Poznań, dnia 02.01.2014r.

ZATWIERDZAM

dowódca 3 kompani szkolnej OSP

p.o. por. Maria OGRODOWCZYK

PLAN - KONSPEKT

do przeprowadzenia zajęć z kształcenia obywatelskiego

z 1 i 2 plutonem 3 kompanii szkolnej OSP w dniu 15.01.2014 r.

I. TEMAT : Podstawowe regulacje prawne dotyczące międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych.

2. CELE ZAJĘĆ:

• zapoznać z regulacjami prawnymi dotyczącymi międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych;

• zapoznać z stosowaniem ograniczeń wynikających z międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych;

• uczyć wymienić podstawowe dokumenty międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych;

• uczyć stosować ograniczenia wynikające z międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych.

3. FORMA: zajęcia teoretyczne.

4. CZAS: ….minut

5. MIEJSCE: rejon pododdziału

6. ZAGADNIENIA:

1. Podstawowe dokumenty międzynarodowego prawa humanitarnego.

2. Regulacje międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych w stosunku do żołnierzy.

3. Podstawowe zasady i reguły prowadzenia walki zbrojnej.

7. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE:

1. ORGANIZACYJNE:

• 3 dni przed zajęciami zatwierdzić plan - konspekt;

2. METODYCZNE:

• dopilnować zachowania porządku i dyscypliny szkoleniowej w czasie zajęć,

• przestrzegać zasad nauczania zgodnie z instrukcją o działalności szkoleniowo- metodycznej,

• wykład prowadzić przy pomocy prezentacji multimedialnej oraz plansz poglądowych;

• po przeprowadzeniu każdego zagadnienia sprawdzić stopień jego opanowania za pomocą pytań śródlekcyjnych.

• dokonać podsumowania i oceny zajęć,

8. LITERATURA:

• M. Gąska, A. Ciupiński „Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych”, Warszawa 200r.;

• F. de Mulinen „Podręcznik prawa wojennego dla sił zbrojnych”, Bellona 2003;

• R. Binkowski, P. Żarkowski „Podręcznik do nauki prawa wojennego w siłach zbrojnych”, Warszawa 2006;

• P. Żarkowski, R. Pęksa „Materiały do nauczania międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych dla podoficerów i szeregowych”, Warszawa 1998 r.;

• Program szkolenia podstawowego SZ RP -Szkol. 814/ 2009;

• Instrukcja o działalności szkoleniowo- metodycznej- Szkol. 816/2009

9. ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO - TECHNICZNE:

• Kreda + tablica;

• Laptop;

• videoprojektor

10. ORGANIZACJA ZAJĘĆ:

• wykład informacyjny dla całości grupy

11. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:

Kategorycznie zabraniam:

• oddalać się z miejsca zajęć bez wiedzy zgody prowadzącego zajęcia

12. INNE;

Nie dotyczy.

13. WPROWADZENIE W SYTUACJĘ TAKTYCZNĄ:

Nie dotyczy.

14. PRZEBIEG ZAJĘĆ:

CZĘŚĆ WSTĘPNA (….minut)

• przyjęcie meldunku,

• sprawdzenie obecności,

• podanie tematu, celu zajęć i zagadnień.

CZĘŚĆ GŁÓWNA: (…minut)

ZAGADNIENIE 1(…min)

Podstawowe dokumenty międzynarodowego prawa humanitarnego.

- MPHKZ to gałąź prawa międzynarodowego którego celem jest ochrona ofiar konfliktu zbrojnego oraz ograniczenie metod i środków walki w celu uniknięcia zbędnych cierpień i nadmiernych szkód,

- według MKCK definiowane jako międzynarodowe normy traktatowe lub zwyczajowe, które służą rozwiązywaniu problemów humanitarnych bezpośrednio wynikających z międzynarodowych lub niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych i które ograniczają prawo stron konfliktu do stosowania metod i środków walki według własnego uznania oraz chronią osoby i mienie które są lub mogą być zagrożone przez konflikt,

- dokonuje się podziału MPHKZ na prawo genewskie (ochrona ofiar konfliktu zbrojnego) i prawo haskie (ograniczenie metod i środków walki)

