Kruszyna pospolita

75a] Kruszyna pospolita (Frangula alnus)

Surowiec leczniczy stanowi kora kruszyny.

W ten surowiec najbezpieczniej jest zaopatrywać się w aptece lub sklepie zielarskim, gdyż kora kruszyny w pierwszym roku od zbioru ma właściwości trujące.

W korze występują znaczne ilości antrazwiązków [do ok. 7%]- są to m.in. glukofrangulina A i B i glikozydowe pochodne emodyny.

Ponadto stwierdzono obecność garbników, flawonów oraz alkaloidów peptydowych.

Wysoka zawartość antrazwiązków w surowcu decyduje o jego właściwościach przeczyszczających, ale surowiec działa także jako środek żółciopędny oraz wykazuje działanie bakteriobójcze.

Stosowany jest przy przewlekłych zaparciach różnego pochodzenia, w zaburzeniach trawienia z okresowym zaparciem, przy otyłości.

Jest to surowiec powszechnie stosowany w wielu mieszankach ziołowych jak Cholegran, Gastryn, Gastro, Wiklina, Pilulae Iaxans, Pektosan, Normosan, Sklerosan, Rhelax, Altra, Neonormakol.

Kora bywa również zalecana w chorobie wątroby dróg żółciowych oraz przy niestrawności.

Odwar: 1/2 łyżki kory zalać 1 szkl letniej wody, ogrzewać do wrzenia, gotować powoli pod przykryciem 15min, odstawić na 10min. Wypić przed snem.

Uwaga: kruszyna jest niewskazana w okresie ciąży, podczas miesiączki, w stanach zapalnych

wyrostka robaczkowego, jelita grubego, chorobie nerek.

75b] Kruszyna pospolita

Surowcem zielarskim jest kora kruszyny.

Zawiera glikozydy antrachinonowe, flawony, gorycze, garbniki, saponiny, sole mineralne.

Czasami pozyskuje się także owoce kruszyny. W lecznictwie używane są dużo rzadziej, chociaż zawierają te same substancje czynne. Wykazują nawet silniejsze działanie przeczyszczające.

Kora kruszyny jest jednym z najważniejszych surowców zielarskich.

Działa przeczyszczająco, żółciopędnie, dezynfekująco na przewód pokarmowy.

Stosuje się ją w zaburzeniach przewodu pokarmowego, przy przewlekłych zaparciach, wzdęciach, w schorzeniach wątroby i pęcherzyka żółciowego.

75c] Kruszyna pospolita

Uwaga: Roślina trująca Owoce zjedzone w większych ilościach powodują u ludzi wymioty i

silną biegunkę.

Preparaty ziołowe z kory ze względu na uboczne działanie (powodują przekrwienie miednicy małej), nie mogą być stosowane przez kobiety w ciąży, podczas miesiączki, po operacji, przy hemoroidach, w stanach zapalnych narządów jamy brzusznej.

Zastosowanie Surowiec zielarski: kora (Cortex frangulae) zawiera glikozydy antrachinowe (m. in. frangulinę), flawonoidy, garbniki, saponiny.

Wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych, sporządza się z niej odwary.

Działanie: przeczyszczające i pobudzające perystaltykę jelit. Stosowana przy przewlekłych zaparciach.

Uwaga: Świeża kora ma bowiem własności wymiotne.

Ciekawostki

* Owoce barwią wełnę na żółtozielono lub fioletowo, kora na żółtobrunatno.

* Dawniej stosowano korę z kruszyny do wyrobu węgla do prochu strzelniczego.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Działanie. Pod wpływem flory bakteryjnej i enzymów człowieka antrachinony ulegają hydrolizie do emodyn, następnie są zredukowane do silnie przeczyszczających postaci antronowych. Substancje te drażnią splot warstwy mięśniowej jelita, powodują skurcze jelita, zwłaszcza grubego. Ponadto surowce działają silnie żółciopędnie, napotnie i moczopędnie.

Wskazania: zaparcia.

Przeciwwskazania: menstruacja, ciąża, po zabiegach operacyjnych na jamie brzusznej, zapalenie ślepej kiszki (appendicitis), żylaki odbytu, laktacja (antrachinony przechodzą do mleka matki!), choroby nerek, zapalenie jelita grubego.

Preparatów zawierających kruszynę lub szakłak nie podawać dzieciom i osobom w podeszłym wieku!.

Napar: 1 łyżkę owoców lub kory zalać 1 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 1 raz dz. po 100-150 ml. Wypróżnienie nastąpi po 6-8 godzinach.

Można też przyrządzić odwar - wówczas należy 1 łyżkę kory lub owoców gotować w 1 szkl. wody przez 5 minut.

W razie ostrych bólów czy ostrej biegunki zażyć 10-15 tabl. węgla leczniczego i wypić napar glistnikowy lub glistnikowo-miętowy; te środki pomogą.

Osobiście nie jestem zwolennikiem stosowania kory i owoców kruszyny czy też szakłaku, gdyż działanie przeczyszczające poprzedzone jest silnymi skurczami jelit, złym samopoczuciem, nudnościami, przelewaniem i burczeniem w kiszkach, silnymi wzdęciami (oddanie gazów wiąże się z wydaleniem wodnistego kału (następuje jego samoistne wypłynięcie), co oczywiście sprawia wiele kłopotu) i potami (jeżeli ktoś wypije wyciąg z wymienionych roślin wieczorem - to “noc ma z głowy”). Szczerze mówiąc to, co szumnie się nazywa przeczyszczeniem trwa często cały dzień i uniemożliwia wyjście z domu.

---