1. IDENTYFIKACJA PREPARATU

Nazwa preparatu: Farba drukarska asfaltowa I

Wzór chemiczny: Roztwór bitumu w węglowodorach alifatycznych.

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbole ostrzegawcze	Symbole zagrożenia (R)
benzyna ciężka, uwodorniona	-	64742-48-9	265-150-3	T(C>10%)	10-45-65
benzyna ciężka, wodoroodsiarczona	-	64742-82-1	265-185-4	T (C>10%)	10-45-65

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Preparat niebezpieczny w myśl dyrektywy 91/155/EC.

Zagrożenie pożarowe: Preparat ciekły, łatwopalny. Składniki z powietrzem mogą tworzyć mieszaniny wybuchowe. W wyniku działania podwyższonej temperatury pojemnik może ulec gwałtownemu rozszczelnieniu z wydzieleniem gazów i aerozoli.

Zagrożenie toksykologiczne: Preparat toksyczny. Może być przyczyną zatrucia ogólnego oraz reakcji alergicznej.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Część składników preparatu jest stosunkowo trwała w środowisku i działa szkodliwie na organizmy wodne. Podlegają stopniowemu procesowi biodegradacji.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego składnikami farby drukarskiej środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub w razie potrzeby podać tlen - najlepiej jeśli tego dokona osoba przeszkolona. Zapewnić pomoc lekarską
Połknięcie:
1.	W pierwszej kolejności skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Osobie przytomnej podać do wypicia 2-3 szklanki wody celem rozcieńczenia preparatu. Nie wywoływać wymiotów. Niebezpieczeństwo zachłyśnięcia się.
2.	W przypadku konieczności odtransportować do szpitala. Choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 10-15 minut, przy wywiniętych powiekach. Przykryć oczy jałowym opatrunkiem.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody a następnie wodą z łagodnym mydłem. Uwaga: nie używać rozpuszczalników lub rozcieńczalników.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie przemija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Zagrożenia pożarowe:	Preparat łatwopalny. Składniki z powietrzem mogą tworzyć mieszaniny wybuchowe. W wyniku działania podwyższonej temperatury pojemniki mogą ulec gwałtownemu rozszczelnieniu z wydzieleniem palnych gazów i aerozoli. W ogniu wydzielają się niebezpieczne dla zdrowia gazy, pary i dymy.
W przypadku pożaru stosować w kolejności:	Ditlenek węgla (CO2), piana gaśnicza, proszek gaśniczy, piasek. Stosować rozproszoną wodę do strącania odparowującego preparatu.
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2), proszkiem gaśniczym. Uwaga: Nie wolno stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącego się preparatu. Pojemniki narażone na działania ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą i w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru. Chronić kanalizację, wody powierzchniowe i gruntowe przed skażeniem.
Sprzęt ochronny strażaków:	Aparaty izolujące drogi oddechowe. Eksplozymetr. Stanowiska ochronne.
Uwaga dodatkowa:	Do zbierania rozlanej cieczy używać materiały absorbujące. Produktami spalania są para wodna, tlenki węgla (CO, CO2), tlenki azotu, tlenki siarki i inne.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Środki ochrony osobistej:	Ubrania robocze ze zwartej tkaniny, rękawice z tworzywa sztucznego, buty z tworzywa sztucznego, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych (z filtrem par oznaczonym literą A).
Zalecenia szczegółowe:	Usunąć wszelkie potencjalne źródła zapłonu, zabezpieczyć uszkodzone opakowania, zebraną ze środowiska ciecz umieścić w opakowaniu zastępczym i skierować do zniszczenia. Rozlany preparat zbierać za pomocą sorbentów roślinnych i mineralnych (trociny, słoma, siano, piasek, diatomit).
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Zużyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw.
Metody utylizacji:	Niewielkie ilości preparatu można usuwać za pomocą papieru absorbującego, który po nasyceniu należy poddać procesowi naturalnego odparowania na otwartej przestrzeni lub spalić w wyznaczonych miejscach. Większe ilości preparatu, po zebraniu, spalać w wyznaczonych instalacjach.

