Rynek pieniężny- jest to rynek transakcji instrumentami finansowymi o najwyższym: stopniu płynności, bezpieczeństwie oraz o terminach płatności do 1 roku.
Cechy rynku pieniężnego:
jest to rynek krótkoterminowy
instrumenty występujące na tym rynku charakteryzują się najwyższym bezpieczeństwem ( mało prawdopodobne, ze stracimy fundusze zainwestowane w ten instrument)
wysoki stopień płynności
występują na nim głownie instrumenty o charakterze wierzycielskim
jest to głownie rynek hurtowy( drobne gospodarstwa nie posiadają tak dużych nominałów, żeby zaistnieć na tym rynku)
jest to rynek poza giełdowy (OTC) w znacznym stopniu
składa się z dwóch segmentów: pierwotnego, wtórnego
jest to rynek otwarty
Funkcje rynku pieniężnego:
na szczeblu makroekonomicznym(państwa)
zarządzanie płynnością systemu finansowego ( dbanie o to aby nie pojawiało się zbyt dużo lub zbyt mało pieniądza w obiegu przez operacje otwartego rynku)
finansowanie deficytu budżetowego państwa
na szczeblu mikroekonomicznym (przedsiębiorstw)
zarządzanie płynnością przedsiębiorstw
zarządzanie ryzykiem stopy procentowej.
INSTRUMENTY RYNKU PIENIEZNEGO
WEKSEL KUPIECKI HANDLOWY
własny- my zobowiązujemy się, ze my wypłacimy określoną kwotę w określonym czasie remitentowi weksla
trasowany
wystawca
trasant
remitent
Wystawca weksla poleca trasantowi ( osobie trzeciej) wypłatę jakieś kwoty remitentowi (wierzycielowi)
WEKSEL SKARBOWY
Remitentem jest rząd i to on zobowiązuje się do wypłaty sumy wekslowej nabywcy tego weksla.
W Polsce te weksle skarbowe noszą nazwę BONOW SKARBOWYCH.
Gminy czy powiaty emitują( mają możliwość) WEKSLE MUNICYPALNE.
PAPIERY KOMERCYJNE
Inaczej krótkoterminowe papiery dłużne( commercial papers). Są to papiery wartosciowe emitowane przez przedsiębiorstwa( to są swego rodzaju obligacje na rynku pieniężnym), są to papiery o charakterze wierzycielskim.
DEPOZYTY MIEDZYBANKOWE
Jeden bank umieszcza w drugim swój depozyt.
CERTYFIKAT DEPOZYTOWY
Jest to papier wartościowy emitowany przez bank pod zastaw depozytu lokaty umieszczonej w tym banku.
DEPOZYTY MIEDZYBANKOWE
Oprocentowanie zaczyna się liczyć za dwa dni robocze.
Wyróżniamy depozyty międzybankowe:
Krótkoterminowe- termin płatności do 1 m-ca
Długoterminowe-termin płatności( zapadłości) 1 m-c < x< 1 rok
DEPOZYTY KROTKOTERMINOWE
Trzy rodzaje depozytów jednodniowych
Depozyty jednotygodniowe
Depozyty dwutygodniowe
Depozyty trzytygodniowe
Depozyty czterotygodniowe
DEPOZYTY JEDNODNIOWE
O/N- OVERNIGHT- dzisiaj zawieramy umowę I dzisiaj wpłacamy gotówkę
T/N- TOMORROW NEXT- dzisiaj zawarta jest umowa a środki przepływają następnego dnia roboczego
S/N- SPOT NEXT- dzisiaj zawieramy umowę, wpłata gotówki za 2 dni robocze a na trzeci dzień od zawarcia umowy kończy się wypłata gotówki.
Każdy bank podaje 2 stopy %.
BID ( niższa)- jest to stopa %, po której bank zgadza się przyjąć depozyt.
OFFER ( wyższa)- jest to stopa %, po której bank zgadza się udzielić kredytu.
Różnica pomiędzy stopami- miedzy BID i OFFER to SPREAD.
WIBOR- jest to skrót od Warstw, Interbank Offered Ratę.
WIBID- jest to skrót od Warstw Interbank Bid Rate.
WIBOR- jest to średnia stopa, % po jakiej najważniejsze banki są gotowe udzielić kredytu.
WIBID- jest to średnia stopa %, po której najważniejsze bank w Polsce są gotowe przyjąć depozyt.
LIBOR, LIBID- w Londynie analogicznie jak w Polsce ( Wigor, Ibid.).
EURIBOR, EUROIBID- w Unii Europejskiej( w Brukseli) analogicznie do Polski.
CERTYFIKATY DEPOZYTOWE
Główne typy certyfikatów depozytowych:
1. Certyfikaty depozytowe ze stała stopa % tzw. Kuponem- od momentu emisji do wykupu to stopa procentowa jest stała
2. Certyfikat ze zmienna stopa % - oznacz to ze stopa procentowa może się zmienić co jakiś czas np.: ustala się ze stopa % będzie miesięczny libro + marża.
3. Certyfikaty depozytowe dyskontowe- tzn. ze sprzedawane są po cenie niższej niż nominalna i dniu zapadłości dokupowane są po cenie nominalnej.