- jest ściśle powiązane z międzynarodowym prawem praw człowieka i międzynarodowym prawem karnym, nie ma natomiast żadnego związku z międzynarodowym prawem dotyczącym legalności użycia siły,

- źródłami MPHKZ, tak jak i całego prawa międzynarodowego są zwyczaj i umowy międzynarodowe,

- w odniesieniu do MPHKZ możemy się także spotkać z taką terminologią jak: prawo wojenne (ius in bello), międzynarodowe prawa humanitarne, prawo konfliktów zbrojnych,

- zasady MPHKZ:

• Rozróżniania - należy zawsze dokonywać rozróżnienia pomiędzy ludnością cywilną i kombatantami oraz między obiektami cywilnymi a celami wojskowymi; działania zbrojne wolno kierować jedynie przeciwko celom wojskowym

• Humanitaryzmu- humanitarne traktowanie dla ofiar konfliktu i osób wyłączonych z walki

• Konieczności wojskowej- zezwala na ograniczenie bądź zniesienie statusu ochronnego oraz zastosowanie środków które nie są wprost zakazane przez prawo międzynarodowe jeśli jest to konieczne dla wykonania zadania

• Proporcjonalności- nie należy używać siły większej niż konieczna do wykonania zadania a niezamierzone straty wśród osób cywilnych i szkody w mieniu nie mogą być nadmierne w stosunku do oczekiwanej korzyści wojskowej

• Unikania nadmiernych cierpień i zbędnych szkód

- prawo humanitarne ma zastosowanie w przypadku konfliktów:

* międzynarodowych -walka pomiędzy siłami zbrojnymi co najmniej dwóch państw; stosujemy KG i I PD,

* niemiędzynarodowych -walka na terytorium państwa między regularnymi siłami zbrojnymi a uzbrojonymi grupami lub pomiędzy uzbrojonymi grupami, które się nawzajem zwalczają; stosujemy 3 art. wspólny dla KG i II PD; 3 artykuł wspólny nazywany jest „traktatem w miniaturze” gdyż zawiera on minimalny standard norm humanitarnych

* wewnętrznych umiędzynarodowionych- konflikt nie wykracza poza obszar jednego państwa ale nie jest wewnętrzny, ponieważ angażuje siły zbrojne czy grupy z wielu różnych państw i zwykle ma wymiar ważny dla całej społeczności międzynarodowej,

- nie dotyczy natomiast sytuacji wewnętrznych zamieszek i napięć w danym państwie (występują wtedy gdy w wyniku aktów przemocy dochodzi do poważnego naruszenia porządku publicznego, jednak w mniejszej skali niż podczas konfliktu zbrojnego np. rozruchy, walki przeciwko władzom lub walki pomiędzy poszczególnymi frakcjami),

- MPHKZ nie wymienia innych konfliktów, nie posługuje się innym nazewnictwem, obecnie popularnym takim jak np. konflikt asymetryczny, wojna z terroryzmem, operacje pokojowe, misje stabilizacyjne, operacje militarne inne niż wojna itd.,

- zakres obowiązywania MPHKZ:

• w czasie: od momentu rozpoczęcia konfliktu do jego zakończenia, tj. wraz z momentem faktycznego rozpoczęcia działań zbrojnych; nie jest wymagana żadna formalna deklaracja / wypowiedzenie wojny ani uznawanie stanu wojny przez strony, liczy się sytuacja faktyczna a nie prawna,

• co do zdarzeń: konflikty międzynarodowe / wewnętrzne / wewnętrzne umiędzynarodowione; nie obowiązuje w przypadku wewnętrznych zamieszek,

• co do podmiotów: państwa- strony traktatów, państwa nie będące stronami, które akceptują normy prawa humanitarnego i je stosują, wszystkie państwa w zakresie norm ius cogens i prawa zwyczajowego

- głównym celem MPHKZ jest łagodzenie okrucieństw wojny, dlatego też zawiera wiele norm ius cogens czyli norm bezwzględnie obowiązujących no które mają wyższość w stosunku do każdego porządku wewnętrznego i które nie mogą być uchylone żadna umowa międzynarodową (tzw.normy ius cogens) takie jak np. zakaz zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych, ludobójstwa, zabijania jeńców wojennych, handlu niewolnikami;

