SOCJALIZM

• Sociare - łączenie ludzi;

• Socjalizm - nieformalne i formalne więzi społeczne

• 1803 - Giacomo Guliani - Antysocjalizm odrzucony;

• ang. Robert Owen 1827 The cooperative magazine nad monthly herald

• fr. Saint - Simon 1831 Le Globe;

SOCJALIZM	LIBERALIZM
Kolektywizm - zrzeszenie jednostek ludzkich kierowanych altruizmem, dobroczynnością, łagodnością w zintegrowane społeczeństwo;	indywidualizm
Suwerennośc całego społeczeństwa	Suwerennośc jednostki ludzkiej
Interes całego społęczeństwa	Interes jednostki
Faktyczne zabieganie o realizację w/w	Formalne deklaracje
Nieufność wobec czynników polit.	Nieufnośc wobec czynników polit
Więzi społeczne	Samodzielnośc jednostki
Wola społeczna, władza społeczna, demokracja społeczna, własność społęczna,dobrobyt społeczny, sprawiedliwośc społeczna… itd.

Socjalizm i kapitalizm:

• powiązania między pracą a własnością społeczną (socjalizm - praca kolektywna - własnośc społeczna)

Socjalizm a komunizm:

• wspólna idea kolektywizmu (cel: wspólnota własności, pracy, podziału i produkcji)

• sojalizm - kolektywizm na poziomie zrzeszenia

• aprobata tego, co społeczne;

• komunizm - wyższe natężenie prospołęczne

Róznice w stosunku do:

1. władzy

komunizm - władza na stałe w rękach komunitów, walka klasowa, dyktatura,

socjalizm - władza oparta na wynikach demokratycznych wyborów, konkurencja partyjna,

2. kapitalizmu

komunizm - totalne potępienie, dążą do jego obalenia na drodze rewolucji,

socjalizm - przeobrażenia kapitalizmu na drodze ewolucji, reformy,

3. własności

komunizm - własność prywatna = kradzież, nacjonalizacja wszystkich środków produkcji, dystrybuji i konsumpcji,

socjalizm - stopniowe budowanie własności społęcznej, łączenie tego co kapitalistyczne z tym co socjalistyczne;

SOCJALIZM:

• utopijny - XVI - XIX, nierealne koncepcje, socjalizm reformistyczny

• naukowy; Marks i Engels, socjalizm rewolucyjny

• teoretyczny - z katedry akademickiej

• praktyczny - możliwy do zrealizowania ( -> socjalizm realny)

• państwowy (socjalizm elastyczny)

• socjalizm samorządowy (socjalizm wspólnotowy)

• socjalizm autorytarny (ad państwowy)

• socjalizm wolnościoy (ad samorządowy)

• socjalizm kolektywistyczny (wymuszany przez państwo)

• socjalizm demokratyczny (bardziej spontaniczny)

• socjalizm pluralistyczny (ad. Demokratyczny)

• socjalizm monopolistyczny (ad. Kolektywistyczny)

• socjalizm agrarny

• socjalizm przemysłowy

Socjalizm:

• etyczny: reformistyczny, teoretyczny, samorządowy, wspólnotowy, wolnościowy, demokratyczny, pluralistyczny; (reszta do tego drugiego… tak na logikę )

• socjalizm roamntyczny

• socjalizm chrześcijański

• nieetyczny - świecki)

Socjalizm agrarny:

• XIX w.

• Rewolucyjni demokraci rosyjscy i polscy;

• Stworzenie ustroju scjalistycznego z pominięciem ustroju kapitalistycznego;

• Rewolucja agrarna = feudalizm -> komunizm

Socjalizm narodowy:

• Nazizm - faszyzm

• Totalitarny charakter władzy

• Ekonomika kapitalizm? Socjalizm?

Socjalizm rynkowy:

• Łączenia autorytarnych, socjalistycznych struktur politycznych z liberalnymi, kapitalistycznymi zasadami wolnego rynku;

Źródła i ewolucja socjalizmu:

• Początki socjalizmu:

• Prehistoria idei socjalizmu - Platon, Stary i Nowy testament;

• Emile Durkheim (socjalizm i Saint - simon) - komunizm jest starszą, ale bardzej prymitywną formą myśli niż socjalizm

• Wspólne początki socjalizm utopijnego i komunizmu utopijnego (Morus, levellerzy - zrównywacze, diggerzy - kopacze- wd. Rewolucja angielska)

