AUTORZY:

mgr Marzena Grzejdak- nauczyciel przyrody

mgr Lidia Rychta- nauczyciel kształcenia zintegrowanego

Program Ekologiczny został przedstawiony na Radzie Pedagogicznej

w dniu 21.09.2005r.Następnie zatwierdzony przez dyrektora i Radę Pedagogiczną do realizacji w roku szkolnym 2005/2006 i 2006/2007.

Czas realizacji: IX 2005-V 2007.

Wstęp

W dobie gwałtownych zmian i szybkiego rozwoju cywilizacyjnego coraz większego znaczenia nabiera pojęcie ekologii, ochrony środowiska i zdrowego trybu życia. Dlatego edukację ekologiczną należy rozpocząć od najmłodszych lat. Dzieci nie mają jeszcze wykształconych przyzwyczajeń, dlatego też stosując odpowiednie formy i metody pracy można skutecznie kształtować ich postawę zgodną z etyką ekologiczną.

Na kształtowanie postaw wpływa wiele czynników, jak rodzina, proces nauczania i wychowania , zajęcia pozalekcyjne, środki masowego przekazu. Edukacja ekologiczna to konkretne działania w środowisku i dla środowiska. To stwarzanie dzieciom takich sytuacji, aby umiały wyciągać wnioski i zmieniały swój stosunek do otaczającej przyrody w swoim codziennym życiu.

Charakterystyka programu

Program ekologiczny dotyczy I i II etapu edukacyjnego Szkoły Podstawowej

w Kujawach. Będzie realizowany przez cały rok raz w miesiącu w czwartek,

w trzecim tygodniu każdego miesiąca przez jedną godzinę, po zajęciach lekcyjnych. Będziemy stosowały metody aktywizujące, w szczególności badania i obserwacje zjawisk zachodzących w środowisku. Wystąpi grupowa lub indywidualna forma pracy uczniów. W czasie realizacji programu zostaną wykorzystane okazy naturalne, etykietki żywności, atlasy roślin i zwierząt, bloki rysunkowe, przybory do malowania i rysowania, literatura, a także odbędą się wycieczki w plener. Celem edukacji ekologicznej jest nabycie przez uczniów wiedzy o zagrożeniach środowiska, a zwłaszcza lokalnego oraz konieczność zapobiegania i likwidowania zagrożeń. Uczeń ma możliwość nabycia wiedzy i umiejętności, które sprawią, że będzie człowiekiem odpowiedzialnym za stan środowiska w którym żyje.

Treści programu ekologicznego dotyczą następujących zagadnień:

1. Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska.

2. Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej.

3. Rozpoznawanie roślin i zwierząt w najbliższym otoczeniu.

4. Pomoc zwierzętom zimą.

5. Czy śmieci to problem.

6. Degradacja środowisk - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz ich związek z formami działalności ludzi.

7. Zanieczyszczenie wody i powietrza.

8. Zasady zdrowego stylu życia.

Szczegółowe cele edukacyjne kształcenia i wychowania ekologicznego

-rozbudzanie potrzeby kontaktu z przyrodą,

-kształtowanie szacunku dla przyrody i jej piękna,

-uczestnictwo w działaniach mających na celu ochronę i zapobieganie dewastacji środowiska,

-zachęcenie do aktywnej obecności we własnym środowisku,

-poczucie przynależności do społeczności szkolnej, środowiska lokalnego, regionu, kraju,

-umiejętność posługiwania się różnymi technikami pracy np. gazetką, wystawką, albumem itp.,

-nauka ekologicznego życia we własnym domu,

-umiejętność samodzielnego wyszukiwania informacji na podany temat z różnych źródeł(czasopisma, encyklopedie, słowniki),

-nauka wnioskowania, perspektywicznego myślenia i przewidywania skutków określonej działalności człowieka,

-uzmysłowienie uczniom, że troska o przyrodę jest troską o nas samych i nasze życie.