7. POSTĘPOWANIE Z PREPARATEM I JEGO MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zagrożeniom i zatruciom:	Podczas wszelkich, wykonywanych czynności z preparatem unikać kontaktów ze źródłami zapłonu, nie jeść, nie pić, nie palić nie zażywać lekarstw podczas pracy, unikać bezpośrednich kontaktów z preparatem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej.
Zalecenia szczególne dotyczące magazynowania:	Wszelkie pomieszczenia magazynowe muszą być wentylowane, (możliwość wytwarzania się mieszanin wybuchowych z powietrzem). Instalacje elektryczne powinny spełniać wymogi przeciwwybuchowości.
Magazynowanie:	We właściwie oznakowanych, zamkniętych fabrycznych opakowaniach, z informacją w języku polskim zgodną z obowiązującymi normami. Podłoże musi być szczelne, odporne na działanie rozpuszczalników organicznych - najlepiej, gdy jest wykonane z materiału ceramicznego. Magazyny muszą być przystosowane do przechowywania preparatów łatwopalnych. Przechowywać z dala od żywności, napojów i paszy. Chronić źródła i rezerwuary wody. Wyeliminować jakiekolwiek źródła zapłonu. Chronić przed działaniem promieni słonecznych i źródeł ciepła>50^oC. Temperatura przechowywania 5 - 30^oC. Przechowywać w oddzieleniu od silnych materiałów utleniających.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać farbę asfaltową, która w żadnej postaci nie nadaje się do ponownego zagospodarowania. Odpadowa farba odstawiana jest do certyfikowanych instalacji, celem likwidacji zawartości na drodze spalania.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania farby drukarskiej asfaltowej.

Ochrony osobiste:

Ręce:	Rękawice lateksowe, wykonane z polietylenu, polichlorku winylu lub nitrylowe, odporne na działanie rozpuszczalników organicznych.
Oczy:	W warunkach normalnych nie wymagane. W przypadku zagrożenia: okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego odpornego na działanie rozpuszczalników organicznych).
Drogi oddechowe:	W przypadku nadmiernej koncentracji par rozpuszczalnika - ochrony dróg oddechowych (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2 oraz filtrem par oznaczonym literą A).
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Ochrony zbiorowe:	Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń gazów, par lub aerozoli pochodzących z preparatu, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.

Najwyższe dopuszczalne stężenie (mg/m³) w środowisku pracy poszczególnych składników farby drukarskiej asfaltowej:

Składnik	NDS	NDSCh
asfalt naftowy - dymy	5	10
benzyna do lakierów	300	900

Metody oceny narażenia w środowisku pracy

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi poszczególnych składników farby drukarskiej asfaltowej.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: Roztwór bitumu w węglowodorach alifatycznych.
9.2	Skład, postać fizyczna, barwa, zapach: w warunkach normalnych lepka ciecz barwy czarnej o charakterystycznym zapachu węglowodorów alifatycznych.
9.3	Wartość pH preparatu nie rozcieńczonego: nie określono
9.4	Gęstość g/cm^3(mieszanina): ok. 0,85 g/cm^3/20^oC
9.5	Temperatura topnienia: ciecz w warunkach normalnych
9.6	Zakres temperatury wrzenia: nie określono
9.7	Temperatura zapłonu: ok. 45^oC
9.8	Temperatura samozapłonu: ok. 240^oC
9.9	Zakres tworzenia mieszanin wybuchowych z powietrzem: ok. 0,5- 8,0 % obj.
9.10	Lepkość: 185 - 260 cSt/40^oC
9.11	Rozpuszczalność w wodzie: preparat nie rozpuszcza się w wodzie .
9.12	Rozpuszczalność w tłuszczach: nie dotyczy
9.13	Rozpuszczalność w rozpuszczalnikach: preparat częściowo rozpuszczalny

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	Preparat w warunkach prawidłowego przechowywania jest stabilny chemicznie. Wyeliminować jakiekolwiek źródła zapłonu. Chronić przed działaniem promieni słonecznych, źródeł ciepła>50^oC, wilgotnością. Przechowywać w chłodzie. Unikać kontaktów z silnymi materiałami utleniającymi. Produktami rozkładu termicznego są tlenki węgla, tlenki azotu, inne niebezpieczne gazy oraz dymy.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.

Działanie miejscowe:

Wdychanie: Pojawia się skrócenie oddechu z kaszlem. Pary preparatu mogą być wchłaniane przez płuca bardzo szybko, powodując takie same objawy jak po spożyciu. Może zaistnieć reakcja alergiczna.

Połknięcie: Wystąpią podrażnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego, nudności, wymioty, biegunka. Po wchłonięciu przez ustrój wystąpią bóle głowy, uczucie zmęczenia, senność, zakłócenie pracy wątroby i nerek. Może zaistnieć reakcja alergiczna.