• Rozgraniczenie w/w - socjaliści skupiali się wokół

Ble ble ble mam to w dupie :P

Międzynarodówki itp., ale to nieważne ;P

Idee socjalizmu:

• Rozległa treść

• Powiązania i hierarchia

Idea społeczeństwa:

• Zrzeszenia;

• Harmonia, mutualizm, agraryzm, industrializm, socjalizm,

• Prymat kwestii socjalnych

• Kapitalizm jest zaprzeczeniem właściwej organizacji społeczeńsstwa

• Socjalizm rpzeciwstawia komunizmowi obietnicę zadowalającego rozwiązywania kwestii socjalnych, oparcia wytwórczości na zasadach dobrowolnej współpracy równych i wolnych jednostek przy wykorzystaniu zasady równości społecznej

• Odrzucenie powstania zorganizowanego społeczeństwa - konieczność aktywności organizacyjnej

Idea cżłowieka:

• Kolektywistyczna koncepcja człowieka

• Miara poziomu człowieczeństwa jest poziom jego uspołecznienia

• Zaufanie do rozumu człowieka, zdolnosc do samorozwoju,

• Prometeizm, racjonalizm, historyzm, egalitaryzm, perfekcjonizm, kosmopolityzm

Idea gospodarki:

• Własność połeczna (kolektywna) i państwowa

• Kompromis z kapitalizmem (dozwolona czesciowa łasnośc prywatna itd.)

Idea państwa:

• Państwo jako zło konieczne;

• Cel - zaspokajanie potrzeb społeczeństwa,

• Powiązanie z różnymi formami panstwa

Idea prawa:

• Środek do socjalistycznych celów

• Równośc i sprawiedliwośc

Idea wolności:

• Ochrona wolności społecznej;

• Wzrost znaczenia wraz z przejmowaniem elementów kapitalizmu;

Idea zmiany:

• Szerokie spektrum dróg socjalistycznego ustroju społecznego;

• Reformizm

• Wyrzeczenie się rewolucji,

Socjalizm demokratyczny

Socjalizm demokratyczny. Żywe i wpływowe w II połowie wieku XX idee socjalistyczne, ukształtowały się w ramach międzynarodowego ruchu socjaldemokratycznego, złożonego po II wojnie światowej z partii politycznych, związków zawodowych i organizacji z nimi związanych. Po załamaniu się systemu państw socjalistycznych od 1989 roku, istniejące tam partie komunistyczne zadeklarowały przejęcie idei socjalizmu demokratycznego. Główne programowe idee socjalizmu zostały zebrane w uporządkowaną doktrynę zawartą w Deklaracji „O celach i zadaniach socjalizmu demokratycznego”, przyjętej w 1951 roku przez I Kongres Międzynarodówki Socjalistycznej. Deklaracja nie zaprzecza, że socjalizm demokratyczny wyrasta między innymi z marksistowskiego podłoża ideologicznego. Wszyscy zmierzają do wspólnego celu: do ustroju sprawiedliwości społecznej, dobrobytu, wolności i pokoju. Oczywiście socjalizm demokratyczny odrzucił bez wahania marksistowski dogmaty o dominującej roli proletariatu, walce klasowej i konieczności rewolucji.

Przede wszystkim na gruncie socjalizmu demokratycznego socjalizm nie jawi się jako nowa forma społeczno-ekonomiczna, jak utrzymywali marksiści, lecz jedna z form ustroju politycznego o wyraźnych skłonnościach autorytarnych, jeśli nie wręcz totalitarnych. Treści socjalizmu demokratycznego, aprobowane przez międzynarodowy ruch socjaldemokratyczny, wyrażone zostały w ideach demokracji politycznej, demokracji gospodarczej, demokracji społecznej i demokracji międzynarodowej.

Idea demokracji politycznej obejmuje zespół środków i metod działań. Głoszone hasła to: wolność jednostki, jej ochrony przed samowolą państwa przy pomocy rozbudowanych praw obywatelskich jak wolność myśli, słowa, nauki, stowarzyszeń, strajku, wierzeń religijnych. Wybór przedstawicielstwa społeczeństwa odbywał się przy pomocy systemu wielopartyjnego, przeprowadzany miał by być w sposób tajny, równy powszechny i wolny.
Idea demokracji gospodarczej polega na reformowaniu kapitalizmu w taki ustrój, który kierować się będzie potrzebami ogółu, a nie zyskiem jednostki. Podstawowym celem gospodarczym powinno być pełne zatrudnienie, wzrost produkcji, stałe podnoszenie dobrobytu oraz sprawiedliwy podział dochodów i majątków. W swych celach doktryna socjalizmu demokratycznego jest zbieżna z założeniami liberalizmu socjalnego.