W Polsce po raz pierwszy wyemitował Polski Bank Rozwoju w 1992 r. a były to 30- dniowe certyfikaty depozytowe o stałym oprocentowaniu (czyli z kuponem). Rozpoczynające się od 1-go dnia każdego m-ca a potem certyfikaty rozpoczynające się 15-go dnia każdego m-ca.
BH, BRE, BGZ, potem emitowały także.
Mogą być wyłącznie papierami imiennymi.
PAPIERY KOMERCYJNE
Czyli krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw.
Cechy:
- mogą mieć charakter dyskontowy i kuponowy ( większość ma charakter dyskontowy, emitowane w Polsce)
- maja krotki termin zapadłości
- wysoki ( bardzo wysoki) nominał na ogol 1 papier-100.000 zł
- mogą mieć postać materialna i zdematerializowana
- mogą być papierami na okaziciela i imiennymi
- są one dogodnym instrumentem zdobywania kapitału dla remitenta gdyż remitent nie musi konkretnie, szczegółowo podawać celu przeznaczenia zdobytych w ten sposób kapitałów.
Rolowanie-, czyli wykup tych papierów wartościowych przez kolejna emisje.
W Polsce około 80% wszystkich emisji dokonuje się właśnie w programie rolowanie.
Organizatorem (nie remitentem) na Polskim rynku 1-ej emisji był Polski Bank Rozwoju w 1992 r. Zorganizował on dla przedsiębiorstw: Prochnika S.A., Ebudu, Tonsilu.
PBR nazwał pierwsze papiery komercyjne wyemitowane przez te przedsiębiorstwa bonami komercyjnymi.
Do PBR-u dołączyły Inie(emisje Fiata, Pepsiko, Uni Lewer), City Bank.
Kwit-y - czyli komercyjne weksle inwestycyjno terminowe.
Jakie korzysci ma bank który organizuje te emisje:
- dodatkowe zrodla dochodu, przedsiebiorstwo mus placic bankowi za posrednictwo
- zrodlo dochodu nie ryzykowne
- symbol prestizu banku
- zaciesnia kontakt z klientami
- ruzyko stoi przed nabywcami papierow a nie przed bankiem
- bank powieksza pakiet uslug.
Jakie korzysci sa dla emitentow:
- oprocentowanie papierow jest z reguly nizsze niż w banku
- jest to dla emitentow tansza metoda zdobycia kapitalu
niż wziecie kredytu z banku
- formalnosci zwiazane z emisja na ogol sa znacznie mniejsze niż przy wzieciu kredytu ( opis celu przeznaczenia)
Jakie korzysci sa dla nabywcow;
- wzgledna dosc wysoka rentownosc poapierow komercyjnych
- te papiery sa krotkoterminowe wiec sa bezpieczne
- daja mozliwosc dywersyfikacji portfela
Papiery komercyjne mogą być regulowane przez 3 ustawy:
1. Prawo wekslowe 1936
2. Kodeks cywilny 1964
3. Ustawa o obligacjach 1995
Przy kazdorazowej emisji (emitent z bankiem)ustala jaka ustawa będzie regulowala te emisje. Dawniej najczesciej regulowane emisje były przez prawo wekslowe z 1936 r. Od 2000 roku poi nowelizacji ustawy o obligacjach z 1995 zaczeto emisje regulowana ta ustawa.
Dla osob fizycznych zyski z papierow komercyjnych sa opodatkowane na ogolnych zasadach (podatek dochodowy).
BONY SKARBOWE
Sa to weksle skarbowe emitowane przez skarb panstwa którego celem jest finansowanie deficytu budzetowego.
Po raz pierwszy zostaly wyemitowane w maju 1991r.
Terminy zapadlosci to
1tydzien<x<52 tygodnie ( nie roczne).
INSTYTUCJE RYNKU KAPITALOWEGO
KPW i G- Komisja Papierow Wartosciowych i Gield
Przewodniczacy- J.Socha
Zadania KPW i G:
1. sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem regul uczciwego obrotu i konkurencji w zakresie publicznego obrotu oraz nad zapewnieniem powszechnego dostepu do rzetelnych informacji na rynku papierow wartosciowych;
2. inspirowanie, organizowanie i podejmowanie dzialan zapewniajacych sprawne funkcjonowanie rynku p.w.oraz ochrone inwestorow;
3. wspoldzialanie z innymi organami administracji panstwowej, NBP oraz instytucjami i uczestnikami publicznego obrotu w zakresie ksztaltowania polityki gospodarczej panstwa zapewniajacej rozwoj rynku p.w.;
4. upowrzechnianie wiedzy o zasadach funkcjonowanie rynku p.w.;
5. przygotowanie projektow aktow prawnych zwiazanych z funkcjonowaniem rynku p.w.;
6. podejmowanie innych dzialan przewidzianych przepisami prawa;
7. udzielanie zgody na ( zezwolen): dzialalnosc maklerska ( przyznawanie licencji maklerskich), dzialalnosc funduszy powierniczych.
DOMY MAKLERSKIE
Wyrozniamy 2 typy domow maklerskich:
- bankowe- wydzielona jednostka w ramach banku
- nie bankowe- osobna spolka.
Bankowe- jest to wyodrebniona jednostka czyli: inne komputery, osobno niż bank, inni pracownicy, osobne ksiegi rachunkowe.