Działania:

Zadania szkoły	Formy realizacji	Przewidywane osiągnięcia	Osoby odpowiedzialne
I. Działalność ekologiczna szkoły.	1.Szukanie różnych działań ekologicznych w najbliższym środowisku dziecka. Sporządzenie planu działań ekologicznych na cały rok (rysunki dzieci). Nauka piosenki ,,Ekologiczny świat''.	Poznanie i zrozumienie terminu ekologia, ochrona środowiska.	Lidia Rychta Marzena Grzejdak
		2.Udział w akcji ,,Sprzątanie Świata-Polska 2005/2006/2007”.	Likwidacja mniejszych wysypisk śmieci, uprzątnięcie terenu przyszkolnego, poboczy jezdni i pobliskich wsi. Wzrost świadomości uczniów w zakresie troski o najbliższe środowisko.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		3.Rozpoznawanie drzew i krzewów w drodze do szkoły.	Uczeń rozpoznaje podstawowe gatunki drzew i krzewów.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		4.Wycieczka do parku w Staninie w celu obejrzenia drzew pomników przyrody.	Uczeń wie, jak jest oznakowane drzewo pomnik przyrody Uczeń wie, jakie gatunki drzew występują.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		5.Rozpoznawanie pospolitych gatunków roślin i zwierząt z najbliższej okolicy. Sporządzenie zielników- konkurs na najciekawszy zielnik. 6.Zdobycie informacji na temat ,,Czym żywią się ptaki i zwierzęta leśne''? Przygotowanie karmników dla ptaków. Dokarmianie ptaków zimą. Kulig klasowy połączony z dokarmianiem zwierząt.	Uczeń rozpoznaje pospolite gatunki roślin i zwierząt. Uczeń wie w jaki sposób ptaki i zwierzęta zdobywają pokarm. Uczniowie wykonają karmniki i będą dokarmiać ptaki w okolicy szkoły i własnego podwórka. Wypoczynek czynny na świeżym powietrzu.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		7.Zależności pokarmowe między organizmami.	Uczeń potrafi tworzyć łańcuchy pokarmowe.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		8.Wycieczka rowerowa na wysypisko śmieci w Niedźwiadce.	Uczeń zna miejsce gdzie można wywozić śmieci z własnego gospodarstwa i domu.	Marzena Grzejdak
		9.Sposoby segregacji odpadów.	Uczeń zna sposoby segregacji odpadów, wie, że niektóre można powtórnie wykorzystać.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		10.Dzikie wysypiska śmieci.	Uczeń wie, że zagrażają one środowisku.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		11.Wycieczka do oczyszczalni ścieków w Staninie.	Uczeń zna sposoby oczyszczania wody.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		12.Przygotowanie plakatów zniechęcających ludzi do wypalania traw. Wycieczka do Straży Pożarnej.	Wzrośnie świadomość ekologiczna wśród uczniów i całego środowiska lokalnego. Poznanie wszelkich niebezpieczeństw związanych z pożarami.	Marzena Grzejdak , Lidia Rychta Lidia Rychta
		13. ,,Światowy Dzień Ziemi''. Przygotowanie inscenizacji z okazji Dnia Ziemi. Udział w Przeglądzie Teatrzyków Ekologicznych w Zespole Szkół w Zagoździu.	Uczniowie potrafią nauczyć się ról i zaprezentować przed całą społecznością uczniowską.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		14.Kwaśne deszcze- zawartość tlenków siarki i azotu w powietrzu.	Uczeń wie w jaki sposób powstają kwaśne deszcze, jaki jest ich wpływ na drzewa iglaste, wody w jeziorach i zabytki. Uczeń zna sposoby zapobiegania kwaśnym deszczom.	Marzena Grzejdak
		15.Wykonanie analizy porostowej okolicy szkoły.	Uczeń rozpoznaje porosty, krzaczkowate, listkowate, skorupiaste. Uczeń dostrzega zależność między czystością powietrza, a ilością i rodzajem występujących porostów.	Marzena Grzejdak
		16.Zanieczyszczenia powietrza. Porównanie taśmy liścia drzewa rosnącego przy ruchliwej ulicy z taśmą liścia rosnącego w głębi lasu. Obserwacja płatków śniegu - sprawdzenie czy topniejący śnieg zawiera zanieczyszczenia. Wpływ zanieczyszczeń powietrza na drzewa iglaste.	Uczeń wie jaki jest stan zanieczyszczenia powietrza w naszej okolicy ,uczeń wie jakie zanieczyszczenia wprowadzamy wraz z powietrzem do naszego organizmu. Uczeń wie jaki jest wpływ zanieczyszczonego powietrza na drzewa iglaste, zna główne źródła emisji i zanieczyszczeń powietrza, zna objawy i skutki zanieczyszczeń powietrza na drzewa iglaste.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta Marzena Grzejdak
