WYKŁAD 5 i 6

30.10.2000

6.11.2000

KREDYTY

Kredyty stanowią ok. połowę wartości aktywów.

W Polsce i w Europie pożyczki może udzielać każdy natomiast kredytów tylko bank.

Nikt poza bankiem nie może dawać kredytu i nie może nazwać tego kredytem, kontroluje to Nadzór Bankowy, który ma prawo ustalić b wysoka karę.

Wyjątek to np.:

kredyt kupiecki- przedsiębiorstwo dało komuś towar i nie dostało zapłaty od razu tylko z opóźnionym terminem.

Rola kredytu w finansach banku.

Rola kredytu w finansach banku uległa zmianie. W normalnych warunkach już od kilkuset lat kredyt jest najważniejszym źródłem dochodów w banku. Najczęściej zapewnia ponad połowę zysków, przychodu w banku.

Natomiast w okresach recesji problemów finansowych rola kredytu gwałtownie maleje. Był to okres 1989-94. Opłacalność kredytu była wątpliwa i banki często na kredytach traciły. Bank w tej sytuacji lokował pieniądze w papiery skarbowe zamiast w kredyty. Zysk na tych papierach był nie duży.

Rok 94 - sanacja systemu bankowego, odrodzenie banków.

Od 95 r. Wartość kredytu zaczęła szybko rosnąć i rośnie do dzisiaj. W roku 93 na kredyty przypadało w Polsce ok. 30% aktywów w banku a na 2000 rok ok. 50%.

Obecnie wartość kredytów nie wzrasta tak silnie, ponieważ bank nie chce być bardzo uzależniony od jednego źródła zysku. Jest to połowa zysku w banku i ok. 50% aktywów w banku.

Rola kredytów jest tak olbrzymia, ponieważ jest duża opłacalność na akcjach kredytowych.

Kredyty dają większe zyski niż inne inwestycje bankowe.

Marża zysku na kredycie (SPREAD) = przychody z kredytu - koszt pozyskania pieniądza (użytego do tego kredytu) - koszty własne akcji kredytowej

Akcja kredytowa - wszystko to co jest związane z uzyskaniem kredytu.

Marże ustala się w procentach na skalę roczną.

Spora część kredytów jest nie spłacana i bank zamiast zysku ponosi straty. Aby nie dopuszczać do takiej sytuacji bank działa w następujący sposób, poprzez:

Politykę portfela kredytowego - stara się dobrać tak wysokość kredytów, by były one odpowiednie do możliwości banku. Ta polityka pozwala na zmieszenie ryzyka.

Politykę procedur kredytowych - jest to ważniejszy typ polityki, bardziej dokładniejszy. Bank wprowadza procedury kredytowe czyli ustala jak ma być udzielany kredyt danego typu, ustala się to w instrukcji kredytowej.

Instrukcja kredytowa - to potężny dokument w którym napisane jest co maja robić pracownicy banku, jak maja badać wnioski kredytowe, jakie czynności musza wykonywać. Procedury kredytowe są zarządzane przez zarząd banku i nazywamy je instrukcjami kredytowymi

Inspektor kredytowy to pracownik banku udzielający kredyt, przestrzegając instrukcji kredytowych.

Procedury kredytowe są podzielone na sporą liczbę etapów m.in.:

1. Dokumentacja kredytowa klienta - wniosek kredytowy + załączniki

2. Weryfikacja dokumentów - przez inspektora kredytowego

3. Inspekcja kredytowa

4. Analiza wskaźnikowa, credit scorin

5. Komitet kredytowy

6. Decyzja - dać kredyt czy nie

7. Umowa kredytowa

8. Monitoring kredytu - obserwacja klienta

A do1. Dokumentacja klienta

We wniosku znajdują się podstawowe informacje o przedsiębiorstwie, które są wzbogacone o załączniki.

1 cześć: pokazuje aktualny stan finansowy przedsiębiorstwa

2 cześć: wysokość kredytu i jego wykorzystanie (po co mu ten kredyt)

Przy niektórych kredytach szczególnie przy dużych inwestycjach dołącza się biznes plan.

3 cześć: pokazuje tzw. zdolność kredytowa przedsiębiorstwa

zdolność kredytowa - to jest zdolność do spłaty rat odsetkowych i kapitałowych w każdych z

przypadających terminów.

Kapitał kredytu - to suma pożyczona.

Ocena zdolności kredytowej będzie weryfikowana później za pomocą wskaźników.

4 część: pokazuje zabezpieczenie kredytu, które wypadku nie spłacenia kredytu najczęściej przejmuje

komornik a później przekazuje jakąś część do banku.