Nie bankowe- np. Penetrator.
Dom maklerski
1. Dziala zawsze we wlasnym imieniu, odpowiedzialnosc za prawidlowe wykonanie zlecen klientow ponosi sam.
2. Może dzialac na własny rachunek ( ma mozliwosc zakupu tanszego a sprzedazy drozszej) i na cudzy rachunek ( pobiera prowizje).
Czynnosci maklerskie:
1. nabywanie p.w.w obrocie pierwotnym lub pierwszej ofercie publicznej,
2. nabywanie lub zbywanie p.w.na wlasny rachunek i na cudzy rachunek,
3. zarzadzanie cudzym pakietem p.w. na zlecenie,
4. doradztwo w zakresie obrotu p.w.,
5. prowadzenie rachunkow p.w.oraz rachunkow pienieznych sluzacych do ich obslugi,
6. posrednictwo w nabywaniu lub zbywaniu p.w.bedacych w obrocie na regulowanych rynkach zagranicznych.
Wymagania stawiane maklerom:
1. posiada pelna zdolnosc do czynnosci prawnych
2. korzysta z pelni praw publicznych
3. nie była skazana prawomocnym wyrokiem za przestepstwa przeciwko: mieniu, dokumentom, przestepstwa skarbowe, falszowaniu dokumentow, przestepstwa gospodarcze
4. posiada co najmniej srednie wyksztalcenie
5. zdala egzamin przed komisja egzaminacyjna dla maklerow lub dla doradcow inwestycyjnych.
GIELDA PAPIEROW WARTO.
Papiery wartosciowe mogą być przedmiotem obrotu w obrocie wtornym.
Na rynku publicznym:
1. na rynku gieldowym
WGPW- Warszawska gielda papierow wartosciwych
2. na regulowanym rynku pozagieldowym
CETO- Centralna tabela ofert
3. na rynku prywatnym.
GPW
Powstala 12.04.1991.Pierwsze notowania odbylo się 16.04.1991.Poczatkowo notowane było 5 spolek: Kable, Krosno,Tonsil,Prochnik,Exbud.
Jeśli chcemy ulokowac p.w.na GWP to możemy wprowadzic na :
1.rynek podstawowy
2. rynek rownolegly
3. rynek wolny.
Wymagania stawiane spolkom, które chca wprowadzic swoje papiery na rynek podstawowy i rownolegly:
1. spolka musi uzyskac zgode komisji p.w.i gield dopuszczajacych do publicznego obrotu
2. minimalna wartosc akcji które maja być dopuszczone do obrotu:
rynek podstawowy- 40 mln
rynek rownolegly-14 mln
3. minimalna wartosc ksiegowa spolki co najmniej:
r.p.-65 mln,r.r.-22 mln
4. minimalna liczba akcjonariuszy posiadajacych akcje które maja być przeznaczone do publicznego obrotu:r.p.-500 osob,r.r.-300
5. okres za który emitent musi zglosic sprawozdanie finansowe: r.p.ostatnie 3 lata obrotowe,r.r.-ostatnie 2 lata obrotowe.
Dlaczego firmy chca wprowadzac swoje papiery na gielde:
- jest to metoda zdobycia kapitalu spolki
- rosnie prestiz firmy, marka firmy.
Dlaczego uciekaja z gieldy:
- bo nie chca o wszystkim mowic ogolowi.
Wskazniki WGPW:
WIG- Warszawski Indeks Gieldowy( obejmuje wszystkie spolki na rynku podstawowym)
WIRR- Warszawski Indeks Rynku Rownoleglego( obejmuje wszystkie spolki notowane na rynku rownoleglym)
NIF- obejmuje wszystkie akcje narodowych funduszy inwestycyjnych.
WIG 20- obejmuje akcje 20 najbogatszych spolek notowanych na gieldzie.Sa to spolki blue chips.
MIDWIG- obejmuje 40 przecietnej kapitalizacji ( srednich) spolek notowanych na gieldzie.
TECHWIG- obejmuje akcje spolek nowych technologii.
CENTRALNA TABELA OFERT
Nie ma jednego miejsca jak gielda tylko centralny system z inicjatywy bankow.
INSTRUMENTY FINANSOWE RYNKU KAPITALOWEGO
OBLIGACJA- jest to p.w. emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, ze jest dluznikiem wlasciciela obligacji( obligatiariusza) i zobowiazuje się wobec niego do spelnienia okreslonego swiadczenia, które może mieć charakter pieniężny bądź nie pieniężny.
Swiadczenie pieniezne- wykup obligacji + odsetki.
Swiadczenie nie pieniezne:
1. prawo do udzialu w przyszlych zyskach emitenta ( wtedy takie obligacje nazywamy partypacyjne).
2. prawo zamiany obligacji na akcje emitenta ( tzw. obligacje zamienne na akcje).
3. prawo do nabycia emitowanych w przyszlosci akcji przez emitenta obligacji ( tzw. obligacje z prawem pierszenstwa).