Idea demokracji społecznej nawiązuje do katalogów ogólnoludzkich praw socjalnych jednostki. W szczególności prawa do: pracy, wykształcenia, wypoczynku, opieki lekarskiej, „dachu nad głową”, zabezpieczenia na wypadek bezrobocia i na starość. Ponadto socjalizm demokratyczny walczy o zniesienie prawnej, społecznej, gospodarczej i politycznej nierówności między mężczyzną i kobietą, między warstwami społecznymi, między miastem a wsią- między różnymi rejonami świata i między rasami.

Idea demokracji międzynarodowej jest kolejnym składnikiem socjalizmu demokratycznego. Z jednej strony wzywa do porzucenia wszelkich form zniewolenia jednych narodów przez inne, z drugiej zaś strony postuluje pozostawienie im swobody rozwoju w warunkach utrwalenia pokoju i bezpieczeństwa powszechnego na świecie. Wyraża aprobatę dla treści Karty Narodów Zjednoczonych, boleje nad trudnościami wprowadzenia jej do życia politycznego, gospodarczego i społecznego.

SOCJALIZM BRYTYJSKI

Tomasz Morus

• Prekursor mysli socjalistycznej w GB

• „Utopia”

• przesunięcie zainteresowań z zagadnień politycznych na społeczne

• rozwiązywanie problemów za pomocą środków społecznych;

• nierealny projekt organizacji społeczeństwa;

G. Winstanley

• agraryzm utopijny

• wspólnota ziemi jako środek produkcji

• przebudowa istniejąc ego ustroju angielskiego;

• prymat spraw społecznych nad politycznymi;

Socjalizm utopijny

Robert Owen

• socjalizm utopijny

• próbv zorganizowania społeczeństwa socjalistycznego

• „Nowy pogląd na społeczeństwo, czyli rozprawy o kształceniu charakteru”

• poglądy na społeczeństwo: racjonalizm, materializm i utylitaryzm;

• kształtowanie natury ludzkiej uwarunkowaniami społecznymi (wychowanie, wykształcenie)

• zło kapitalizmu (własnośc prywatna wywołuje konflikty)

• idealna organizacja społeczeństwa = socjalizm

• plan organizacji społ: kooperatywy (zrzeszenia wytwórcze), równe płace i konsumpcja,zdrowe moralnie psołeczeństwo, sprawiedliwe itd.,itp. -> utopijne wyobrażenie

Socjalizm ricardiański

D, Ricardo

• źródłą zysku i renty gruntowej w pracy robotnika;

• rola kapitału w procesie produkcji;

• sprzeczność między rentą właściciela i zyskiem kapitalisty a płacą robotnika

W. Thompson

• „Badania nad zasadami podziału bogactw”

• spółdzielcze zasady produkcji i podziału dóbr

• „Obrona pracy” - zastąpienie kapitalizmu spółdzielcząorganizacją społeczeństwa opartego na zasadzie równości

• „Praktyczne wskazówki dotyczące szybkiego i ekonomicznego zakłądania komun” - spółdielcza ekonomia polityczna;

• rozbudzenie politycznego ruchu czartystów, rozwój angielskiego ruchu robotniczego i angielskiej spółdzielczości robotniczej;

Prosocjalistyczny reformizm

T. Hodgskin

• „Obrona pracy”; „Przyrodzone i sztuczne prawa własności”

• kapitalistyczna koncepcja rozwoju społeczeństwa -> mprosocjalistyczna reforma

• potrzeba zrównania pracy i podział rezultatów ->: umiarkowane zróznicowanie społ.

