Pedagogika resocjalizacyjna jest jednym z działów pedagogika i składa się z 2 części:

-pedagogika - nauka o wychowaniu

-resocjalizacyjna- informacje o charakterze tego wychowania

Wychowanie resocjalizacyjne- wychowanie jednostek niedostosowanych społecznie- nie potrafią radzić sobie sami z problemem, potrzebujący pomocy z zewnątrz.

Jednostka niedostosowana społecznie to taka u której występują nasilone zachowania negatywne( niezgodne z normami społecznymi, niepożądane wychowawczo i społecznie).

W Polsce ped. reso. Jako samodzielna dyscyplina pedagogiczna funkcjonuje od 1971 roku. (młoda dyscyplina). Pojawiła się teoretyczna praca obejmująca całokształt wiedzy o jednostkach niedostosowanych społecznie. Autorami tej pracy pt: „ Pedagogika resocjalizacyjna” byli Cz. Czapów i S. Jedlewski. W tej pracy spełniono 3 warunki umożliwiające powstanie nowej dyscypliny:

1.nadano nazwę nowej dyscyplinie

2.określono przedmiot badań- wychowanie resocjalizujące

3.określono metody badań, którymi będzie posługiwała się ta dyscyplina

Miejsce ped. reso. w systemie nauk. Ped. reso jest działem szerszej nauki o wychowaniu czyli pedagogiki, która zajmuje się opracowywaniem teoretycznych podstaw wychowania członków danego społeczeństwa. Pedagogika specjalna- dział pedagogiki zajmujący się opracowywaniem teoretycznych podstaw wychowania jednostek o specjalnych potrzebach. W ramach ped. specjalnej powstały różne subdyscypliny i jednym z nich jest ped. reso.

Pedogogika ogólna- pedagogika specjalna:

-oligofrenopedagogika- upośledzenie umysłowo

-surdopedagogika- głusi

-tyflopedagogika- niewidomi

-ped. terapeutyczna- przewlekle chorzy, kalecy

-ped. resocjalizacyjna- niedostosowani społecznie

Przedstawiciele ped. reso.

M. Grzegorzwska- matka ped. specjalnej

O. Lipkowski- badał problemy niedostosowania społecznego, autor „Resocjalizacji”

J. Konopnicki- badał problemy niedostosowania społecznego, autor pracy pt. „Niedostosowanie społeczne”. Zajmował się diagnozą niedostosowania społecznego, zaburzeniami w zachowaniu itp.

L. Pytka- autor współczesnego podręcznika, autor publikacji o niedostosowaniu społecznym w aspekcie naprawczym i profilaktycznym.

G. Urban- zajmuje się zaburzeniami w zachowaniu w aspekcie etiologicznym (przyczyn, warunków) i symptomatologicznym (objawy). Zajmuje się również zachowaniem patologicznym (przestępczość, uzależnienia) i profilaktyką w zaburzeniu w zachowaniu. Pracuje nad adaptacją narzędzie do diagnozy zaburzeń w zachowaniu i niedostosowaniu społecznym „Arkusz Aschenbacha”

M. Kopczyński- zajmuje się metodami badawczymi

K. Zajączkoswki- zajmuje się problemami profilaktyki niedostosowania społecznego

Stan anomii- kumulacja wielu niekorzystnych sytuacji społecznych, powoduje, że normy które utrzymywały ład i porządek zanikają, a nowe nie są znane i powodują chaos w społeczeństwie. Brak norm sprzyja występowaniu negatywnych zachowań.

Zadania (cele) ped. reso.

Opracowanie teoretycznych podstaw wychowania jednostek niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem. Pytka rozpatruje zadania w 3 aspektach w odniesieniu do 3 działów ped. reso:

1.Teleologia wychowania resocjalizującego (formułowanie celów wychowania jednostek niedostosowanych społecznie). Sformułowanie celów w ped. reso. jest trudne bo:

-musimy znać cel ogólny, których formułowaniem zajmuje się pedagogika ogólna

-musimy uwzględniać cel wychowania ogólnego obowiązujący w danym społeczeństwie

-musimy uwzględniać specyficzne potrzeby jednostek niedostosowanych społecznie

2.Teoria wychowania resocjalizującego- cel: opracowanie teoretycznych podstaw wychowania resocjalizującego

3.Metodyka wychowania resocjalizującego, czyli szukanie, opracowywanie skutecznych środków resocjalizacji- cel: ustalenie skutecznych środków, metod, form resocjalizacji

Jedlewski dodaje jeszcze 2 działy:

4.przygotowanie specjalistów zajmujących się w praktyce niedostosowaniem społecznym

5.upowszechnienie w społeczeństwie wiedzy o niedostosowaniu społecznym oraz o resocjalizacji, po to by kształtować właściwe postawy społeczeństwa wobec osób niedostosowanych i wobec problemów resocjalizacji bo bez właściwych działań trudno oczekiwać efektów.

W ranach ped. reso. od połowy lat 90-tych rozwija się dział pedagogiki resocjalizacyjnej- pedagogika penitencjarna- dział zajmujący się wycinkami ped. reso. realizowanej w specyficznych warunkach- zakładach karnych.

Niedostosowanie społeczne- zdefiniowanie tego pojęcia jest prawie niemożliwe, gdyż jest zbyt złożone, na złożoność tą składają się: wielość objawów i zróżnicowana etiologia. Kolejnym czynnikiem nie pozwalającym zdefiniować niedostosowanie społeczne jest to, że jest ono tematem różnych dyscyplin i każda z tych dyscyplin stosuje swoją definicje niedostosowania. Kolejna trudność wiąże się z tym, że pojęcie to używane jest do określenia niekorzystnego stanu jednostki, jak i procesu, który prowadzi do wystąpienia tego stanu.

Klasyfikacja rodzajów definicji niedostosowania społecznego:

-definicja pedagogiczna- formułowana na potrzeby wychowania. Przykładem takiej definicji jest definicja M Grzegorzewskiej, wg której dzieci i młodzież niedostosowane społecznie to takie, które wymagają czegoś więcej, odmiennych niż pozostali sposobów oddziaływania wychowawczego.

-definicja psychologiczna- zwraca uwagę na psychologiczne aspekty wskazujące podłoże zaburzenia. Przykładem takiej definicji jest definicja Przetacznikowej i Susołowskiej, w której przyjmuje się, że niedostosowanie społeczne są to zaburzenia charakteryzujące, utrudniające lub uniemożliwiające prawidłowe kontakty społeczne.

