FARMAKOLOGIA

Leki- syntetyczne, półsyntetyczne,pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, mineralnego

Surowica- gotowe przeciwciała

Szczepionka- bakterie wytwarzające przeciwciała

DROGI PODAWANIA LEKÓW

p.o - doustnie

s.l - pod język

p.r - doodbytniczo

i.v - dożylnie

i.a - dotętniczo

i.m - domięśniowo

s.c - pod skórnie

Grupa receptorów ADRENERGICZNE alfa i beta

• adrenomimetyk - pobudzające receptory adrenergiczne

• adrenolityk - hamujące receptory adrenergiczne

Receptory cholinoergiczne - acetocholina (ACH)

• cholinomimetyk - pobudzający receptory cholinoergiczne

• cholinolityk - hamujący receptory cholinoergiczne

ANALGEZJIA - działanie przeciw bólowe

SADACJA- uspokojenie

PRZEMIANA LEKÓW

Dezintegracja -rozpad leku w drobne cząsteczki

Rozpuszczenie - przejście substancji w roztwór wodny

Dystrybucja - przejście leku do krwi

Metabolizm - łączenie się z receptorami, organami (w wątrobie)

Wydalanie - po przez mocz, kał, pot, mleko matki, ślinę, powietrzu wydychanym

AGONISTA - lek pobudzający receptory ( morfina dawk. 5-10 mg. i.v, dolargan, fentanol)

ANTAGONISTA - lek blokujące receptory ( naloksen)

NALOKSON ( naloksonum), NARCAN - antagonista receptorów opiatowych (odblokowuje heroinę) dawk. 1-4 ampułki

DEPRESJA OŚRODKA ODDECHOWEGO - leki narkotykowe

SYNERGIZM - współdziałanie

• ADDYCYJNY - sumowanie

• HIPERADDYCYJNE - potencjalizacji, zwielokrotnienie

NEUROLEPTOANALGEZJIA (NLA) - metoda używana do znacznego uspokojenia pacjenta ( FENACTIL + FENTANYL)

TOLERANCJA - przyzwyczajenie sie do danego leku np. tolerancja na morfinę (pacjent potrzebuje coraz większe dawki żeby znieść ten sam ból)

Jałowe - brak bakterii i form przetrwalnikowych

Odkażanie - maksymalne zlikwidowanie bakterii, tkanek żywych ( skóra, błona śluzowa)

Dezynfekcja - j.w , przedmiotów ,

Sanityzacja - działanie zmniejszające ilość bakteri do przyjętych norm.

Bakteriostatycznie - hamuje rozwijanie się drobnoustrojów

Bakteriobójczo - zabijanie bakterii

Szczepy oporne - uodpornione bakterie na środki dezinfekujące.

GRUPY SRODKÓW ODKAŻAJĄCYCH

KWASY I ZASADY

• Kwas borowy - (acidum boricum) używany do odkażania skóry i błon śluzowych ma właściwości przeciwzapalne, ściągające, wysuszające. Altacet, Aphtin, Dentosept, Betadrin

• Kwas salicylowy - (Acidum salicylium) działa keratolitycznie powuduje złuszczanie zrogowaciałego naskórka

ŚRODKI UTLENIAJĄCE

• Nadtlenek wodoru - ( H2o2) roztwór wodny 3% (woda utleniona) perhydrol roztwór wodny 30% ,woda utleniona ma zastosowanie odkażanie skóry i małych ran

• Nadmanganian potasu - roztwór wodny 0,01% jest w użyciu, większe stężenie działa drażniąco na skórę, działa bakteriobójczo i grzybobójczo, można stosować na skórę i na rany.

CHLOROWCE

• Jodyna- steżenie 7-10%, odkażanie nie uszkodzonej skóry, na rany działa drażniąco

• Jodofory - (jodopowidon) szybko działający ok. 30 sek. odkażanie skóry. Betadine, Polseptol

• Chloraminy - Chloramina-T 10% roztwór służy do mycia powierzchni i narzędzi

ALKOHOLE ( wnikają do tkanek) 70% najskuteczniejszy, odkażanie skóry nie naruszonej.