Dokumentacja: Bilans za ostatnie lata, rachunek wyników, status spółki i inne

W momencie zebrania dokumentacji inspektor przegląda ja i bada czy można udzielić kredytu i od tej chwili następuje bieg kredytu.

A do 2 . Weryfikacja dokumentacji

Polega na sprawdzeniu czy dokumentacja jest wiarygodna i czy formalnie jest poprawna:

• weryfikacja podpisów

• weryfikacja dokumentów, załączników

• weryfikacja sum w bilansie i innych dokumentach

A do 3. Inspekcja kredytowa

Inspektor kredytowy ogląda zabezpieczenie kredytu np.

• jedzie do przedsiębiorstwa które jest zabezpieczeniem, przegląda rachunki, bada czy charakter produkcji jest taki jak w dokumentacji

• ogląda dom który jest zabezpieczeniem; sprawdza jego rzeczywista wartość, bada czy nikt inny tam nie mieszka

Inspektor kredytowy sprawdza przedsiębiorstwo, zabezpieczenia i wyciąga wnioski

Ado 4. Analiza wskaźnikowa

Oblicza się wskaźniki ilustrujące sytuację ekonomiczno-finansową przedsiębiorstwa:

• wskaźnik płynności

• wskaźnik rentowności

Bank jest zainteresowany jak charakteryzuje się sytuacja przedsiębiorstwa np. płynność finansowa na przestrzeni czasu.

! Analiza ta uruchamia cały szereg tzw. „dzwonków alarmowych”.

Wskaźniki pokazuje jedynie jakiś problem.

! Rezultat analizy wskaźnikowej nie przesadza czy będzie udzielony kredyt.

• Analiza wskaźnikowa credig scoring czyli analiza punktowa przedsiębiorstwa.

Zgodnie z instrukcją kredytową bank uznaje za najważniejszą liczbę wskaźników i każdemu wskaźnikowi przypisuje odpowiednią liczbę punktów.

Suma tych punktów pozwala na klasyfikację przedsiębiorstw w danej grupie:

1. klient zakwalifikowany do grupy b. dobrej otrzyma kredyt na lepszych warunkach (tani kredyt).

2. klient dobry - dostanie na normalnych warunkach

3. klient mierny - dostanie kredyt tylko wtedy kiedy zabezpieczenie będzie b dobre.

4. klient zły - nie dostanie kredytu.

W dużej części creding scoring przesądza czy klient dostanie kredyt i na jakich warunkach. Teraz powstaje tylko oświadczenie inspektora kredytowego. To oświadczenie zamyka dokumentacje kredytową.

A do 5. Komitet Kredytowy

Komitet Kredytowy odgrywa w banku dużą rolę. Przewodniczy mu dyrektor oddziału, w skład wchodzą doświadczeni pracownicy działu i inni, np. prawnik.

Komitet Kredytowy jest ciałem doradczym. On obraduje, dyskutuje i wydaje opinię na temat kredytu. Ta opinia jest w dużej większości wiążąca.

Na podstawie opinii komitetu dyrektor oddziału podpisuje wniosek o daniu kredytu.

Dzieje się tak z wyjątkiem bardzo dużych kredytów, wtedy sprawa opiera się o jeszcze jeden komitet kredytowy. Na tej podstawie zarząd daje kredyt i bank podpisuje umowę kredytową.

A do 6. Umowa kredytowa

Umowa kredytowa składa się z 2-ch części:

• umowa właściwa

• regulamin

Umowa ta jest wiążąca, klient może ją przyjąć lub odrzucić. Wyjątkiem są silni klienci, którzy traktowani są na lepszych warunkach i dopuszczone są tu negocjacje, najczęściej dotyczą spłaty kredytu.

Gdy umowa zostaje podpisana, kredyt jest wypłacony. Duże kredyty wypłacane są przelewami, nie płaci się kredytobiorcy tylko dostawcy. Pozwala to na kontrolowanie przez bank przepływów finansowych.

A do 7. Monitoring kredytu

Jest to nadzór nad kredytobiorcą. Sprawdza się czy przedsiębiorstwo spłaca raty kapitałowe w terminie.

Kredyty muszą być zabezpieczone.

WYKŁAD 7

13.11.2000

ZABEZPIECZENIE KREDYTÓW

Każdy udzielony kredyt musi być zabezpieczony. Jest to zasada bankowa.

Zabezpieczenie - to coś co ma nam zagwarantować, że jeśli klient nie spłaci kredytu, to bank chociaż

częściowo odzyska pieniądze. To może być w różnej formie.

