1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Bromochlorometan

Wzór konstytucyjny: CH₂ClBr

Wzór sumaryczny: CH₂BrCl

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Nazwa chemiczna produktu: bromochlorometan

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
bromochlorometan	100	74-97-5	200-826-3	Xn	20/21/22

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Preparat niebezpieczny w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Substancja ciekła, palna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Są cięższe od powietrza. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy.

Zagrożenie toksykologiczne: Bromochlorometan jest substancją szkodliwą. Działa na układ nerwowy i drażni skórę oraz płuca. Posiada słabe właściwości narkotyczne. Powoduje uszkodzenie wątroby.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Bromochlorometan działa silnie szkodliwie na organizmy wodne i glebowe.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego bromochlorometanem środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem. Ratujący muszą zadbać również o własne bezpieczeństwo.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Wyprowadzić poszkodowaną osobę na świeże powietrze.
2.	Utrzymywać drożność dróg oddechowych. Podawać tlen. W razie pogorszenia stanu lub ustania oddechu - intubacja i sztuczne oddychanie. Podawać środki pobudzające ośrodek oddechowy. Zapewnić niezwłocznie pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	W zatruciach doustnych należy natychmiast wywoływać wymioty, a następnie, po podaniu wodnej zawiesiny węgla aktywnego, wymioty wywołać ponownie. Jeżeli zatruty jest przytomny, można przepłukać żołądek wodną zawiesiną węgla aktywowanego.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut lub 0,9% roztworem soli kuchennej (najlepiej wyjałowionej), przy wywiniętych powiekach.
2.	W razie potrzeby zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Zagrożenia pożarowe:	Substancja palna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Pojemniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury bezzwłocznie usunąć poza obszar zagrożenia. Nagrzane pojemniki pękają, potęgując zagrożenie. Pod działaniem wysokich temperatur wydzielają się toksyczne gazy, pary, dymy i aerozole.
W przypadku pożaru sąsiednich obiektów:	Stosować środki w zależności od natury i rozmiaru pożaru.
Zalecenia szczegółowe:	Uwaga: W ogniu wydzielają się z bromochlorometanu toksyczne gazy, pary i dymy.
Sprzęt ochronny strażaków:	Aparaty izolujące drogi oddechowe. Niezależne aparaty oddechowe.
Uwaga dodatkowa:	Do zbierania rozlanego bromochlorometanu używać materiałów absorbujących.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się większej ilości bromochlorometanu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze.
Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z uwolnionym bromochlorometanem. Stosować ubrania ochronne z tkanin odpornych na działanie rozpuszczalników organicznych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych przed rozpuszczalnikami organicznymi. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów gazowych i cząsteczkowych (filtr gazowy oznaczony kolorem brązowym i literą A oraz filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Zalecenia szczegółowe:	Starać się odciąć źródło skażenia środowiska (uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), odciąć dopływ z instalacji. Stosować środki mechaniczne, szczelne pojemniki, sorbenty pochodzenia organicznego i nieorganicznego.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.
Metody utylizacji:	Unieszkodliwianie na drodze chemicznej lub termicznej - zgodnie z wymogami prawa krajowego.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z bromochlorometanem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu.
Zapobieganie pożarom/wybuchom:	Substancja palna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Stosować rygory przeciwpożarowe.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, w magazynie materiałów szkodliwych wyposażonym w instalację wentylacyjną. Przechowywać w odpowiednio zabezpieczonych szafach, sejfach lub zbiornikach. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków, używania otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać bromochlorometan, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy bromochlorometan odstawiany jest do wskazanego przez służbę ochrony środowiska miejsca celem utylizacji.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Stosowanie się do rygorów bezpiecznej pracy (ochrony osobiste, wentylacja wyciągowa, brak możliwości skażenia kanalizacji i otaczającego środowiska). Wszelkie manipulacje wykonywać pod czynnym dygestorium. Odpadki umieszczać w oddzielnym, oznakowanym, szczelnym pojemniku.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	Maski ochronne z filtrami par rozpuszczalników organicznych i cząsteczkowych (filtr gazowy oznaczony kolorem brązowym i literą A oraz filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Ręce:	Rękawice ochronne z tworzywa odpornego na działanie rozpuszczalników organicznych.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z bromochlorometanem. Nie wdychać par i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać wszelkie rozlewy. Przed ich zebraniem przysypywać materiałem chłonnym.

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy (NDS):

NDS - 1000 mg/m³,

NDSCh - 1300 mg/m³.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

Metody oceny narażenia opierają się na laboratoryjnym oznaczaniu bromochlorometanu na stanowisku pracy. Zalecane są metody chromatografii gazowej. Dla oznaczania stężenia par zastępczo można posługiwać się odpowiednimi rurkami wskaźnikowymi.

Polskie normy ochronne:

PN-89/Z-04008.07

Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

PN-84/Z-04008.02

Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Wytyczne ogólne pobierania próbek powietrza atmosferycznego (imisja).