Proowenizm

J. Gray

• „Wykłady o ludzkim mszczęściu”

• „System społeczny”

• planowa i zorganizowana wymiana dóbr

• produkcja w rękach prywatnych, wymiana na zasadach spóldzielczych

Idee socjalistyczne

J. Bray

• socjalizm ricardiański, socjalizm amerykański

• „Krzywdy pracy i pomoc dla pracy” - upowszechnienie własności poprzez wymianę produktów według ilości pracy

• „Podróz z utopii do niektórych nieznanych okolic świata” - nieopublikowana

• „Wiek przyszłości”; „Bóg i człowiek jest jednością i cała ludzkość stanowi jednośc” - język religijny, uzasadnienie tworzenia spółdzielczości, współistniejącą z własnością prywatną i państwową;

Engels a socjalizm ricardiański

• wysoko oceniany soc. Ricardiański;

• umiejętne wykorzystanie teorii ekonimicznej

• demaskowanie kapitalistycznego wyzysku

• zachęcanie pracujących do przejęcia własności środków produkcji

Socjalizm fabiański

• Stowarzyszenie fabianów (Fabian society); G. Shaw, Webb, Wells;

• Socjalizm municypalny - reformy we wszystkich waznych dziedzinach życia społęcznego miast bryt;

• Źródła - empiryzm, radykalny liberalizm, chrześcijaństwo, idealizm etyczny i estetyczny;

• Gradualizm - forma reformistyczna;”Natura nie czyni skoków”

• Stopniowość ciągłość, jednolitość procesów społecznych

• „Należy czekać na właściwy moment., gdy jednak moment taki nadejdzie, nmalezy działać zdecydowanie, aby oczekiwanie nie stało się czcze i bezowocne”

socjalizm fabiański w empiryźmie

• S. Webb „Eseje fabian”

• Socjalizm jest nieuchronnym owocem demokracji

• Zachowanie demokratyzmu, poszanowanie woli większości, zrozumiałośc dla wszystkich, zgodność z moralnością i konstytucją, unikanie gwałtowności;

Socjalizm fabiański	Komunizm marksistowksi
Powolne oddziaływanie na umysły słuchaczy zrozumiałym językiem	Emocjonalna, efekciarska, sloganowa prpaganda
Oddziaływanie na co dzień	Przymusowe, odświęte imprezy masowe
empiryzm	spekulatywizm
Uregulowanie każdej drobnej sprawy, z których złoży się większa całość	Uregulowanie organizacji całej ludzkości (Marks)
Wydawanie broszurek poświęconych sprawom praktycznym np. Mleko w mieście a zdrowie publiczne	Filozoficzny poziom dzieł (Lenin) „Materializm a empiriokratycyzm”
Atlee (Partia pracy) reforma rad miejsckich	Lenin - destrukcja państw kapitalistycznych; utworzenie imprerium sowieckiego

Przyczyny sukcesu fabian:

• Redukowanie abstrakcyjnych problemów do faktów i cierpliwego reformowania życia społęcznego

• H. Beveridge „Władza i wpływy”

• Webbowie - utworzenie London School of Economics and Political Science

• Nie dążyli do utworzenia wielkiej partii masowej

Wpływ liberalizmu na socjalizm brytyjski:

• Przejęcie idei partii liberalnej przez Partię Pracy, która usgodniła je z dziedzictwem ideowym socjalizmu;

• Bardziej umierkowany dzięki liberalizmowi; mniej doktrynalny, bardziej respektujący wolność jednostki niż socjalizm w innych krajach;

• Partia Pracy partią ogólnonarodową,

Wpływ chrześcijaństwa na socjalizm brytyjski:

• Atlee „Partia Pracy w perspektywie”

• Oddziaływanie religii na kształtowanie się życia społecznego;

• Schrystianizowany socjalizm (i na odwrót)

• Socjalism - miłość, współpraca, braterstwo ludzi - wyraz wiary chrześcijańskiej;

• Zbawienie poprzez pracę

Wpływ idealizmu etycznego i estetycznego na socjalizm brytyjski:

• J. Ruskin

• W. Morris

• Rewolta przeciwko złu moralnemu i estetycznemu (brud, nędza, kapitalizm)

• Ekologizm;

SOCJALIZM FRANCUSKI

• Na początku przeplatanie z komunizmem

• Oddzielenie pod koniec wieku rewolucji

• Socjalizm: utopijny, chrześcijański, kolektywistyczny, wolnościowy, humanistyczny, demokratyczny;

• Element wspólny: krytyka ideologii liberalizmu i kapitalizmu

• Róznice: uspołecznienie własności, urzeczywistnianie społęczeństwa socjalistycznego;

Socjalizm utopijny

Saint - Simon

• „O reorganizacji społeczności europejskiej”; „O systemie industrialnym”; „Katechizm industrialny”; „Nowe chrześciajństwo”

• socjalizm industrialny - industira wzorem dobrze zorganizowanego społeczeństwa;

• obowiązkiem jest nierwóno wynagradzana praca;

• rząd polityczny zastąpiony rzdem gospodarczym,

• kierowanie ludźmi -> kierowanie rzeczami;

