o ochronie przyrody z 2004 roku, nauka - szkola, hasło integracja, rok I


WSTĘP:

Od dawna człowiek zdawał sobie sprawę z niebezpieczeństwa, jakie pociąga za sobą zakłócenie naturalnej równowagi w przyrodzie. Pragnął również zachować naturalne piękno i bogactwo otaczającego go świata dla przyszłych pokoleń. Najstarsze znane na świecie zarządzenie o ochronie przyrody ogłoszone zostało w Chinach 3000 lat temu. W Polsce za czasów panowania króla Bolesława Chrobrego wprowadzono pierwsze ograniczenie w polowaniach na bobry. Król Władysław Jagiełło objął ochroną tura-przodka bydła domowego. Ostatni tur został zabity na ziemiach polskich w 1627r. Aby ochrona przyrody była bardziej skuteczna już pod koniec XIX w.zaczęto zakładać rezerwaty przyrody i parki narodowe. W 1872r. powstał pierwszy na świecie park narodowy w Yellowstone w Stanach Z jednoczonych Ameryki. W Polsce jako pierwszy założono w 1921r. Obecnie na terenie kraju znajdują się 23 parki narodowe.

W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku:

"Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów."

W Polsce istnieją 23 parki narodowe, obejmujące obszar 313,65 tys.ha,co stanowi około 1% powierzchni kraju. Rozważa się utworzenie dalszych parków narodowych, mogą to być: -Jurajski Park Narodowy (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska) -Mazurski Park Narodowy (okolice jeziora Śniardwy) -Turnicki Park Narodowy (przedgórze Bieszczadów)

Powierzchnia parku narodowego podzielona jest na obszary różniące się zastosowanie odrębnych metod ochrony przyrody. Wyróżnia się obszar ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej. Na obszarach graniczących z parkiem wyznacza się otulinę parku narodowego. W otulinie może być utworzona strefa ochronna zwierząt łownych, nie podlegająca włączeniu do obwodów łowieckich. Teren parków narodowych udostępniony jest do zwiedzania, lecz ruch turystyczny może się tu odbywać wyłącznie w wyznaczonych obszarach, szlakach, drogach, ścieżkach.

W polskich parkach narodowych prowadzone są liczne programy badawcze. Parki odgrywają istotną rolę w edukacji ekologicznej społeczeństwa. Na terenie parków narodowych możliwe jest zwiedzanie oraz turystyka i udostępniają one dobrze rozwiniętą infrastrukturę turystyczną. Wiele z nich posiada specjalnie przygotowane szlaki i centra dydaktyczne oraz muzea przyrodnicze.

Zestawienie tabelaryczne parków narodowych w Polsce.

L.p.

Nazwa parku narodowego

Rok utworzenia

Powierzchnia
(km2)

Lokalizacja

Uwagi

1.

1954

33,92

2.

1947

105,02

rezerwat biosfery UNESCO wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości; E;

3.

1993

592,23

R

4.

1973

292,02

5.

1996

47,98

6.

1990

113,42

7.

1981

70,30

8.

1993

63,39

9.

1959

385,44

10.

1959

55,76

11.

1995

194,39

12.

1996

73,50

13.

1956

21,46

14.

1954

23,46

15.

1990

97,62

16.

1974

84,83

17.

1967

186,18

18.

1950

76,26

19.

1954

211,64

20.

2001

80,38

21.

1957

75,84

22.

1989

150,86

23.

1960

109,37

BSPA

E- Dyplom Rady Europy; R- Obszar wodno-błotny objęty Konwencją RAMSAR, mający światowe znaczenie jako środowisko życia ptaków wodnych; BSPA- należy do obszarów nadbałtyckich pod specjalnym nadzorem.

Na konferencji UNESCO „Biosphere Conference” w 1968r. zainicjowano, a na Konferencji Generalnej w 1970r. powołano do życia międzynarodowy program ochrony Człowieka i środowisko, w skrócie MAB. Celem programu jest zachowanie, do wykorzystania obecnie i w przyszłości, różnorodności flory i fauny systemów naturalnych i półnaturalnych, zapewnienie terenów do badań przez możliwości kształcenia i szkolenia.