-definicje socjologiczne- które podkreślają niezgodność zachowania jednostki z systemem norm i wartości akceptowanych w społeczeństwie. Przykład- definicja Pytki, w której na niedostosowanie społeczne wskazuje niezgodność zachowania jednostki z systemem norm i wartości przyjętych i akceptowanych w danym społeczeństwie

-definicje prawne (kryminologiczne)- niedostosowanie społeczne to niezgodność zachowania jednostki z obowiązującym systemem norm prawnych (kodeks karny)

4 podstawowe grupy definicji niedostosowania społecznego wg Pytki:

1.definicje symptomatologiczne (objawowe)- są to definicje składające się z listy objawów niedostosowania społecznego, które mają na charakter zachowań negatywnych dla jednostki i społeczeństwa. Przykład- dokończenie definicji M Grzegorzewskiej- cechami jednostek wskazujących na niedostosowanie społeczne. Cechy te to:

-odwrócenie zainteresowań od wartości pozytywnych

-podziw i zainteresowanie dla tzw. złych czynów

-cynizm

-brawura

-nadmierna wyobraźnia

-nieodpowiedni stosunek do ludzi i mienia

-brak umiejętności nawiązywania trwałych więzi uczuciowych

-kłamstwo

-brak wizji życia w płaszczyźnie pozytywnej

-brak umiejętności radzenia sobie z trudnościami

-brak wiary w możliwość zmiany swojej niekorzystnej sytuacji życiowej.

Zdaniem M. Grzegorzewskiej występowanie pojedynczych objawów to jeszcze nie jest niedostosowanie społeczne. Dopiero wielość tych objawów i utrzymywanie się ich jest niedostosowaniem społecznym.

2.definicje teoretyczne (nie mają większego znaczenia dla resocjalizacji, są one ważne do badań naukowych). Definicje te oparte są na definicji prawidłowego przystosowania. Definicje te zawierają zwykle zaprzeczenie prawidłowego przystosowania. Pozytywne przystosowanie wg definicji teoretycznych to występowanie nasilonych tendencji do autonomii, samorozwoju. W ujęciu psychiatrii na prawidłowe przystosowanie składa się: prawidłowo funkcjonująca osobowość, prawidłowa regulacja stosunków ze społeczeństwem. Natomiast na nieprawidłowe przystosowanie składają się: zaburzenia i odchylenia w stanie osobowości, zaburzenia w regulacji stosunków z otoczeniem, co wiąże się z nadużywaniem mechanizmów obronnych. Mechanizmy obronne to:

-ucieczka w świat fantazji

-wypieranie czyli niedopuszczenie do świadomości sytuacji złych

-mechanizm racjonalizacji

3.definicje operacyjne- są definicje, które mają największą przydatność dla praktyki. Definicje te składają się z 2 części:

a)zawierają objawy niedostosowania społecznego, bądź cechy charakterystyczne dla jednostki niedostosowanej społecznie

b)zawierają narzędzie przy pomocy którego można ustalić w sposób ścisły czy wymienione w pierwszej części objawy występują u jednostki i czy ta jednostka jest niedostosowana społecznie.

Przykład- J. Konopnicki- jednostka niedostosowana społecznie to taka, która nie działa w swoim najlepszym interesie, czym powoduje szkody dla siebie i dla innych.

Jednostka niedostosowana społecznie jest rzadko kiedy lubiana przez innych ponieważ:

-jej zachowanie jest niezrozumiałe dla otoczenia

-jej zachowania mają charakter agresywny, egoistyczny, egocentryczny

-poczucie nieszczęścia, co wiąże się z dominacją negatywnych stanów emocjonalnych: smutek, złość, nienawiść.

Narzędzie wskazujące na jednostkę niedostosowaną społecznie: ARKUSZ DIAGNOSTYCZNY STOTA -pozwala na ustalenie rodzaju niedostosowania społecznego.

Konopnicki wyróżnia 4 rodzaje niedostosowania społecznego:

-zahamowanie

-wrogość

-aspołeczność

-niekonsekwencja

Przy pomocy tego arkusza można też ustalić poziom rozwoju niedostosowania społecznego.

Drugą definicją operacyjną jest definicja Pytki- wg niego, niedostosowanie społeczne wskazuje niezgodność zachowań jednostki z systemem norm i wartości obowiązujących w społeczeństwie, skutkiem czego w skali makro (ogólno społecznej) są zaburzenia działalności instytucji. Następstwem niedostosowania społecznego są indywidualne skutki w skali mikro; czyli ograniczenia swobody i autonomii jednostki. Narzędziem wskazującym na niedostosowanie społeczne jest SKALA NIEPRZYSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO (SNS). Pozwala ona określić rodzaj niedostosowania społecznego, poziom rozwoju niedostosowania. Wnioski oparte są o listę pozytywnych norm funkcjonowania jednostki.

4.definicje praktyczne (utylitarne, zdroworozsądkowe). Przykładem jest def. MEN dla potrzeb wychowania w szkole wg której uczeń niedostosowany społecznie to taki którego zachowanie nie spełnia oczekiwań szkoły, wychowawców.

Najważniejsza definicja dotycząca niedostosowania społecznego Definicja Lipkowskiego zawiera dużo elementów istotnych dla niedostosowania społecznego. Definiuje on niedostosowanie społeczne następująco: jest to zaburzenie charakterologiczne o niejednolitych objawach spowodowane niekorzystnymi zewnętrznymi i wewnętrznymi czynnikami rozwoju powodujące trwałe trudności w dostosowaniu się jednostki do normalnych wymagań społecznych oraz w realizacji planu życiowego. Definicja ta wskazuje na podłoże tych zaburzeń, różnorodność objawów niedostosowania społecznego, wskazuje na przyczyny niedostosowania określając czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Wskazuje też społeczne i indywidualne skutki niedostosowania społecznego.

Oprócz terminu niedostosowanie społeczne używamy również terminów:

a)wykolejenie społeczne- terminem tym posługują się Czapów i Jedlewski. Wykolejenie społeczne jest to wg nich zaawansowana forma niedostosowania społecznego charakteryzująca się występowaniem specyficznego stanu osobowości jednostki, który jest podłożem zachowań antagonistyczno-destruktywnych wobec otoczenia. Czapów i Jedlewski wyróżniają 2 odmiany niedostosowania społecznego:

-wykolejenie obyczajowe- przekraczanie przez jednostkę obowiązujących w społeczeństwie norm obyczajowych, zaliczmy tu: prostytucję, alkoholizm, narkomanię, lekomanię

-wykolejenie przestępcze- nieprzestrzeganie norm prawnych obowiązujących w danym społeczeństwie

b)demoralizacja- Czapów demoralizację określa jako sytuację jednostki u której zachowania negatywne wystąpiły w pewnym okresie jej życia na skutek wystąpienia niekorzystnych czynników np.: śmierć kogoś bliskiego, zmiana szkoły, itp.

Zachowania negatywne wg Tomaszewskiego- to takie, którego intencją jest zróżnicowanie oczekiwań innych ludzi (niezgodne z oczekiwaniami innych ludzi).