• zniesienie wyzyskujących, wyeliminowanie konfliktów społecznych i wojen między narodami;

• podkreślenie związków polityki z ekonomią, plus znaczenie własności społęcznie wykorzystywanej;

• Lerroux - repartycja dochodu społecznego według potrzeb; prawo do mieszkania, pożywienia, odziezy;

• Buchez - idea robotniczych społdzielni wytwórczych;

Fourier

• „Nowy świat industrialny i zrzeszeniowy”

• osiedla rolniczo przemysłowe (falanstery)

• eliminacja nędzy, kształtowanie szczęśliwego, pracowitego, moralnego człoweika;

• równouprawnienie, sprawiedliwy podział,

Socjalizm chrześcijański

Lamennais

• „Wstęp do dzieła o obojętności w przedmiocie religii”; „Słowa wieszcze”

• potępiony encyklika przez papieża (paradoks ;) )

• wzywał kościół do zerwania z monarchią i obrony ludu w imie ewangelii;

• sprzeciw wobec własności prywatnej i państwowej;

• równość olityczna, wolnośc zrzeszania, powszechne prawo wyborcze, upowszechnienie własności,

• kształtowanie ustroju na wzór socjalistyczny zgodny z prawem bożym

Socjalizm kolektywistyczny

Pecqueur

• potępienie nadużyc związanych z własnością;

• nie żadał zniesienia włąsności prywatnej oraz nierówności społ;

• zniesienie niesprawiedliwości (monopol, przywileje)

• ustrój społeczny dobrych producentów, wymiana bez zysku

• sprawiedliwośc społeczna warunkiem istnienia prawidłowo funkcjonującego społeczeństwa

Socjalizm demokratyczny

Blanc

• „Organizacja pracy”, „Historia dziesięciu lat”

• Nurt zrzeszeniowy i socjalizm drobnomieszczański

• bezkrwawa przebudowa ustroju opartego na konkurencji i pauperyzacji mas pracujących, postulat tworzenia tzw. warsztatów społecznych. Byłyby to zrzeszenia wytwórców tylko jednego zawodu z wybieralnym zarządem, troszczącym się o rentowność asocjacji. Dochód miał być dzielony na jednakowe dla wszystkich płace, na pomoc starcom i chorym oraz na rozwój zakładu.

Socjalizm humanistyczny (socjalizm integralny)

• przeciwstawny rewolucyjnemu przechodzeniu od kapitalizmu do socjalizmu

• rewolucja moralna

• L. Blum;

Socjalizm Demokratyczny

• Rezygnacja z radykalnej przebudowy gpospodarki

• Mollet, Mitterand;

Podsumowanko:

• Idee:

• zrzeszenia (łączenie się w celu rozwiązywania wspólnych zadań);

• wspólnoty (organizacja społeczeństwa na zasadzie wspólnej własności, produkcji konsumpcji)

• gminy (organizacyjne podwaliny dla władzy)

• wzajemności (rozwój organizacji wzajemnej pomocy jako form zrzeszenia)

• zniesienie wyzysku człowieka

• powszechen prawo do pracy

• prawo do egzystencji

• gospodarka planowa

• postęp techniczny

• zagospodarowanie pustyń i nieużytków

• respekt dla osiągnięć naukowych, technicznych, sztuki

• znaczenie ośwaity (jednolitośc, równość, obowiązkowość, religijnośc, bezpłatność)

• kategorie ogólnospołeczne i obywatelskie;

SOCJALIZM POLSKI

• Brak sprzyjających warunków rozwoju socjalizmu w Polsce:

• Nieliczny proletariat - nie było na Ziemiach Polskich wielkiego przemysłu,

• Istnienie „naturalnego” tradycyjnego solidaryzmu pomiędzy dworem a wsią

• Wspólne dążenia do odzyskania niepodległości osłabiające antagonizmy społeczne i idee rewolucyjne

Prekursorzy polskiego socjalizmu

• Radykalni przywódcy Gromad Ludu Polskiego

• Towarzystwo Demokratyczne Polskie

• Działający w kraju demokraci np. Edward Dembowski, ks. Piotr Ściegienny, H. Kamieński

Wojciech Gutkowski, 1817, Podóż do Kalopei:

• Idee zaczerpnięte z utopii: Morusa, Campanelli, francuskiego Oświecenia i rewolucji francuskiej

