Choroby zawodowe - grupa chorób spowodowanych działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy. Powstają wskutek stałego przebywania ciała w niedogodnej pozycji, systematycznego wykonywania forsownych czynności lub regularnego przebywania w otoczeniu zawierającym czynniki szkodliwe dla zdrowia (hałas, nieodpowiednie oświetlenie, zapylenie, promieniowanie, związki chemiczne, zwiększone obciążenie psychiczne i fizyczne itp.).

Choroby zawodowe występują po dłuższym okresie przebywania w niesprzyjających warunkach, a ich przebieg i leczenie jest równie długotrwałe. Są zazwyczaj chroniczne lub przewlekłe i często prowadzą do trwałej utraty zdrowia. Chorobami zawodowymi mogą być zarówno takie, które dotykają w różnym stopniu całość populacji, jak również choroby charakterystyczne - występujące tylko (lub głównie) w wybranych grupach zawodowych.

Zgodnie z art. 4 Ustawy z 30 października 2002 o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, w polskim prawie za choroby zawodowe uważa się jedynie choroby określone w wykazie chorób zawodowych określonym rozporządzeniem Rady Ministrów.

Do chorób zawodowych zalicza się m.in.:

• choroba mikrofalowa

• gorączka metaliczna

• ołowica

• pylica

• rozedma płuc

• zespół cieśni nadgarstka

W poszczególnych województwach współczynnik zapadalności na choroby zawodowe (liczba przypadków na każde 100 tys. osób zatrudnionych) kształtował się, jak na ilustracjach poniżej.

Choroby zawodowe

Jak wynika z opracowania pt. „Choroby zawodowe w Polsce w 2005 roku” przygotowanego przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi - w 2005 r. stwierdzono w Polsce 3249 przypadków chorób zawodowych. Większość chorób zawodowych powstała w wyniku wieloletniej ekspozycji na czynniki szkodliwe i uciążliwe.

Choroby zawodowe według Polskiej Klasyfikacji Działalności

Roczny współczynnik zapadalności wyniósł 34,8 przypadków na 100 tys. zatrudnionych. Zapadalność na choroby zawodowej zmniejszyła się o 15,1% w porównaniu do 2004 r.

Największą zapadalnością odznaczały się przewlekłe choroby narządu głosu, spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym - 681 przypadków, tj. 21,0% wszystkich chorób zawodowych.

Drugą grupą, pod względem poziomu zapadalności w 2005 r., były pylice płuc (672 przypadki, tj. 20,7% ogółu chorób zawodowych). W grupie tej dominowały pylice stwierdzane u górników kopalń węgla - 391 przypadków (58,2% w tej grupie), pylica azbestowa - 119 przypadków (17,7%) i pylica krzemowa - 110 przypadków (16,4%).

Na trzecim miejscu znalazły się choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa - 615 przypadków, co stanowiło 18,9% wszystkich chorób zawodowych. W grupie tej przeważały: borelioza - 333 przypadki (54,1% tej grupy), wirusowe zapalenia wątroby - 151 przypadków (tj. 24,6% ogółu chorób w tej grupie) i gruźlica - 91 przypadków (14,8% ogółu chorób zakaźnych).

Kolejne grupy to obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego - 338 przypadków (10,4% ogółu chorób zawodowych), choroby skóry - 163 przypadki (5,0%) z tego alergiczne kontaktowe zapalenia skóry stwierdzono u 143 chorych (87,7% zachorowań w tej grupie).

Pozostałe jednostki chorobowe zgłoszone zostały z częstotliwością mniejszą niż 5%.

Zespół Cieśni Nadgarstka (ZCN)

ZCN jest stosunkowo często występującym schorzeniem związanym z długotrwałym wykonywaniem tych samych czynności...

ZCN - stan chorobowy powstały w wyniku długotrwałego nacisku na nerw pośrodkowy, biegnący w kanale nadgarstka. ZCN jest stosunkowo często występującym schorzeniem związanym z długotrwałym wykonywaniem tych samych czynności. Dotyczy to nie tylko pracy zawodowej ale także czasu wolnego. Słabo nasilone objawy bólowe pojawiają się u większości osób z grup ryzyka. muzyk (instrumenty klawiszowe) komputerowiec, informatyk masażysta, fryzjer drwal mechanik kasjer Oraz u osób wykonujących inne zajęcia wymagające powtarzalnego poruszania nadgarstka lub poruszania palcami: robienie na drutach, szycie, haftowanie składanie różnych części, tzw. chałupnictwo praca na farmie i w fabryce.

ZCN dotyczy kanału nadgarstka: Kanał nadgarstka jest to ograniczona przestrzeń po stronie dłoniowej nadgarstka. Od góry jest ona ograniczona przez troczek zginaczy rozciągający się pomiędzy nasadą dalszą kości promieniowej a podstawami kości śródręcza. Ponad troczkiem zginaczy przebiega ścięgno mięśnia dłoniowego długiego. Dno kanału nadgarstka tworzą kości nadgarstka. Kanał nadgarstka zawiera : nerw pośrodkowy, ścięgno zginacza długiego kciuka osiem ścięgien zginaczy palców II-IV

Objawy:

• drętwienie ,mrowienie i ból palców ręki - szczególnie dotyczy palców I - III

• ból i drętwienie ręki - nasilające sie zwłaszcza w godzinach nocnych

• parestezje w obrębie całej reki - nie tylko w obszarze unerwienia m. pośrodkowego co jest spowodowane istnieniem gałęzi łączących pomiędzy nerwem pośrodkowym i łokciowym.

• początkowo okresowe a potem stałe osłabienie siły mięśniowej ręki - zwłaszcza osłabienie chwytu szczypcowego

• bóle, drętwienia i mrowienia mogą promieniować do ramienia, barku i szyi uczucie pieczenia palców
  poranna sztywność lub skurcze mięśni ręki

• osłabienie siły kciuka

• zaniki mięśni ręki (zeszczuplenie ręki)

• mimowolne upuszczanie trzymanych przedmiotów

• niezdolność do zaciśnięcia ręki w pięść

• błyszcząca, sucha skóra ręki

Jakie są przyczyny?
Bezpośrednią przyczyną powstania ZCN jest wzmożone ciśnienie w kanale powodujące ucisk nerwu pośrodkowego, co powoduje upośledzenie funkcji nerwu. Najczęstsze przyczyny powstawania objawów składających się na zespół cieśni to:

• Stany zapalne w obrębie pochewek ścięgien wchodzących w skład kanału nadgarstka

• Urazy - złamanie kości nadgarstka lub nasady dalszej kości promieniowej ( wylew krwi w obręb ograniczonej przestrzeni jaką jest kanał nadgarstka powoduje wzrost ciśnienia w okolicy)

• Choroba reumatyczna

• Przeciążenie nadgarstka spowodowane wykonywaną praca bądź aktywnością fizyczną - ciągłe ruchy skrętne, stale utrzymywane zgięcie grzbietowe podczas wykonywania pracy.

Inne czynniki, które jak wykazano mogą mieć wpływ na rozwój zespołu, to: cukrzyca, choroby nerek, ciąża, alkoholizm, otyłość, niedoczynność tarczycy, menopauza, reumatoidalne zapalenie stawów i dna moczanowa oraz torbiele galaretowate ręki.

---