Ark.egz.ekologia, Matura na 100%

Zadanie 1. (2 pkt)

Nauczyciel poleci³ swoim uczniom wykonaæ w pobliskim parku nastêpuj¹ce zadania:

 policzyæ wszystkie kaczki krzy¿ówki p³ywaj¹ce po stawie,

 policzyæ oddzielnie wszystkich kaczych samców (to te z zielono mieni¹cymi siê

g³ówkami) i samice,

 policzyæ ma³e kaczêta,

 u zarz¹dcy stawu dowiedzieæ siê, jaka jest powierzchnia stawu.

Podaj cztery cechy (parametry) populacji kaczek krzy¿ówek, które bêd¹ mogli okre.liæ

uczniowie po wykonaniu wszystkich zadañ.

......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (2 pkt)

W prowadzonych hodowlach karpia na skalę przemysłową istotny problem stanowi zarastanie

stawów przez trzciny i inne ro.liny naczyniowe, których karpie nie zjadają, mimo że są

ro.linożercami. Okazało się, że wprowadzenie do stawów innych zwierząt ro.linożernych:

nutrii i amura wydatnie przyczynia się do rozwoju populacji karpia.

Podaj nazwę zależno.ci między populacją karpia i amura oraz wyja.nij, na czym ta

zależno.ć polega.

......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Katastrofa ekologiczna polegająca na wyginięciu dużych obszarów lasów w Górach Izerskich

miała co najmniej kilka przyczyn: zanieczyszczenie powietrza tlenkami siarki i pyłami,

masowe pojawienie się szkodników drzew iglastych (np. brudnicy mniszki), jednowiekowo.ć

i małe zróżnicowanie gatunkowe drzewostanu. Wszystkie wymienione czynniki, które

spowodowały katastrofę ekologiczną w Górach Izerskich, były następstwem działalno.ci

człowieka.

Czynnikiem pierwotnym względem pozostałych było małe zróżnicowanie gatunkowe

ekosystemu.

Wyja.nij, na czym polega zależno.ć między zróżnicowaniem gatunkowym ekosystemu

a jego zdolno.cią do utrzymania stanu równowagi ekologicznej.

......................................................................................................................................................

Zadanie 4. (2 pkt)

Schematy A i B przedstawiają zdolno.ć kiełkowania nasion trawy - kostrzewy czerwonej

rozłogowej (Festuca rubra fallax).

Schemat A - zdolno.ć kiełkowania nasion o różnej zawarto.ci wody (8%, 10%, 14%)

przechowywanych w temperaturze 30o C.

Schemat B - zdolno.ć kiełkowania nasion zawierających 14% wody, przechowywanych

w różnej temperaturze (2o C, 10o C, 30o C).

0x01 graphic

Okre.l, na czym polegają zależno.ci między zdolno.cią kiełkowania nasion badanego

gatunku trawy a:

- zawarto.cią wody w tych nasionach,

- temperaturą przechowywania nasion.

......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (2 pkt)

Sukcesja ekologiczna jest procesem stopniowego rozwoju biocenozy w czasie.

Obserwowano dwa obszary przyrodnicze: I - nagie zbocze skalne i II - pogorzelisko le.ne.

W obu przypadkach stwierdzono postępujące powoli zmiany w wyglądzie obserwowanych

terenów i zasiedleniu ich przez żywe organizmy, chociaż mamy tu do czynienia z różnymi

typami sukcesji.

Podaj nazwy rodzajów sukcesji, zachodzących na obszarach I i II oraz okre.l

podstawową różnicę między nimi.

......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (3 pkt)

Tabela przedstawia strukturę zużycia podstawowych no.ników energii w gospodarce

.wiatowej w latach 1972-2000 (w %).

0x01 graphic

Na podstawie powyższych danych okre.l tendencję zmian w strukturze zużycia

no.ników energii oraz podaj dwie prawdopodobne przyczyny takiego kierunku zmian.

......................................................................................................................................................