Zgodnie zasadą bankową wartość zabezpieczenia przekracza co najmniej dwukrotnie wartość kredytu. Dlatego dwukrotnie ponieważ gdy klient nie spłaci kredytu to zabezpieczenie przejmuje komornik. Potrącą swoje koszty i resztę oddaje bankowi. Przeważnie bank traci ale zabezpieczenie pomniejsza stratę.

Zabezpieczenia dzielimy na:

1. zabezpieczenia osobiste

2. zabezpieczenia rzeczowe

A do 1. Zabezpieczenia osobiste

zabezpieczenia osobiste - to te przy których dłużnik ponosi osobistą odpowiedzialność za spłatę długu,

tzn gwarantuje spłatę całym obecnym i przyszłym majątkiem.

Rodzaje zabezpieczeń osobistych:

1. weksel płatny in blanco - W tym rodzaju weksla sumy i daty się nie wpisuje, widnieje tylko podpis.

Bank podlicza kredyt, odsetki i inne koszty i wpisuje sumę do weksla.

Weksel nie wymaga potwierdzenia sądowego, komornik od razu może nam wszystko zabrać.

Weksel in blanco jest to najczęściej stosowane zabezpieczenie kredytu ale uważane jest za

dodatkowe.

2. poręczenie wekslowe i według prawa bankowego - ktoś ręczy, ze kredyt będzie spłacony i wystawia weksel wypełniony. W razie nie spłaconego kredytu bank upomina się o spłatę u poręczyciela. Większość poręczających to żyranci.

3. gwarancje bankowe - tzn. że jakiś bank gwarantuje, że jakiś kredyt zostanie spłacony. A klient idzie z tą gwarancją do innego banku. Gdy kredyt nie zostanie spłacony przez klienta spłaca go bank gwarantujący.

Bank to osoba prawna - zabezpieczenie osobiste jest związane z osobą banku.

A do 2. Zabezpieczenia rzeczowe

Zabezpieczenia rzeczowe - to takie przy który6ch przedmiotem zabezpieczenia jest określona część majątku dłużnika lub osoby trzeciej. Na ogół jest to określona rzecz (ruchomość i nieruchomość).

Formy prawne tych zabezpieczeń:

1. przewłaszczenie zasady hipoteki

2. blokada środków na rachunku bieżącym

Przewłaszczenie - przeniesienie własności na rzecz banku. Tzn. że bank staje się przejściowym właścicielem zabezpieczenia. Jak kredyt zostanie spłacony własność wróci do kredytobiorcy.

Bank przywłaszcza:

• środki ruchome (środki transportu)

• towary w magazynie

Zastawy - jest to rzecz zastawiona, którą w przypadku niespłacenia kredytu przejmuje komornik.

Od 1998 r. Ustanowiono sądowy rejestr zastawów, sąd pilnuje by rzecz nie była zastawiona w 2-ch bankach. Zastaw nie jest formą 100 Zastaw nie jest formą 100% pewna dla banku.

Hipoteka - wpis do księgi wieczystej obciążający nieruchomość przez bank.

Według prawa na 1 miejscu są roszczenia alimentacyjne

2 roszczenia pracownicze

3 roszczenia Skarbu Państwa np. tyt. Nie zapłaconych podatków

4 roszczenia banku

W razie nie spłaty kredytu komornik przejmuje nieruchomość i sprzedaje na licytacji i to czego nie weźmie dla siebie i dla Skarbu Państwa jest przekazywane bankowi.

Komornik przejmuje nieruchomość na rzecz banku.

Pan komornik - od 1998 r jest właścicielem Kancelarii Komorniczej czyli biura komorniczego.

Pan komornik jest przedsiębiorcą, musi mieć biuro (sekretarka, prawnik, ochroniarze)

Komornik po przejęciu zastawu sprzedaje szybko i tanio na licytacji.

Komornik bierze dla siebie ok. 13%. Później płaci podatki i opłaty państwu i to co pozostanie oddaje bankowi. Jeżeli jest nadwyżka to teoretycznie powinna wrócić do kredytobiorcy.

Jeżeli kredyt nie zostanie spłacony uruchamia się 2 mechanizmy:

1. restrukturyzacja kredytu

2. windykacja kredytu

A do 1. Restrukturyzacja kredytu

Stosowana jest kiedy jest nadzieja, że sytuacja kredytobiorcy w przyszłości ulegnie poprawie.

W praktyce oznacza to podpisanie nowej umowy albo aneksu do umowy kredytowej i zgodnie z tą umową zmieniamy warunki kredytowania na korzystniejsze dla klienta:

Formy restrukturyzacji:

1. Oprocentowanie zostanie to samo a spłata zostanie przesunięte na później; jest to b. dobre rozwiązanie dla banku.

2. Przesunięcie spłat, które zmniejsza ich ciężar np. klient musi spłacić tyle samo ale z opóźnieniem półrocznym. Bank często rezygnuje z części oprocentowania i jest to mniej opłacalna forma dla banku.