- podstawowe normy MPHKZ można streścić następująco:

• Wojna jest stosunkiem pomiędzy państwami a nie między ludnością tych państw,

• Strony walczące nie mają nieograniczonego prawa wyboru środków szkodzenia nieprzyjacielowi

• Zasadniczym celem wojny jest pokonanie przeciwnika i wszelkie środki walki powinny być proporcjonalne do tego celu aby unikać nadmiernych zbędnych cierpień i szkód materialnych,

• Działania wojenne mogą być prowadzone tylko przeciwko siłom zbrojnym przeciwnika i jego obiektom wojskowym; ludność cywilna, ich mienie i dobra kultury nie mogą być celem ataku,

• Nie wolno zabijać żołnierzy przeciwnika którzy się poddają, przysługuje im status jeńca wojennego

• Nie wolno zwalczać osób wyłączonych z walki, należy im zapewnić podstawową ochronę życia i zdrowia i opiekę medyczną

• Każda osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa powinna korzystać z podstawowych gwarancji procesowych,

Osoby naruszające normy humanitarne ponoszą za to odpowiedzialność karną

ZAGADNIENIE 2(….min)

Regulacje międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych w stosunku do żołnierzy.

-uświadomić żołnierzom, że państwo na skutek ratyfikacji konwencji zobowiązuje się że będzie ścigać i karać osoby winne naruszen tych konwencji a w razie jeśli nie będzie w stanie same tego zrobić, przekaże sprawcę innemu państwu w celu osądzenia (tzw. zasada „albo wydasz albo ścigasz”); innymi słowy oznacza to, że sprawcy ciężkich naruszeń muszą być ścigani zawsze i wszędzie

- prawo karne danego państwa jest stosowane tylko w przypadku przestępstw popełnionych na jego terytorium lub przez jego własnych obywateli, natomiast MPHKZ idzie dalej domagając się od państw poszukiwania oraz karania każdego sprawcy bez względu na jego obywatelstwo i miejsce popełnienia przestępstwa, czyli obowiązuje zasada powszechnego ścigania ,

- uświadomić słuchaczom, że na skutek ratyfikacji przez Polskę konwencji z zakresu MPHKZ, konwencje te stały się częścią prawa wewnętrznego, mają taką rangę jak ustawy i muszą być przestrzegane tak jak wszelkie inne polskie przepisy, np. kodeks ruchu drogowego

- wskazać na najcięższe naruszenia MPHKZ określane jako zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości- ich definicje znajdziemy w statucie Międzynarodowego Trybunału Karnego :

• zbrodnia wojenna: ciężkie naruszenie prawa lub zwyczaju międzynarodowego; rozumiana jako atak przeciwko osobom i obiektom wyłączonym z walki polegający na: zamierzonym zabójstwie, dokonywaniu tortur, okrutnym traktowaniu w tym dokonywaniu eksperymentów medycznych, umyślnym sprawianiu wielkich cierpień albo ciężkich uszkodzeń ciała, dokonywaniu bezprawnie poważnych zniszczeń mienia, zmuszanie do służby w nieprzyjacielskich siłach zbrojnych, umyślne pozbawianie prawa do rzetelnego procesu, bezprawnych deportacjach i przesiedleniach, braniu zakładników,

• zbrodnia przeciwko ludzkości: czyny popełniane w ramach masowego lub systematycznego , swiadomego ataku skierowanego przeciwko ludności cywilnej, takie jak: zabójstwo, eksterminacja, niewolnictwo, deportacje lub przymusowe przesiedlenia, uwięzienie, tortury, zgwałcenie, niewolnictwo seksualne, przymusowa prostytucja, sterylizacja i inne formy przemocy seksualnej, prześladowanie z powodów politycznych, rasowych, etnicznych, religijnych, apartheid, wymuszone zaginięcia osób

• ludobójstwo :czyny dokonywane z zamiarem zniszczenia danej grupy ludności takie jak: zabójstwo, spowodowanie poważnego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia psychicznego, rozmyślne stwarzanie warunków życia obliczonych na wyniszczenie osób, stosowanie środków mających na celu wstrzymanie urodzin w obrębie danej grupy, przymusowe przekazywanie dzieci członków tej grupy do innej grupy.

