Zakres zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej

Lekarz rodzinny wg Leewenhosta to lekarz zapewniający podstawową i ciągłą opiekę zarówno poszczególnym osobom, rodzinom jak i danej społeczności lokalnej, niezależnie od płci, wieku oraz typu choroby.

Zadania:

1. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, wybrany przez świadczeniobiorcę zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,

planuje i realizuje opiekę lekarską nad świadczeniobiorcą w zakresie udzielanych przez niego świadczeń opieki zdrowotnej, z uwzględnieniem miejsca udzielania świadczenia (w warunkach ambulatoryjnych i domowych).

Lekarz POZ koordynuje udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej.

2. W ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej lekarz POZ współpracuje z:

• pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotnej i położną podstawowej opieki zdrowotnej,

• pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania;

• innymi świadczeniodawcami, zgodnie z potrzebami świadczeniobiorców;

• przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia, rodziny.

3. W zakresie działań mających na celu zachowanie zdrowia świadczeniobiorcy lekarz POZ:

• prowadzi edukację zdrowotną;

• prowadzi systematyczną i okresową ocenę stanu zdrowia w ramach badań bilansowych, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami;

• uczestniczy w realizacji programów zdrowotnych, działając na rzecz zachowania zdrowia w społeczności lokalnej;

• rozpoznaje środowisko świadczeniobiorcy.

4. W zakresie działań mających na celu profilaktykę chorób lekarz POZ:

• identyfikuje czynniki ryzyka oraz zagrożenia zdrowotne świadczeniobiorcy, a także podejmuje działania ukierunkowane na ich ograniczenie;

• koordynuje wykonanie i dokonuje kwalifikacji do obowiązkowych szczepień ochronnych świadczeniobiorcy oraz zapewnia wykonywanie szczepień, zgodnie z odrębnymi przepisami, oraz informuje o szczepieniach zalecanych;

• uczestniczy w realizacji programów profilaktycznych;

• prowadzi systematyczną i okresową ocenę stanu zdrowia w ramach badań przesiewowych zgodnie z odrębnymi przepisami.

5. W zakresie działań mających na celu rozpoznanie chorób lekarz POZ:

• planuje i koordynuje postępowanie diagnostyczne, stosownie do stanu zdrowia świadczeniobiorcy;

• informuje świadczeniobiorcę o możliwościach postępowania diagnostycznego w odniesieniu do jego stanu zdrowia oraz wskazuje podmioty właściwe do jego przeprowadzenia;

• przeprowadza badanie podmiotowe świadczeniobiorcy zgodnie z wiedzą medyczną;

• przeprowadza badanie przedmiotowe z wykorzystaniem technik dostępnych w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej;

• wykonuje testy lub zleca wykonanie badań dodatkowych, a w szczególności laboratoryjnych i obrazowych;

• kieruje świadczeniobiorcę na konsultacje specjalistyczne w celu dalszej diagnostyki leczenia, w przypadku gdy uzna to za konieczne;

• kieruje świadczeniobiorcę do jednostek lecznictwa zamkniętego w celu dalszej diagnostyki i leczenia, w przypadku gdy uzna to za konieczne;

• dokonuje interpretacji wyników badań i konsultacji wykonanych przez innych

świadczeniodawców;

• orzeka o stanie zdrowia świadczeniobiorcy w oparciu o osobiste badanie i dokumentację medyczną.

6. W zakresie działań mających na celu leczenie chorób lekarz POZ:

• planuje i uzgadnia ze świadczeniobiorcą postępowanie terapeutyczne, stosownie do jego problemów zdrowotnych oraz zgodnie z aktualną wiedzą medyczną;

• planuje i uzgadnia ze świadczeniobiorcą działania edukacyjne mające na celu ograniczenie lub wyeliminowanie stanu będącego przyczyną choroby świadczeniobiorcy;

• zleca i monitoruje leczenie farmakologiczne;

• wykonuje zabiegi i procedury medyczne;

• kieruje świadczeniobiorcę do wykonania zabiegów i procedur medycznych do innych świadczeniodawców;

• kieruje do oddziałów lecznictwa stacjonarnego, a także do zakładów pielęgnacyjno opiekuńczych i opiekuńczo-leczniczych oraz do oddziałów paliatywno-hospicyjnych;

• kieruje do pielęgniarskiej długoterminowej opieki domowej;

• kieruje na leczenie uzdrowiskowe;

• orzeka o czasowej niezdolności do pracy lub nauki zgodnie z odrębnymi przepisami;

• integruje, koordynuje lub kontynuuje działania lecznicze podejmowane w odniesieniu do jego świadczeniobiorcy przez innych świadczeniodawców w ramach swoich kompetencji zawodowych.

