radio, telewizja, itp.
INSTYTUCJE KULTURALNE o ograniczonym zasięgu - teatry, muzea, filharmonie, wystawy - nie należą do kultury masowej, zaspokajają potrzeby kulturalne wyselekcjonowanego kręgu odbiorców udostępniając dzieła sztuki.
SAMOKSZAŁCENIE - dobrowolne i samodzielnie podjęty proces kształcenia się w najróżniejszych dziedzinach nauki, techniki, gospodarki, sztuki i kultury, zwykle nie związany z własną prac zawodową.
AMATORSTWO ARTYSTYCZNE - pożyteczna forma spędzania czasu wolnego polegająca na dobrowolnym i samodzielnym zdobywaniu i rozwijaniu umiejętności przeciwstawnych zawodowym w różnych dziedzinach sztuki. Może być uprawiana indywidualnie (np. plastyka, tkactwo, fotografowanie, filmowanie) lub zespołowo (np. chór, orkiestra, teatr).
MAJSTERKOWANIE I AMATORSTWO TECHNICZNE - pożyteczna forma spędzania czasu wolnego polegająca na samodzielnym wykonywaniu prac typu rzemieślniczego (budowlanych, stolarskich, ślusarskich, kowalskich, murarskich itp.), zwykle nie związanych z pracą zawodową.
HODOWLA AMATORSKA - polega na samodzielnym hodowaniu różnych gatunków zwierząt lub uprawie roślin w domach lub na działkach pracowniczych (rekreacyjnych), często choć nie zawsze bezinteresownie.
KOLEKCJONERSTWO - gromadzenie przeróżnych przedmiotów wg określonych, ważnych dla zbieracza kryteriów.
AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA - polega na dobrowolnym i zwykle bezinteresownym wykonywaniu różnorodnych prac na rzecz społeczeństwa poza obowiązkami rodzinnymi i zawodowymi.
ZABAWY I KONTAKTY TOWARZYSKIE

26. Polska architektura narodowa na przełomie XIX i XX wieku.

Secesja(XIX i XX wiek) Secesja jako kierunek w architekturze rozwijała się w latach 1899

1925, lecz zasadniczy rozkwit trwał od około 1905. W Polsce secesja przyjęła się nieco wcześniej niż w większości krajów Europy, głównie ze względu na wpływy architektury niemieckiej, austriackiej i francuskiej. Kraje te jako pierwsze wykształciły ten styl, a Polska będąca pod ich wpływem przejęła bardzo szybko nowe trendy, szybciej niż reszta Europy

Wykształcenie się stylu na przełomie XIX i XX wieku

Ogniska rozwoju architektury secesyjnej wytworzyły się w kilkunastu dużych miastach Europy o tradycjach artystycznych. Secesja szybko staje się modna, a jej elementy pojawiają się w historyzującym budownictwie przełomu XIX i XXw.

Schyłek

U schyłku drugiej dekady XX w. pojawia się, szczególnie w architekturze domów towarowych redukcyjna odmiana secesji, w której wielkim przeszkleniom i płaszczyznom towarzyszą stosunkowo proste i rygorystycznie rozmieszczone pilastry, zaś ornament koncentruje się na zwieńczeniu i wejściu do budynku. Po 1918 secesja w architekturze stopniowo zanika, stapiając się z eklektycznym stylem 1920, łączącym w sobie klasycyzm, neobarok i wczesny modernizm

Po I wojnie światowej secesja, która już wcześniej wydawała się przeżytkiem

Obiekty secesyjne w Polsce

• Teatr im. C. K. Norwida w Jeleniej Górze

• Kamienica przy ulicy Mickiewicza 22 w Katowicach

• Kościół św. Franciszka z Asyżu w Krakowie

• Stary Teatr w Krakowie

• Dworzec Kolejowy w Nowym Sączu

• Muzeum Mazowieckie w Płocku

• Pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie

• Dom Handlowy Braci Barasch w Wrocławiu

• Mosty Pomorskie w Wrocławiu

W Polsce powstała m .in. architektura realnego socjalizmu, tzw. socrealizm. Była to architektura dążąca do pełnego rozwoju funkcji budynków, która zapewniała maksymalność, przydatność społeczną , przy twórczej, a czasami mechanicznej adaptacji form architektonicznych, reprezentowanych w narodowej architekturze historycznej.

Przykłady tej architektury to Pałac Kultury i Nauki, KDM we Wrocławiu.