- podkreślić, że także ciężkie złamanie zwyczaju międzynarodowego (np. ludobójstwo) jest ścigane,

- wskazać jakie organy zajmują się ściganiem:

• międzynarodowe trybunały tymczasowe: Międzynarodowy Trybunał Karny dla b. Jugosławii (1993), Międzynarodowy Trybunał Karny dla Rwandy (1994), Specjalny Trybunał dla Libanu (2007), Specjalny Trybunał dla Sierra Leone (2002) ,

• trybunał międzynarodowy o stałym charakterze : Międzynarodowy Trybunał Karny (1998) - sądzi osoby fizyczne, najwyższą dopuszczalną karą jest dożywocie, prymat ma jurysdykcja krajowa; ściga niezależnie od miejsca popełnienia przestępstwa, charakteru konfliktu i narodowości sprawcy; stroną statutu MTK nie są m.in. USA, Rosja czy Chiny.

- regulacja zawarta w Statucie MTK- art.33: „Popełnienie przez sprawcę zbrodni podlegającej jurysdykcji Trybunału na skutek wykonania polecenia rządu albo przełożonego wojskowego lub cywilnego nie zwalnia go od odpowiedzialności karnej, chyba że:

(a) na sprawcy ciążył prawny obowiązek wykonania polecenia rządu lub przełożonego;

(b) sprawca nie wiedział, że polecenie było bezprawne;

(c) polecenie nie było oczywiście bezprawne.

2. W rozumieniu przepisów niniejszego artykułu polecenia popełnienia zbrodni ludobójstwa oraz zbrodni przeciwko ludzkości są oczywiście bezprawne.

- dowódca jest odpowiedzialny za zapewnienie poszanowania prawa międzynarodowego; jego obowiązkiem jest zapewnienie by jego podwładni znali obowiązki wynikające z prawa konfliktów zbrojnych oraz podejmowanie niezbędnych środków dla zapobieżenia naruszeniom prawa wojennego; w przypadku naruszenia prawa obowiązkiem dowódcy jest zapewnienie ustania naruszenia oraz podjęcie kroków dyscyplinarnych i karnych przeciwko sprawcom; zaznaczyć, że odpowiedzialność rozciąga się także na naruszenie prawa wynikające z zaniechania działania,

- szczególna odpowiedzialność dowódcy za czyny swoich podwładnych wskazana w art.28 statutu MTK:

„W uzupełnieniu innych przesłanek odpowiedzialności karnej określonych niniejszym statutem za zbrodnie objęte jurysdykcją Trybunału:

(a) dowódca wojskowy lub inna osoba działająca faktycznie jako dowódca wojskowy ponosi odpowiedzialność karną za zbrodnie objęte jurysdykcją Trybunału, popełnione przez siły zbrojne pozostające pod jego rzeczywistym dowództwem i kontrolą bądź rzeczywistą władzą i kontrolą, na skutek niewykonywania przez niego należytej kontroli nad siłami zbrojnymi, jeżeli:

(i) tenże dowódca wojskowy lub inna osoba albo wiedziała, albo, biorąc pod uwagę okoliczności w danym czasie, powinna była wiedzieć, że siły zbrojne popełniały czy zmierzały do popełnienia takich zbrodni; oraz

(ii) tenże dowódca wojskowy lub inna osoba nie podjęła wszystkich niezbędnych i rozsądnych środków będących w jej mocy w celu zapobieżenia lub powstrzymania od popełnienia takich zbrodni albo skierowania sprawy do właściwych organów postępowania karnego;

(b) w odniesieniu do stosunków zwierzchnictwa i podległości innych niż określone pod literą (a) przełożony ponosi odpowiedzialność karną za zbrodnie objęte jurysdykcją Trybunału popełnione przez podwładnych znajdujących się pod jego faktyczną władzą i kontrolą, jeżeli doszło do nich na skutek niewykonywania przez niego należytej kontroli nad podwładnymi, jeżeli:

(i) przełożony wiedział albo świadomie zlekceważył informację, która wyraźnie wskazywała na to, że podwładni popełniali lub zmierzali do popełnienia takich zbrodni

(ii) takie zbrodnie dotyczyły działalności objętej rzeczywistą odpowiedzialnością i kontrolą przełożonego; i

przełożony nie podjął wszystkich niezbędnych i rozsądnych środków pozostających w jego mocy w celu zapobieżenia lub powstrzymania od popełnienia takich zbrodni albo skierowania sprawy do właściwych organów postępowania karnego.”