Rezerwat biosfery (ang. biosphere reserve) jest to wyznaczony obszar chroniony zawierający cenne zasoby przyrodnicze. Rezerwaty biosfery na świecie powstały w ramach programu UNESCO MaB (Man and the Biosphere).

W maju 2002 roku na świecie było 408 rezerwatów biosfery w 94 krajach, w tym 9 w Polsce. Do polskich rezerwatów biosfery wpisanych na listę światowych rezerwatów biosfery UNESCO należą:

Główne cechy charakterystyczne, którym powinny odpowiadać rezerwat, został określony:

          1. BABIOGÓRSKI Park Narodowy- utworzony 30.X.1954r. Położony jest przy granicy ze Słowacją, w Beskidzie żywieckim, na terenie województwa małopolskiego. Powierzchnia parku to 3 392 ha, lasy stanowią ok.94% powierzchni. Obszar ochrony ścisłej wynosi 1 062 ha. W 1977r. z uwagi na swoje wyjątkowe walory przyrodnicze, został włączony przez UNESCO do międzynarodowej sieci rezerwatów biosfery. Do osobliwości należą małe, płytkie stawiki pochodzenia morenowego lub osuwiskowego, jak np. Mokry Staw pod Sokolicą. Na stokach Babiej Góry w licznych źródłach biorą początek górskie strumienie rozcinające podnóża masywu głębokimi dolinami o stromych zboczach. Masyw Babiej Góry ma 12 km długości, a jego najwyższy szczyt, Diablak, leży na wysokości 1725m n.p.m. i jest najwyższą kulminacją pasma Beskidów. Oprócz nieprzeciętnych walorów przyrodniczych, które mają znaczenie dla turystyki, Park odznacza się charakterystycznymi formami budownictwa ludowego. Również biorąc pod uwagę obszar Polski, to tylko w tym parku występują takie rośliny jak: rogownica alpejska, goryczka kropkowana, okrzyn jeleni- endemit będący symbolem Babiogórskiego Parku Narodowego. Całkowita długość szlaków turystycznych na terenie parku wynosi 39 km. Park odwiedza ok. 74 000 turystów rocznie.

          1. BIAŁOWIESKI Park Narodowy- utworzony w 1921, zatwierdzony

Ponownie w 1947r. Obszar parku wynosi 10 502ha,ekosystemy leśne

zajmują ok. 90%powierzchni. Pod ochroną ścisłą znajduje się 4 747ha

powierzchni parku. W tym najstarszym i najsłynniejszym parku znajduje się obszar „Rezerwatu ścisłego”, na terenie którego od 1921r. nie wykonuje się żadnych prac leśnych. W 1977 został uznany za światowy Rezerwat Biosfery, zaś w 1979r.- jako jedyny w Polsce obiekt przyrodniczy- wpisany na Listę światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego. W grudniu 1992r. UNESCO rozszerzyło granice obiektu Dziedzictwa światowego na przyległą do parku, objętą ochroną ścisłą, część białoruskiego parku narodowego. W ten sposób powstał pierwszy w Europie polsko-bialoruski trans graniczny obszar chroniony. W 1998r. park otrzymał Dyplom Europy i uznany został przez Radę Europy za teren chroniący Dziedzictwo Europejskie w zakresie flory, fauny, środowiska naturalnego i ekosystemów.

W ciągu roku park odwiedza ok. 102000 turystów.

  1. Biebrzański Park Narodowy-został powołany 9.IX. 1993r. na obszarze 59 223ha.Leży na terenie województwa podlaskiego.

Pod ochroną ścisłą znajduje się ok. 3936ha. Parku. Obszary leśne to jedynie 26 %powierzchni, a 30% to nieużytki. Park powstał na terenie

Największego i najbardziej naturalnego w Europie środkowej kompleksu torfowisk. Długość szlaków turystycznych wynosi 399km, a rocznie park odwiedza 17000 ludzi.