W przypadku kazdej obligacji możemy wyroznic:
1. wartosc nominalna obligacji- jest to stala wartosc okreslona przez emitenta która stanowi podstawe do naliczanie odsetek;
2. wartosc emisyjna obligacji- jest to wartosc po ktorej emitowana jest obligacja tzn. po ktorej jest sprzedawana na rynku pierwotnym; wartosc emisyjna może być:
- rowna wartosci nominalnej
- wieksza od wartosci nomonalnej wtedy jest to obligacja emitowana z premia
- nizsza niż nominalna, wtedy taka obligacja jest emitowana z dyskontem;
3. wartosc rynkowa obligacji- jest to cena biezaca po jakiej można w danym momencie sprzedac lub kupic obligacje na rynku wtornym; cena rynkowa może być podawana jako cena : brudna ( w cenie sa wliczone narosle odsetki), czysta ( tylko sama cena obligacji bez naroslych odsetek);
4. wartosc wykupu obligacji- jest to cena która emitent placi inwestorowi w dniu wykupu obligacji.
Czynniki wplywajace na wartosc rynkowa obligacji:
1. czas do wykupu
2. oprocentowanie depozytow bankowych
3. od zmian w przepisach dotyczacych ulg podatkowych.
Funkcje obligacji:
1. pozyczkowa- polega na tym ze emitent emitujac obligacje ma pozliwosc zgromadzenia kapitalu
2. lokacyjna- inwestor ma mozliwosc ulokowanie kapitalu
3. platnicza- jest to mozliwosc regulowania obligacjami zobowiazan
4. zabezpieczajaca- obligacje mogą być wykorzystane jako instrument zabezpieczajacy( kredyt lombardowyuzyskujemy pod zastaw papierow wartosciowych, obligacji skarbowych)
5. rozdrobnienia wierzycieli- za pomoca emisji obligacji mamy wielu wierzycieli a nie jednego( np. banku) który nam dyktuje warunki jako emitentowi.
Rodzaje obligacji:
1. kryterium podmiotowe
a) obligacje skarbowe- emitowane sa przez skarb panstwa w celu finansowania deficytu budzetowego ( bardzo chetnie sa nabywane bo nie istnieje ryzyko nie wykupienia przez panstwo)
b) komunalne- emitentem sa gminy, wladze lokalne, cel emisji- zdobycie kapitalu na cele, rozwoj infrastruktury lokalnej ( rozbudowa drog, kanalizacji, budowa oczyszczalni sciekow), sa uwazane za bezpieczne
c) obligacje przedsiebiorstw inaczej korporacyjne- emitent: przedsiebiorstwa, cel: zdobycie kapitalu na rozne przedsiewziecia, ryzyko: mogą być bezpieczne gdy emitentem jest przedsiebiorstwo które uzyskalo raiting czyli ocene od firmy raitingowej;
firma raitingowa: CERA- w Polsce, Standard and Poor”s, Moody”s
ryzyko: może być bardzo duze np. obligacje smieciowe, emitowane w celu zdobycia kapitalu potrzebnego do przejecia firmy
d) obligacje bankowe- emitent- bank, cel- rozne, ryzyko-bezpieczne
2. sposób generowania dochodu:
a) obligacje o stalej stopie%- z gory wiadomo jakie jest oprocentowanie przez caly okres
b) obligacje o zmiennej stopie %- stopa % zmienia się w okresach odsetkowych, ustalana jest stopa referencyjna np. jeżeli rentownosc bonow skarbowych się zmieni to % obligacji również się zmienia
c) zew kuponowe- sa to dlugoterminowe papiery dyskontowe, diskant musi być duzy czyli % wiekszy niż o stalym oprocentowaniu, korzysc ze nie placi podatkow przez kilka lat nabywca
d) indeksowane- stopa % powiazana jest z inflacja
3. obligacje prawa i przywileje jakie przynosza:
a) obligacje zwykle inaczej znane klasycznymi- sa to najczestsze obligacje gdzie inwestor nie ma dodatkowych praw a wylaczne prawo to otrzymywanie odsetek
b) obligacje zamienne- nabywca ma mozliwosc w przyszlosci zamienic posiadane obligacje na akcje tej firmy która wyemitowala obligacje, w tym przypadku inwestor z obligatoriusza staje się akcjonariuszem, oprocentowanie tych obligacji jest nizsze
c) obligacje z warrantem-czyli z mozliwoscia zakupu w przyszlosci akcji emitowanych przez emitenta obligacji; inwestor ma prawo w przyszlosci nabyc akcje przedsiebiorstwa które wyemitowalo obligacje po z gory okreslonym kursie; po realizacji prawa do zakupu akcji te obligacje staja się obligacjami zwyklymi
d)obligacje z mozliwoscia przedluzenia pierwotnego wykupu przez emitenta- emitent zastrzega sobie ze będzie mogl przedluzyc termin wykupu akcji
e) obligacja z mozliwoscia skrocenia pierwotnego terminu wykupu przez inwestora- emitent musi być w stalej gotowosci bo inwestor może zarzadac wykupu, za to prawo dla inwestora ta obligacja jest nizej oprocentowana
4. ryzyko ponoszone przez inwestorow:
a) obligacje zabezpieczone calkowicie- odsetki, suma nominalna podlega zabezpieczeniu, zabezpieczeniem może być hipoteka na nieruchomosci emitenta, zastaw na ruchomosci emitenta, gwarancje skarbu panstwa( obligacje pupilarne)
b) obligacje zabezpieczone czesciowo- wartosc nominalna podlega zabezpieczeniu
c) obligacje nie zabezpieczone- cale ryzyko ponosi inwestor
5. cel emisji:
a) aktywne- cel emisji: finansowanie nowych inwestycji
b) pasywne- cel emisji: dochod uzyskany z emisji sluzy splacie już istniejacych zobowiazan.