ZAGADNIENIE 3 (…min)

Podstawowe zasady i reguły prowadzenia walki zbrojnej

Zapoznać słuchaczy z następującymi regułami prowadzenia walki:

• atakuj tylko kombatantów i cele wojskowe (zasada rozróżniania),

• nie używaj siły większej niż ta która jest konieczna do wykonania twojego zadania

• nie zwalczaj przeciwnika wyłączonego z walki, humanitarnie traktuj jeńców, zbieraj rannych i chorych- swoich i przeciwnika,

• cywile- szanuj ich mienie, traktuj humanitarnie, jeśli tylko sytuacja na to pozwala ostrzegaj ich o możliwych zagrożeniach wynikających z działań wojskowych,

• uszanuj wszystkie osoby i obiekty noszące znaki ochronne,

- wskazać i krótko omówić przyjęte zasady MPHKZ wytyczające ograniczenia dla działań zbrojnych- zasadę humanitaryzmu, proporcjonalności (niezamierzone straty i szkody cywilne nie mogą być nadmierne w stosunku do oczekiwanej korzyści wojskowej), rozróżniania (atak tylko na cele wojskowe) konieczności wojskowej (zezwala na ograniczenie bądź zniesienie statusu ochronnego oraz zastosowanie środków które nie są wprost zakazane przez prawo międzynarodowe jeśli jest to konieczne dla wykonania zadania i pokonania nieprzyjaciela) unikania zbędnych cierpień,

- podkreślić znaczenie zasady rozróżniania jako zasady najważniejszej i jej roli we wszystkich etapach działań zbrojnych, także na etapie planowania i rozpoznania ,

- przypomnieć, że „atak bez rozróżnienia” obejmuje

* ataki które nie są skierowane przeciwko określonemu celowi wojskowemu,

* ataki, w których stosuje się takie środki i metody walki, które nie mogą być ograniczone do określonego celu wojskowego,

* ataki w których skutki zastosowanych metod i środków walki nie mogą być ograniczone

- wprowadzić podział zasad prowadzenia walki na te obowiązujące w ataku i obronie:

a) atak (natarcie): tylko przeciwko wyraźnie zidentyfikowanym celom wojskowym; zakaz ataków bez rozróżnienia; kierunek i czas działań powinien być tak wybrany aby maksymalnie ograniczyć straty wśród ludności i obiektów cywilnych; kiedy tylko sytuacja na to pozwala skutecznie ostrzec ludność cywilną przed atakiem; przy wyborze rodzaju broni uwzględnić oczekiwane rezultaty taktyczne i siłę niszczącą danej broni; należy odstąpić od ataku jeśli okaże się że obiekt nie ma charakteru wojskowego; jeśli możliwy jest wybór między kilkoma celami wojskowymi dla osiągnięcia korzyści wojskowej należy wybrać ten cel którego zaatakowanie spowoduje najmniejsze niebezpieczeństwo dla osób i obiektów cywilnych,

b) obrona: powinna być organizowana w odpowiedniej odległości od terenów zaludnionych; osoby i obiekty cywilne powinny zostać oddalone z sąsiedztwa celów wojskowych a w razie potrzeby ewakuowane; kontratak z pozycji obrony podlega takim samym zasadom jak atak

- przypomnieć co jest celem wojskowym, tj. co można legalnie atakować,

- streścić przytoczone zasady do 3 głównych pytań które powinien zadać sobie każdy dowódca przed przystąpieniem do działania:

* cel wojskowy czy cywilny?

* osoby / obiekty chronione?

* proporcjonalność używanych sił i środków do celu który chcę osiągnąć?