ALDECHYDY

• Adechyd mrówkowy - (40% roztwór wodny Formalina)

METALE CIĘŻKIE I SOLE

• Srebro - (azotan srebra) działa bakteriobójczo, zabija bakterie gram ujemne Argosulfan

DETERGENTY ( ŚRODKI POWIERZCHNIOWO CZYNNE)

• Anionowe

• Kationowe środki bakteriobójcze- środek bezalkonium - odkażanie skóry , błon śluzowych rąk, 1% roztwór Sterinol

BARWNIKI

• Fiolet krystaliczny - 0.01-2% odkażanie skóry błon śluzowych,

• Etakrydyna - ( Rivanol) środek trwały skuteczny używany do opatrunków, skóra błony śluzowe, używany przy pobieraniu krwi na zawartość alkoholu.

HYDROKSYCHYNOLINY - działają bakteriobójczo, pierwotniakobójczo (HRONHINALDIN)

CHLORHEKSYDYNA - skóra, błony śluzowej, ran, roztwory wodne 4-5%, Manusan, Hibitan, Berpanten

TLENEK ETYLENU - wyjaławianie narzędzi które nie mogą być wyjaławiane w wysokiej temperaturze, wilgoci, ciśnieniu.

LEKI W CHOROBACH UKŁADU KRĄŻENIA

Choroba nadciśnieniowa

Przełom nadciśnieniowy - stan nagły dochodzi do nagłej zwyszki ciśnienia tętniczego powyżej 139/89,

Leki moczopendne ( diuretyki) - powodują zwiększenie wydalania moczu po przez zwiększenie wydalania sodu z organizmu, rozszeżenie łożyska naczyniowego

Diuretyki pentlowe

FUROSEMID - tabletki 40mg, ampułki 20mg działa przez zwiększenie wydalania moczu, powoduje rozszeżenie naczyń żylnych, działanie szybkie ok. 5min.

• Wskazania: nadciśnienie tętnicze, obrzęk płuc, obrzęk mózgu, ostra niewydolność krążenia z obrzękami, leczenie zatruć , przewlekła ostra niewydolność nerek.

• Przeciwwskazania: hipokalemia, niskie ciśnienie tętnicze krwi, zatrucie glikozydami naparstnicy, niedrożność dróg moczowych ciąża i okres karmienia,

• Działanie niepożądane : hipokalemia.

• Dawkowanie: obrzęk płuc - 2 ampułki ( 40 mg i.v.), niewydolność nerek - do 1000-2000 mg/dobę i.v. we wlewie , nadciśnienie tętnicze , niewydolność prawo- i lewokomorowa serca 40-60 mg i.v./p.o.

Tiazydy - Hydrochlorotiazyd, tialorid

Leki oszczędzające potas - Spirinolakton

Beta -blokery - leki beta adrenolityczne

• nieselektywne -blokują wszystkie receptory Beta

• selektywne- blokują receptory Beta1

Działanie - zwolnienie akcji serca, rozszeżenie naczyń krwionośnych , spadek ciśnienia

Beta - bloker nie selektywny

PROPRANOLOL - (tab. 10mg, ampułki 1mg.)

• Wskazania: naćiśnienie tętnicze, nie które tachyarytmie,

• Przeciwwskazania: astma oskrzelowa, skurcz oskrzeli, blok przedsionkowo-komorowy 2 lub 3 stopnia, wstrząs kardiogenny, niskie ciśnienie krwi, bradykardia,

• Działanie niepożądane: bradykardia, skurcz oskrzeli, blok przedsionkowo-komorowy, hipotonia ,

• Dawkowanie : 1-3 mg powoli pod kontrolą EKG,

Beta - bloker selektywny

ATENANOLOL, METOPROLOL ( Metocard tab. 10mg, Betaloc amp.)- nie działaja na oskrzela można podawać z problemami oskrzeli dawka do 5mg

Blokery kanałów wapniowych -

spada ciśnienia krwi, spowolnienie akcji serca, mogą spowodować zaburzenia akcji serca,

NIFEDYPINA ( Cordafed) - 1 tab. pod język,

• Działanie niepożądane: prześpieszenie akcji serca, uczucie gorąca, kołatanie serca

• Wskazanie: nadciśnienie,

NITRENDYPINA - 10-20 mg tab.