		17.,,Woda w Twojej rzece''- wycieczka nad Wilkojadkę. Ćw. Biologiczna analiza wody.	Uczeń zdobędzie ogólne wiadomości o rzece: przejrzystość wody, zapach, pH wody, zanieczyszczenia, zwierzęce organizmy wskaźnikowe.	Marzena Grzejdak
		18.Przeprowadzenie zajęć metodami aktywizującymi. Jak chronimy przyrodę w rejonie i w Polsce (karta pracy). Wycieczka do Białowieskiego Parku Narodowego. Jak gospodarować zasobami przyrody(pogadanka). Metale śmierci(gazetka).	Uczeń zna pojęcia: rezerwat, park narodowy, pomnik przyrody. Uczeń zna formy ochrony przyrody. Pokazanie uczniom przyrody w stanie naturalnym nieskażonym przez człowieka. Uczeń jest przekonany o potrzebie racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody. Uczeń jest przekonany o szkodliwym wpływie kadmu, rtęci i ołowiu na zdrowie człowieka.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta Marzena Grzejdak Lidia Rychta Marzena Grzejdak. Lidia Rychta. Marzena Grzejdak Marzena Grzejdak
		19.Konkurs ekologiczny.	Uczeń zna problemy ochrony środowiska.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		20.Czasopisma o tematyce ekologicznej- wystawka.	Uczeń zna tytuły czasopism ekologicznych i potrafi z nich korzystać.	Marzena Grzejdak
	II. Ogromne znaczenie lasu w środowisku przyrodniczym.	1.Las i jego mieszkańcy - wycieczka do lasu.	Uczeń rozpoznaje podstawowe gatunki roślin i zwierząt.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		2.Obszary chronione w naszym regionie.	Uczeń potrafi wskazać i nazwać obszary chronione w najbliższej okolicy.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		3.Spotkanie z pracownikiem Nadleśnictwa.	Uczeń pozna sposoby pielęgnacji lasów i problemy z tym związane.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
	III. Nikotynizm i szkodliwość palenia papierosów.	1.Gazetka o szkodliwości palenia tytoniu.	Uczeń zna przyczyny sięgania po papierosy przez dzieci i młodzież.	Marzena Grzejdak
		2.Konkurs na plakat o szkodliwości palenia tytoniu.	Uczeń wykazuje postawę asertywną wobec namawiających do palenia ,uczeń wie że nikotyna jest przyczyną wielu chorób np. raka płuc.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		3.Międzyklasowe zawody sportowe ,,Wyścigi sportowe na wesoło''.	Uczniowie kl.IV-VI wezmą udział w zawodach sportowych. Uczeń jest świadomy, że ćwiczenia fizyczne mają korzystny wpływ na zdrowie człowieka.	Marzena Grzejdak
	IV. Profilaktyka zdrowotna w szkole.	1. Zapoznanie uczniów z zasadami zdrowego odżywiania. Wykonanie surówek i soków ze świeżych owoców i warzyw.	Uczeń zna zasady prawidłowego odżywiania.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		2. Substancje dodatkowe w żywności i ich szkodliwość. Ćw.-Analiza opakowań po żywności pod względem jej szkodliwości.	Uczeń wie, że substancje dodatkowe to: sztuczne barwniki, środki konserwujące, aromaty, wie co znaczy symbol ,,E'' na opakowaniach.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		3. ,,Chcę być zdrowy'' Wpływ ziół na nasze zdrowie. Ustalenie sposobów na katar. Układanie piramidki zdrowia. Udzielenie odpowiedzi na pytanie ,,Czy sen i ruch na świeżym powietrzu sprzyjają zdrowiu?''. Szukanie recepty na zdrowie.	Uczeń wie, jak dbać o własne zdrowie.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta
		,,Dbam o higienę ciała i umysłu'' Przygotowanie teatrzyku ,,Baba Jaga u dentysty''. Teatrzyk o tematyce zdrowotnej.	Uczeń zna zasady higieny osobistej.	Lidia Rychta Marzena Grzejdak
		5. Radosna twórczość dzieci - konkurs na krótki wiersz lub piosenkę o tematyce ekologicznej. Przygotowanie programu słowno-muzycznego ,,Zostawcie nam czysty kawałek chleba'' jako podsumowanie programu ekologicznego.	Uczeń potrafi swoje stanowisko, przemyślenia ,,przelać na papier''. Uczeń jest wrażliwy na piękno przyrody, potrafi ją przedstawić za pomocą obrazów poetyckich.	Marzena Grzejdak Lidia Rychta