- uświadomić żołnierzom, że prawo do doboru środków i metod prowadzenia walki jest ograniczone , wskazać że istnieje wiele niedozwolonych środków i metod walki do których należą:

• ataki bez rozróżnienia,

• stosowanie głodu wobec cywili jako metody walki,

• stosowanie metody „ziemi spalonej”,

• pozbawianie ludności cywilnej dóbr niezbędnych do przetrwania,

• „niedarowanie życia”,

• zabójstwa, tortury, okrutne, poniżające traktowanie, okaleczanie,

• branie zakładników

• stosowanie kar zbiorowych

• nadużywanie znaków ochronnych,

• osłanianie działań wojska osobami wyłączonymi z walki („żywe tarcze”)

• rabunki

• stosowanie środków i metod powodujących nadmierne szkody w dobrach cywilnych i środowisku naturalnym,

• atakowanie stref wyłączonych (zdemilitaryzowanych, sanitarnych, miejsc niebronionych),

• stosowanie określonych rodzajów broni (powodującej nadmiernie cierpienia lub szkody oraz rażącej bez rozróżnienia) - broni zapalającej, pocisków dum-dum, broni chemicznej i bakteriologicznej, laserowej broni oślepiającej, min-pułapek, min przeciwpiechotnych, broni pozostawiającej odłamki niewykrywalne promieniami Rentgena,

• atakowanie obiektów mogących wyzwolić siły niebezpieczne (groble, zapory, elektrownie)

- nawiązać do najnowszych regulacji prawa międzynarodowego mówiących o zakazie stosowania min przeciwpiechotnych (konwencja ottawska) i amunicji kasetowej ,

- zakazane jest również przekraczanie ram samoobrony i konieczności wojskowej oraz propagowanie ludobójstwa, zbrodni wojennych, agresji i nieprzestrzegania prawa międzynarodowego,

- uświadomić żołnierzom, iż katalog niedozwolonych metod i środków walki poszerza się wraz z doświadczeniami kolejnych konfliktów zbrojnych oraz rozwojem techniki wojskowej i że nie jest to katalog zamknięty,

- zaznaczyć rozróżnienie pomiędzy dopuszczalnym podstępem wojennym, którego celem jest wprowadzenie przeciwnika w błąd lub skłonienie go do nieostrożnego postępowania (np. maskowanie, dezinformacja, demonstracja działania pozorne lub zwodnicze) a niedopuszczalnym wiarołomstwem, wprowadzić definicję wiarołomstwa (popełnianie wrogich działań pod pozorem korzystania z ochrony prawnej) i wskazać konkretne przykłady działań wiarołomnych (np. udawanie zamiaru poddania się, udawanie niesprawności wywołanej ranami lub chorobą, udawanie posiadania statusu ochronnego poprzez nadużywanie znaków ochronnych),, podkreślić że zakazane jest zabijanie, ranienie lub branie do niewoli przeciwnika w sposób wiarołomny,

- podkreślić jak wielkie znaczenie dla żołnierzy ma przestrzeganie norm MPHKZ poprzez wskazanie negatywnych konsekwencji ich łamania- nieprzestrzeganie norm MPHKZ :

• prowadzi do eskalacji konfliktu i narastania nienawiści po obu stronach,

• osłabia morale i dyscyplinę żołnierzy,

• godzi w honor i wizerunek armii,

• rodzi odpowiedzialność karną,

- podkreślić, iż przestrzeganie prawa wojennego nie stanowi przeszkody do skutecznego prowadzenia działań i że prawo wojenne i zasady taktyki są kompatybilne

* prawo wojenne nie wymaga od dowódcy stosowania przepisów, których nie może przestrzegać; pomaga zachować równowagę pomiędzy czynnikiem wojskowym a czynnikiem ludzkim przy podejmowaniu decyzji

* przestrzeganie reguł prawa międzynarodowego dyktuje zdrowy rozsądek

* prostota działania- prostota i jasność podstawowych zasad prawa międzynarodowego,

* czynnik ludzki- przestrzeganie reguł prawa wojennego wpływa na morale i honor żołnierzy

* celowość działań- celem jest wykonanie zadania / zniszczenie przeciwnika a nie atakowanie osób czy obiektów cywilnych,

* ekonomia sił oraz skupienie sił i środków- są ściśle związane z zasadą rozróżniania i proporcjonalności,

* zaskoczenie- prawo międzynarodowe zezwala na podstępy wojenne celem zaskoczenia przeciwnika; zaskoczenie przeciwnika zwykle zakłada ograniczenie strat i szkód po obu stronach do minimum,