3. Zamiana spłat pieniężnych na inna formę (najczęściej na akcje) np. klient nie ma pieniędzy na spłatę i zapłaci prawami własności.

A do 2. Windykacja kredytu

Bank ma trudny wybór miedzy restrukturyzacją a windykacją.

Oznacza ona przejęcie zabezpieczeń kredytu. Zabezpieczenia nie przejmuje bank (wyj. przewłaszczenie). Bank wystawia bankowy tytuł egzekucyjny (wykonawczy). Gdy kredyt nie jest spłacony, bank wystawia ten tytuł i przekłada go sądowi. Sąd może go przyjąć lub odrzucić. Na zweryfikowanie tego sąd ma 3 dni. Bez wyroku sądowego bank daje ten tytuł komornikowi i komornik przejmuje zabezpieczenie.

Roszczenia banku - nie spłacony kredyt, oprocentowanie, koszty banku.

Kwotą, którą komornik oddaje bankowi jest zazwyczaj dużo niższa niż roszczenia banku. Banki na windykacji z reguły tracą. Banki zawsze trąca na złych kredytach.

WYKŁAD 8

20.11.2000

ZASADY NALICZANIA KOSZTÓW KREDYTÓW.

Bank ma z kredytu prowizję i oprocentowanie.

Prowizja kredytowa - opłata klienta za usługi bankowe związane z udzieleniem kredytu.

Bank pobiera prowizję nie z pieniędzy lecz za wykonana pracę. Pobiera się ją w chwili udzielenia kredytu. Prowizję odlicza się od wysokości kapitału kredytu. Odsetki zaś będą naliczane od całości kapitału.

Banki maja prawo same ustalać prowizję. Ciężar prowizji jest zależny od okresu kredytowania. Przy kredycie krótkoterminowym ten ciężar jest bardzo duży (udział prowizji w koszcie kredytu jest b. wysoki). Przy kredycie długoterminowym udział prowizji w koszcie kredytu jest niski.

Oprocentowanie - spłaca się w ratach. Raty te płaci się od niespłaconego kapitału kredytu. Odsetki spłaca się w ratach miesięcznych, kapitał w kwartalnych. Wielu przypadkach kredytobiorcy proszą o przesunięcie spłaty kredytu na dalsze terminy i nazywamy to karencją.

rat odsetkowych (3 miesiące) rat kapitałowych

Oprocentowanie zależy od:

1. zmiany na rynku finansowym

2. ocena ryzyka banku związanego z konkretnym kredytem (bank zgadza się na poniesienie ryzyka gdy ma większe zyski).

Bank nalicza podstawową stopę oprocentowania (bazową). Te stopy procentowe publikuje się. Do tej podstawowej stopy procentowej dodaje się punkty procentowe związane z ryzykiem (marża).

Są 4 czynniki określające koszt konkretnego kredytu i związane z ryzykiem:

1. czas - okres kredytu - im dłuższy okres kredytu, tym oprocentowanie jest wyższe

2. indywidualna ocena klienta przez bank - bank ocenia każdego klienta i stara się go zakwalifikować do jednej z grup

3. polityka banku - patrzy się czy dany kredyt wchodzi w sferę bezpośredniego zainteresowania banku.

4. Jakość zabezpieczeń - im bardziej dyskusyjna jakość zabezpieczeń, tym większe ryzyko i tym więcej punktów procentowych się dopisuje.

Liczy się tak w przypadku kredytów gospodarczych w przypadku dużych kredytów dla ludności.

Natomiast w przypadku drobnych kredytów dla ludności procedury te musimy upraszczać i większość banków stosuje b uproszczone procedury i nie oblicza ryzyka i tylko wypłaca jednakowe oprocentowanie kredytu dla wszystkich.

Przy dużych i średnich kredytach ryzyko jest mierzone i wpływa na koszt kredytu.

Bank oblicza marże kredytową na „kredytach razem i marże na poszczególnych kredytach.

Marża kredytowa - jest to marża zysku obliczona w procentach w skali rocznej.

Marża zysku (kredytowa) = przychody z kredytu - koszty

Przychody kredytowe - to będą rzeczywiste przychody z kredytu czyli nie te umowne tylko prawdziwe (to ile wpłynie pieniędzy ze spłaty kredytu).