Zakładamy, że po realizacji tego programu uczeń będzie:

- promował zdrowy styl życia,

• aktywnie wypoczywał na łonie przyrody,

• rozróżniał czynniki zagrażające zdrowiu i życiu,

• dostrzegał pozytywny i negatywny wpływ człowieka na przyrodę,

• troszczył się o otaczające go środowisko,

• umiał segregować śmieci,

• stosował w codziennym życiu wiedzę ekologiczną,

• widział i rozumiał konieczność ochrony przyrody,

• podejmować próby przekazywania pozytywnych wartości osobom ze swego najbliższego otoczenia,

• umiejętnie korzystać z różnych źródeł informacji,

• będzie próbował przewidywać skutki określonej działalności człowieka.

Metody oceny osiągnięć uczniów

Realizując założenia tego programu ekologicznego będziemy brać pod uwagę głównie zaangażowanie uczniów w procesie poznawania, aktywność podczas zajęć,

a także wykazanie inicjatywy i postawy ekologicznej. W związku z tym ocena uczniów ma służyć zachęceniu ich do pracy na tego rodzaju zajęciach i do podejmowania działań na rzecz środowiska naturalnego.

Propozycje kontroli i oceny uczniów:

• obserwacja pracy uczniów na zajęciach,

• prowadzenie zeszytu obserwacji,

• konkursy,

• analiza wykonanych prac przez uczniów,

• wystawa prac

• obserwacja zachowania się i postaw uczniów w środowisku naturalnym.

Ewaluacja programu

1. Po zrealizowaniu założeń programu uczniowie wypełnią ankietę oceniającą zajęcia z ekologii i promocji zdrowia.

2. Ankieta anonimowa dla ucznia „Prawa i obowiązki Młodego Ekologa”

3. Konkurs ekologiczny.

Literatura:

1.Program nauczania zintegrowanego w kl. I-III szkoły podstawowej- Juka.

2. Cuda Polski-Parki Narodowe - Paweł Fabiański.

3. Encyklopedia zwierząt - Wydawnictwo Elżbieta Jarmołkiewicz.

4. Podstawy żywienia człowieka. Podręcznik dla ZSZ K. Flis W. Konaszewska, WSiP, Warszawa 1997.

5. Ochrona i kształtowanie środowiska- Stępczak, WSiP, Warszawa 1987.

6. Samo Zdrowie- Poradnik o zdrowym stylu życia.

7. Biologia dla gimnazjum część 3-Wydawnictwo Nowa Era.

8. Opowieści przyrodnicze- Ewa Jabłońska, Wydawnictwo Żak.

9. Atlas Zwierząt Polski dla dzieci, Wydawnictwo Zielona Sowa.

10. ,,Drzewa i krzewy'' Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.

11. Atlas Roślin Chronionych- Władysław Bugała, Multico Oficyna Wydawnicza.

---