Podzial obligacji ze względu na forme:
obligacje imienne- posiadaczem tej obligacji jest osoba która imiennie jest wpisana, mogą być ograniczenia zwiazane z zbyciem
obligacje na okaziciela- posiadaczem jest osoba majaca obligacje, nie ma ograniczen zbycia.
Podzial obligacji ze względu na forme:
materialne- obligacje posiadajace forme dokumentu tzn. jest to papier
zdematerializowane- zapis na komputerze, my otrzymujemy potwierdzenie posiadania.
Plaszcz obligacji- zawiera wszelkie informacje dotyczace emisji np. nazwa emitenta.
Arkusz kuponowy- kupony odcinane przy platnosciach odsetek.
Ryzyko stopy procentowej bezposrednio jest zwiazane ze: stopa inflacji, z terminem zapadlosci( terminem wykupu obligacji- im dluzszy termin tym ryzyko wieksze).
Ryzyko zwiazane ze zdolnoscia kredytowa emitenta: polega ono na mozliwosci nie wywiazania się emitenta ze swoich zobowiazan wobec obligatoriuszy.
Ryzyko walutowe: ryzyko to zwiaznae jest z posiadaniem obligacji denominowanych w walutach obcych.
Ryzyko- ze wartosc tej waluty w zl spadnie.
Dewaluacja- obnizka kursu waluty na skutek dzialan NBP.
Deprecjacja- obnizka kursu waluty na skutek dzialan podazy i popytu.
Ryzyko plynnosci: pojawia się wtedy gdy pojawiaja się trudnosci ze sprzedaza obligacji przed terminem wykupu obligacji na rynku wtornym.
OBLIGACJE W POLSCE
1. Emitentem obligacji może być:
a) skarb panstwa- taka emisje obligacji reguluje ustawa o finansach publicznych z 1998 r a kazdorocznie w ustawie budzetowej musi być ustalona kwota na jaka mogą być wyemitiwane obligacje
b) banki- prawo bankowe 29.12.1997.
Ustawa o obligacjach nie obowiazuje: skarbu panstwa, bankow.
c) podmioty prowadzace dzialalnosc gospodarcza majace osobowosc prawna: spolki, przedsiebiorstwa panstwowe
d) gminy, zwiazki miedzy gminne, miasto stoleczne Warszawa.
Pkt c i d emisje reguluje ustawa o obligacjach z 1995r.
Zawarte w ustawie o obligacjach ( dotyczy pkt c i d ):
W przypadku gdy podmiot chce wyemitowac obligacje ma obowiazek podpisac umowe o reprezentacje z bankiem. Bank z którym jest podpisana umowa jest bankiem reprezentantem. Bank ten reprezentuje obligatoriuszy ( wlasciciela obligacji) wobec emitenta.
Bank reprezentant- kto może być: bank utworzony w formie spolki akcyjnej lub spolki panstwowej którego kapital wlasny wynosi co najmniej rownowartosc 10 mln EUR w walucie polskiej.
Zadania banku reprezentanta:
1. okresowa analiza sytuacji finansowej emitenta z punktu widzenia jego zdolnosci do wykonywania obowiazkow wynikajacych z warunkow emisji
2. udzielenie odpowiedzi na pytania obligatoriuszy dotyczace emisji
3. skladanie ( nie rzdziej niż co pol roku) obligatoriuszom oswiadczen o braku okolicznosci wylaczajacych bank z zakresu podmiotowego bankow mogacych pelnic role reprezentanata jeżeli już takie okolicznosci zaistnieja to bank jest zobowiazany usunac je w ciagu 30 dni od momentu wystapienia, jeżeli ich bank nie usunie to musi rozwiazac umowe o reprezentacje
4. niezwloczne zawiadomienie obligatoriuszy o sytuacji finansowej emitenta, o ile zdaniem banku sytuacja ta stwarza realne zagrozenia do zdolnosci wykonywania obowiazkow przez emitenta- przed wystapieniem okolicznosci stanowiacych naruszenia obowiazkow emitenta z tytulu emisji.
Obowiazki emitenta wobec banku reprezentanta:
1. przekazywanie informacji biezacych i okresowych które dadza aktualny obraz kondycji ekonomicznej emitenta
2. skladanie w odstepach nie dluzszych niż kwartal okresowych sprawozdan z wywiazywania się z obowiazkow wynikajacych z obligacji
3. zawiadamianie banku- w przypadku gdy emisja jest zabezpieczona o wszelkich zmianach dotyczacych ustawionych zabezpieczen , w szczegolnosci w przypadku zmiany wartosci zabezpieczenia
4. rozwiazanie umowy o reprezentacje, jeżeli bank nie będzie spelnial wymogow i jeżeli bank tych przeszkod nie usunie w ciagu 60 dni
5. zawarcie w przeciagu 60 dni od zawieszenia dzialalnosci banku reprezentanta lub otwarcia jego likwidacji umowy o reprezentacje z nowym bankiem.
