Materiały wypracowane przez uczestników kursu OUP i S:

„Bezpieczeństwo ucznia w szkole
- zadania i obowiązki
nauczycieli i dyrektora”

Gdańsk, wrzesień 2008 r.

Bezpieczna szkoła widziana oczami ucznia:

• Nie zaczepiaj mnie!

• Nie bij mnie !

• Nie krzycz na mnie!

• Nie wyzywaj mnie i mojej rodziny!

• Nie strasz mnie sprawdzianami!

• Pozwól mi wypowiedzieć się!

• Nie przeciążaj mnie obowiązkami!

• Zorganizuj ciekawe przerwy!

• Uśmiechnij się do mnie!

Bezpieczna szkoła wdziana oczami nauczycieli:

• Wiem , co mnie czeka,

• Komfort pracy,

• Jestem twórczy,

• Osiągam lepsze efekty,

• Jasne kompetencje

• Jasne zasady działanie dyrektora,

• Samorealizacja,

• Równomierny podział zadań i obowiązków,

• Wsparcie ze strony dyrektora.

Bezpieczna szkoła wdziana oczami rodziców:

• Środowisko ucznia (rejon),

• Czy jest ochrona, monitoring, zamknięty teren?

• Czy nie występują kradzieże?

• Czy nie ma „kocenia”?

• Jak szkoła radzi sobie z agresją?

• Jaka jest kadra pedagogiczna, jaki wychowawca?

• Czy są narkotyki, papierosy?

• Jakie są działania profilaktyczne?

• Czy jest w szkole pedagog, psycholog?

• Jaka jest oferta zajęć pozalekcyjnych?

• Czy są dyżury nauczycieli podczas przerw?

Korzyści wynikające ze współpracy:

• Dobra atmosfera pracy,

• Wzrasta kreatywność,

• Mnogość możliwości w działaniu,

• Konstruktywność działania,

• Adekwatne reakcje do problemu,

• Wzajemne mobilizowanie się,

• Wspieranie się w trudnych sytuacjach,

• Spojrzenie na problem z wielu stron,

• Poczucie bezpieczeństwa,

• NIE JESTEM SAM(A)!

Straty wynikające ze współpracy:

• Konieczność dzielenia się efektami współpracy,

• Nierównomierny wkład pracy wszystkich członków grupy,

• Pozorowanie współpracy,

• Nierównomierne przypisywanie sobie sukcesów,

• W przypadku niepowodzenia szukanie „kozła ofiarnego”.

Korzyści wynikające z rywalizacji:

• Zdobywanie laurów konkursowych,

• Doskonalenie się.

Straty wynikające z rywalizacji:

• Stres,

• Choroby,

• Konflikty w rodzinie, w grupie rówieśniczej,

• Brak przyjaciół,

• Negatywne emocje,

• Brak profitów,

• Wyobcowanie, samotność,

• Brak wolnego czasu,

• Smutne życie.

Klimat społeczny szkoły jest dobry gdy:

• Jest przyjazny dyrektor,

• Są pozytywne relacje między wszystkimi podmiotami,

• Są wspólne cele, wspólnie wypracowane,

• Są jasne procedury działania,

• Jest bogata oferta edukacyjna,

• Oczekiwania będą rozpoznawane,

• Wiemy jak postępować w sytuacji zagrożenia,

• Jest właściwa komunikacja,

Bezpieczeństwo to:

• Zaufanie,

• Spokój,

• Pewno siebie,

• Brak poczucie zagrożenia,

• Jasne zasady postępowania (statut, regulaminy, procedury),

• Konsekwencja w przestrzeganiu zasad,

• Współdziałanie,

• Współodpowiedzialność,

• Współodczuwanie,

• Znajomość drogi postępowania w razie niebezpieczeństwa,

• Wiedza, upowszechnianie,

• BHP, służby w szkole,

• Współpraca z różnymi organizacjami,

• Pedagog, psycholog,

• Finanse,

• Zewnętrzne programy wspomagające,

• Stałość przepisów prawnych, wsparcie innych - „NIE JESTEM SAM”,

Zagrożenia i następstwa,

sposoby eliminowania:

ZAGROŻENIA	NASTĘPSTWA	SPOSOBY ELIMINOWANIA
Rozbita rodzina	Wycofywanie, nadpobudliwość, subkultury, używki,	Opieka psychologa, pomoc materialna, wskazanie odpowiednich instytucji wspierających, wgląd w sytuację rodziny,
Wyzwiska	Poczucie niższości, zemsta, niepewność,	Rozmowy, kontrakty, warsztaty szybka reakcja, programy wychowawcze klasy,
Poniżanie (dręczenie)	Myśli samobójcze, okaleczenia,	Opieka nad ofiarą i sprawcą, szybka reakcja, poinformowanie służb prawnych, pomoc pedagoga, psychologa,
Filmy pornograficzne	Brak zahamowań, zboczenia, zbyt szybka inicjacja seksualna,	Uświadamianie rodziców, warsztaty dla rodziców, programy filtracyjne,
Niesprawny sprzęt	Urazy, kalectwa,	Dobry sprzęt, systematyczna jego kontrola, dostosowanie sprzętu do wieku,
Brak nauczyciela na dyżurze	Pobicia, wyłudzenia, kradzieże,	Przestrzeganie regulaminu dyżurów i ich kontrola, identyfikatory dla nauczyciela dyżurującego,
Brak jasnych procedur działania	Np. pożar, omdlenie, śmierć,	Opracowanie jasnych procedur, szkolenia, ćwiczenia, prelekcje, pokazy,
Brak kompetencji	Np. na basenie utonięcia, w laboratorium poparzenia,	Zatrudnianie pracowników z odpowiednimi kompetencjami i predyspozycjami,
Zaniechanie (brak reakcji)	Częste stany zagrożenia,	Natychmiastowa reakcja na zaistniałą sytuację (N, U, R),
Brak poczucia bezpieczeństwa nauczyciela jako pracownika	Słabe wyniki nauczania,	Stworzyć pracownikom jasne zasady postępowania, uświadomić, że nie zostanie sam z problemami,
Brak odpowiednich warunków nauki i pracy	Brak motywacji do nauki i pracy,	Zadbać o właściwy sprzęt do nauki i pracy, o odpowiednią liczbę uczniów w klasie,
Brak odpowiednich kompetencji nauczycieli	Obniżenie rozwoju intelektualnego uczniów,	Szkolenia, kursy, konferencje, hospitacje, lekcje otwarte,
Bałagan organizacyjny	Dezorientacja,	Szkolenia kadry kierowniczej, właściwy nadzór pedagogiczny,

Dlaczego szkoła nie jest środowiskiem bezpiecznym?

• Przeszkody architektoniczne,

• Brak opieki psychologiczni - pedagogicznej,

• Niedoceniany nauczyciel,

• Brak znajomości przepisów prawa,

• Przemęczony nauczyciel,

• Baza nie jest przystosowana do współczesnych zadań edukacyjnych,

• Anonimowość,

• Przenoszenie negatywnych zachowań z domu,

• Dyrektor nie reagujący na sugestie rady pedagogicznej,

• Brak pieniędzy,

• Wymagania są zorientowane na ucznia o przeciętnym poziomie intelektualnym - uczeń pogranicza normy intelektualnej nie jest w stanie sprostać wymaganiom,

• Zbyt duże skupisko uczniów o różnym temperamencie,

• Zbyt duża liczba uczniów w klasach,

• Źle ułożony plan lekcyjny,

• Brak opieki medycznej,

• Wielu uczniów z nadpobudliwością ruchową, ADHD,

• Brak współpracy wychowawców z pedagogiem,

• Narastająca agresja i przemoc,

• Brak szacunku wobec siebie,

• Nieprzestrzeganie WSO,

• Nie każdy nauczyciel posiada predyspozycje do zawodu,

• Stres N, U,

• Zawiść i rywalizacja wśród grona pedagogicznego,

• Roszczeniowa postawa rodziców,

• Patologie w rodzinie,

Gdy jestem bezpieczny to:

• Jestem spokojna(y),

• Uśmiecham się,

• Chcę działać,

• To mam mniej problemów,

• Jestem radosna(y),

• Czuję akceptację,

• Lepiej sypiam,

• Chodzę do pracy z przyjemnością,

Bezpieczeństwo fizyczne:

• Chroni zdrowie i życie całej społeczności szkolnej.

• Chroni moje życie.

Bezpieczeństwo emocjonalne (psychiczne):

• Zabezpiecza zdrowie.

• Chroni moje wnętrze.

Bezpieczeństwo intelektualne:

• Służy rozwojowi całej społeczności szkolnej - społeczeństwa.

• Służy rozwojowi umysłowemu.

• Jest ważne dla mojego „ja”, dla mojego potencjału.

Przyjazna szkoła:

• Chętnie w niej przebywam,

• Nie boje się,

• Nie nudzę się,

• Jest ciekawie,

• Jestem uśmiechnięty,

• Słuchają mnie,

• Rozwijam się,

• Mogę wpływać na decyzje,

• Mogę liczyć na pomoc,

• Akceptują mnie, lubią,

• Mam świetne warunki do pracy, do nauki i zabawy,

• Jest estetyczna,

• Bez stresu,

• Mogę tu odnosić sukcesy,

• Bez konfliktów,

• Pełna moich przyjaciół,

• Uzyskam pomoc w rozwiązywaniu problemów,

• Są koła zainteresowań,

• Jest radosna, uśmiechnięta,

• JEST BEZPIECZNA,

Normy bezpieczeństwa:

• Bezpieczeństwo fizyczne chroni…

• Bezpieczeństwo emocjonalne zabezpiecza…

• Bezpieczeństwo intelektualne służy rozwojowi…

Zasady bezpieczeństwa:

• Traktuj innych tak, jak sam chciałbyś być traktowany,

• Dziel z nami swoje radości i smutki,

• Dobro zawsze powraca,

• Słuchaj - będziesz słuchany,

• Znajdź w każdym dziecku talent i pozwól mu się rozwijać,

• Powszechności,

• Konsekwencji,

• Odpowiedzialności,

Kultura bezpieczeństwa:

• „Sztuka rozpoznawania czynników obniżających poziom bezpieczeństwa oraz umiejętność korzystania i tworzenia zasobów podnoszących poziom bezpieczeństwa”,

• „Systemowe działania adresowane do wszystkich podmiotów związanych ze szkołą, służących podnoszeniu , utrzymaniu bezpieczeństwa emocjonalnego, intelektualnego i fizycznego”,

Zarządzanie bezpieczeństwem:

• Organizowanie szkoleń, dofinansowywanie, kierowanie (podnoszenie świadomości),

• Konkretny podział obowiązków - jasne określanie celów,

• Sprawny przepływ informacji - wykorzystywanie różnych kanałów informacyjnych,

• Systematyczne przeglądy bazy,

• Aktualizacja dokumentacji,

• Właściwy dobór osób do zadań godnie z kompetencjami i predyspozycjami,

• Planowanie i pozyskiwanie środków na bezpieczeństwo,

• Nagradzanie osób (N, U, P) za działania na rzecz bezpieczeństwa,

• Przygotowanie narzędzi diagnostycznych badających poziom kultury bezpieczeństwa,

• Raz w roku szkolnym ewaluacja,

Cechy pracowników:

• Samodoskonalenie, samokształcenie (tematyka wynikająca z braków szkoły w zakresie bezpieczeństwa),

• Szkolenia WDN (tematyka wynikająca z braków szkoły w zakresie bezpieczeństwa),

• Kształcenie umiejętności: przewidywania skutków, zachowania się w trudnych sytuacjach, rozwiązywanie konfliktów, porozumiewania bez przemocy, współpracy,

• Tworzenie więzi interpersonalnych „NIE JESTEM SAM”,

Zachowania:

• Organizacja treningów, symulacji,

• Nagradzanie zachowań pożądanych w zakresie bezpieczeństwa, wyciąganie konsekwencji,

• Przekaz informacji dla rodziców (edukacja): warsztaty, szkolenia, pogadanki,

• Artykuły na stronie internetowej szkoły,

• Stanowienie i promowanie wzorców zachowania dla bezpieczeństwa,

Zasoby i braki szkół

w zakresie bezpieczeństwa:

ZASOBY:

BRAKI:

PRAWO: przepisy, statut, regulaminy, procedury, WSO, Kontrakty klasowe, Koordynatora ds. bezpieczeństwa, Zespół interwencji kryzysowej, Społecznego inspektora pracy, Zasoby ludzkie: kadrę pracowniczą, pedagog, psycholog, ochrona, zespoły przedmiotowe, SU, Monitoring, Sprawny sprzęt p-poż, środki dydaktyczne, Odpowiednie służby bezpieczeństwa, Programy: wychowawcze, profilaktyczne, wspomagające, naprawcze, Rodzice (prawni opiekunowie), Instytucje wspierające,

Brak stałej opieki medycznej, Brak monitoringu, Ławki i krzesła niedostosowane do wieku i wzrostu dzieci, Brak świadomości, Lekceważenie obowiązków, Ograniczone fundusze na remonty, wyposażenie, modernizację, Brak odpowiedzialności, Brak współpracy, Kontraktów klasowych, Koordynacji służb działających na rzecz dziecka, Małe pomieszczenia, liczne klasy, Niechęć do działania na rzecz szkoły, ZANIECHANIA!

Przykładowe programy:

Tytuł: WSZYSCY POTRAFIĄ UDZIELAĆ PIERWSZEJ POMOCY

KRYTERIA:

1. N i U potrafią rozpoznać zagrożenie,

2. N i U potrafią wezwać pomoc (wg. procedury),

3. N i U potrafią zbadać podstawowe funkcje życiowe,

4. N i U potrafią ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej - bezpiecznej i udrożnić drogi oddechowe oraz zapewnić opiekę do czasu przyjazdu służb medycznych,

5. N i U potrafią przeprowadzić RKO,

SPOSOBY REALIZACJI:

1. Zorganizowanie szkoleń, ćwiczeń,

TERMINY:

Sukcesywnie w ciągu całego roku szkolnego,

OSOBY ODPOWIEDZIALNE:

1. Zespół zadaniowy (nauczyciele w-f),

2. Pielęgniarka,

3. Przeszkoleni uczniowie,

4. Wychowawcy klas,

POTRZEBY REALIZACYJNE:

1. Środki na doskonalenie nauczycieli,

2. Pozyskiwanie materiałów dydaktycznych,

SPOSOBY MONITOROWANIA:

1. Konkurs wewnątrzszkolny - maj,

2. Udział w zawodach międzyszkolnych,

3. Nagrody,

WYTWORY POTWIERDZONE:
Niemierzalne: ŚWIADOMOŚĆ, ŻE ŻYCIE LUDZKIE JEST WARTOŚCIĄ NAJWYŻSZĄ!

Tytuł: NIE JESTEM SAM

KRYTERIA SUKCESU:

1. Brak poczucia osamotnienia u zdecydowanej większości uczniów,

2. Świadomość, gdzie można uzyskać pomoc w sytuacjach osamotnienia,

3. Otwarta postawa na potrzeby kontaktu z drugim człowiekiem,

SPOSOBY REALIZACJI:

1. Diagnoza - ankieta, obserwacja,

2. Opracowanie programu profilaktycznego,

3. Warsztaty dla uczniów prowadzone przez pedagoga, psychologa lub specjalistę z zewnątrz,

4. Apele, gazetki, akcje, happeningi,

5. Monitorowanie efektów,

6. Ewaluacja,

TERMINY:

1. Wrzesień/październik - diagnoza i tworzenie programu,

2. Listopad - kwiecień - realizacja programu,

3. Czerwiec - publikacja wyników, wnioski do dalszej pracy,

POTRZEBY REALIZACYJNE:

1. Kadra z odpowiednimi kwalifikacjami,

2. Finanse,

MONITOROWANIE DZIAŁAŃ:

1. Obserwacja,

2. Zajęcia otwarte,,

3. Wyniki ankiet,

4. Sprawozdania,

WYTWORY POTWIRDZONE:

1. Zmiany świadomości jednostki,

---