Budownictwo lat 60-80 tych minionego wieku jest podporządkowane obowiązującym, często zmieniającym się, normatywom ekonomiczno-technicznym, określającym szczegółowo dopuszczalne normy. Cechuje bardzo daleko posunięta oszczędność form dekoracyjnych.

Elewacje wykazują powtarzalność.

27. Problemy adaptacji do środowiska zewnętrznego w turystyce- hipotermia i hipertermia.

Hipotermia czyli przechłodzenie organizmu jest dolegliwością, w wyniku której temperatura ciała (u ludzi) spada poniżej bezwzględnego minimum normy fizjologicznej czyli 36°C. Stan taki jest spowodowany zbyt szybkim ochładzaniem organizmu w stosunku do jego zdolności wytwarzania ciepła. Najczęściej jest to spowodowane działaniem zimnego powietrza a zwłaszcza zimnej wody i/lub zahamowaniem procesów przemiany materii. Przechłodzenia i odmrożenia zdarzają się również w temperaturze powyżej 0°C.

Hipertermia - stan podwyższonej temperatury ciała (powyżej 41 stopni Celsjusza), który wymaga podjęcia kroków ochładzających organizm, w przeciwnym wypadku grozi uszkodzeniem mózgu lub nawet śmiercią.

28. Rekreacja ruchowa osób starszych- luksus czy konieczność?

Starzenie się, fizjologiczny proces pojawiający się wraz z wiekiem, polegający na stałym zmniejszaniu się aktywności biologicznej organizmu, co przejawia się w mniejszej zdolności do regeneracji i adaptacji.
O szybkości i tempie starzenia się decyduje w dużej mierze czynnik genetyczny, determinujący długość życia. Na szybkość starzenia się mają również wpływ czynniki zewnętrzne: przebyte choroby, urazy, nieprawidłowe odżywianie się, niewłaściwy tryb życia, mieszkanie na terenach ekologicznie zniszczonych, praca w szkodliwych warunkach (górnictwo, hutnictwo itp.). Natomiast czynnikami hamującymi proces starzenia się są: aktywny fizycznie jak i psychicznie tryb życia, prawidłowa dieta, wystrzeganie się nałogów.

Aktywność ruchowa osób starszych powinna oddziaływać na trzy podstawowe elementy:
a) poprawiać wydolność tlenową (aerobową)
b) wzmacniać siłę mięśni
c) poprawiać gibkość, równowagę i koordynację ruchów.
Oczywiście, dobór aktywności ruchowej jest w ogromnym stopniu indywidualny. Zależy on przede wszystkim od stanu zdrowia danej osoby oraz od stopnia sprawności fizycznej. Można jednak sformułować pewne zalecenia ogólne. Regularna aktywność fizyczna u osób starszych powinna zawierać trzy ww. elementy: ćwiczenia wytrzymałościowe, siłowe oraz rozciągające

29. Klasyfikacja przedsiębiorstw turystycznych uwzględniająca status właścicielski.

W grupie przedsiębiorstw, których działalność polega na organizowaniu i obsłudze ruchu turystycznego wyróżnia się podmioty gospodarcze, których powstanie, działalność i dalszy rozwój swą związane z ruchem turystycznym.

Należą one, do tzw. bezpośredniej gospodarki turystycznej i tworzą układ podmiotowy gospodarki turystycznej. Drugą grupę stanowią inne jednostki gospodarcze, dla których organizowane i obsługa ruchu turystycznego nie są podstawowym zakresem działalności, chociaż w określonym stopniu są one również realizowane. Przedsiębiorstwa tego typu tworzą tzw. pośrednią gospodarkę turystyczną i obejmują szeroką grupę podmiotów wielu działów i gałęzi gospodarki.

Biorąc pod uwagę kryterium funkcjonalne, uwzględniając rodzaj świadczonych usług, przedsiębiorstwa turystyczne można podzielić na przedsiębiorstwa transportu turystycznego(organizując przewóz turystów do miejsc recepcji i z powrotem oraz w obrębie miejsca pobytu), przedsiębiorstwa eksploatujące zakłady hotelarskie i gastronomiczne( oferujące turystom noclegi, usługi żywieniowe i inne związane z pobytem w tych jednostkach), przedsiębiorstwa usług sportowo- rekreacyjnych(umożliwiające uprawianie aktywnych form turystyki), przedsiębiorstwa uzdrowiskowe(zapewniające usługi związane z leczeniem i pobytem osób w obiektach uzdrowiskowych) oraz biura podróży(występujące w roli łącznika między wytwórcami usług i turystami jako organizatorzy imprez turystycznych), pośrednicy i agenci turystyczni.