Koszty to:

• koszty uzyskania pieniądza (bank na kredyt przeznaczył pieniądze obce)

• koszty własne banku związane z kredytem:

- pensje pracowników działów kredytowych

- koszty lokali

- transport

• marketing kredytu itd.

Marża kredytowa = rzeczywisty przychód z kredytu - (koszt pozyskania pieniądza + koszty własne

związane z produktem)

Mamy różne podziały kredytów aktywnych w zależności od kryteriów np.:

• kredyty złotowe i kredyty dewizowe( naliczane walucie obcej)

• kredyty gotówkowe - tzn. które są wypłacane w gotówce np. kredyt studencki, choinkowy.

Są to małe kredyty.

kredyty bezgotówkowe - klient nie dostaje pieniędzy, bank płaci za towary albo usługi np. kredyt

samochodowy, kredyty gospodarcze. Stanowią dużą większość kredytów.

• kredyty na rachunku bieżącym - tzn. klient na r bieżącym i dostaje kredyt - pozwolenie na ujemne

saldo Dt w określonej wysokości i na określony czas. Zgodnie z

umową płaci od tego procent najczęściej jest duże ale płaci się tylko

za ujemne saldo rachunku. Ten kredyt jest tani.

kredyty na rachunku kredytowym - tzn. bank otwiera oddzielnie subkonto i zasila go sumą kredytu.

Te pieniądze przeznacza się na potrzeby klienta.

• kredyty dzielimy według przeznaczenia - najważniejsze kryterium

∗ kredyty gospodarcze - to większość sum kredytów, przeznaczane są na cele gospodarcze

- kredyt na rach. bieżącym dla przedsiębiorstw

- kredyt obrotowy (składniki aktywów surowce, towary)

- kredyt inwestycyjny

∗ kredyty dla ludności

• kredyty gotówkowe

• kredyty ratalne

- kredyty samochodowe

• kredyty budowlano mieszkaniowe (dla osób fizycznych i prawnych)

- kredyty budowlane - na budowę domu, działka jest zabezpieczeniem kredytu

- kredyty mieszkaniowe - na zakup mieszkania, zabezpieczeniem będzie mienie kredytobiorcy

Struktura kredytów w Polsce:

Ponad ¾ kredytów przypada na kredyty gospodarcze

Ponad 20% na kredyty dla ludności

Ok. 2,5% na inne

W Polsce dominują kredyty gospodarcze. Ich rola maleje ze względu na to, że duże przedsiębiorstwa coraz częściej wypuszczają swoje papiery wartościowe. I dlatego banki starają się rozwinąć bardzie kredyty dla ludności.

WYKŁAD 9

20.11.2000

NALEŻNOŚCI W SYTUACJI NIEREGURALNEJ (ZŁE KREDYTY, KREDYTY ZAGROŻONE)

Należności w sytuacji nieregularnej były kiedyś b. duże.

Obecnie banki muszą ujawniać wszystkie takie należności czyli rejestrować i przekazywać do Nadzoru Bankowego. Informuje go ile jest tych kredytów, od kiedy, jak wyglądają rezerwy na te kredyty.

Banki muszą utworzyć rezerwy na wszystkie złe kredyty.

Zły kredyt - to kredyt przy którym zaległości przy spłacie rat odsetkowych lub kapitałowych

przekraczają 1 miesiąc bankowy (30 dni).

- to kredyty które udzielone kredytobiorcom których sytuacja finansowa uległa

znacznemu pogorszeniu.

Złe kredyty dzielone są na 3 grupy:

1. należności poniżej standardu do 3 miesięcy - bank musi utworzyć rezerwę wysokości 20% należności ( pozostały do spłaty kapitał i naliczone odsetki).

2. należności wątpliwe - od 3 do 6 miesięcy - rezerwa musi wynosić 50% całej należności.

3. należności stracone (opóźnienia w spłacie przekraczają 6 miesięcy - rezerwa musi wynieść 100% należności

Rezerwy na złe kredyty - zatrzymuje je bank i może je zainwestować w papiery wartościowe płynne wskazane przez Nadzór Bankowy. W praktyce są to te papiery wartościowe na których nadzorowi zależy i są to papiery których dochodowość jest kiepska.

Strata banku na złych kredytach jest podwójna, ponieważ wynika z 2 rodzajów strat:

1. Strata wynikająca z faktu, że bank ciągle płaci za pozyskany pieniądz a nie ma wpływów.

2. Bank zamiast inwestować wysoko dochodowe operacje to musi przeznaczyć rezerwę obowiązkową na inwestycje mało efektywne (kupuje mało dochodowe papiery wartościowe).

Bank starają się szybko zminimalizować straty ze złych kredytów.