Oczekiwania innych ludzi mają 2 formy:

a)w postaci bezpośrednich zleceń- informacji, nakazów, zakazów, instrukcji kierowanych do określonych ludzi

b)istniejące w społeczeństwie normy (2 grupy normy: obyczajowe i moralne oraz prawne)

Zachowania negatywne na bezpośrednie zlecenia (internalizują nakazy, zakazy).

2 podstawowe grupy normy:

a)oporne (celem jest niewykonywanie zlecenia) niesłuchanie, izolacja, zasłanianie się gazetą, sabotaż, zwolnienie tempa wykonywanej czynności

b)zaczepne (celem jest skłonienie zleceniodawcy do cofnięcia zlecenia) miny, gesty, narzekanie, wywoływanie litości

Zachowania negatywne na obowiązujące normy:

a)bezpośrednie (jednostka zna obowiązujące normy, wie do czego zobowiązują, ale wyraźnie je odrzuca). Niedostosowanie społeczne jest zaawansowane- członkowie grup dewiacyjnych, podkulturowych, nieformalnych w których obowiązują normy niezgodne z obowiązującymi

b)pośrednie (jednostka nie odrzuca norm, ale zachowuje się niezgodnie, przekracza je). Wczesne fazy niedostosowania społecznego, niski poziom uwewnętrznienia.

Objawy niedostosowania społecznego wg A. Makowskiego:

1.wobec własnej osoby- samouszkodzenia (autoagresywne) np.: zasypywanie oczu, otwieranie żył, połyki, ubitki, samobójstwa

2.występujące w środowisku rodzinnym- lenistwo, nieposłuszeństwo, konflikty, ucieczki z domu

3.występujące w środowiskach szkolnych oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych -nadpobudliwość psychoruchowa, negatywny stosunek do obowiązujących regulaminów, niszczenie urządzeń

4.w szerszym środowisku społecznym -przynależność do grup nieformalnych szczególnie negatywnych

Przyczyny niedostosowania społecznego wewnętrzne (w jednostce):

a)biologiczne- uszkodzenie i zaburzenia OUN

b)psychologiczne- zaburzenia procesów psychicznych, zaburzenia odchylenia nieprawidłowości dotyczące osobowości jednostki

Przyczyny niedostosowania społecznego zewnętrzne ( w otoczeniu jednostki)

a)występujące w podstawowych środowiskach wychowawczych: rodzinne, szkolne, rówieśnicze (brak uczestnictwa w grupach formalnych)

b)makrospołeczne- wpływają na funkcjonowanie osób dorosłych oraz sytuacje kryzysowe

3 kierunki wpływów środowiska na jednostkę wg H. Spionek:

1.jest kolejnym ogniwem w procesie patologizacji

2.ujawniają się wcześniej nie wykryte i nieujawnione zaburzenia

3.jest pierwszym środowiskiem w którym powstają zaburzenia na skutek kumulacji wielu niekorzystnych czynników

2 aspekty wychowania resocjalizującego:

-strategia wychowania resocjalizującego

-procedura wychowania resocjalizującego

Strategia wychowania resocjalizującego- są to określone rodzaje działań realizowanych w określonej kolejności bez których wychowanie nie ma charakteru resocjalizującego.

Działania etiotropowe- usunięcie przyczyn zaburzeń w zachowaniu. Należy się skupić na przyczynach wewnętrznych:

a)przyczyny predyspozycyjne- niekorzystne właściwości jednostki, które utrudniają i uniemożliwiają jednostce zachowania negatywne:

-impulsywność, nieadekwatność- posiadanie przez jednostkę nierealnego obrazu otaczającego świata

-dysocjacyjność- niski poziom samodzielności jednostki

-lęk- może nie podejmować działań

-antysocjalność

-różne odmiany psychiatrii- zaburzenia woli, instrumentalne traktowanie osób, brak wrażliwości na krzywdę innych, pamiętliwość, agresja.

b)przyczyny motywacyjne- specyficzne motywy, czyli niekorzystne cechy jednostki, które wpływają na ukierunkowanie jednostki na wybór zachowań negatywnych:

-niezadowolenie z aktualniej sytuacji życiowej jednostki i chęć zmiany

-wybieranie szybkiego i łatwego sposobu zmiany- zachowania przestępcze, stosowanie przemocy, poczucie nudy (zachowania negatywne są sposobem na rozładowanie napięcia na nudę)

-agresywność- tendencje do wyboru zachowań negatywnych w kontaktach z innymi ludźmi

-motywy związane z uzależnieniami- głównym motywem jest potrzeba, chęć dążenia do zdobycia używki.

Zdaniem Czapówa i Jedlewskiego musimy starać się usunąć predyspozycje i motywacje.

Działania ergotropowe- kształtowanie u jednostki cechy pozytywnych. Będą bardziej efektywne im lepiej uda się nam osiągnąć działanie etiotropowe.

W kształtowaniu się postaw pozytywnych powinniśmy wykorzystać mechanizmy: edukacji- uczenia się i konfliktu wewnętrznego.

Mechanizm uczenia się w resocjalizacji- to nabywanie zmian w zachowaniu, w wyniku indywidualnego doświadczenia. Nie każda zmiana w zachowaniu jest wynikiem uczenia się. Jeżeli jest wynikiem uczenia się to:

-musi być wynikiem zmian w CUN

-musi być bezwzględnie trwała

-musi być wynikiem powtarzania ćwiczeń, indywidualnego doświadczenia.

Jeżeli zmiana nie spełnia któregoś z tych punktów, nie jest to zmiana.

Podstawowe mechanizmy uczenia się:

a)przez warunkowanie klasyczne-istotną rolę odegrały wzmocnienia (pokarm na psa- Pawłow)

b)przez warunkowanie instrumentalne- Skiner- szczur naciskał dźwignię uwalniającą pokarm (dźwignia określonego koloru)- wzmocnienie w postaci pokarmu

c)przez modelowanie- kształtowanie coraz bardziej złożonych zachowań poprzez sumowanie zachowań prostych

2 grupy bodźców:

a)wzmocnienia pozytywne- nagroda

b)wzmocnienia negatywne- kara

Strategie stosowania wzmocnień:

a)stosowanie samych nagród

b)stosowanie samych kar- w postępowaniu z osobami niedostosowanymi stosowało się przez dłuższy czas kary. Kara wiąże się z negatywnymi stanami emocjonalnymi. Stosowanie kar wiąże się z chęcią zemsty, odwetu, na innych rozładowujemy złość. Kara ma charakter pozorny, w wyniku zmiany zachowań jednostki na lepsze, dzięki karze pojawiają się znów zachowania negatywne.

c)strategia mieszana- stosujemy nagrody i kary. Dominować powinny nagrody.