7. W zakresie działań mających na celu usprawnianie świadczeniobiorcy lekarz POZ:

• zleca wykonywanie zabiegów rehabilitacyjnych przez świadczeniodawców;

• wykonuje stosownie do posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz posiadanych kwalifikacji i możliwości zabiegi i procedury rehabilitacyjne;

• zleca wydanie świadczeniobiorcy przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych zgodnie z odrębnymi przepisami.

Pacjenci, którzy złożyli deklarację wyboru lekarza POZ mają prawo m. in. do:

- badania i porady lekarskiej,

- bezpłatnych badań diagnostycznych,

- transportu sanitarnego w przypadkach stwierdzonej konieczności przewiezienia pacjenta do szpitala, do poradni specjalistycznej lub na badanie diagnostyczne, a także w przypadku konieczności przewiezienia pacjenta na konsultację w poradni specjalistycznej,

- skierowania, w razie uzasadnionej potrzeby, do poradni specjalistycznej lub na leczenie

szpitalne.

Skierowanie do szpitala może wystawić również lekarz nie posiadający umowy z NFZ.

• Lekarz POZ kierując pacjenta do lekarza specjalisty lub do szpitala zobowiązany jest dołączyć do skierowania wyniki niezbędnych badań diagnostycznych wykonanych w celu potwierdzenia wstępnego rozpoznania. W stanach nagłych świadczenia udzielane są bez skierowania.

• skierowania na leczenie rehabilitacyjne i uzdrowiskowe w placówce działającej w oparciu o umowę z NFZ; (Lekarz, wystawiając skierowanie na leczenie uzdrowiskowe, zobowiązany jest dołączyć do niego wyniki następujących badań: badanie ogólne moczu, morfologia krwi, OB, rtg klatki piersiowej, oraz EKG - po 60 roku życia oraz w przypadku występowania choroby układu krążenia). Badania te pacjenci wykonują bezpłatnie na podstawie skierowania w pracowni lub laboratorium wskazanym przez lekarza kierującego.

• zlecenia na zakup niektórych przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych; (zlecenie wymaga potwierdzenia w Oddziale Wojewódzkim NFZ),

• orzeczeń i zaświadczeń lekarskich, wydawanych na życzenie ubezpieczonego, związanych z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem uczniów w zorganizowanym wypoczynku, a także zaświadczeń wydawanych dla celów pomocy społecznej lub uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego.

Skierowanie do poradni specjalistycznej

Lekarz POZ, lecząc pacjenta, może korzystać z pomocy specjalistów, wykonujących świadczenia medyczne w ramach poradni specjalistycznych.

Skierowanie lekarza POZ może być skierowaniem na:

• jednorazową poradę specjalistyczną, w ramach której specjalista konsultuje stan zdrowia pacjenta na podstawie badania i załączonych wyników badań dodatkowych, a wyniki konsultacji przesyła lekarzowi POZ,

• objęcie leczeniem specjalistycznym, czyli prowadzenie pacjenta w ramach poradni specjalistycznej. Skierowanie na leczenie specjalistyczne wystawiane jest na daną jednostkę chorobową, a pacjenci pozostają pod opieką specjalisty aż do zakończenia leczenia.

Skierowanie nie jest wymagane w celu uzyskania świadczeń:

- ginekologa i położnika,

- dentysty,

- dermatologa,

- wenerologa,

- onkologa,

- okulisty,

- psychiatry,

- dla osób chorych na gruźlicę,

- dla osób zakażonych wirusem HIV,

- dla inwalidów wojennych i osób represjonowanych,

- dla osób uzależnionych od alkoholu i substancji psychotropowych.

Zakres opieki sprawowanej przez pielęgniarkę i położną POZ

Zakres zadań pielęgniarki POZ:

1. Pielęgniarka POZ planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską nad osobą, rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania, z uwzględnieniem miejsca udzielenia  świadczenia, obejmując opieką:

• zdrowych i chorych niezależnie od płci i wieku, z wyłączeniem noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;

• osoby niepełnosprawne , w zakresie

- promocji zdrowia i profilaktyki chorób;

- świadczeń pielęgnacyjnych;

- świadczeń diagnostycznych;

- świadczeń leczniczych;

- świadczeń rehabilitacyjnych.