• Zasada własności publicznej

• Udział wszystkich w decydowaniu o podziale dobra wspólnego

• Struktura społeczeństwa hierarchiczna, chociaż także ważny egalitaryzm

• Wykształcenie i obfitość dóbr zlikwidują egoizm człowieka

Leon Rzewuski

• Socjalizm a narodowość, esej o zasadzie suwerenności, o dążnościach reorganizacyjnych w społeczeństwie

• Socjalistyczna utopia arystokraty

• Szlachta straciła swoja funkcję - przestała bronić państwa, a więc przywileje straciły swoją podstawę

• Konieczna praca nad wykształceniem ludu - w celu znoszenia barier stanowych

• Istnienie dwóch narodowości: historycznej i ludowej polskiej

• Należy uwzględnić rusińskie tendencje separatystyczne

• Nieuchronność demokracji i władzy ludu

• „Socjalizm jest więc demokracji praktyczne zastosowanie do życia ludowego”

Socjalizm utopijny Gromad Ludu Polskiego

• Zenon Świętosławski; „Ustawy kościoła powszechnego”

• Jedno scentralizowane społeczeństwo na czele z Rządem Kościoła

• Wspólna własnosć,

Socjalizm romantyczny

• Mickiewicz

• Potępienie ucisku i wyzysku

• Patriotyzm i międyznarodowa solidarność

• Wolnosc słowa umienia, religijnosć;

Socjalizm Polski (1848 - 1864)

• Towarzystwo Demokratyczne Polskie

• Socjalizm agrarny - centralne znaczenie form własności polskiej ziemi;

• Własnośc narodowa, własnośc gminna, własnośc zrzeszeń, własnośc indywidualna przy wspólnym gospodarowaniu,

Worcell

• „O własności”; „O związkach przyrodzonych i społecznych”]

• prawidłowośc rozwoju społecznego, postep społeczny i moralny

• rozwój społeczny wiodący do moralnej aprobasty socjalistycznego społeczeństwa;

• własność wspólna

• wolnośc, równośc, braterwsto

Lelewel

• „Uwagi nad dziejami Polski i ludu jej”

• „własność tylko wspólna gmina”

• gminowładztwo przeniknięte duchem socjalizmu

Socjalizm robotniczy:

• „Program Socjalistów Polskich”;

• Szkic programu PPS”: tworzenie ruchu masowego zabiegający o wyzwolenie narodowea potem o reformy socjalistyczne

Bolesław Limanowski

• „Historia ruchu społecznego XIX stulecia”; „Naród a państwo”; Socjologia

• Przykład demokratycznego rodowodu polskiego socjalizmu

• Najpierw walka o niepodległość a potem reformy społeczne. Niepodległość narodu warunkiem walki o interesy całego ludu.

• „patriotyzm doprowadził do demokracji, a demokracja w dalszym rozwoju doprowadzić musiała do socjalizmu” - np. poprzez idee egalitarne, znoszenie przywilejów

• Socjalizm rozwinął się z utopijnych prób wprowadzenia doskonałej organizacji społecznej, a następnie dostrzeżono ważność kwestii robotniczej

• Równość społeczna najpierw a potem równość polityczna

• Patriotyzm i socjalizm tworzyły cele równorzędne:

• Wg. Limanowskiego istnieją dwa patriotyzmy: państwowy (imperialny) i narodowy

Socjalizm demkratyczny:

• PPS

• Daszyński „Krótka historia rozwoju partii socjalistycznych w Galicji”, „O formach rzadu”; „Pamiętniki”, „Sejm, Rząd, Król Dyktator”

• Niedzialkowski „Teoria i praktyka socjalizmu wovec nowych zagadnień”, demokracja parlamentarna w Polsce”

• Postęp nauki, racjonalizmu, determinizmu;

• Równoś c prawna, wolności obywatelskie;

• Rozdzielenie spraw kościoła od spraw państwa;

• Uspołecznienie podstawowych środków produkcji;

1880 redakcja „Równości” zorganizowała międzynarodowe spotkanie z okazji 50-tej rocznicy Powstania Listopadowego

• K. Marks i F. Engels przesłali list, w którym podkreślili historyczny związek między walka o niepodległość Polski a ruchem rewolucyjnym na Zachodzie Europy:

• „Po upadku powstania w całej Europie rozległ się okrzyk „Niech żyje Polska”. Okrzykiem tym witano naród, wszystkie powstania, które - tak dla niego fatalne - zatrzymywały zawsze pochód kontrrewolucji, naród, którego najlepsi synowie nie zaprzestawali nigdy wojny odpornej, walcząc wszędzie pod sztandarem rewolucji ludowych”.