∗ Bank gdy ma nadzieję, że sytuacja przedsiębiorstwa ulegnie poprawie, zgadza się na restrukturyzację kredytu. Podpisuje nową umowę lub aneks do umowy, zmienia dotychczasowe warunki spłat tak by klient mógł im podołać. Klient spłaca później, najczęściej mniej, oprocentowanie się obniża. Bank czasem rezygnuje z oprocentowania a czasem zamienia spłaty gotówkowe na inny typ spłaty np. spłaty w akcjach, wtedy bank staje się współwłaścicielem przedsiębiorstwa.

∗ Bank gdy nie ma nadziei na poprawę sytuacji kredytobiorcy przeprowadza windykację kredytu.

Windykacja kredytu - polega na tym, że bank wystawia tytuł egzekucyjny, który jest potwierdzony przez sąd i na jego podstawie komornik przejmuje zabezpieczenia i sprzedaje je na licytacji. I z produktu zabezpieczenia po uiszczeniu sumy dla siebie komornik spłaca należność bankowi. Najczęściej bank odzyskuje tylko cześć należności. W Polsce udaje się odzyskać ok. 50% złych kredytów.

WYKŁAD 10

27.11.2000

04.12.2000

OPERACJE POŚREDNICZĄCE

Operacje pośredniczące - zasadniczą cechą ich jest to, że realizując je bank działa na koszt „ ryzyko i rachunek klienta” bezpośrednio nie angażując własnych pieniędzy.

Są to operacje pozabilansowe ale jeśli wykażą zysk lub stratę to umieszcza się w bilansie jako takie.

Co roku dochodzą nowe operacje pośredniczące, są coraz bardzie skomplikowane, złożone.

Największe znaczenie z operacji pośredniczących mają:

1. operacje rozliczeniowe

2. operacje gwarancyjne (bank udziela gwarancji)

3. operacje bankowo-skarbcowe (liczenie i przechowywanie pieniędzy itd.)

4. operacja pośrednictwa papierami wartościowymi

A do 1. Operacje rozliczeniowe

Są to b. ważne dla gospodarki rozliczeń.

Mają różny kształt i dlatego różnie je dzielimy:

• kryterium gotówka

• rozliczenia gotówkowe - stanowią przyszłość dla banków

• rozliczenia bezgotówkowe - stanowią problem dla banków

Po względem ekonomicznym rola operacji bezgotówkowych wzrasta.

• kryterium instrumentu rozliczeniowego

• polecenie przelewu

• polecenie zapłaty

• rozliczenie czekowe

Poleceniem przelewu - nazywamy dyspozycję klienta banku obciążenia jego rachunku określoną kwotą przy ówczesnym uznaniem tą kwotą wskazanego innego rachunku.

Polecenie te przeważnie dokonuje się na mocy dyspozycji pisemnej klienta. Jeżeli klient wydał dyspozycję przelewu nie można jej cofnąć.

Polecenie zapłaty (pobrania) - klient banku upoważnia bank do przekazania z jego rachunku pieniędzy na określone cele, określonym osobom fizycznym lub prawnym.

Klient wystawia upoważnienie bankowi do polecenia zapłaty. Klient nie może kontrolować tych rozliczeń i dlatego przedsiębiorstwa boja się w ten sposób rozliczać, robi to najczęściej osoba indywidualna np. rachunek telefoniczny.

• kryterium miejsca dokonywania rozliczeń

• rozliczenia krajowe

• rozliczenia zagraniczne

I. Rozliczenia krajowe

mają 2 różne formy zależnie od tego czy realizowane są w danym banku czy między różnymi bankami.

• realizowane w ramach jednego banku - rozliczenia te nazywają się środkami technicznymi tego

banku. Są to proste rozliczenia np. klient PKOSA przesyła

przelew na konto drugiego klienta PKO S.A.

• realizowane w różnych bankach - nazywamy je rozliczeniami międzybankowymi.

Rozliczenia międzybankowe:

• przesyłanie informacji, dokumentacji

• dokonywanie płatności

• rozliczenie finansowe

Rozliczenie te dotyczy banku i jego klientów.

Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR) - duża instytucja, spółka należąca do banków. Właścicielami jest większość banków komercyjnych i parę spółdzielczych.

Siedzibę mieści się w Warszawie. Ma bankowe Regionalne Izby Rozliczeniowe (BRIR).