• Wskazania: nadciśnienie ,

WERAPAMIL ( Jsoptil) - amp. 5 mg.

• Wskazania: dławica piersiowa, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca ( napadowy częstoskurcz komorowy), migotanie przedsionków z szybką akcją komór,

• Przeciwskazania: hipotonia, wstrząs, bradykardia blok przedsionkowo-komorowy, zespół WPW,

• Działania nieporządane: bradykardia, hipotonia, blok przedsionkowo-komorowy, asystolia, bóle i zawroty głowy, ginekomastria.

• Dawkowanie:Jsoptil 5 - 10 mg powoki kontrola EKG

Inhibitory konwertazy angiotensyny

KAPTOPRYL - tab. 12,5-25-50 mg

• Wskazania: nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca

• Przeciwwskazania: ciąża, zwężenie tętnic nerkowych, obrzęk naczynioruchowy.

• Działanie nieporządane: hipotonia, tachykardia, bóle głowy, kaszel

• Dawkowanie: 1 tab pod język, max. 150 mg.

Blokery receptora angiotensyny

COZAAR- (LOSARTAN)

Alfaadrenolityki

Działanie:Rozszeżenie naczyń krwionośnych i spadek ciśnienia tętniczego krwi

EBRANFIL (URAPIDYL)- amp. 25 mg

Skutecznie obniża ciśnienie tętnicze, powli powoduje spadek ciśnienia

• Wskazania: nadciśnienie tętnicze, przełom nadciśnieniowy

• Przeciwwskazania: zwężenie aorty

• Działania niepożądane: ból głowy, hipotonia, niepokój , ucisk w klp

• Dawkowanie: 12,5-25 mg i.v. , max 100 mg.

Ośrodkowy układ nerwowy

NORMADENS

DOPEGYT(METYLDOPA)- stosowany u kobiet w ciąży

Lek działający bezpośrednio na naczynia krwionośne

NITROPRUSYDEK SODU - Leczenie przełomu nadciśnieniowego nie reagującego na inne leki, szybko obniża ciśnienie tętnicze. Bardzo toksyczny, gwałtowne działanie.Używany tylko w szpitalu. W proszku, dołączony jest rozpuszczalnik.

NITROGLICERYNA

Powoduje: wzrost NO , rozkurczenie żył , spadek RR

Podawanie: p.o, pod język, plastry, do policzkowo, i.v.

NITROGLICERNUM - pod językowo

NITROMINT - areozol 0,4 mg

SUSTONIT- do ustny

PERNIGANIT- i.v. 0,01-0,05 mg

NITROCARD- maść

• Wskazani: przełom nadciśnieniowy , przerwanie napadu dławicy piersiowej, zapobieganie napadu dławicy piersiowej, ostry zespół wieńcowy, obrzęk płuc, zatrucie kokainą, przedawkowanie adrenaliny, kolka nerkowa-żółciowa wywołana opiatami,

• Przeciwwskazania : niskie ciśnienie tętnicze krwi, przerost mięśnia sercowego ( kadriomiopatia), toksyczny obrzęk płuc, krwawienia wewnątrz czaszkowe, tamponada serca,

• Działania nieporządane: ból głowy, wymioty, nudności, spadek RR, zaczerwienienie twarzy, uczucie gorąca, prześpieszenie akcji serca, duszność.

• Dawkowanie: ból dławicowy- 1 tab. Jeżeli nie pomaga to drugą tab. max 3 tab.

Przełom nadciśnieniowy leczenie:

1. Nie obniżamy ciśnienia wartości więcej niż 20% wartości wyjściowej

2. Podanie 100% o2

3. Pacjenta monitorujemy za pomocą EKG i pulsoksymetr

4. Wykonanie EKG

5. pomiar ciśnienia

6. Wkłucie dożylne

7. Pozycję pacjenta nie zmieniamy

8. podanie leków ( kaptopril, furosemid, nitrogliceryna, ebrantil, nitrendypina

Glikozydy naparstnicy - lek krążeniowy pochodzenia roślinnego ( Digoxin tab. Lanatozyt tab, ampułki)

• Powodują :wzrost siły i szybkości kurczenia się komórek mięśnia sercowego, zwalnia się przewodzenie w układzie przewodzenia serca.