2. W ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej pielęgniarka POZ współpracuje z:

• lekarzem POZ i w porozumieniu z lekarzem wykonuje świadczenia lecznicze;

• pielęgniarką POZ środowiska nauczania i wychowania lub higienistką szkolną;

• położną POZ;

• pielęgniarką opieki długoterminowej domowej;

• innymi świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami podopiecznych;

• przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia;

• rodziną (opiekunami) świadczeniobiorcy.

Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób obejmują:

• rozpoznawanie, ocenę i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym u świadczeniobiorców;

• rozpoznawanie potrzeb pielęgnacyjnych i problemów zdrowotnych świadczeniobiorców;

• prowadzenie edukacji zdrowotnej;

• prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia;

• monitorowanie rozwoju dziecka zgodnie z odrębnymi przepisami;

• realizację programów zdrowotnych i profilaktyki chorób;

• prowadzenie działań profilaktycznych u świadczeniobiorców z grup ryzyka zdrowotnego;

• organizację grup wsparcia;

• profilaktykę chorób wieku rozwojowego;

• edukację w zakresie obowiązkowych szczepień ochronnych oraz informacje  o szczepieniach zalecanych.

• Świadczenia pielęgnacyjne obejmują:

• realizację opieki pielęgnacyjnej u świadczeniobiorców w różnych stanach zdrowia i choroby zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i współczesnymi standardami opieki pielęgniarskiej;

• wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych zgodnie z odrębnymi przepisami;

• przygotowywanie i aktywizowanie do samoopieki i samopielęgnacji w chorobie i niepełnosprawności.

• Świadczenia diagnostyczne obejmują:

• przeprowadzanie wywiadów środowiskowych;

• wykonywanie badania fizykalnego;

• wykonywanie podstawowych pomiarów życiowych i ich ocenę oraz interpretację;

• ocenę stanu ogólnego chorego oraz procesu jego zdrowienia;

• ocenę jakości życia i wydolności psychofizycznej świadczeniobiorcy;

• wykrywanie odchyleń od normy rozwojowej;

• wykonywanie testów diagnostycznych poza laboratorium w oparciu o zestawy i aparaturę przeznaczoną do wykonywania oznaczeń w miejscu zamieszkania świadczeniobiorcy;

• ocenę i monitorowanie bólu;

• ocenę wydolności pielęgnacyjno-opiekuńczej rodziny;

• pobieranie materiału do badań diagnostycznych zgodnie z odrębnymi przepisami.

• Świadczenia lecznicze, zgodnie z odrębnymi przepisami, obejmują:

• udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach, w tym prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej;

• podawanie leków różnymi drogami i technikami zleconymi przez lekarza oraz zgodnie z odrębnymi przepisami, w tym wykonywanie iniekcji dożylnych, podskórnych, śródskórnych oraz wykonywanie wlewów dożylnych;

• zakładanie opatrunków na rany, odleżyny, oparzenia;

• cewnikowanie pęcherza u kobiet;

• płukanie pęcherza;

• wykonywanie wlewów/wlewek doodbytniczych;

• wykonywanie zabiegów pielęgnacyjno-leczniczych w stomiach, przetokach i ranach trudno gojących się w porozumieniu z lekarzem;

• zdejmowanie szwów;

• wykonywanie inhalacji;

• wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna;

• stawianie baniek;

• ustalanie diety w żywieniu przewlekle chorych;

• dobór technik karmienia w zależności od stanu chorego;

• doraźną modyfikację dawki leków przeciwbólowych, w uzgodnieniu z lekarzem i zgodnie z wykazem leków, do podawania których uprawniona jest pielęgniarka.

• Świadczenia rehabilitacyjne obejmują:

• rehabilitację przyłóżkową w celu zapobiegania powikłaniom wynikającym z procesu chorobowego i długotrwałego unieruchomienia;

• usprawnianie ruchowe;

• drenaż ułożeniowy, prowadzenie gimnastyki oddechowej;

• ćwiczenia ogólnousprawniające;

• ułożenie i przemieszczanie chorego w łóżku.

Zakres zadań położnej POZ.