* znaczenie właściwego rozpoznania- pozwala już na etapie planowania rozróżnić pomiędzy celami wojskowymi a obiektami cywilnymi,

- wskazać, iż uzupełnieniem norm prawa międzynarodowego w sytuacjach konfliktu zbrojnego są zasady użycia siły (rules of engagement) tworzone odrębnie dla każdej akcji zbrojnej z uwzględnieniem specyfiki działania ; muszą one być zgodne z aktami prawa międzynarodowego (zwłaszcza z Kartą NZ); wszyscy żołnierze wyjeżdżający na misje zostają z nimi zapoznani, ich „streszczenie” jest umieszczane na karcie żołnierza, którą każdy żołnierz ma przy sobie; oprócz regulacji specyficznych dla danej misji i regionu zawierają także zasady ogólne takie jak prawo żołnierza do samoobrony z uwzględnieniem zasady proporcjonalności, niedopuszczalność podejmowania działań odwetowych czy unikanie nadmiernych cierpień i szkód wśród osób i dóbr cywilnych,

a)obowiązki dowódcy w stosunku do swoich podwładnych

-jego obowiązkiem jest zapewnienie by jego podwładni znali obowiązki wynikające z prawa konfliktów zbrojnych

- podejmowanie niezbędnych środków dla zapobieżenia naruszeniom prawa wojennego

-w przypadku naruszenia prawa obowiązkiem dowódcy jest zapewnienie ustania naruszenia oraz podjęcie kroków dyscyplinarnych i karnych przeciwko sprawcom

- włączanie wiedzy z zakresu MPHKZ w codzienny tok szkolenia, prowadzenie zajęć praktycznych z tego zakresu,

b)obowiązki w zakresie dowodzenia

-dowódca musi być przekonany, że MPHKZ nie stanowi przeszkody dla wojskowej skuteczności prowadzenia działań, ponieważ to on ma udowodnić swoim podwładnym, że prawo wojenne i zasady taktyki są kompatybilne , że istniej zbieżność pomiędzy dobrze stosowaną taktyką a celem prawa wojennego. A zasady taktyki są dla dowódcy przewodnikiem do koncentrowania się na rzeczach najistotniejszych - w tym miejscu można zestawić zasady taktyki i zasady prawa humanitarnego aby udowodnić że są kompatybilne

- dowódca musi pokazać swoim żołnierzom że normy MPHKZ nie zostały stworzone z myślą o tym aby krępować żołnierzy i że nie są one ograniczeniem, przeszkodą dla skutecznego prowadzenia operacji,

- dowódca musi włączać normy prawa humanitarnego w proces decyzyjny czyli wszelkie wydawane przez niego rozkazy, decyzje, instrukcje, wytyczne itp. muszą być zgodne z prawem humanitarnym,

- dowódca musi stosować normy prawa humanitarnego na wszystkich etapach procesu dowodzenia,

- na dowódcy działających sił spoczywa ogólna odpowiedzialność za całość prowadzonych działań- odpowiedzialność ta rozciąga się na takie zagadnienia jak: cała sieć dowodzenia oraz drogi ewakuacji, współpraca z władzami cywilnymi, okoliczności szczególne, przypadki nieprzewidziane i wytyczne dla danym terenie o ewentualnych zagrożeniach wynikających z działań wojennych,

podwładnych,

- w celu ograniczenia wobec osób i obiektów cywilnych ryzyka spowodowanego działaniami wojskowymi dowódcy powinni się starać współpracować z władzami cywilnymi (np. w zakresie udzielania pomocy medycznej, ewakuacji, systemów ostrzegania, organizacji dostaw żywności itp.) i wspierać je

- dowódca zawsze powinien dążyć do maksymalnego ograniczenia cierpienia i strat wśród ludności cywilnej oraz szkód w obiektach cywilnych,

- jeśli jest to możliwe dowódca powinien skutecznie ostrzec ludność cywilną na

CZĘŚĆ KOŃCOWA ( …minut ):

Zakończenie zajęć

• zadaję pytania kontrolne;

• omawiam przebieg zajęć i osiągnięcie ich celu;

• postawienie zadań na naukę własną;

• podaję temat następnych zajęć.

OPRACOWAŁ

Dowódca drużyny

……………………..

---