Wybór strategii powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb jednostki. W wyniku działań resocjalizacyjnych możemy zmienić działania jednostki/

4 procedury stosowania wzmocnień:

a)stałych odstępów czasowych- wychowankowie są dokładnie poinformowani, kiedy będą oceniani, kiedy będą nagradzani i karani. Czas jest ustalony przez osobę prowadzącą. Jest to procedura pozytywnie oceniania przez osoby prowadzące. Nie jest to procedura pozytywnie oceniana ze względu na efekty działania.

b)zmiennych odstępów czasowych- wychowanek wie, że będzie oceniany ale nie wie dokładnie kiedy. Zmusza to jednostkę do stałej aktywności, nie jest zbyt pożądana przez osoby wychowywane.

c)stałych proporcji- dokładnie określane są: rodzaje pozytywnych zachowań, ocena zachowań. Ustalona jest lista zachowań negatywnych i kary jakie za grożą. Zaletą tej procedury jest to, że jednostka może sama wybrać poziom swoich osiągnięć, istotną rolę odgrywają tutaj aspiracje. Wysoki poziom możliwości, niskie aspiracje- nie oczekiwanie na nagrody, nie stymuluje rozwoju jednostki, nie zmusza do wysiłku. Wychowawcy mogą trochę zindywidualizować postępowanie wychowawcze- skłaniamy jednostki do uzyskania wyższych osiągnięć. Mogą dać szanse wychowania o niskim poziomie możliwości.

d)zmiennych proporcji- nie tak do końca określone są rodzaje osiągnięć i nagrody za te osiągnięcia. Umożliwia lepsze dostosowywanie wymagań do możliwości wychowania bez posądzania o brak sprawiedliwości.

Przestrzeganie psychologicznych prawidłowości stosowania wzmocnień:

1.nie odraczanie wzmocnień (nagrody po pozytywnych bodźcach, kary po negatywnych). Indywidualny charakter wzmocnień, nie powinniśmy kierować się własnymi emocjami. Ważna jest tu dobra znajomość wychowanka.

2.dostosowanie rodzaju kary do wieku jednostki. Stosowanie wzmocnień materialnych- słodycze potrawy; wzmocnienia społeczne- okazywanie aprobaty, dezaprobaty przez inne osoby, głównie przez osoby znaczące. Dobra znajomość jednostki nagradzanej czy karanej: jakie potrzeby i w jakim stopniu jednostka zaspokaja przez potrzeby negatywne. Wymyślanie coraz bardziej dolegliwych kar w skutek- wychowawcy się denerwują i stosują kary fizyczne lub wybuchy złości. Trzeba zmienić sposób postępowania z wychowankiem. Uczeń nie wie jak inaczej mógłby się zachować, aby spełnić wymagania nauczyciela. Należy pokazać wychowankom modele pozytywnych zachowań.

Mechanizm konfliktu wewnętrznego- stwarzanie w wychowanku sytuacji zmuszających wychowanka do dokonania wyboru między dotychczasowym negatywnym zachowaniem a prezentowanym przez wychowawcę pozytywnym wzorem zachowania. Wtedy, kiedy wychowanek dokona właściwego wyboru musi zostać nagrodzony.

1) dobra znajomość wychowanka- jego potrzeby i zaspokojenie

2) znalezienie takich wzorów pozytywnych zachowań, które umożliwiłyby wychowankowi zaspokojenie potrzeb w sposób akceptowany społecznie. Wykorzystanie tego mechanizmu jest trudniejsze w resocjalizacji, ale jest bardziej efektywne, umożliwia szybsze uczenie się zachowań pozytywnych. U wychowanka powinny występować zachowania pozytywne, będą one bardziej skuteczne im lepiej uda nam się osiągnąć działania egrotropowe.

Działania semiotropowe- utrwalające. Od nich zależy efektywność resocjalizacji. Nie wymagają wysiłku, uwagi. Musi doprowadzić nowe pozytywne zachowania, żeby były łatwiejsze dla jednostki, aby miały charakter odruchowy, mechaniczny. W działaniach tych wg Czapówa i Jedlewskiego możemy wykorzystać:

1)organizowanie sytuacji sprzyjających występowaniu zachowań pozytywnych- im częściej takie sytuacje uda nam się zorganizować, tym zwiększą się szanse na dobre utrwalenie

2)odpowiednie wykorzystywanie kar i nagród (nagrody należy stosować wtedy, kiedy występują pozytywne zachowania, ale także karząc zachowania negatywne)

Procedura wychowania resocjalizującego- 2 rodzaje działań

-techniki resocjalizacji

-metody wychowania resocjalizującego

Technika- to rodzaj działań realizowanych w wychowaniu resocjalizacyjnym wyróżnionych ze względu na rodzaj środka, którym posługujemy się w wychowaniu resocjalizującym. Każdy wychowawca ma do dyspozycji 2 rodzaje środków: człowiek, ludzie i kultura.

Ze względu na te środki mamy 2 techniki:

-antropotechnika- posługiwanie się człowiekiem

-kulturotechnika- sposób resocjalizacji wykorzystuje różne elementy kultury

Metody- działanie wyróżnione ze względu na sposób wykorzystywania danego środka oddziaływania wychowawczego.

W metodologii badań pojęcie nadrzędne to metoda, potem technika, w wychowaniu jest odwrotnie.

Wychowanie może być efektywne wtedy, kiedy:

-pobudzają aktywność wychowanka, które jest uwarunkowaniem zmiany

-ukierunkowuję tę aktywność na uczenie się tych zachowań, które są akceptowane społecznie

-umożliwia właściwe utrwalenia tych pożądanych, pozytywnych zachowań.

Klasyfikacja metod wg Czapowa:

1.Metody pobudzania

a)stymulowania

-oddziaływanie na emocje

-oddziaływanie na refleksje

b)ukierunkowania

-metody kontroli

-metody przekazywania decyzji

-metody instruowania

-metody doradcze

-przekazywanie polega na ukazywaniu argumentów „za” i „przeciw”

2.Metody utrwalania

a) organizowania doświadczeń

b)dyscyplinowania:

-wzmocnienia pozytywne

-wzmocnienia negatywne

Należy zwrócić uwagę na:

-wybór odpowiedniej strategii

-psychologiczne prawidłowości stosowania wzmocnień

Klasyfikacja metod wg Czapówa i Jedlewskiego:

I Metody indywidualne- skierowane na jednostkę:

1.metody pobudzania i ukierunkowania pożądanej aktywności jednostki:

-przekazywanie decyzji, informacji

-doradzanie wychowawcze

-przekonywanie

2.metody utrwalania pozytywnej aktywności jednostki:

-organizowanie doświadczeń

-kary i nagrody

-wpływu osobistego

II Metody grupowe- oddziaływania na grupę:

1.metody pobudzające i ukierunkowujące pozytywny wpływ grupy:

-kształtowanie celów grupowych

-kształtowanie norm grupowych

-kształtowanie struktury grupy:

2.metody utrwalania pozytywnego wpływu grupy:

-metoda podnoszenia prestiżu grupy

-metoda podnoszenia spoistości grupy

-metoda integrowania grupy

Wychowawca, aby stworzyć własną metodę:

-powinien posiadać odpowiednią wiedzę dotyczącą psychologicznych mechanizmów człowieka

-powinien posiadać odpowiednią wiedzę dotyczącą społecznych mechanizmów człowieka

-powinien posiadać zdolności twórcze

Konieczne jest spełnienie warunków, które zostały zapisane w postaci zasad resocjalizacji:

Systemy zasad:

1)Otton Lipkowski- zaadaptował zasady wychowania specjalnego (rewalidacji), które określały warunki efektywności wychowania. Zastąpił zasadę terapii pedagogicznej zasadą kształtowania planu życiowego oraz zasadę współpracy z rodziną zastąpił zasadą współpracy ze środowiskiem:

1.zasada pomocy

2.zasada indywidualizacji

3.zasada aktywizacji jednostki

4.zasada kształtowania planu życiowego

5.zasada współpracy ze środowiskiem.

2)Czapów i Jedlewski- 9 warunków, które powinny być spełnione, aby wychowanie resocjalizacyjne było efektywne:

I ogólne zasady resocjalizacji:

-zasada reedukacji- oduczenie się zachowań negatywnych

-zasada wszechstronnego rozwoju osobowości

-zasada traktowania penitencjarnego

II zasady dotyczące strategii wychowania resocjalizującego (określają rodzaje, kolejność, warunki działań)

-zasada oddziaływania etiotropowego

-zasada oddziaływania ergotropowego (2 mechanizmy: reedukacja, konflikt wewnętrzny)

-zasada oddziaływania semiotropowego

III zasady dotyczące procedury wychowania resocjalizującego

-zasada akceptowania

-zasada respektowania- podmiotowe traktowanie wychowanka

-zasada perspektywicznej opieki- zaspokajanie potrzeb

4 fazy resocjalizacji wg Pytki

1)polega na nawiązywaniu pozytywnej więzi emocjonalnej z wychowankiem- uwewnętrznienie norm (internalizacja) i powinna trwać tak długo dopóki nie pojawi się cień pozytywnego zachowania

2)polega na kształtowaniu umiejętności dokonywania pozytywnych wyborów u wychowanka- pojawienie się coraz częściej zachowań pozytywnych, konflikt wewnętrzny- prezentuje wychowankowi pozytywne wzory zachowań konkurencyjne do tych, które wcześniej służyły do zaspokojenia potrzeb

3)polega na zwiększeniu samodzielności jednostki poprzez powierzenie wychowankowi do samodzielnej realizacji, niwelowanie kontroli i ocen

4)polega na kontrolowanym wprowadzeniu wychowanka do społeczeństwa, powinna trwać tak długo aż znajdziemy dla jednostki taką grupę, którą ją zaakceptuje

4 modele- wzorcowe układy działań resocjalizacyjnych:

1)izolacyjno-dyscyplinarny- 2 środki:

-izolacja- oddzielenie jednostek niedostosowanych społecznie od społeczeństwa; funkcje: ochrona, kara, stworzyć warunki do przemyślenia swojego zachowania i podjęcie decyzji o poprawie zachowania

-dyscyplina- stosowanie kar fizycznych

2)izolacyjno-opiekuńczy- środek karzący zastąpiony działaniami opiekuńczymi, żeby zmienić zachowanie jednostki ważne jest zaspokojenie potrzeb

3)terapeutyczny- terapia- różne rodzaje leczenia, stosowanie zarówno terapii medycznej, psychiatrycznej jak i socjoterapii, psychoterapii (uwzględnia potrzeby jednostki)

4)wolnościowy i pół wolnościowy- uwzględnia współczesne tendencje w resocjalizacji, najbardziej adekwatny, odejście od resocjalizacji w warunkach sztucznych.

Środowiska działań resocjalizacyjnych:

a)rodzinne

b)szkolne

c)rówieśnicze

Kuratela sądowa- działania resocjalizacyjne prowadzone w środowisku naturalnym.

Kuratela zawodowo-społeczna- działania te powinny prowadzić osoby dobrze przygotowane.

Kurator zawodowy- osoba zatrudniona, na etacie, otrzymuje regularne wynagrodzenie.

Kurator społeczny- realizuje działania resocjalizacyjne z własnej woli, nie otrzymuje pensji.

Resocjalizacja w warunkach pół wolnościowych- przejście od warunków zamkniętych do otwartych. Na zachodzie są to hotele lub półinternaty, tylko w nocy wychowankowie są zobowiązani do pobytu w placówce, w dzień mogą pracować lub uczyć się.

Systemy resocjalizacji (Kongres z 1963 r.)

1.izolacyjno-dyscyplinarny- opiera się na izolacji i dyscyplinie, środki te mają negatywny wpływ

2.progresywny- resocjalizacja oparta jest na postępie, progresja oparta na zdobywaniu kolejnych poziomów, w miarę poprawy zachowania jednostki można przejść na kolejny poziom

3.socjopedagogiczny- oparty na samorządności wychowanków, najbardziej efektywny, role osób powinny być ograniczone do dyskretnego nadzoru, inspiracji jednostek

4.indywidualny- opiera się na indywidualnym oddziaływaniu wychowawcy na wychowanka

5.homogeniczny- próba przezwyciężenia problemów finansowych, polegał na realizacji działań resocjalizacyjnych w grupie wychowanków podobnych (homogeniczność)

6.eklektyczny (komplementarny)- najbardziej efektywny, jest zbiorem pozytywnych elementów z poprzednich systemów, umożliwia wielostronny wpływ na jednostkę.

Zakład wychowawczy (Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy, Szkolny Ośrodek wychowawczy)- usunięcie skutków, błędów wychowawczych. Przeznaczone są dla nieletnich w wieku od 13-18 lat. Podlegają MEN, finansowane są przez Ministerstwo Pracy. Oddziaływania realizowane są w szkole, warsztatach i internacie. Nauczanie oparte jest na programie szkół masowych. Warsztaty- wszyscy wychowankowie mają obowiązek do pracy, aby kształtować pozytywne nastawienie do pracy, preorientacja zawodowa. Internat- wychowankowie przebywają w czasie wolnym, organizacja czasu wolnego zapobiega nudzie, niewłaściwa organizacja czasu sprzyja demoralizacji. Wychowankowie podzieleni są na grupy wychowawcze, którymi opiekuje się 2 wychowawców. Czas pobytu nie jest określony (ukończenie szkoły lub poprawa zachowania).