Po 1889

• budowa kapitalizmu uwzględniając bezpieczeństwo socjalne, równy dostep do szkół, służby zdrowia, wielosektorowa gospodarka -> li. Socljalny

+ socjalizm amerykaski i aftrykański (o k…)

SOCJALIZM NIEMIECKI

Socalizm rzemieślniczy

• dostosowywanie potrzeb czeladników do potrzeb całego narodu niemieckiego

• Schapper, Bauer, Moll, Weitling (pierwszy socjalista niemiecki);

• Stowarzyszenia: Związek banitów, Towarzystwo pór roku, Związek spraweidliwych;

Socjalizm filozoficzny (socjalizm sentymentalny)

• Przebudowa z kapitalizmu może dokonać się za pomocę przemiany duchowej społeczeństwa

• Hess, „Europejska triarchia”; „Pisma filozoficzne”

• Uzasadnienie poglądów względami etycznymi;

• Grun;

Socjalizm humanistyczny

• Wartość cżłowieka ponad inne wartości (?!)

Socjalizm panstwowy:

• W opozycji do socjalizmu naukowego;

• Rozwiązanie kwestii socjalnej klasy średniej na drodze reform przeprowadzanych przez władze państwowe w ramach zachowywania ustroju kapitalistycznego;

• Lassalle; Powszechny Niemiecki Związek robotników; Nowa gazeta reńska

• Państwo - ogólnospołeczna organizacja służąca dobru powszechnemu;

• Powszechne prawo wyborcze i reformy socjalne;

• Tworzenie robotniczych zrzeszeń wytwórczych;

• Sprzyjanie ekspansjonistycznej polityce Bismarcka; lassallanizm, lassalczycy;

Socjalizm z katedry

• Reformy przeprowadzane przez państwo;

• Brentano - stopniowa poprawa warunków proletariatu zachamuje napięcia w stosunkach z komunistami

• Wg Engelsa nurt myśli zgodny z interesami burżuazji;

Socjalizm rewizjonistyczny

• Stopniowe reformy ekonomiczne i polityczne doprowadzą do przeobrażenia kapitalizmu w socjalizm;

• Reformy stanowią rewizje rewolucji;

• Marksizm rewolucja, reformizm - reformy

Rewizjonizm Bernsteina

• Konieczność rewolucji

• Bernstein; „Sozialdemokrat' „Die Neue Zeit”; „Problemy socjalizmu”; „Zasady socjalizmu i zadania socjalnej demokracji”;

• Krytyczna rewizja poglądów Marksa;

• Zwycięstwo socjalizmu jest możliwe po długim okresiepogłębiania reform socjalistycznych w ramach kapitalizmu;

„Pierwiastki socjalistyczne w kapitaliźmie”

• Wzmacnianie pierwsiastków (Związki zawodowe, spółdzielczość handlowa, samorząd terytorialny) poprzezkoncentrację walki politycznej klasy robotniczej z burzuazją o liczbę miejsc z samorządach i parlamencie;

SOCJALIZM AMERYKAŃSKI

• Słabość socjalizmu amerykańskiego (ale 5 stron napisał :/ ) - nie był w stanie kokurować z liberalizmem

Amerykański socjalizm utopijny:

• I okresu - powstawanie eksperymentujących wspólnot społecznych (socjalistyczne i komunistyczne);

• II okresu - powstawanie utopii socjalistycznych (koncentrowanie się głównie wokół zagadnień ustroju ekon.)

H. George'a

• „Nasz kraj i krajowa polityka”; „Postęp i nędza”

• socjalizm agrarny; podporządkowanie ekonomiki zasadzie wspólnego dobra, przemysłu rolnictwu;

• związek kapitału z pracą; mwspólnota ziemi

Bellamy'ego

• „Spojrzenie wstecz”, „W roku 2000”, „Równość”

• przeobrażenie ekonomiki na wzór socjalistyczny;

• obowiązek pracy od 21 do 45 rokuy życia (fajnie :P)

• III okresu - utopijne idee nowej lewicy (zaliczane do komunizmu)

Socjalizm chrzescijański

• Biblia społeczna (Social Gospel)

• Bushenell, Munger, Gladden, Ely

Raushenbush

• „Chrześcijaństwo i kryzys społeczny“, „Chrystianizacja porządku społecznego”, „Teologia na rzecz biblii społęcznej”