KIR

BRIR BRIR

Przesłanie dokumentacji

rozliczeniowej

ODDZIAŁ ODDZIAŁ

Polecenie przelewu

KLIENT KLIENT - aby ten klient

dostał pieniądze KIR

dokonuje rozliczeń między bankowych

Informacje (dokumentacje) dotyczące rozliczeń przesyłane są 2 możliwościami:

1. SYBIR - system przesyłania informacji papierowej, dotyczy ok. połowy rozliczeń.

2. ELIKSIR - elektroniczny system przesyłania dokumentacji

Krajowa Izba Rozliczeń - dokładnie oblicza wielkość transferu pieniądza (dokonywanych rozliczeń) i codzienne informuje o tym banki. Jeżeli nastąpią salda banki je reguluje na dwa sposoby:

1. każdy bank ma pieniądze w NBP i przelewa z banku do banku

2. traktuje te saldo jako lokatę międzybankową

II. Rozliczenia zagraniczne

Dużym problemem tego typu rozliczeń jest:

1. brak zaufania banku do innych banków

2. brak zaufania banku do swoich pracowników, szczególnie przy dużych sumach transferu.

Aby zabezpieczyć się przed ryzykiem banki zdecydowały się na następujące kroki:

• zmieszenie ilości osób, które mogą dokonywać rozliczeń

• selekcja banków i klientów, którzy mogą dokonywać rozliczeń

A do 1. Ryzyko ze strony innych banków.

Banki ustanawiają zaufanie wobec innych banków po przez:

1. Dokonują świadomej selekcji banków.

Wybierają partnerów do których mają większe zaufanie niż do innych i zawierają z nimi specjalne stosunki tzw. stosunkami banku-korespondenta.

b) W ramach stosunków banku-korespodenta zawierają umowy współpracy w których jasno się określa

charakter współpracy między bankami, sposoby rozliczeń i ich techniczny opis.

Bank - korespondent - stanowi ochronę prawną, to instytucja b. poważna i połowa poważnych rozliczeń zagranicznych dokonywana jest za ich pomocą.

Zrozumienie i zaufanie jest wzmacniane po przez wzajemne otwieranie rachunków. Jest to przymus, umowa zawsze zawiera taki nakaz. Na tych kontach musi być suma pieniędzy określona umową i pieniądze te są zabezpieczeniem.

NOSTRO - nasz rachunek za granica

LORO -konto zagranicznego banku w Polsce.

Po przez nadzór banku- korespodenta, współpracę między bankami zmniejszyło się to ryzyko.

A do 2. Ryzyko ze strony pracowników banku.

SWIFT - międzynarodowo instytucja do której mogą przystąpić wszystkie banki. Trzeba zapłacić wysokie wpisowe i roczną składkę członkowską.

Trzeba zobowiązać się do przestrzegania podstawowych zasad:

1. ograniczenie dostępu do informacji i pomieszczeń służącym transferom zagranicznym do niezbędnej wyselekcjonowanej grupy osób.

2. Pomieszczenia służące do współpracy zagranicznej musza być specjalnie zabezpieczone. Ustalenie szyfru, który sprawi, że rozliczenia mogą realizować tylko wybrani pracownicy.

Źródła dochodu z transakcji zagranicznych:

∗ prowizje od transferów zagranicznych

∗ wymiana walut - bank kupuje jedną walutę po kursie kupna i sprzedaje inną po kursie sprzedaży.

Różnica między kursem kupna a sprzedaży jest duża i stanowi zysk banku.

Banki ustalają między sobą różnice kursowe. Wymiana walut związana z handlem zagranicznym jest

wielokrotnie większa niż wymiana walut związana z obsługa klienta pojedynczego.

Rozliczenia międzynarodowe przeprowadzane przez przedsiębiorstwa:

W handlu zagranicznym zasadniczym problemem jest brak zaufania. Importerzy nie mają zaufania do eksporterów i odwrotnie.

Importer boi się, że zapłaci za towar a go nie dostanie, albo dostanie gorszy.

Eksporter boi się, że wyśle towar a nie dostanie zapłaty lub dostanie tylko jej część.

Żeby zbudować zaufanie między importerem a eksporterem:

• spisuje się umowy akredytywy dokumentowej i inkasa w banku zagranicznym. Ponad ¾ długów przypada na akredytywy dokumentowe.

Akredytywa dokumentowa - umowę tą spisuje importer, bank importera, ekspoerter i bank eksportera.

1. importer podpisuje umowę ze swoim bankiem o otwarcie akredytywy dokumentowej i równocześnie eksporter podpisuje umowę ze swoim bankiem.

2. Eksporter wysyła towar wraz towarem idzie dokumentacja, która się zwiększa w czasie podróży.

3. Towar dochodzi do granicy. Na granicy wkracza przedstawiciel banku importera i on bada dokumenty dołączone do towaru. Porównuje dokumenty dostarczone przez importera z dokumentami dołączonymi do towaru:

• dokumentacja eksportera

• dokumentacja Towarzystwa Ubezpieczeniowego - ten dokument ma podstawową wagę, towarzystwo ubezpiecza towar w czasie transportu, b. dokładnie sprawdza co jest załadowane (co ubezpiecza).