Ze względu na formę własności przedsiębiorstwa turystyczne mogą być prywatne, publiczne oraz o kapitale mieszanym publiczno- prywatnym.

W dominującym liczebnie i kapitałowo sektorze prywatnym występuje wiele form prawnych funkcjonowania przedsiębiorstw turystycznych.

Do najszybciej rozwijających się pod względem liczby podmiotów należą osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Są to przedsiębiorstwa jednoosobowe(własność jednoosobowa) oraz spółki osobowe(cywilne i jawne)-(należą do wspólników).

Cywilne- jawne- różnica właściciele spółki jawnej mają obowiązek zarejestrowania w rejestrze sądowym oraz posługiwania się w nazwie spółki nazwiskami wspólników.

Właściciele przedsiębiorstw jednoosobowych oraz spółek osobowych odpowiadają za zobowiązania firm całym ich majątkiem osobistym. Ich działalność uregulowana jest przepisami kodeksu cywilnego.

Drugim rodzajem przedsiębiorstw są spółki kapitałowe. Należą do nich spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne. Spółki z.o.o mogą być tworzone przez jedną osobę(posiada ona wtedy 100% udziałów) lub więcej osób, które dysponują kapitałem zakładowym(może się on składać z równych i nierównych udziałów)

Spółka powstaje z chwilą wpisania do rejestru handlowego, nabywając jednocześnie osobowość prawną.

Spółka akcyjna (S.A.) - spółka kapitałowa.
Może ją zawiązać jedna osoba, także Skarb Państwa. Wspólnikami (współwłaścicielami) SA są akcjonariusze (właściciele akcji), którzy po podpisaniu statutu (zbioru przepisów regulujących strukturę, zadania i funkcjonowanie S.A.) w formie aktu notarialnego wybierają Zarząd spółki, który rejestruje firmę w Krajowym Rejestrze Sądowym. Minimalny kapitał zakładowy - 500 tys. zł.

Przyjmując jako kryterium formę własności, możemy zaliczyć działające obecnie w gospodarce turystycznej przedsiębiorstwa do dwóch sektorów:

• Sektor publiczny (Stanowią niewielką ilość wszystkich przedsiębiorstw z branży turystycznej, są one własnością państwa lub gminy.)

• Przedsiębiorstwa państwowe

• Przedsiębiorstwa komunalne

• Sektor prywatny

• Przedsiębiorstwa byłego sektora państwowego

• Przedsiębiorstwa spółdzielcze

• Związki zawodowe

• Organizacje społeczne i polityczne

• Przedsiębiorstwa jednoosobowe

Są to zazwyczaj: prywatne zakłady hotelarskie głównie pensjonaty, kwatery prywatne, biura turystyczne i firmy transportu turystycznego

• Spółki cywilne

Istotą spółki cywilnej jest to, że wspólnicy odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Wynika to z tego, że kiedy majątek spółki nie wystarcza do zaspokojenia roszczeń wierzycieli, wówczas wierzyciele spółki cywilnej dochodzą zaspokojenia sowich roszczeń w majątku osobistym wspólników. Spółka ta nie ma osobowości prawnej i dlatego - mimo istnienia majątku spółki - prawnym właścicielem tego majątku nie jest spółka, lecz wszyscy jej wspólnicy łącznie i niepodzielnie jako współwłaściciele. Konsekwencją braku osobowości prawnej jest to, iż spółka ta nie jest stroną w procesach sadowych, powodami czy pozwanymi są zaś wspólnicy.

• Spółki z o.o.

Do utworzenia spółki potrzebny jest jeden lub więcej założycieli. Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Spółka ta posiada osobowość prawną. Kapitał wnoszony jest w formie pieniężnej lub rzeczowej (aport).Właściciele spółki odpowiadają za jej zobowiązania, tylko i wyłącznie do wysokości wniesionego do niej wkładu. W spółce tego typu regułą jest swoboda dysponowania udziałami. Ograniczenia tj. zbywanie udziałów lub zastawianie udziałów, mogą jedynie wynikać z umowy spółki lub z przepisów kodeksu handlowego. Ogólne przepisy stanowią, że zbycie udziałów uzależnione jest od zezwolenia zarządu spółki. Jest samorządna, to znaczy posiada organy: obligatoryjne ( zarząd na czele z dyrektorem, zebranie wspólników); fakultatywne (rada nadzorcza i komisja rewizyjna). Taką postać przeważnie posiadają biura podróży.