• Efekt kliniczny - zwiększa się pojemność minutowa serca,( działanie ionotropowo dodatnie), spada częstość pracy serca,

• Wskazania: przewlekła zastoinowa niewydolność krążenia, migotanie albo trzepotanie przedsionków z szybką akcją komór.

• Przeciwwskazania: bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia, zespół WPW, zaburzenia komorowe rytmu, tętniak aorty, hipokaliemia,

• Działania niporządane: zaburzenia rytmu serca ( blok, bradykardia, migotanie komór) bóle brzucha , wymioty, widzenie na żółto,

Choroba niedokrwienna serca

Powodem jest: miażdzyca, duszność bolesna,

Objawy zawału : Ból w klp jest bardzo silny, strach przed śmiercią , promieniuje do lewego barku/łopatki do żuchwy,

Uniesienie odcinka ST - STEMI

Zawał bez uniesienia ST- NSTEMI

Leki stosowane w zawale:

• Azotany ( Nitrogliceryna, Sorbonit)

• Betablokery

• Blokery kanału wapiennego

• Inchibittory konwertazy andiotensyny

• Leki przeciw płytkowe (antyagregacyjne)

Kwas acetylosalicylowy (Polopioryna, Aspiryna)

• Działanie: przeciwbólowo, przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo, antyagregacyjnie

• Dawkowanie: przeciwzapalnie 3-5g /24h, przeciwbólowo 2-3g/24h, przeciwgorączkowo 0,5-1g/24h, antyagregacyjnie 75mg/24h

• Wskazania: gorączka, ból, profilaktyka zakrzepowo zatorowa, zawał mięśnia sercowego, ostry zespół wieńcowy, ból kostny w przeżutach nowotworowych

• Przeciwwskazania: dzieci do 12 r.ż, czynna choroba wżodowa, krwawienia, niewydolność wątroby, skaza krwotoczna, świeże urazy głowy.

• Działania nieporządane: ból brzucha, uczynnienie choroby wrzodowej, krwawienia, ciąża.

• Objawy toksyczne od 7,5 g/24h: szum w uszach, zawroty głowy, nudności, wymioty, zaburzenia czucia, kwasica, zgon

Klopidogrel (Plavix) tab.75 mg

Wskazanie: zawał serca, ostry zespół wieńcowy

Przeciwskazania: j.w oprócz dzieci, krwawienia.

Dawkowanie: Dorośli p.o. 75 mg raz na dobę niezależnie od posiłków

U chorych z NSTEMI;

Leczenie należy rozpocząć od pojedynczej dawki nasycającej 300 mg, następnie kontynuować podawanie dawki 75 mg/dobę w skojarzeniu z kwasem acetylosalicylowym w dawce 75-325 mg/d.

U chorych ze STEMI

Leczenie rozpoczyna się od pojedynczej dawki nasycającej, następnie podaje się dawkę 75 mg raz na dobę w skojarzeniu z ASA i lekami trombolitycznymi lub bez leków trombolitycznych. U chorych po 75. roku życia leczenie rozpoczyna się bez dawki nasycającej.

LEKI PRZECIW ARYTMICZNE

Zaburzenia nad komorowe

Zaburzenia komorowe

LIGNOCAINUM HYDROCHLORICUM ampułki 1-2 % 100 mg

Zastosowanie: zwalczanie zaburzeń rytmu, znieczulenie, stabilizuje błony komórkowe, wydłuża okres refrakcji

Wskazania: leczenie komorowych zaburzeń rytmu, znieczulenie miejscowe

Przeciwwskazania: blok p-k II I III stopnia, wstrząs, padaczka, miastenia, blok wewnątrz komorowy, ciężka niewydolność wątroby i nerek,

Działania nieporządane: zawroty głowy, zabutzenie czucia drętwienia, zaburzenia widzenia, drgawki, bradykardia, wstrząs anafilaktyczny, spadek RR, migotanie komór

Dawkowanie: stany nagłe 1-1,5 mg/kgc najczęściej 100 mg bolus w czasie 2-3min.