W razie stwierdzenia naruszenia przez emitenta obowiazkow wynikajacych z emisji do ustawowych obowiazkow banku należy:
1. niezwloczne powiadomienie obligatoriuszy o zaistnienu okolicznosci stanowiacych naruszenie obowiazkow emitenta wobec obligatoriuszy
2. zastosowanie srodkow majacych na celu ochrone praw obligatoriuszy danej emisji i powiadomienie ich o zastosowanych srodkach, tymi srodkami mogą być w szczegolnosci:
- podjecie dzialan majacych na celu ustanowienie przez emitenta dodatkowych zabezpieczen
- zawiadomienie emitenta o wymagalnosci calego dlugu glownego na wypadek opoznienia w splacie okreslonek jego czesci lub raty, odsetek, o ile splate taka przewiduja warunki emisji
- wystapienie z wlasciwym powodztwem przeciwko emitentowi- istnieje swoboda wyboru formy powodztwa, ale może być ono wytoczone tylko wtedy gdy zawioda srodki innego oddzialowania i gdy ma ono na celu ochrone obligatoriuszy
- zgloszenie wniosku o ogloszenie upadlosci emitenta.
Zabezpieczeniem obligacji w mysl ustawy o obligacjach może być:
a) zastaw lub hipoteka
b) gwarancje skarbu panstwa( obligacje pupilarne)
c) gwarancja NBP lub innego banku którego kapital wlasny wynosi co najmniej 10 mln EUR
d) gwarancja banku zagranicznego lub miedzynarodowej instytucji finansowej o kapitale wlasnym co majmniej 10 mln EUR
OBLIGACJE SKARBOWE W POLSCE
1. Emitent- Skarb Panstwa
2. obligacje bardzo bezpieczne
3. Cel emisji- najczesciej finansowanie deficytu budzetowego
4. Podzial obligacji:
a) ze względu na sposób generowanego dochodu: indeksowane, o stalej stopie procentowej, o zmiennej stopie procentowej
b) termin wylupu obligacji: krotkoterminowe ( w Polsce- 1 roczne), srednioterminowe ( w Polsce 2,3,4,5 letnie), dlugoterminowe ( w Polsce 10 letnie)
c) ze względu na walute w jakiej sa denominowane obligacje: w walucie polskiej, w walucie obcej ( USD, DEM, EUR)
d) ze względu na kraj pochodzenia obligatoriusza wyrozniamy obligacje przeznaczone: dla osob krajowych, dla osob zagranicznych
e) ze względu na prawa i przywileje zwiazne z posiadaniem obligacji wyrozniamy obligacje: zwykle, zamienne ( dajace prawo zamiany je na akcje prywatyzowanych przedsiebiorstw panstwowych).
5. Wybrane obligacje skarbowe w Polsce:
a) IRPP- Indeksowana roczna pozyczka ponstwowa:
- indeksacja zalezy od wskaznika wzrostu cen towarow i uslug publikowanego przez GUS
- emitowane sa co 3 m-ce, jeśli nie znajda nabywcow to przechodza one na kolejna emisje
- wartosc nominalna tych obligacji 100 zl
- odsetki sa platne po roku
b) obligacje 3- letnie ze zmienna ( TZ) stopa %:
- wartosc nominalna 100 zl
- stopa % uzalezniona jest od rentownosci 13- tygodniowych bonow skarbowych
- odsetki wyplacane sa co kwartal ( kazdorazowo po innej stopie %)
c) obligacje 2 i 5- letnie o stalej stopie %:
- już na poczatku emisji ustalona jest stala stopa %
- wartosc nominalna 1000 zl
odsetki sa platne co pol roku
d) obligacje 10- letnie o zmiennej stopie %:
- wartosc nominalna 1000 zl
- odsetki sa platne raz na rok
- oprocentowanie zalezy od rentownosci 52- tygodniowych bonow skarbowych
6. Pozostale obligacje- specyficzne:
a) obligacje zamienne Skarbu Panstwa:
- pojawily się w roku 1989
- nabywcy obligacji mogli po preferencyjnych warunkach nabyc do 01.1995 akcje prywatyzowanych przedsiebiorstw ( z bonifikata 20 %), nabywcy którzy nie wykorzystali tego prawa ( obligacja stawala się zwykla a jej % wynosilo 3 % rocznie)
b) obligacja 60- cio %- owa wewnetrznej pozyczki panstwowej:
- emitowane w 1989
- emitowane były z 60 % dyskontem ( były tansze od ceny nominalnej 60 %)
- można było nimi regulowac zobowiazania podatkowe wobec Skarbu Panstwa
- jeśli tprzymalo się je przynajmniej 6 m-cy można je było przedstawic do wykupu a panstwo wylupowalo je z 20 % premia.
OBLIGACJE KOMUNALNE W POLSCE
1. Cel emisji- finansowanie infrastruktury lokalnej czyli tak jak na swiecie ( budowa drog, budowa sieci wodociagowych, renowacja zabytkow, budowa oczyszczalnii sciekow).