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 129,39 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych jest to bezbarwna, lotna ciecz o drażniącym zapachu.
9.3	Temperatura topnienia: -88^oC
9.4	Temperatura wrzenia: 68^oC
9.5	Gęstość: 1,93 g/cm^3 (20^oC)
9.6	Gęstość par względem powietrza: 4,47
9.7	Prężność par: 147 hPa/20^oC
9.8	Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Bromochlorometan w wodzie rozpuszcza się słabo (9 g/l w 20^oC). Dobrze rozpuszcza się w alkoholach, eterze i innych rozpuszczalnikach organicznych.
9.9	Współczynnik załamania światła: 1,4841
9.10	Stopień zagrożenia wód: Skrajny
9.11	Inne: Bromochlorometan pojawia się wodzie pitnej w wyniku reakcji między chlorem używanym do uzdatniania wody a naturalnymi, organicznymi substancjami z zawartością bromków. Bromochlorometan wykorzystywany jest do syntez organicznych oraz jako specyficzny rozpuszczalnik.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:	Bromochlorometan w warunkach normalnych jest chemicznie stabilny. Unikać kontaktów z otwartym płomieniem, źródłami ciepła, działaniem temperatur >50^oC oraz elektrycznością statyczną.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami. Bromochlorometan jest substancją szkodliwą. Posiada słabe właściwości narkotyczne. W ustroju podlega hydrolizie. Działa na układ nerwowy i drażni skórę oraz płuca. Powoduje uszkodzenie wątroby. Bromochlorometan może być przyczyną zejścia śmiertelnego. Objawami zatrucia ostrego jest ból gardła i żołądka, wymioty, kaszel, głęboki oddech, rozszerzone źrenice, podwójne widzenie, szczękościsk, drgawki przypominające padaczkę, napady szału, omamy, senność, apatia. Zgon następuje w wyniku porażenia ośrodka oddechowego. Sekcje zwłok stwierdzały zmiany zwyrodnieniowe w komórkach kory mózgowej, wątrobie, nerkach.

Uwaga: Objawy mogą pojawić się z opóźnieniem od 30 minut do 3 dni po wystąpieniu narażenia.

Dane toksykologiczne:

LD_{50(domięśniowo, szczur)} = 5000 mg/kg

Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe):

Wdychanie par i aerozoli: Przy niskich stężeniach bromochlorometanu w atmosferze pojawia się łagodne skrócenie oddechu i kaszel. Przy wysokich stężeniach uwidacznia się groźny bezdech z pieniącą się śliną (obrzęk płuc). Bromochlorometan wchłania się przez płuca, powodując senność, chwiejny krok, napady przypominające padaczkę. W groźnych przypadkach pojawiają się skurcze mięśni, drżenie języka i palców rąk, niewyraźna mowa, rozszerzone źrenice i mgliste widzenie. Następnie może wystąpić utrata przytomności i drgawki. Powstać też może niedomoga wątroby i nerek.

Kontakt ze skórą: Bromochlorometan wchłania się przez zdrową skórę i powoduje objawy podobne do tych, które powstają wskutek wdychania i spożycia. Powstaje podrażnienie i zaczerwienienie. Długotrwałe działanie wywołuje dermatozy.

Kontakt z oczami: Może powstać zaczerwienienie i podrażnienie. Wystąpi łzawienie.

Spożycie: Spożycie bromochlorometanu powoduje nudności, wymioty, napady przypominające padaczkę, chwiejny krok, senność. W groźnych przypadkach pojawiają się skurcze mięśni, drżenie języka i palców rąk, niewyraźna mowa, rozszerzone źrenice i mgliste widzenie. Następnie może wystąpić utrata przytomności i drgawki. Powstać też może niedomoga wątroby i nerek.

Skutki zdrowotne narażenia ostrego: Zaczerwienienie twarzy, rozszerzenie źrenic, przyspieszenie tętna, drżenie kończyn, zaburzenia w oddychaniu, skurcz głośni, sinica, napady drgawek przypominające padaczkę i zapaść. Śmierć następuje wskutek porażenia ośrodka oddechowego. Największym źródłem zatruć bromochlorometanem jest przemysł.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Stopień zagrożenia wód: Skrajny.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 07 01 03 - rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	1887
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	6.1
14.3	Grupa pakowania:	III
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	60
14.5	Symbole niebezpieczeństwa (R):	20/21/22
14.6	Symbole bezpieczeństwa (S):	1/2-36/37
14.7	Nalepka ostrzegawcza Nr 6.1 wg RID/ADR:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Normą PN ISO 11014-1;1998, „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC (Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych dokonana została na podstawie Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2002 r.).

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz 4 karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:		„Substancja szkodliwa.”
Symbole zagrożenia
R 20/21/22	Działa szkodliwie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą po połknięciu.
Symbole bezpieczeństwa
S 1/2	Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi.
S 36/37	Nosić odpowiednią odzież ochronną i odpowiednie rękawice ochronne.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Bromochlorometan
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
Xn	Substancja szkodliwa.
Symbol ostrzegawczy na środkach transportu
60	Materiał trujący lub słabo trujący.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 6.1-III		Materiał trujący - niebezpieczny.
Numer ONZ: 1887		Bromochlorometan.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

	KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ	Wydanie: I Data wydania: 20.11.02 Strona/stron 7/7
Nazwa:	BROMOCHLOROMETAN

Bromochlorometan

---