Kontakt ze skórą: Indywidualnie może wystąpić podrażnienie, zaczerwienienie i wysuszenie skóry. Częste kontakty prowadzą do wysuszenia, pękania i zapalenia skóry. Może zaistnieć reakcja alergiczna.

Kontakt z oczami: Może wystąpić podrażnienie, pieczenie, zaczerwienienie i łzawienie.

Skutki zdrowotne narażenia ostrego wskutek spożycia: Podrażnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, znużenie, zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia równowagi, nudności.

Skutki zdrowotnego narażenia przewlekłego: Osoby, które są chronicznie narażone na oddychanie powietrzem z zawartością składników preparatu, mogą uskarżać się na podrażnienia błon śluzowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy ze strony układu pokarmowego, wysuszenie, pękania i zapalenia skóry. Może zaistnieć reakcja alergiczna.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Preparat ulega powolnemu procesowi biodegradacji w środowisku.

Działanie na organizmy wskaźnikowe:

Plankton pokarmowy ryb - Próg krytyczny dla Gammarus pulex wynosi 70 mg/dm³, dla Paramaecium cadatum 60 mg/dm³. Benzyna w ilości powyżej 400 mg/dm³ zakłóca beztlenowe procesy fermentacji osadów ściekowych.

Stopień zagrożenia wód: średni

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. nr 62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. nr 112 poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 08 01 11 - odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje niebezpieczne.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych...., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania plastikowe,

rodzaju 15 01 04 - opakowania metalowe.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ :	1210
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	3
14.3	Kod klasyfikacyjny:	F1
14.4	Grupa pakowania:	III
14.5	Ilości ograniczone:	LQ7
14.6	Kategoria transportowa:	3
14.7	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	30
14.8	Symbole niebezpieczeństwa (R):	10-52/53-66-67
14.9	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-9-16-24-46-61
14.10	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 3:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Normą PN ISO 11014-1;1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.01r. (Dz.U.11 poz. 84; 100 poz.1085; 123 poz.1350; 125 poz.1367 ze zmianą z dnia 5.07.02r. (Dz.U.142 poz.1187),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3.07.02r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz.U.140 poz.1171),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3.07.02r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.129 poz. 1110),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16.07.02r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U.140 poz.1173),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11.07.02r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz.U. 140 poz.1172),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15.07.2002r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz.U.140 poz.1174),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14.07.02r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz.U.142 poz.1194),

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17.06.1998r. (Dz.U.79 poz.513) ze zmianą 2.01.2001r. (Dz.U.4 poz.36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11.09.96r.(Dz.U.121 poz.571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki,

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28.04.1998r.(Dz.U.55 poz.355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu,

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.10.98r. (Dz.U.145 poz.942) i zmianą 05.03.2001 (Dz.U.22 poz.251)w sprawie szczegółowych zasad, usuwania wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych,

• Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206),

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001r.),

• Niniejsza karta charakterystyki preparatu niebezpiecznego jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi farby drukarskiej asfaltowej, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy farby drukarskiej asfaltowej. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakikolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki preparatu niebezpiecznego lub materiału którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym: Xn
Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:		„Preparat szkodliwy.”
Symbole zagrożenia
R 10	Preparat łatwopalny
R 52/53	Działa szkodliwie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym
R 66	Powtarzające się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry
R 67	Pary mogą wywoływać uczucie senności i zawroty głowy
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi
S 9	Przechowywać pojemnik w pomieszczeniu dobrze wentylowanym
S 16	Nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu - nie palić tytoniu
S 24	Unikać zanieczyszczenia skóry
S 46	W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - pokaż opakowanie lub etykietę
S 61	Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Mieszanina bitumu, węglowodorów alifatycznych i aromatycznych oraz minerałów.
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na środkach transportu
30	Materiał ciekły zapalny
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 3-III		Materiał ciekły zapalny - mniej niebezpieczny.
Numer ONZ: 1210		Farba drukarska, palna, lub materiał pokrewny do farby drukarskiej
Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania preparatu. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyka nie może być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu.

* * * * *

Według rozporządzenia MZiOS z dnia 21.08.1997 r. z późniejszymi zmianami i PN-ISO 11014-1, Dyrektywy 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO	Wydanie: I Data wydania 05.04.03 Strona /stron 7 /5
Nazwa:	FARBA DRUKARSKA ASFALTOWA I

Farba drukarska asfaltowa I

---