2. Funkcje, które spelniaja obligacje komunalne( te co wszystkie obligacje)
a) f-cja prywatyzacyjna- poprzez emisje zamiennych obligacji komunalnych dochodzi do prywatyzacji majatku komunalnego czy przedsiebiorstwa komunalne,
b) f-cja preferencyjna- nabywcy takich obligacji komunalnych maja często mozliwosc skorzystania z dodatkowych praw, przywilejow, korzysci np. prawo do wlasnosciowego mieszkania,
c) f-cja promocyjna- forma promocji gminy dla przyciagniecia obcego kapitalu, rozglos, glosno o gminie
d) f-cja aktywacyjna- jeśli emisja się uda to mobilizuje to lokalna spolecznosc i zbliza do siebie mieszkancow.
3. Korzysci dla emitenta:
a) finansowa-zdobycie kapitalu i na finansowanie roznych inwestycji tanszego niż kredyt, a finansowanie z emisji jest bardziej elastyczne( warunki nie narzucane przez bank)
b) promocja gminy
c) wzbudza wiarygodnosc mieszkancow.
4. Korzysci inwestora:
a) bardzo bezpieczna lokata kapitalu
b) oprocentowanie wyzsze niż w obligacjach panstwowych
c) korzysci dodatkowe.
5. Wiekszosc obligacji komunalnych emitowanych w Polsce ma zmienne oprocentowanie, które zalezy od rentownosci 52 tygodniowych bonow skarbowych.
6. Pierwsza emisja w Polsce 1993 r. Wyemitowaly je w tym roku gminy: Plock, Czarnkow, Miedzyrzecz, W-wa Mokotow.
OBLIGACJE PRZEDSIEBIORSTW
1. Pierwsza emisja w Polsce 1987 r jeszcze przed ustawa o obligacjach ( nie istniala wiec musial na taka emisje udzielic zgode Minister Finansow).
MF udzieli 3 razy zgody na emisje obligacji przedsiebior.
Były to obligacje „ pierwszej generacji” w 1987 r. Emitent: Zaklady Wlokien Chemicznych „Wiston”, Fabryka Samochodow Ciezarowych w Starachowicach, Zaklady Graficzne w Katowicach.
Obligacje te nie powiodly się, było bardzo niskie oprocentowanie, ale dodatkowe gratyfikacje w postaci przywilejow. Obligacje rozwinely się dopiero w 1995r.
Roznice miedzy akcja a obligacja:
OBLIGACJA
- jest instrumentem o charakterze wierzycielskim
- wywoluje wylacznie skutki obligacyjne ( wykupic, zaplacic odsetki)
- oprocentowanie czyli odsetki wyplacane nie zaleza od wynku finansowego emitenta
- jest papierm znaczne bezpieczniejszym, nie podlega ryzyku zwiazanym z dzialalnoscia emitenta.
AKCJA
- jest papierem wartosciowym o charakterze wlasnosciowym
- daje akcjonariuszowi oprocz praw majatkowych również prawa korporacyjne ( możemy zarzadzac spolka)
- dywidenda, która otrzymuje akcjonariusz uzalezniona jest od wynku finansowego firmy
- wartosc akcji jest powiazana z dzialalnoscia emitenta.
AKCJA- jest to papier wartosciowy stwierdzajacy udzial wlasnosciowy w spolce akcyjnej.
1. Prawa akcjonariusza:
a) uczestnictwo w sp. Akcyjnej tzn. branie udzialu w zwyczajnych i nadzwyczajnych zgromadzeniach z prawem do glosu.
Ten akcjonariusz może decydowac o:
- podziale zysku
- wyplacie dywidendy
- likwidacji spolki
- podziale majatku w przypadku zaprzestania dzialalnosci przez firme
- podniesieniu kapitalu akcyjnego ( np. poprzez emisje do nowych inwestorow lub dotychczasowych)
b) ma prawo do dywidendy
c) do czesci kwoty likwidacyjnej jeśli dochodzi do likwidacji.
2. Prawa poboru akcji nowych emisji mogą być : zwykle i uprzywilejowane ( max za 1 akcje 2 glosy, pierszenstwo przy wyplacie dywidendy).
3. Forma akcji- podzial akcji:
a) ze względu na forme ( materialne, zdematarlizowane- I wariant) oraz ( imienne, na okaziciela- II wariant);
b) rodzaj wniesionego kapitalu w zamian za akcje- wyrozniamy: akcje aportowe ( zawsze sa akcjami imiennymi) oraz akcje gotowkowe.
4. Akcje sa papierem nie podzielnym czyli nie można sprzedac 50 % akcji.
5. „blue chips”- to sa akcje dużych bogatych przedsiebiorstw. W Polsce te „ blue chips” uwaza się akcje spolek, które obejmuje indeks WIG 20.
KWITY DEPOZYTOWE
1. Jest to instrument o charakterze wlasnosciowym ( tak jak akcja) .
2. Kwity depozytowe- jest to papier wartosciowy stanowiacy przedmiot obrotu na zagranicznym rynku kapitalowym reprezentujacy akcje spolki majacej swoja siedzibe poza krajem, w którym umiejscowiony jest rynek kapitalowy. Tzn. polska firma chce być notowana w USA; firma ta emituje akcje w Polsce, akcje te sa umieszczane w depozycie w banku, a pod zastaw tych akcji emitowane sa za granica kwity depozytowe.