Spółki te dominują w przypadku prywatnych biur turystycznych.

• Spółka akcyjna

Spółka ta tworzona jest przez minimum trzech założycieli, którzy opracowują statut. Charakterystyczną cechą spółki jest kapitał zakładowy, zwany kapitałem akcyjnym. Akcja jest więc tu jednostką kapitału zakładowego. Udziałowcy spółki, czyli akcjonariusze, odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości posiadanych przez nich akcji, a więc nie odpowiadają swym majątkiem osobistym. Akcje jako papiery wartościowe, są przedmiotem obrotu handlowego, można więc je kupić i sprzedać tak jak każdy inny towar. Akcjonariusze otrzymują z tytułu posiadanych akcji część zysku osiągniętego przez spółkę w danym roku. Ta część zysku przeznaczona przez wale zgromadzenie na wypłatę akcjonariuszom nosi nazwę dywidenda.

• Sektor mieszany - jednostki z udziałem kapitału publicznego i prywatnego

30. Pojęcie, cele, i zasoby organizacji.

Organizacja - to celowa grupa społeczna, która funkcjonuje według pewnych reguł i zasad, współpracująca ze sobą - by osiągnąć określony cel. Istotą organizacji jest świadomość zasad, reguł, misji, celów oraz synergia (dopasowanie, wspomaganie działań innych).

Cele organizacji wyznaczają jej główny kierunek działania, z uwzględnieniem roli organizacji (miejsce w społeczeństwie, ogólnie określona działalność, którą może wykonywać wśród innych organizacji tego typu), misję i zadania. Formułowanie celów organizacji jest etapem w procesie planowania strategicznego.

Zasoby organizacji
Aby organizacja mogła sprawnie funkcjonować, niezbędna jest wykorzystanie czterech podstawowych zasobów
· Ludzkich (pracownicy organizacji) - przy czym istotne znaczenie mają:
- struktura zatrudnienia w układzie cech demograficzno zawodowych
- rozkład cech osobowych
- motywacje pracowników
- procesy decyzyjne dotyczące właściwego wykorzystania zdolności i umiejętności pracowniczych
· Finansowych - kapitał finansowy wykorzystywany przez organizację do finansowania zarówno funkcjonowania bieżącego jak i długofalowego rozwoju. Zaliczamy tu: pieniądze gotówkowe, zaciągnięte kredyty, posiadane wkłady bankowe. Papiery wartościowe itp. Zasoby finansowe stanowią o wiarygodności organizacji.
· Rzeczowych - środki trwałe organizacji. Procesy decyzyjne dotyczą ich optymalnego wykorzystania w procesie wykonywania pracy. Ogólnie można stwierdzić, że zasoby rzeczowe wyznaczają stopień nowoczesności organizacji.
· Informacyjnych ( wszelkiego typu użyteczne dane liczbowe i jakościowe pochodzące z otoczenia zewnętrznego i wewnętrznego organizacji, niezbędne do skutecznego podejmowania decyzji)

Szczebel w organizacji

Misja (sformułowanie podstawowego, niepowtarzalnego celu

Cel strategiczny (najwyższy szczebel / najwyższe kierownictwo) - problemy ogólne np. Sony Corporation - decyzja o zmniejszeniu uzależnienia od rynku artykułów elektronicznych

Cel taktyczny (średni poziom/ menedżerowie średniego szczebla) - operacjonalizacja działań niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych np. Sony kupuje Columbia Pictures

Cel operacyjny (najniższy szczebel) krótkookresowe problemy dotyczące celów taktycznych

Dziedzina ( Cele są ustalane w zakresie Marketingu, Finansów, Kadr itd.)

Czas

Cel strategiczny - 10 lat

Cel taktyczny - 5 lat

Cel operacyjny - 2 / 3 lata

Organizacja to grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany aby osiągnąć pewien zestaw celów.

Na rynku istnieją organizacje profitowe i nonprofitowe - co jest zjawiskiem normalnym. Rynek jest miejscem nierówności - problem jest tylko w tym jaki jest stopień tej nierówności.

Organizacja profitowa - nastawiona jest na zysk, jest firmą, która sama na siebie pracuje.

Organizacja  non-prof - utrzymuje się z budżetu Państwa, lub finansowana jest przez instytucje charytatywne, samorządy gminne.

1

---