• reformy społeczne na zasadach chrześcijańskich;

• sprzeciw wobec indywidualizmu

• sprzeciw wobec kapitalizmu - założenia socjalistyczne, takie jak zwykle z domieszką religii;

Socjalizm robotniczy:

• Zakon rycerzy pracy

• Amerykańska Federacja Pracy - 1881, Pittsburgh;

• S. Gompers -> AFP ostoją arystokracji robotniczej

• Socjalistyczna Partia Pracy;

• Dnaiel de Leon;

• Rozłam - Partia Socjalistyczna (Debs) i Marksistowska Socjalistyczna Partia Pracy (Hillquit)

Debs

• Syndykalizm (kierunek społeczno-polityczny powstały w XIX w. w związkowym ruchu robotniczym, łączący koncepcje socjalistyczne z anarchistycznymi, uznający związki zawodowe robotników za najbardziej postępowe i twórcze struktury społeczne, będące podstawą sprawiedliwego ładu społecznego.)

• Reformy kapitalizmu w kierunku socjalistycznym

• Tworzenie socjalistycznych kolonii

1902 - 1912 - złoty wiek socjalizmu amerykańskiego

potem rozłam

Thomas

• Biblia społeczna, myśl marksistowska;

• Od 26 przywódca amerykańskich socjalistów;

• „Dlaczego jestem socjalistą”; „Socjalizm demokratyczny - nowa ocena”; „Socjalizm ponownie ukazany”

• alternatywą dla kapitalizmu ekonomika mieszana;

• postulował konkretne reformy

• haała przejęte przez demokratów realizujących program Nowego Ładu;

Socjalizm demokratyczny

Harrington

• od lat 60.;

• po śmierci Thomasa przywódca socjalistów amerykańskich;

• „Inna Ameryka: ubóstwo w stanach zjednoczonych”, „Ubóstwo amerykańskie”;

• syzbkie reformy, antykapitalizm, stworzenie socjaldemokratycznej koalicji;

+ afrykański

KOMUNIZM

• Communis - wspólny

• Pierwsze zastosowanie: New Moral World z 1840r. GB

• Niem - Socjalizm i komunizm dzisiejszej Francji (1842) Lorenz Stein;

• Komunista - 1568 bracia morawscy

• Bardziej radykazla wersja socjalizmu

Rodzaje:

• Utopijny i

• Naukowy (marksowski, marksistowski)

• Pełny (marksowski, marksistowki)

• częściowy(wspólnota jedynie w kilku sferach życia)

• konsumpcyjny (prymitywny)

• produkcyjny (dojrzały)

• komunizm pierwotny

• agrarny (wspólnota ziemi)

• przemysłowy

• wojenny

• pokojowy

• rewolucyjny

• reformistyczny

• idealny

• realny

Żródła i ewolucja:

Okresy:

• I -> wiosna ludu - I WŚ

• II -> Lenin, leninizm; od rewolucji październikowej do śmierci Lenina w 1924;

• III -> 1924 - 1956 (stalinizm - dyktatyzm)

• IV -> 1956 - 1990 (Chruszczow, Breżniew, Gorbaczow)

Idee komunizmu:

• Wspólnota - kolektywizm (od 1869); w każdym wymiarze, pomija różnice dzielące ludzi

• Człowiek - filar całego gatunku ludzkiego(Marks), świadomośc wynosi człowieka ponad przyrodę, wprowadzony do życia społ itd.; ustepuje przed racjami społeczeństwa; wspólnota - istota gatunku cżłoweka;

• Równość - wszyscy sa równi, bo wszyscy należą do tego samego gatunku;

• Sprawiedliwość - opiera się na równości `każdemu według potrzeb'; potrzeby: rozsądne, materialne, duchowe, ilościowe, jakościowe

• Wolność - konieczne ograniczenia, poszerzenie granic wolności przy uwolnieniu człowieka od uzaleznień przyrodniczych i społecznych;

• Gospodarka - zniesienie wolnorynkowej, gosp planowa, uspołecznienie własności;

• Państwo - zorganizowana wspólnota w sensie polit i prawnym; może istnieć, ale ograniczać się do budowy społ; mwolne od konfliktów i sprzeczności interesów;

• Prawo - państwo bez resztu mu podporzadkowane; m normy moralne, silna władza, główne narzędzie komunizmów tot.;

• Zmiany - rewolucja; polityt i ekon = rew społ.;

KOMUNIZM FRANCUSKI

12

---