1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Beryl

Wzór chemiczny: Be

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
beryl	100	7440-41-7	231-150-7	T^+	53-45

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Pyły berylu ulegają zapaleniu pod wpływem ognia lub działania wysokiej temperatury.

Zagrożenie toksykologiczne: Podstawowymi objawami zatrucia berylem są zaburzenia przewodu pokarmowego. Beryl działa drażniąco na skórę i błony śluzowe. Może być przyczyną powstawania nowotworów układu oddechowego, skóry oraz innych narządów.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Beryl działa toksycznie na organizmy żywe, w szczególności organizmy wodne.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego berylem środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona.
2.	Zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	W razie zatrucia doustnego przepłukać usta wodą, dać do wypicia 2-3 szklanki wody i skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Podać osobie przytomnej środki wymiotne, o ile nie upłynęło zbyt wiele czasu od momentu zatrucia. Natychmiast przepłukać żołądek wodą.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy strumieniem letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Pyły berylu ulegają zapaleniu pod wpływem ognia lub działania wysokiej temperatury.
Środki gaśnicze:	Stosować środki odpowiadające naturze pożaru.
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Unikać wzbijania się pyłu.
Środki ochrony strażaków:	Kombinezony ochronne, niezależne aparaty oddechowe. Pył strącać rozproszonymi strumieniami wody lub piany.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się większej ilości berylu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze. Unikać wzbijania się pyłu.
Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z uwalniającym się berylem. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych przed pyłem. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Zalecenia szczegółowe:	Wzbijający się pył strącać rozproszoną wodą lub pianą. Rozsypaną substancję ostrożnie, mechanicznie zebrać do szczelnego pojemnika. Zebrać również skażoną glebę.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:

Podczas stosowania berylu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z berylem, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w warunkach jak dla materiałów trujących, poza zasięgiem dzieci. Po wykonanej pracy dokładnie zmyć powierzchnię ciała.

Magazynowanie:

W oryginalnych, właściwie oznakowanych, dokładnie zamkniętych opakowaniach w magazynie substancji trujących, wyposażonym w instalację wentylacyjną, z dala od żywności, paszy i napojów, w oddzieleniu od silnych substancji utleniających i konfliktowych. Przechowywać w pomieszczeniach suchych i chłodnych. Pomieszczenia muszą być pod stałą kontrolą i zamykane oraz odpowiednio oznaczone. Opakowaniami są beczki stalowe, butelki szklane lub plastikowe.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania berylu. Sprawna wentylacja.

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy (beryl i jego związki nieorganiczne):

NDS - 0,001 mg/m³

NDSCh - 0,003 mg/m³

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	Maski ochronne z filtrami pyłów P2.
Ręce:	Rękawice ochronne z tworzywa sztucznego powlekanego.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z berylem. Nie wdychać pyłów. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać wszelkie rozsypy berylu.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi berylu.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 9,01 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: Kruchy, srebrzystoszary metal, dość twardy. Beryl posiada własności amfoteryczne.
9.3	Temperatura topnienia: 1280^oC
9.4	Temperatura wrzenia: 2970^oC
9.5	Gęstość: 1,8 g/cm^3(20^oC)
9.6	Gęstość par względem powietrza: 0,31
9.7	Rozpuszczalność w wodzie: Beryl w wodzie się nie rozpuszcza.
9.8	Stopień zagrożenia wód: Skrajny
9.9	Inne: Głównym minerałem berylu jest beryl (przezroczyste, zabarwione odmiany są cenionymi kamieniami szlachetnymi, i występują pod nazwami - szmaragd, akwamaryn, worobiewit, heliodor). Głównymi miejscami występowania jest Brazylia i Republika Południowej Afryki. Beryl stosowany jest jako dodatek do stopów (np. brązy berylowe i odporne stopy berylu z niklem - do wyrobu narzędzi chirurgicznych) w reaktorach jądrowych jako moderator i reflektor neutronów, do wyrobu okienek wlotowych w rurach próżniowych służących do wytwarzania promieni rentgenowskich. Beryl występuje w stopach używanych do celów elektrotechnicznych, a także jako dodatek do utwardzania stopów. Wchodzi również w skład niektórych luminoforów do lamp oscyloskopowych i luminescencyjnych oraz do okienek cyklotronów. Z tlenku berylu wyrabiane są tygle odporne na czynniki chemiczne. Sole berylu są trujące i przeważnie działają rakotwórczo.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:	W warunkach normalnych beryl jest chemicznie stabilny. Pył z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe. Gwałtownie reaguje z silnymi utleniaczami. Wchodzi w gwałtowną reakcję z halogenami.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.