4. ∗Jeżeli dokumentacja towaru pokrywa się z dokumentacją przekazana przez importera, wtedy bank importera natychmiast płaci bankowi eksportera.

Co to daje?:

Importer ma pewność, że przychodzi towar, jaki zamówił. Eksporter otrzymuje b. szybko zapłatę, nie ryzykuje. Obie strony są zadowolone i jest zaufanie w handlu międzynarodowym, ale to zaufanie jest b. drogie. Opłaty związane z akredytywą są wysokie.

∗Jeżeli dokumentacja się nie zgadza z dokumentacją importera bank importera nie wypłaca pieniędzy i powiadamia obie strony. Jeżeli zmiany są nie wielkie to czeka na instrukcje od importera. Jeżeli zmiany są duże ściąga ekspertów.

Brak ciągu dalszego, połowa wykładu z 4 XII - wykład 11

WYKŁAD 12

11.12.2000

GWARANCJA SUKCESU EMISJI PAP. WARTOŚĆ.

Emisja papierów dochodzi do skutku jeżeli wszystkie akcje z emisji zostaną sprzedane.

Emitent podpisuje umowę o Gwarancje z bankiem, która gwarantuje, że jeśli część akcji nie zostanie sprzedana to bank je wykupi.

Bank(gwarant) wykupuje akcje po cenie niższej (ok. 10-12%) niż cena emisyjna, następnie sprzedaje je

GWARANCJA BANKOWA - to nieodwołalne zobowiązanie banku do wypłacenia beneficjantowi gwarancji określonej kwoty pieniężnej w przypadku gdyby zleceniodawca gwarancji nie wypełnił świadczenia do wykonania, którego był zobowiązany. Gwarancja jest nieodwołalna. --> [Author:J]

Mechanizm gwarancji bankowej

Występują w nim trzy strony:

~ KLIENT - płaci bankowi za gwarancje

~ BANK - bierze na siebie ryzyko

~ BENEFICJENT - inny bank, przedsiębiorstwo, który dostaje gwarancje od klienta a jeżeli klient nie zapłaci to beneficjent ma prawo odebrać gwarancje od banku

TYPY GWARANCJI

1. Kredytowe - bank zobowiązuje się do spłaty zobowiązania za klienta ,który zaciągnął kredyt winnej instytucji jeżzeli ten nie będzie mógł.

2. Gwarancja sukcesu sprzedaży akcji - bank zobowiązuje się do wykupu akcji, które nie zostaną sprzedane.

3. Gwarancje zabezpieczające zapłate za towary, usługi , cła - sprzedawca rząda od kupca gwarancji zapłaty za dostarczony towar, usługę;

cło-importer musi przedstawićgwarancje od banku, którą przedstawia na granicy

4. Gwarancje przetargowe (wadialne) - organizator przetargu rząda od uczestników wadium (zaliczka)

5. Gwarancja dobrego wykonania umowy

RYZYKO BANKOWE - Bank podejmuje ryzyko jeżeli zysk będzie proporcjonalnie większy.

RODZAJE RYZYKA :

1. KREDYTOWE - bank zabezpiecza się przed ryzykiem kredytowym poprzez:

a) przestrzeganie procedur kredytowych - pozwala to na eliminowanie klientów ryzykownych

b) politykę portfela kredytowego - wybiera się najkorzystniejszą dla banku strukturę kredytów

2. RYZYKO UTRATY PŁYNNOŚCI - banki muszą wyliczać obecną i przyszłą płynność; określa jakie będą wpływy i wydatki banku.

Luka w płynności powoduje że wydatki przewyższają wpływy i rezerwy.

Bank aby zlikwidować lukęmoże:

- zwiększyć oprocentowanie dewiz

- zmienić strukturę inwestycji

3. RYZYKO NIEDOPASOWANIA STOPY PROCENTOWEJ:

Część pieniędzy którą bank pozyskuje w pasywach związana jest ze stałą stopą %-tową.

Obniżka stopy %-towej przy pozyskiwaniu pasywów jest ryzykiem - jeżeli bank pozyska depozyt na 16% (stała stopa) a następnie oprosentowanie spadnie to bank straci.

Dla aktywów ryzyko związane jest z podwyższeniem stopy %-towej - jeżeli bank sprzeda pap.wartość. , udzieli kredytu , a stopa wzrośnie bank straci. --> [Author:J]

1

2

Lna.

---