1. Położna POZ realizuje kompleksową pielęgnacyjną opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną obejmującą:

• edukację w zakresie planowania rodziny;

• opiekę w okresie ciąży, porodu i połogu;

• opiekę nad kobietą, noworodkiem i niemowlęciem do ukończenia drugiego miesiąca życia;

• opiekę w chorobach ginekologicznych;

• opiekę nad kobietą w każdym okresie jej życia.

• W realizacji świadczeń opieki zdrowotnej położna POZ współpracuje z:

• lekarzem ginekologiem (położnikiem) udzielającym świadczeń specjalistycznych w zakresie jej zadań;

• lekarzem POZ i w porozumieniu z lekarzem wykonuje świadczenia lecznicze;

• pielęgniarką POZ;

• pielęgniarką POZ środowiska nauczania i wychowania;

• pielęgniarką opieki długoterminowej domowej;

• położną zatrudnioną w specjalistycznej poradni położniczo-ginekologicznej;

• innymi świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami świadczeniobiorców;

• przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia.

• Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób obejmują:

• edukację w zakresie prozdrowotnego stylu życia kobiety;

• przygotowania do porodu, z uwzględnieniem porodu rodzinnego;

• poradnictwo w zakresie higieny odżywiania w okresie połogu;

• poradnictwo w zakresie pielęgnacji i prawidłowego żywienia noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;

• poradnictwo laktacyjne i promowanie karmienia piersią;

• kształtowanie postaw rodzicielskich;

• edukację i udzielanie porad w zakresie powrotu płodności po porodzie, metod regulacji płodności;

• profilaktykę chorób ginekologicznych i patologii położniczych;

• edukację kobiety we wszystkich okresach życia w zakresie prowadzenia samoobserwacji oraz podejmowania działań w celu wczesnego wykrywania i likwidacji czynników ryzyka nowotworowego;

• edukację w zakresie zapobiegania zakażeniom HIV oraz chorobom przenoszonym drogą płciową;

• profilaktykę chorób wieku rozwojowego;

• edukację w zakresie szczepień ochronnych.

• Świadczenia diagnostyczne obejmują:

• przeprowadzanie wywiadu środowiskowego/rodzinnego;

• monitorowanie rozwoju ciąży fizjologicznej;

• wykonywanie badania położniczego u kobiet;

• ocenę relacji rodziny z noworodkiem;

• monitorowanie przebiegu połogu i rozwoju noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;

• obserwację i ocenę rozwoju psychoruchowego noworodka i niemowlęcia oraz adaptacji do środowiska zewnętrznego;

• wykonywanie pomiarów u kobiety i noworodka oraz ocenę tych pomiarów;

• ocenę poziomu bilirubiny w oparciu o topografię zażółcenia według schematu Kramera oraz pobieranie materiałów do testów na fenyloketonurię i hypotyreozę u noworodków;

• wykonywanie testów diagnostycznych poza laboratorium w oparciu o zestawy i aparaturę przeznaczoną do wykonywania oznaczeń w miejscu zamieszkania świadczeniobiorcy;

• pobieranie materiału do badań diagnostycznych zgodnie z odrębnymi przepisami.

• Świadczenia pielęgnacyjne obejmują:

• planowanie, realizację i ocenę opieki pielęgnacyjnej nad:

• kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu,

• noworodkiem i niemowlęciem do drugiego miesiąca życia,

• kobietą ze schorzeniami ginekologicznymi;

• przygotowanie i wspieranie rodziny w opiece świadczonej na rzecz noworodka, niemowlęcia i kobiety;

• przygotowanie kobiety do samoopieki i samopielęgnacji.

• Świadczenia lecznicze, zgodnie z odrębnymi przepisami, obejmują:

• udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach, w tym prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej;

• udzielanie pomocy położniczej i neonatologicznej w stanach nagłych do czasu przybycia lekarza;

• przyjmowanie porodu nagłego w warunkach domowych;

• zabezpieczenie naciętego lub pękniętego krocza;

• udzielanie pomocy w okresie laktacji;

• wykonywanie zabiegów leczniczych zgodnie z odrębnymi przepisami, w tym:

• podawanie leków różnymi drogami i technikami zleconymi przez lekarza zgodnie z odrębnymi przepisami, w tym wykonywanie iniekcji domięśniowych, dożylnych, śródskórnych oraz wykonywanie wlewów dożylnych,

• zdejmowanie szwów,

• cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet, usuwanie cewnika, płukanie pęcherza,

• wykonywanie wlewów/wlewek doodbytniczych,

• płukanie pochwy,

• leczenie i opatrywanie oparzeń, ran, odleżyn we współpracy z pielęgniarką POZ,

• wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna,

• ustalanie diety kobiety zgodnie z potrzebami,

• doraźną modyfikację dawki leczniczej leku przeciwbólowego,

• w uzgodnieniu z lekarzem i zgodnie z wykazem leków, do podawania których uprawniona jest położna.