Zakłady poprawcze- podlegają Ministerstwu Sprawiedliwości. Dominują środki o charakterze represyjnym. Podstawą umieszczenia jest decyzja sądu, po wyczerpaniu się wszystkich środków wychowawczych określonych przez ustawę. Działania resocjalizujące powinny mieć charakter zintensyfikowanej akcji. Przeznaczona są od lat 13-21, przy czym w przypadku niepełnoletności w wieku 17-21, trafili wcześniej wobec których konieczna jest kontynuacja działań resocjalizacyjnych. Działalność organizowana jest w szkole, warsztatach, internacie. Warunkiem opuszczenia zakładu poprawczego jest ukończenie gimnazjum, zasadniczej szkoły zawodowej. Zakładem kieruje dyrektor.

Indywidualny program resocjalizacji- w którym określone są cele resocjalizacji, formy i środki oddziaływań, potrzeby wychowanka (znalezienie mieszkania, nawiązania społecznych kontaktów poza zakładem). Przygotowanie wychowanka do opuszczenia zakładu polega na poznaniu środowiska do którego wychowanek musi wrócić, pomoc w załatwieniu dokumentów, pomoc w znalezieniu pracy.

Młodzieżowe Ośrodki Adaptacji Społecznej- podstawą przyjęcia jest podpisanie kontraktu, w którym akceptuje on działania podejmowane w MOAS-ie i wyraża zgodę na zmianę zakładu, gdy nie wywiąże się z przyjętych na siebie obowiązków. Wychowanek ma możliwość wyboru grupy, wychowawcy i jest dokładnie informowany o podejmowanych działaniach. Rodzice oraz opiekunowie mogą sprawdzić działania. Można kontynuować naukę w szkołach poza placówką. Obejmuje ona 3 ogniwa: szkoła, warsztaty, internat.

Instytucje resocjalizujące- ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich- 26.10.1982 r., w życie weszła 13.05.1983r.- określa system instytucji, które zajmują się jednostkami niedostosowanymi społecznie.

3 grupy instytucji ze względu na funkcję dominującą i warunki w których odbywa się resocjalizacja:

I Instytucje, których główną funkcją jest diagnozowanie:

-Rodzinny Ośrodek Diagnostyczno-Konsultacyjny

-Pogotowie Opiekuńcze

-Schroniska dla Nieletnich

-Policyjna Izba Dziecka

II Instytucje, których główną funkcją jest wychowanie i wychowanie resocjalizujące w warunkach zakładowych (oderwania nieletniego od dotychczasowego środowiska):

-Zakłady Wychowawcze (Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy) i Ośrodek Szkolno-wychowawczy

- Zakłady poprawcze

-Młodzieżowe Ośrodki Adaptacji społecznej

III Instytucje, które realizują w środowisku otwartym ( naturalnym,dotychczasowym):

- Kuratorskie Ośrodki Pracy z Młodzieżą

- Kuratela Sądowa

- Ochotnicze Hufce Pracy

Piecze nad funkcjonowaniem instytucji resocjalizacyjnych sprawuje Sąd Rodzinny. Są to wydziały sądów rejonowych, które zajmują się alimentami, adopcją, rodziną zastępczą, powierzaniem opieki nad nieletnimi, ogranicza, pozbawia lub zawiesza prawa rodzicielskie.

Środki, którymi dysponuje Sąd :

- upomnienie

- zobowiązanie do naprawienia szkody

- Zobowiązanie do przeproszenia

- odpowiedni nadzór zakładu pracy rodziców

- umieszczenie nieletniego w odpowiedniej placówce leczniczej, oświatowej

- orzeczenie nadzoru kuratora sądowego

Ośrodek Konsultacyjno-Diagnostyczny:

- przygotowanie diagnozy na potrzeby sądu

- opracowanie diagnozy ma charakter zespołowy

- diagnoza przygotowana jest na piśmie i powinna zawierać rodzaj niedostosowania społecznego i dominujące objawy, przyczyny, informacje o pozytywnych cechach jednostki, informacje o możliwościach i kierunkach rozwoju jednostki

- diagnoza powinna stanowić najbardziej odpowiedni środek umożliwiający zmianę zachowania

- drugą funkcją jest udzielanie konsultacji osobom, które mają problemy w w ychowaniu jednostki.

Pogotowie Opiekuńcze:

- powinno zapewnić opiekę nieletnim (13-18 lat) pozbawionym nagle opieki rodzicielskiej

- usunięcie zaburzeń, żeby umożliwić po powrocie do środowiska prawidłowe funkcjonowanie

- przygotowanie diagnozy, która będzie podstawą podjęcia decyzji o dalszych losach podopiecznego

- przebywają nieletni od 13 do 18 roku życia

- czas pobytu nie powinien przekraczać 3 miesięcy

- wychowankowie uczęszczają do szkoły na terenie pogotowia w szkole podstawowej lub gimnazjum

- w czasie wolnym przebywają w internacie

- materiały do diagnozy zbierane są przez cały czas pobytu w pogotowiu

- rada pedagogiczna pogotowia powinna podjąć decyzję o korzystnym sposobie postępowania z nieletnim, taką decyzję dyrekcja przekazuje do sądu i sąd podejmuje ostateczną decyzję.

Schronisko dla nieletnich

- umieszczone są na podstawie decyzji sądu, e których sąd prowadzi postępowanie przygotowawcze

- przygotowanie diagnozy na podstawie której sąd podejmie decyzje dotyczącą dalszych losów nieletniego

- przebywający nieletni 13-18 lat

- pomoc nieletnim w wyrównywaniu braków, odchyleń, preorientacja zawodowa

- uczęszczanie do szkoły

- praca w warsztatach, aby zmienić nie właściwą postawę wobec pracy, zapoznać się z różnymi rodzajami pracy

- ważną rolę odgrywa organizacja czasu wolnego, aby zapobiegały nudzie i dalszej demoralizacji jednostki.

Sąd może podjąć decyzje o tym że:

- wychowanek może powrócić do środowiska naturalnego

- umieścić nieletniego w Ośrodku Pracy z Młodzieżą

Policyjna Izba Dziecka

- doraźna opieka nad nieletnimi

- zostali zatrzymani w okolicznościach popełnienia przestępstwa lub zatrzymani w momencie popełniania przestępstwa

- pod wpływam alkoholu, narkotyków

- uciekinierzy

- funkcja- ustalenie tożsamości nieletniego, zebranie o nim informacji

- powiadamia się rodziców , szkołę, placówkę opiekuńczą z której pochodzi uciekinier

- czas nie powinien przekraczać 72 godzin

Kuratelskie Ośrodki Pracy z Młodzieżą - mają charakter profilaktyczny, kierowani są nieletni na postawie orzeczenia sądu. Trafiają tam 13-14 latkowie tatkowie niekorzystnych patologicznych środowisk rodzinnych, bądź nieletni u których występują wczesne przejawy niedostosowania społecznego, żeby odizolować go od niekorzystnego środowiska, aby pomoc poprawie zachowania, spełniają funkcje opieki zastępczej czyli po opuszczeniu instytucji resocjalizacyjnej, aby zachować pewny wgląd, aby po wyjściu z zakładu wychowawczego opiekować się wychowankiem, kierowane są tam jednostki z patologicznych , niekorzystnych środowisk :

1)zagrożonych niedostosowaniem społecznym

2)już po resocjalizacji

Organizacja :

- wychowankowie uczęszczają do tych ośrodków od poniedziałku do piątku

- zajęcia odbywają się popołudniu 3-4 godziny, w tym czasie nieletni odrabiają lekcje - mogą uzyskać pomoc

- realizowane są indywidualne zajęcia- zajęcia sportowe, muzyczne, aby pokazać możliwości spędzania wolnego czasu

- prowadzone są różnego rodzaju zajęcia z terapii przez osoby odpowiednio przygotowane

- pracą kieruje kurator i to on podbiera ludzi , którzy prowadzą różne zajęcia

Liczba tych instytucji jest nie wystarczająca i stale się kurczy z braku pieniędzy, pieniędzy potrzeby rosną. Zagrożenia wykolejeniem stają się coraz większe i dotyczą coraz większej liczby młodzieży. Badania wskazują na duży sukces tych instytucji.

Kuratela sądowa - forma resocjalizacji indywidualnej, polega na indywidualnych oddziaływaniach osoby resocjalizacyjnej na wychowanka.

Podział ze względu na podmiot resocjalizacji:

a)kuratorzy rodzinni i dla nieletnich - zajmuje się rodzinami i nieletnimi - np. zawieszanie władzy rodzicielskiej, ograniczanie władzy rodzicielskiej, sprawuje nadzór nad rodzinami zastępczymi , adopcyjnymi i również zajmuje się resocjalizacją nieletnich wobec których sąd orzekł taki fakt.

b)Kuratorzy dla dorosłych - zajmują się osobami dorosłymi w sprawach ograniczania wolności, przebywających na zwolnieniu warunkowym, przerwa w odbywaniu kary.

Ze względu na formy zatrudnienia:

a)zawodowi ( zatrudnieni na etacie w sądzie)

b)społeczni 9 ludzie dobrej woli, nie zawsze maja odpowiednie przygotowanie).

Kuratorzy zawodowi sa zobowiązani dla społecznych przeprowadzić kursy.

Funkcjonowanie kurateli reguluje:

1.Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich

2.Ustawa o zawodzie kuratora

W tej ustawie były regulacje jak taki kurator powinien wyglądać itp. Nie było formalnych wymagań odnośnie kwalifikacji kuratora, nie było zawodu kuratora sądowego do momentu uchwalenia ustawy nr 2. Zostały dokładnie określone warunki i stopnie awansu zawodowego, wszystkie sprawy regulujące funkcjonowanie kuratora sądowego w Polsce, warunki zatrudnienia, mogą oni domagać się wynagrodzenia. Jest to trudna , a czasem niebezpieczna praca.

Ta forma resocjalizacji ma charakter indywidualny, opiera się na indywidualnym kontakcie kuratora z osobą resocjalizowana, obowiązkiem kuratora jest oddziaływanie na wychowanka oparte na diagnozie. Na tej podstawie kurator opracowuje indywidualny plan pracy oddziaływania na nieletniego. Również obowiązkiem kuratora jest praca z rodzina, żeby poznać sytuację rodzinną. Kurator powinien współpracować ze szkołą, która jest pierwotną przyczyna niedostosowania społecznego. Kurator powinien również uwzględnić środowisko rodzinne, wprowadzanie do pozytywnych grup. Grupa może wzmocnić jednostkę. Liczba nieletnich pod opieką kuratora nie powinna przekraczać 12-15. Kurator wybiera taką częstotliwość spotkań jak jest konieczna. W rzeczywistości na jednego kuratora przypada 30-40 wychowanków. Kurator wykonuje jeszcze dużo pracy z sądem, dlatego efektywność kuratora zamienia się w urzędnika wypełniającego dokumenty, dlatego praca kuratora ogranicza się do kontaktu z nieletnim, nie mam mowy o współpracy z rodziną, szkoła czy grupa rówieśniczą.

Modele kurateli sądowej:

1)zawodowo-społeczny: zakłada się, że nadzór na działania w środowisku nieletniego realizują kuratorzy zawodowi, a kuratorzy społeczni uzupełnią to działanie.

2)Społeczno-zawodowy: w dawnych czasach można było wszystko robić społecznie; społecznicy to ludzie mający dużą rolę , chęci ale przy resocjalizacji nie odniosło to skutku (11-13%).

Metody pracy kurateli sądowej:

1)casework - przeniesione z pedagogiki społecznej, to metoda pracy z indywidualnym przypadkiem, wg pomysłu H.Radlińskiej.

2)groupwork (grupowa)- resocjalizacja indywidualna musi być oparta o grupę.

Realizacja kurateli sądowej - modela:

I model kurateli kontrolującej: oddziaływania opierające się na tym, że kurator stawia przed nieletnim określone zadnie, które winien zrealizować nieletni, następnie rozlicza co osiągnął nieletni i stosuje odpowiednie kary lub nagrody( skierowanie wniosku do sądu o zakończenie kurateli sądowej).

II model kurateli uczestniczącej: rzadko stosowana w Polsce, polega na włączaniu się kuratora w życie nieletniego, kurator spełnia rolę starszego brata, opiekuna osoby która stanowi wsparcie dla nieletniego, w tym modelu kontakty powinny być częste z rodzinna szkołą, itp.

III model kurateli terapeutycznej: przywiązuje się dużą rolę do charakteru więzi, wykorzystuje się jako podstawowy środek resocjalizacji, winna jest pozytywna więź emocjonalna.

Efektywność pracy kuratora zależy od liczby pełnionych nadzorów, od przygotowania. Powinni też mieć wiedzę o środkach, metodach, technikach itp. Powinni reprezentować pozytywną osobowość wzory zachowań. Jedną z metod jest metoda wpływu osobistego kuratora na wychowanka.

Praca jest pracą trudną, wymaga specjalnych kwalifikacji. Kurator ma ograniczoną możliwość eliminowania negatywnych wpływów. Musi charakteryzować się dużą elastycznością. Nie ma jeszcze, badań nad modelem zawodowo- społecznym, bo jest dosyć młody.