Informacja ogólna: Mechanizmy toksycznego działania berylu nie zostały dokładnie poznane. Przypuszcza się, że beryl powoduje inhibicję niektórych enzymów aktywowanych przez jony magnezu. Znaczenie tego działania dla zmian anatomopatologicznych nie jest znane. Rozpuszczalne sole berylu mają działanie bezpośrednio drażniące skórę i błony śluzowe oraz powodują ostre, śródmiąższowe zapalenie płuc z obrzękiem. Niektóre ze zmian obserwowanych w ostrym zapaleniu płuc oraz przewlekłej ziarnicy płuc rozwijają się w kierunku nadwrażliwości na beryl znajdujący się w tlenkach. Występują duże różnice w indywidualnych reakcjach na narażenie.

Ocena działania rakotwórczego:

IARC - Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem

Dowód działania u zwierząt doświadczalnych - wystarczający.

Dowód działania u ludzi - ograniczony.

Ocena ogólna - czynnik prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi (grupa 2A).

Polska - substancja rakotwórcza wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 września 1996 r. CZĘŚĆ I Wykaz czynników rakotwórczych dla ludzi.

Dane toksykologiczne:

TC_{L0(inhalacyjnie, człowiek)} = 300 mg/m³

LD_{50(iv, szczur)} = 0,496 mg/kg

TD_{L0(iv, królik)} = 20 mg/kg

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów: Objawy mogą pojawić się z opóźnieniem. Obejmują one skrócenie oddechu z kaszlem, wydalaniem żółtozielonej plwociny i podniesienie temperatury ciała. To wskazuje, że rozwija się albo zapalenie płuc, albo zapalenie oskrzeli. Śródmięśniowe zapalenie płuc z bólami w klatce piersiowej, skurczem oskrzeli, gorączką, dusznością, sinicą, kaszlem, plwociną z żyłkami krwi i nieżytem nosa. Ostro przebiegające skrócenie oddechu z pienistą śliną (obrzęk płuc). Choroba zaczyna się w 2-5 tygodni po ekspozycji trwającej 1-20 dni.

Kontakt ze skórą: Po narażeniu może pojawić się podrażnienie i zaczerwienienie. Następnie powstaje swędzenie i pojawiają się małe pęcherze. Przy zatruciach ostrych, wskutek kontaktu, tworzą się trudno gojące się owrzodzenia. Ostre zapalenie skóry powoduje uszkodzenie przypominające oparzenie pierwszego i drugiego stopnia. Przy zatruciach przewlekłych występuje wypryskowe zapalenie skóry z plamisto-grudkową, rumieniową lub pęcherzykową wysypką.

Spożycie: Spożycie zdarza się rzadko, lecz gdy nastąpi, mogą pojawić się nudności i wymioty.

Kontakt z oczami: Następstwem jest ostre zapalenie spojówek z powstaniem plamek na rogówce i rozległym zaczerwienieniem.

Zatrucia przewlekłe wziewne: Następstwem jest spadek masy ciała i wyraźna duszność. Wzrost oporów naczyniowych w krążeniu płucnym może prowadzić do niewydolności prawokomorowej.

Zapobieganie:

Ze względu na zagrożenie nowotworowe, w miejscu pracy konieczne jest stosowanie urządzeń odpylających. Pracownicy powinni być przeszkoleni w zakresie higieny i uświadomieni o grożącym niebezpieczeństwie. Niezbędna jest stała kontrola lekarska.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie na organizmy wskaźnikowe:

Ryby: Dla złotych rybek, olszówek i ślimaków nietrujące są ilości do 28,5 mg/dm³; natomiast ilości od 0,01 mg/dm³ wzwyż wpływają na procesy biologiczne mierzone jako BZT.

Stopień zagrożenia wód: Skrajny.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 04 99 - inne, nie wymienione odpady.

Sposób likwidacji A1(A3): dotyczy opakowań. „ Procesy spalania odpadów niebezpiecznych w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapnia.

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	1567
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	6.1
14.3	Grupa pakowania:	II
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	64
14.5	Numer indeksowy (EC):	033-001-00-X
14.6	Symbole niebezpieczeństwa (R):	49-25-26-36/37/38-43-48/23
14.7	Symbole bezpieczeństwa (S):	53-45
14.8	Nalepki ostrzegawcze wg RID/ADR Nr 6.1 + 4:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Karta sporządzona zgodnie z dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz.1206).

• Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi berylu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy berylu. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja bardzo toksyczna.”
Symbole zagrożenia
R 49	Może spowodować raka w następstwie narażenia drogą oddechową.
R 25	Działa toksycznie po połknięciu.
R 26	Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe.
R 36/37/38	Działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę.
R 43	Może powodować uczulenie w kontakcie ze skórą.
R 48/23	Działa toksycznie przez drogi oddechowe; stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka w następstwie długotrwałego narażenia.
Symbole bezpieczeństwa
S 45	W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.
S 53	Unikać narażenia - przed użyciem zapoznać się z instrukcją.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Beryl
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
T	Substancja toksyczna.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
64	Materiał trujący, zapalny.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 6.1-II		Materiał trujący - niebezpieczny.
Numer ONZ: 1567		Beryl w proszku.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania: 25.11.2002 Strona/stron 1/8
Nazwa:	BERYL

Beryl

---