Jest składnikiem wielu leków

AMIODARON (CORDARONE) ampułki 150 mg

Działanie: antyfibrylacyjnie, wydłuża czas refrakcji, zwalnia przewodzenie, hamuje automatyzm węzła zatokowo-przedsionkowego, rozszeża naczynia krwionośne,

Wskazania: komorowe zaburzenia rytmów, nadkomorowe zaburzenia rytmów, zespół WPW,

Przeciwwskazania:bradykardia, blok p-k II i III stopnia, wstrząs kardiogenny, choroby tarczycy

Działania nieporządane: bradykardia, migotania komór, wstrząs , hioptonia, blok p-k II i III stopnia, nadczynność/niedoczynność tarczycy, odkładanie złogów w rogówce, zaczerwienienie skóry

Dawkowanie: NZK, PEA, migotanie komór, częstoskurcz komorowy po trzeciej nieskutycznej defibrylacji 300 mg bolus rozcięczamy w 5% glukozie do 20 ml

ADENOZYNA (ADENOCOR) ampułka 6mg

Działanie: leczenie tachyarytmi nadkomorowych serca, częstoskurcz nadkomorowy,

Działa szybko i krótko

Działanie nieporządane: uczucie ucisku w klp, uczucie strachu , duszność, uczucie gorąca, hiperwentylacja

Przeciwwskazania: blop p-k II i III stopnia, astma oskrzelowa

Dawkowanie: 3mg jak nie pomoże 6mg potem 12mg

ATROPINA ampułka 0,5-1mg

Działanie: blokuje nerw błędny, powoduje prześpieszenie akcji serca, rozszeżenie źrenic, zmiejsza wydzielanie śliny soków trawiennych wydzieliny drzewa oskrzelowego, rozkurcza mięśnie gładkie

Wskazania: bradykardia, asystolia, PEA ( czynność elektryczna serca bez tętna),

Przeciwwskazania: tachykardia, zatrzymanie moczu

Działanie nieporządane: zatrzymanie moczu, zaburzenia psychiczne, suchość w ustach.

Dawkowanie: bradykardia 0,5 mg, NZK 3 mg bolus i.v,

ADRENALINA/ EPINEFRYNA ampułki 1mg stężenie 1- 1000

Działanie: Poprawia przewodnictwo i automatykę w układzie bodźcowo-przewodzącym. bezpośrednio pobudza zarówno receptory α-, jak i β-adrenergicznych, przyspiesza czynność serca jednocześnie zwiększając jego pojemność minutową, w małych dawkach powoduje rozszeżenie naczyń w mięśniach i trzewiach, rozszeża mocno oskrzela, pobudzenie psychoruchowe,

Wskazania: RKO, wstrząs anafilaktyczny, astma oskrzelowa,

Przeciwwskazania: guz chromochłonny, przełom nadciśnieniowy, wstrząs hipowolemiczny, jaskra, udar, choroba nadciśnieniowa

Działania nieporządane: zaburzenia rytmu serca, tachykardia, migotanie komór, częstoskurcz komór, bóle klp, niepokój, pobudzenie

Dawkowanie: RKO 1mg co 3-5 min, dotchawiczo 2-3mg, dzieci 10 ug/kgc 0,1 ml/kgc stężenie 1-10000, dotchawiczo 1ml/kgc, wstrząs anafilaktyczny 0,5 mg i.v / i.m, dzieci 10-20 kg 150 ug, 20-30 kg 300 ug. Masa dziecka x 6 - 60 ml leku uzupełniamy NaCl do 100ml

1ml/h = 1mg/kg/h

DOPAMINA ampułka 200mg /5 ml, 50mg/5 ml.

Działanie: receptory dopaminoergiczne, receptory Alfa i Beta, działanie zależy od dawki podania małe dawki 0.5 - 2 ug/kg/min poszeżenie naczyń trzewi, 2-10 ug/kg/min wrost kurczliwości , przyśpieszenie akcji serca, wzrost pojemności minutowej, wzrost RR, powyżej 10 mmg/kg/min. obkurczenie naczyń krwionośnych

Wskazania: wstrząs kardiogenny, wszystkie wstrząsy poza hipowolemicznym, oliguria

( skąpomocz),

Przeciwwskazania: zaburzenia rytmu serca ( częstoskurcze, dodatkowe skurcze)

Działania nieporządane: zaburzenia rytmu serca, pobudzenie, drżenie,

---