3. Nabywca tych kwitow ma dokladnie te same prawa co akcjonariusz.
4. Emisje kwitow
1:1- 1 kwit depozytowy reprezentuje 1 akcje.
5. Kwity te mogą być notowane na gieldach poza granicami ( USA), a tym samym sa elementem wtórnego obrotu.
6. ADR-y- emitowane na rynku amerykanskim, I emisja 1927r, emitent- wyemitowal je siec brytyjskich sklepow Selfridge.
GDR-y- emitowane sa na co najmniej 2 rynkach ( najczesciej amerykanskim, brytyjskim, I emisja 1990r., emitent-Samsung.
7. Emisja kwitow depozytowych może mieć charakter emisji:
Emisja nie sponsorowana:
- wystepuje coraz rzdziej
- kwity depozytowe sa emitowane bez zgody emitenta( nie emitent akcji jest inicjatorem emisji kwitow depozytowych)
- bank emitent na zamowienie obcych inwestorow skupuje akcje, deponuje je u siebie i pod zastaw tych a.emit.kw.d.
Emisja sponsorowana:
- najczesciej spotykana
- sama spolka bedaca emitentem akcji decyduje się zawrzec umowe z bankiem depozytowym ( umowa depozytowa ); bank depozytowy- jest posrednikiem miedzy emitentem a inwestorami, dywidenda jest wyplacana przez bank depozytowy
- na walnych zgromadzeniach bank depozytowy jest przedstawicielem obcych inwestorow.
Bank powierniczy- w tym banku w depozycie sa trzymane akcje pod zastaw, w których wyemitowane sa kwity depozytowe.Jest posrednikiem miedzy emitentem a bankiem depozytowym. Z reguly jest to bank lokalny lub oddzial krajowy banku depozytowego.
8. W Polsce I emisja 1995 r. po raz pierwszy spolka, emitent- Bank Gdanski wyemitowal GDR-y , bank depozytowy- Bank od New York, bank powierniczy- Pekao sa, rynki: USA, Wlk. Brytania.
Po raz pierwszu ADR-y wyemitowano 1996 r. emitent- Mostostal Export, bank depozytowy- Nomura International Trust Company, bank powierniczy- Pekao sa.
9. Obecni emitenci kwitow depozytowych: TP sa, Kredyt Bank PBI, Big Bank Gdanski, Mostostal Export.
10. Korzysci dla emitenta kwitow depozytowych:
a) pozyskanie kapitalu- jeżeli na rynku krajowym nie można sprzedac lub nie wielu inwestorow
b) forma promocji na zagranicznych rynkach
c) z reguly tanszy sposób emisji na zagranicznych rynkach niż bezposrednio emisja akcji.
11. Korzysci dla inwestora:
a) mozliwosc inwestowania w spolki zagraniczne
b) unika bariery zwiazanej z inwestowaniem
c) mozliwosc przejecia spolki.
Przeslanki decyzji inwestora- co wplywa na decyzje „ co kupic”:
1. mogą dokonac analizy fundamentalneji dopiero potem decydowac co kupic,
2. mogą opierac się na analizie technicznej
3. mogą opierac się na wlasnym wyczuciu
4. na zdobytych informacjach, przeciekach;
a) zwolennicy analizy fundamentalnej uwazaja, ze zasadniczy wplyw na zjawiska gieldowe i kursy akcji maja procesy ekonomiczne zarówno w skali makro i mikro.
b) analiza fundamentalna obejmuje trzy podstawowe obszary.
OBSZARY ANALIZY FUNDAMENTALNEJ
1. Analiza otoczenia ( makro sytuacja polityczna i gospodarcza, mikro sytuacja danej branzy), przedmiotem analizy otoczenia sa :
- ogolne czynniki makroekonomiczne ( analiza trendow i koniunktur, analiza wielkosci produktu narodowego, deficytu budzetowego danego panstwa, rodzaju i intensywnosciw stosowaniu ograniczen, ewentualnie zachet podatkowych, kredytowych, saldo bilansu platniczego, saldo bilansow obrotow biezacych itp.)
- zmienne demograficzne ( stopa przyrostu naturalnego, aktywnosc zawodowa, sklonnosc do migracji, zmiany struktury zawodowej,wiekowej itp.)
- sytuacja w danej branzy 9 sredni zysk w branzy, stopa obciazen podatkowych, wielkosc popytu i podazy danej grupy towarow).
2. Analiza majaca na celu okreslenia miejsca danej firmy w calosci branzy, perspektyw rozwoju z punktu widzenia aspektow pozafinansowych, analizie poddawane sa:
- przedmiot dzialania firmy ( stopien konkurencyjnosci)
slabe i mocne strony, szanse i zagrozeniaw dzialalnosci firmy ( SWOT)
- struktura i jakosc majatku
- jakosc i efekty zarzadzania
- stopien wykorzystania zdolnosci wytworczych
- lokalizacja firmy
- siec dystrybucji
- jakosc i kwalifikacje kadry.
3. Analiza finansowa dotyczy przede wszystkim:
- struktury kapitalow ( wlasnosc spolki, stosunek kapitalow wlasnych do obcych, struktura finansowania majatku)
- zdolnosc do regulowania zobowiazan
- potrzeb i efektow wykorzystania kapitalow.
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl