Poniedziałek, 06.09.2010 11:07 płk ZBIGNIEW CIEKOT, ppłk dr TOMASZ JAŁOWIEC
Zaczęto zastanawiać się nad obniżeniem kosztów działalności SZRP. Ważną rolę w tym względzie odgrywa współpraca z zewnętrznymi operatorami logistycznymi.
Rozwiązania zawarte w opracowanej w 2008 roku Koncepcji wdrażania w resorcie obrony narodowej systemu kontraktowania usług poza SZRP, zgodne z będącym jej integralną częścią harmonogramem, są wdrażane w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Wychodząc naprzeciw zmieniającej się rzeczywistości militarnej i gospodarczej, powołany w 2007 roku zespół, składający się z przedstawicieli 13 instytucji i dowództw wojskowych, wskazał na potrzebę szerszego wprowadzenia systemu kontraktowania usług dla SZRP na rynku cywilnym, między innymi w zakresie usług transportowych. Celem niniejszego artykułu jest właśnie scharakteryzowanie prac realizowanych na szczeblu Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych oraz w wytypowanych
jednostkach wojskowych wszystkich rodzajów sił zbrojnych, mających na celu wprowadzanie systemu kontraktowania wybranych usług transportowych.
Usługi kontraktowe
System kontraktowania usług poza SZRP, zwany outsourcingiem, polega na wydzieleniu ze struktury organizacyjnej macierzystej instytucji realizowanych przez nią funkcji i przekazanie ich do realizacji innym, wyspecjalizowanym podmiotom gospodarczym. Koncepcja outsourcingu, wykorzystywana z powodzeniem w wielu armiach świata, znana jest w praktyce gospodarczej od lat, ale jej prawdziwy rozkwit przypada na II połowę XX wieku. Siły zbrojne, dostrzegając korzyści wynikające z realizacji szeregu zadań przez kontrahentów zewnętrznych, decydują się na przekazanie kolejnych obszarów partnerom outsourcingowym. Na ten rodzaj współpracy decyduje się coraz więcej armii, przede wszystkim w celu zmniejszenia kosztów, optymalizacji procesów
i lepszej koncentracji na głównej działalności, tj. zadaniach operacyjno-szkoleniowych.
Outsourcing logistyczny polega na przekazaniu przez wojsko realizacji funkcji logistycznych w ręce operatora logistycznego. Ponieważ jest to współpraca sformalizowana w ramach umowy, outsourcing logistyczny bywa również nazywany logistyką kontraktową. W zależności od sposobu pojmowania terminu logistyka zakres funkcji logistycznych przekazywanych w outsourcing może być różny i może obejmować jedynie organizację transportu bądź całość zarządzania łańcuchem dostaw, czyli zarówno organizację transportu, jak i logistykę wewnątrzzakładową wraz
z planowaniem systemów przepływu materiałów w produkcji, dostarczanie surowców, magazynowanie, zarządzanie przepływem informacji oraz kontrolę tych procesów.
Do najważniejszych przyczyn stosowania outsourcingu w sektorze militarnym należy zaliczyć:
- redukcję i kontrolę kosztów;
- większe skoncentrowanie się na podstawowej działalności szkoleniowo-operacyjnej;
- uzyskanie dostępu do rozwiązań technologicznych najlepszej jakości;
- zwolnienie własnych zasobów i wykorzystanie ich do innych celów;
- uzyskanie zasobów, którymi armia nie dysponuje;
- przyspieszenie pojawiania się korzyści wynikających z restrukturyzacji.
Obsługa procesów zarządzania przez specjalistyczne firmy, które mają znacznie większe doświadczenie i potencjał w danym obszarze, prowadzi do optymalizacji i poprawy efektywności realizowanych zadań. Najważniejsze korzyści związane z realizacją usług logistycznych w ramach outsourcingu to:
- poprawa poziomu jakości usług związanych z podstawową działalnością SZRP;
- możliwość koncentracji sił i środków na zasadniczych funkcjach;
- redukcja infrastruktury (zmniejszenie nakładów inwestycyjnych i kosztów bieżącej
eksploatacji);
- dostęp do wiedzy i doświadczeń operatorów logistycznych, często liderów rynkowych (osiągniecie najwyższego poziomu usług w danej
dziedzinie).
Program pilotażowy
Jak wskazują doświadczenia innych armii, wdrożenie outsourcingu jest procesem długotrwałym, niezwykle skomplikowanym oraz wymagającym kompleksowych zmian w funkcjonowaniu całych sił zbrojnych. W Siłach Zbrojnych RP instytucją wiodącą w zakresie wprowadzenia systemu kontraktowania usług jest IWspSZ, który podejmuje w ostatnim czasie szereg prac w tym zakresie. Przykładem takich działań jest powołanie zespołu zadaniowego do spraw wdrożenia systemu kontraktowania wybranych usług transportowych. Na podstawie analiz rozwiązań światowych oraz z uwzględnieniem specyfiki naszych narodowych rozwiązań ów zespół wytypował siedem jednostek wojskowych do przeprowadzenia programu pilotażowego outsourcingu wybranych usług transportowych. Realizacja zadań w tych jednostkach, wchodzących w skład wszystkich rodzajów sił zbrojnych, stanowić będzie podstawę do podjęcia ostatecznej decyzji o ewentualnym rozszerzeniu outsourcingu usług transportowych na całe SZRP. Przeprowadzone w ramach programu pilotażowego analizy ekonomiczne i organizacyjno-prawne pozwolą na wypracowanie optymalnych rozwiązań wprowadzenia tego systemu w całej armii. Spośród szerokiego spektrum zadań transportowych realizowanych w SZRP do realizacji przez podmioty zewnętrzne wybrano usługi, które mogą zostać wykonane przy użyciu pojazdów powszechnie dostępnych na rynku cywilnym - samochodów ogólnego przeznaczenia oraz zestawów transportowych dalekiego zasięgu. Na rys. 2 zostały przedstawione grupy pojazdów związane z tymi obszarami działań, które w ramach programu pilotażowego zostaną przekazane firmom zewnętrznym. Przy opracowywaniu dotychczasowej struktury organizacyjnej SZRP zakładano pełną ich samowystarczalność w sferze zaspokajania potrzeb wewnętrznych, w tym usług transportowych. Taką możliwość zapewniała rozbudowana struktura organizacyjna, co w konsekwencji przyczyniało się do wydatkowania zbyt dużej ilości środków finansowych na zabezpieczenie potrzeb transportowych. Harmonogram realizacji programu wprowadzenia systemu kontraktowania wybranych usług transportowych podzielony został na dwa etapy i zawiera siedem punktów. Etap I obejmuje lata 2010-2012, zaś etap II lata 2013-2018. W harmonogramie znalazło się: - opracowanie do 31 marca 2010 roku koncepcji outsourcingu usług transportowych w zakresie pojazdów grupy 5. i podgrupy 4.4., zawierającej ustalenia organizacyjno-finansowo-techniczne oraz wstępne warunki współpracy SZRP z podmiotami zewnętrznymi; - przeprowadzenie do 30 czerwca 2010 roku szkolenia z przedstawicielami wytypowanych jednostek wojskowych, na którym zostaną omówione przede wszystkim kwestie przygotowania i monitorowania eksploatacji wskazanych grup pojazdów;
- monitorowanie w okresie 1 lipca 2010-31 grudnia 2011 roku eksploatacji wskazanych grup pojazdów, na podstawie opracowanych i przygotowanych kart kosztów eksploatacji pojazdu mechanicznego oraz kart kosztów eksploatacji danej grupy pojazdów;- zgłoszenie do 30 czerwca 2011 roku zapotrzebowania na środki finansowe potrzebne do realizacji w roku 2012 outsourcingu wskazanych usług transportowych w wytypowanych jednostkach wojskowych;- zawarcie do 1 grudnia 2011 roku, na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych, umów z podmiotami zewnętrznymi na świadczenie w 2012 roku wskazanych usług transportowych; - realizacja w okresie 1 stycznia-31 grudnia 2012 roku wybranych usług transportowych przez kontrahentów cywilnych zgodnie z zawartymi umowami; - podsumowanie do 31 marca 2013 roku na szczeblu IWspSZ programu pilotażowego, a w przypadku pozytywnej jego oceny wdrożenie w całych Siłach Zbrojnych RP.
Podsumowanie
Rozpoczęty w ramach programu pilotażowego proces kontraktowania usług poza Siłami Zbrojnymi RP ma przede wszystkim na celu rozpoznanie przez wojsko możliwości realizacji usług transportowych oraz metod zabezpieczenia funkcjonowania jednostek wojskowych w obszarze transportu przez firmy cywilne. Reorganizacja struktur logistycznych związana z profesjonalizacją SZRP wymusza poszukiwanie rozwiązań, które odciążą resort obrony narodowej od wykonywania przedsięwzięć niewynikających wprost z pełnienia funkcji militarnych, a obecnie znacznie absorbujących potencjał wojskowy. Przed IWspSZ jako organizatorem i wytypowanymi jednostkami wojskowymi - uczestnikami programu pilotażowego Outsourcing usług transportowych w SZRP stoi duże wyzwanie. Od ich zaangażowania i umiejętności organizacyjnych zależeć będzie szereg dalszych przedsięwzięć związanych z wprowadzeniem systemu kontraktowania usług transportowych w całej armii. Wyrażamy przekonanie, że mimo trudności, które bez wątpienia się pojawią, zastosowanie nowoczesnych rozwiązań w obszarze logistyki wojskowej umożliwi nową
jakość realizacji zadań z jednoczesnym ograniczeniem globalnych kosztów logistyki w SZRP.