• Świadczenia rehabilitacyjne obejmują:

• ćwiczenia usprawniające w ciąży, połogu i schorzeniach ginekologicznych;

• wykonywanie drenażu ułożeniowego u kobiety;

• prowadzenie gimnastyki oddechowej, relaksacyjnej, przygotowującej do porodu oraz połogu.

Nocna i świąteczna opieka lekarska i pielęgniarska

Po godzinach podstawowej działalności POZ usługi medyczne zapewniane są w formie nocnej i świątecznej ambulatoryjnej opieki lekarskiej i pielęgniarskiej oraz w formie nocnej i świątecznej wyjazdowej opieki lekarskiej i pielęgniarskiej.

Świadczenia udzielane są od poniedziałku do piątku w godz. 18.00 - 8.00 dnia następnego oraz całodobowo w soboty, niedziele i święta. Osoby uprawnione do świadczeń zdrowotnych korzystają z tej pomocy bezpłatnie i bez skierowania w przychodni lub gabinecie wskazanym przez poradnię POZ. Poradnia POZ zapewnia opiekę ubezpieczonym we własnym zakresie lub poprzez współpracę z innymi podmiotami.

Ze świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej należy skorzystać w przypadku nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia, a także w związku z potrzebą zachowania ciągłości leczenia, w szczególności wtedy, gdy:

• nie ma objawów sugerujących bezpośrednie zagrożenie życia lub grożących istotnym uszczerbkiem zdrowia (gdy takie objawy występują, należy wezwać pogotowie ratunkowe),

• zastosowane środki domowe lub leki dostępne bez recepty nie przyniosły spodziewanej poprawy,

• mamy istotne obawy, że oczekiwanie na otwarcie przychodni, może znacząco niekorzystnie wpłynąć na rozwój choroby i nasz stan zdrowia.

  W ramach nocnej i świątecznej opieki lekarskiej pacjenci nie mogą uzyskać:

• wizyty kontrolnej w związku z wcześniej rozpoczętym leczeniem,

• recepty na stosowane stale leki w związku ze schorzeniem przewlekłym,

• rutynowego zaświadczenia o stanie zdrowia,

• skierowania do specjalisty.

Zakres opieki sprawowanej przez pielęgniarkę szkolną

Pielęgniarka szkolna planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgnacyjną nad uczniami na terenie szkoły lub w placówce oświatowo-wychowawczej.

Pielęgniarka szkolna obejmuje opieką dzieci i młodzież w wieku od 6 do 18/19 roku życia (wg rocznika od klasy 0 do ostatniej klasy szkoły ponadgimnazjalnej).

Sprawując profilaktyczną opiekę nad uczniami, pielęgniarka zapewnia dostępność świadczeń od poniedziałku do piątku w wymiarze czasu odpowiadającym liczbie uczniów oraz stosownym do zrealizowania czynności zgodnych z planem pracy, z uwzględnieniem planu godzin lekcyjnych.

Pielęgniarka szkolna nie zapewnia opieki pielęgniarskiej przez cały czas trwania zajęć lekcyjnych w szkole.

Liczba podopiecznych przypadających na jedną pielęgniarkę szkolną powinna wynosić nie więcej niż 1100 uczniów. Przy ustalaniu liczby uczniów objętych profilaktyczną opieką

zdrowotną przez jedną pielęgniarkę brany jest pod uwagę typ szkoły, a w przypadku szkół, do których uczęszczają niepełnosprawni - ich liczba i stopień niepełnosprawności.




Świadczenia pielęgniarki szkolnej realizowane są w znajdującym się na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, a w przypadku braku gabinetu profilaktyki w szkole dopuszcza się udzielanie świadczeń w poradni POZ.

Świadczenia zdrowotne dzieciom i młodzieży do ukończenia 18 roku życia udzielane są nieodpłatnie bez względu na to czy posiadają, czy też nie posiadają tytułu do ubezpieczenia.

---