Zadanie 7. (2 pkt)

Jeden z popularnych naszych tygodników opublikował ostatnio raport o stanie polskich

ogrodów zoologicznych po hasłem .Uwolnić misia.. Raport wywołał szeroką dyskusję na

temat roli ogrodów zoologicznych w życiu współczesnych społeczeństw oraz losów zwierząt

hodowanych w tych ogrodach.

Czy ogrody zoologiczne należy zlikwidować?

Sformułuj własny pogląd na ten temat, podając dwa argumenty.

......................................................................................................................................................

Zadanie 26. (1 pkt)

Organizmy żywe w różny sposób reagują na zmiany temperatury otoczenia.

Wyjaśnij, który z poniższych wykresów zależności termicznych (A czy B) jest

charakterystyczny dla gatunku ludzkiego.

......................................................................................................................................................

Temperatura organizmu Temperatura otoczenia

Próbny egzamin maturalny z biologii

Arkusz egzaminacyjny I

Strona 12 z 12

Zadanie 27. (1 pkt)

Człowiek zajmuje różne miejsca w strukturze troficznej ekosystemu.

Podaj przykład prawdopodobnego łańcucha pokarmowego, w którym człowiek jest

konsumentem III rzędu.

......................................................................................................................................................

Zadanie 28. (2 pkt)

Jest oczywiste, że nie można zahamować rozwoju cywilizacji ani eksploatacji zasobów

przyrody. Można jednak zadbać o to, żeby zaspokojenie potrzeb człowieka odbywało się

w harmonii z przyrodą i w poszanowaniu jej podstawowych praw, czyli w zgodzie z zasadami

zrównoważonego rozwoju.

Dopisz zakończenia do poniższych sformułowań, tak żeby ich treść była zgodna

z zasadami zrównoważonego rozwoju.

A. Zanieczyszczenie wód nie może przekroczyć zdolności ekosystemu do ................................

......................................................................................................................................................

B. Liczba wycinanych drzew nie może przekroczyć ...................................................................

......................................................................................................................................................

C. Liczba odławianych zwierząt nie może być większa od .........................................................

......................................................................................................................................................

D. Wykorzystanie kopalin (zasobów nieodnawialnych) do produkcji energii musi być

ograniczone na rzecz zwiększenia ...........................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 29. (1 pkt)

Na podstawie opisu planowanej obserwacji określ prawdopodobny cel jej

przeprowadzenia.

Zestawy doświadczalne (cztery) będą przygotowane wg schematu:

0x01 graphic

Po kilkunastu dniach obserwacji jej wyniki (końcowa liczba okazów rzęsy) zostaną zapisane

w tabeli.

......................................................................................................................................................

Zadanie 27. (2 pkt)

Uzasadnij słuszność zaliczania konkurencji do oddziaływań antagonistycznych. Podaj

jeden przykład tego rodzaju zależności.

......................................................................................................................................................

Zadanie 28. (2 pkt)

Podczas wiosennego spaceru zaobserwowałeś (-łaś) ciekawy okaz dębu, który według ciebie

mógłby być zakwalifikowany jako pomnik przyrody.

Opisz sposób, w jaki udokumentujesz swoje spostrzeżenie, aby poinformować o nim

odpowiednią osobę lub instytucję.

......................................................................................................................................................

Zadanie 29. (2 pkt)

Niektóre bakterie syntetyzują z acetylo-CoA hydroksyalkany, które można wykorzystać do

produkcji jednego z rodzajów tworzyw sztucznych. Ma ono właściwości podobne do

tworzywa otrzymywanego na bazie ropy naftowej, a ponadto jest podatne na biologiczną

degradację. Można z niego wytwarzać jednorazowe kubki, butelki, maszynki do golenia itp.

Na podstawie analizy powyższego tekstu przedstaw dwie korzyści, jakie może przynieść

dla środowiska wykorzystanie na skalę przemysłową wyżej opisanych bakterii.

......................................................................................................................................................