Rodziny zastępcze- sąd podejmuje decyzje o powierzeniu opieki nad nieletnim rodzinie zastępczej:

- rodziny zastępcze spokrewnione

- rodziny zastępcze obce

W praktyce to nie funkcjonuje, nie ma chętnych do opieki nad nieletnimi, którzy sprawiają problemy wychowawcze. W Polsce po orzeczeniu sądowym rodziny są pozostawione same sobie, jak mają problemy to nawet nie wiedzą gdzie się udać po pomoc.

Ochotnicze Hufce Pracy: kierowania są nieletni w celu umożliwienia im ukończenia szkoły podstawowej i zdobycie kwalifikacji zawodowych. Ochotników jest nie wielu i w większości to przymuszeni ochotnicze, są tam z decyzji sądu. Po nowelizacji ustawy OHP zmieniły swoja formę ze stacjonarnych na dochodzące. Zajęcia przygotowawcze do zawodu organizowane są w zakładach pracy, a nie w warsztatach na terenie OHP. Szkoły też nie są już na terenie OHP tylko najbliższe szkoły przy miejscu zamieszkania. Wychowawcy i pracownicy organizują nieletnim naukę szkolna i naukę zawodu w środowisku naturalnym. Kontakty pracowników OHP z zakładami pracy i szkołami są codzienne. Ten sposób resocjalizacji oceniany jest bardzo pozytywnie, czas pobytu ma charakter indywidualny, nieletni uczęszcza tak długo dopóki nie zyska kwalifikacji zawodowych w wybranym przez siebie zawodzie.

Rola sądu dla nieletnich odgrywa bardzo ważną rolę, ponieważ to sąd podejmuje decyzję o wyborze środka i sposobie resocjalizacji. Błędna decyzja powoduje nieodwracalne skutki. Sąd kieruje się przepisami prawnymi, a nie intuicją. Kolejno stosuje wszystkie środki wychowawcze zdając sobie sprawę z braku ich efektywności.

Problemy pedagogiki penitencjarnej:

-najmłodszy dział pedagogiki

-zajmuje się resocjalizacją osób odbywających karę pozbawienia wolności

-w 1944 r. ukazała się pierwsza praca teoretyczna w Polsce poświęcona pedagogice penitencjarnej, działań resocjalizacji w specjalnych warunkach, od tego momentu nastąpił rozwój pedagogiki penitencjarnej- autor Henryk Machel „Pedagogika penitencjarna”

-miejscem odbywania kary jest zakład karny

4 aspekty sytuacji więziennej:

a)aspekt społeczny:

-ludzie, którzy przebywają na ograniczonej przestrzeni

-wiąże się ze społecznością więzienną, w której wyróżnia się 2 grupy społeczne:

I więźniowie (skazani, osadzeni, osoby pozbawione wolności):

-zbiorowość zróżnicowana ze względu na wiek, stopień demoralizacji

-skazani postrzegają funkcjonariuszy jako źródło zagrożenia

II funkcjonariusze służby więziennej

-utrzymanie ładu, porządku w zakładzie karnym

-praca ma charakter służby- cały czas powinien być gotowy

-poczucie zagrożenia ze strony skazanych

-hierarchiczna struktura służby- wykonywanie poleceń, funkcjonariusz o niższym stanowisku nie ma prawa omówić przełożonemu, jak coś źle robi to winę ponosi on, a nie przełożony, który wydał polecenie

-uniformizacja- obowiązek noszenia munduru

-zjawisko wypalenia zawodowego- obniżenia sił

b)aspekt funkcjonalny- ograniczenie aktywności jednostki wiąże się z regulaminami, które określają:

-zadania więźnia w zakładzie karnym

-określone pary wykonywania prac

-określony zasób przedmiotów, które może posiadać skazany

-zorganizowany czas

c)aspekt sensoryczny (stymulacyjny):

-po dłuższym czasie skazany nie myśli, jest otępiały (odzwyczajają się od myślenia)

-jak skazany wychodzi na wolność to jest to utrudnieniem, bo nikt za niego nie będzie myślał, ma problem z powrotem do społeczeństwa

d)aspekt przestrzenno-czasowy:

-przestrzeń w zakładzie jest przeludniona

-istotnym czynnikiem obciążającym skazanego jest czas

-skazani próbują sobie z tym radzić stosując mechanizmy obronne.

Pobyt w więzieniu ma skutki negatywu:

1.deprywacja potrzeb (niezaspokojenie):

-biologiczna- związana z niedostatkiem aktywności zdrowotnej, zaburzenia mięśni, mało ruchu, zmniejsz się pojemność płuc

-seksualna- oddzielne zakłady dla kobiet i mężczyzn, stosunki homoseksualne

-emocjonalna- nerwice

2.poczucie osamotnienia

-odczuwane bardzo dolegliwie

-skazani radzą sobie z tym tworząc nieformalne grupy pomocy, szukają oparcia i więzi z inną osobą

-przeciwstawiają się służbie więziennej (w grupie mają większe szanse)

3.agresja

-skierowana na więźniów, funkcjonariuszy, siebie (autoagresja)- samouszkodzenia, próby samobójcze

2 grupy agresji ze względu na funkcje:

a)charakter emocjonalny- na początku odbywania kary u więźniów

b)zachowania instrumentalne- samouszkodzenie, samobójstwo, ma to być zrealizowaniem jakiegoś celu np.: zmiana celi, funkcjonariusz nie chce zmienić celi więźniowi, a on źle się w niej czuje

4.gwałty

2 grupy więźniów:

a)cwele- najmniej usytuowani, bez ich zgody, zbiorowe

b)parówy- więzienne prostytutki, świadome wyrażanie zgody na określone korzyści

Mechanizmy obronne więźniów wg Koffera:

a)wycofanie- skazany wycofuje się z kontaktów społecznych, skupia się na sobie, swoich problemach, żyje w swoim świecie, interesuje się swoimi problemami

b)zadomowienie- skazany zdaje sobie sprawę, że musi żyć w tych warunkach

c)bunt- 2 formy:

-jawny

-ukryty- skazany skrzętnie zbiera różna informacje o funkcjonariuszach po to, żeby coś osiągnąć dla siebie, wykorzysta to szantażem

d)prizonizacja- coś podobnego do zadomowienia, charakterystyczne dla recydywistów- osób, które przebywały w zakładzie karnym, lubią tu wracać

3 funkcje kary:

1.izolacyjna- izolowanie osób popełniających przestępstwo po to, żeby ich ukarać za negatywny czyn, żeby uchronić społeczeństwo przed negatywnymi skutkami przestępców

2.odstraszająca- dla tych, którzy się znaleźli w więzieniu, żeby nigdy więcej tu nie wrócić

3.wychowawcza- naprawcza, resocjalizacyjna.

---