Zadanie 25. (2pkt)

Intensyfikacja rolnictwa spowodowała, że w wielu krajach zaprzestano hodowli i uprawy ,,starych.

ras zwierząt i odmian roślin, które były przystosowane do lokalnych warunków środowiskowych

i bardziej odporne na choroby i pasożyty. Zastąpiono je wysoko wyspecjalizowanymi, wydajnymi

rasami i odmianami, o wysokich wymaganiach środowiskowych i małej odporności na choroby.

Na przykład w USA z 40 odmian szparagów uprawianych na początku XX w. obecnie można

spotkać dwie lub trzy. W Europie z około 145 ras bydła hodowlanego, 115 zagrożonych jest

wyginięciem.

Czy, według Ciebie, należy chronić lokalnie występujące rasy zwierząt i odmiany roślin?

Swoją opinię uzasadnij, podając dwa argumenty.

............................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

Zadanie 26. (2pkt)

Bakterie azotowe z rodzaju Rhizobium, zwane bakteriami brodawkowymi, żyją wewnątrz

specjalnie dla nich wytworzonych brodawek na korzeniach roślin motylkowych (np. grochu, łubinu,fasoli).

Podaj nazwę tej formy zależności organizmów oraz wyjaśnij, jakie znaczenie ma ona dla

bakterii brodawkowych i dla roślin motylkowych.

............................................................................................................................................................

Zadanie 27. (2pkt)

Na podstawie poniższego tekstu narysuj schemat przedstawiający przemieszczanie się

pestycydów z miejsc ich zastosowania (strefy tropikalnej) do organizmów ludzi

zamieszkujących inne rejony świata.

Pewna ilość pestycydów, z których wiele zalicza się do stałych zanieczyszczeń organicznych,

użytych w strefie tropikalnej i umiarkowanej, z czasem dociera w rejony podbiegunowe. Pary tych związków przenoszą się z prądami powietrza w chłodniejsze rejony Ziemi, skraplają się i opadają do wody morskiej, a następnie przez skórę, drogi oddechowe i wraz z pokarmem dostają się do organizmów ptaków i ssaków. W kolejnych ogniwach wzrasta poziom ich kumulacji i w związku z tym dla ostatniego ogniwa łańcucha pokarmowego, np. człowieka, pestycydy mogą stać się śmiertelną trucizną.

Zadanie 24. (1 pkt)

Na wykresie przedstawiono krzywą przeżywania populacji pewnego gatunku.

0x01 graphic

Która odpowiedź prawidłowo charakteryzuje populację podczas fazy X?

A. Śmiertelność + imigracja są większe niż rozrodczość + emigracja

B. Śmiertelność + emigracja są większe niż rozrodczość + imigracja

C. Śmiertelność + rozrodczość = emigracja + imigracja

D. Śmiertelność + emigracja = rozrodczość + imigracja

......................................................................................................................................................

Zadanie 25. (2 pkt)

Poniżej podano kilka cech dotyczących rolnictwa konwencjonalnego i ekologicznego.

A. Wykorzystywanie energii kopalin.

B. Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii.

C. Wytwarzanie produktów o wysokiej jakości biologicznej.

D. Nie stosowanie chemicznych środków ochrony roślin.

E. Stosowanie nawozów mineralnych, biocydów, syntetycznych regulatorów wzrostu.

F. Stosowanie nawozów naturalnych jak kompost, obornik, gnojówka, nawozy zielone.

Wybierz dwie cechy charakterystyczne dla rolnictwa ekologicznego.

......................................................................................................................................................

Zadanie 26. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono zawartość pewnych składników mineralnych w roślinach

uprawianych ekologicznie i konwencjonalnie.

0x01 graphic

Porównaj zawartość składników mineralnych oraz wartość odżywczą warzyw

uprawianych ekologicznie i konwencjonalnie.

......................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

Zadanie 27. (2 pkt)

Otrzymałeś zadanie obserwacji zużycia wody w Twoim domu w ciągu tygodnia.

Zaprojektuj tabelę, w której będziesz notował wyniki tych obserwacji. W tabeli

uwzględnij przynajmniej cztery czynności, podczas których zużywana jest woda.

0x01 graphic