Organizacja Narodów Zjednoczonych

(ang. United Nations, UN)

Organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powst. 24 października 1945 r. w wyniku wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ jest następczynią Ligi Narodów.

*Dzień Narodów Zjednoczonych

ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka.

25 kwietnia 1945 roku zwołano pierwszą konferencję ONZ w San Francisco, w której uczestniczyło 50 państw z całego świata - pierwszych członków organizacji. Za członka ONZ od założenia uznawana jest też Polska, której przedstawiciele z powodów politycznych nie mogli uczestniczyć w konferencji w San Francisco. Podczas konferencji,

26 czerwca 1945 r., podpisano Kartę Narodów Zjednoczonych, akt prawny regulujący działalność ONZ.

Sekretarz generalny: Ban Ki-moon

Zadania ONZ

1. Utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą zbiorowych i pokojowych wysiłków.

2. Rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami na zasadach samostanowienia i równouprawnienia.

3. Rozwiązywanie konkretnych problemów międzynarodowych (gospodarczych, społecznych, kulturalnych, humanitarnych, czy dotyczących praw człowieka) na zasadzie współpracy międzynarodowej oraz uznania równości ras, płci, języków i wyznań.

4. Stanowienie ośrodka uzgadniania działań narodów w imię wspólnych celów.

Obecnie członkami ONZ są 192 państwa.

Do ONZ nie należą:

• 
   Watykan (status obserwatora),

• 
   Palestyna (status obserwatora),

• 
   Portoryko (państwo stowarzyszone ze Stanami Zjednoczonymi)

• 
   Niue (państwo stowarzyszone z Nową Zelandią)

• 
   Wyspy Cooka (terytorium stowarzyszone z Nową Zelandią)

• 
   Tajwan (Tajwan) - uznawana za część ChRL,

• 
   Kosowo - państwo do lutego 2008 stanowiło autonomiczną część Serbii pod zarządem międzynarodowym, jednostronnie ogłosiło niepodległość 17 lutego 2008, aktualnie uznawane za niepodległe przez 72 państwa.

• 
   Sahara Zachodnia - terytorium o nieustalonym statusie międzynarodowym (roszczenia zgłaszają Maroko i Front Polisario)

• 
   Somaliland - uznawany za część Somalii,

• 
   Abchazja - uznawana za część Gruzji, Abchazja jest aktualnie uznana za niepodległe przez 4 państwa, w tym członka Rady Bezpieczeństwa ONZ.

• 
   Górski Karabach - uznawany za część Azerbejdżanu,

• 
   Naddniestrze - uznawane za część Mołdawii,

• 
   Cypr Północny - uznawany za część Cypru.

Watykan pozostaje jedynym w pełni suwerennym i powszechnie uznanym na arenie międzynarodowej państwem, które nie należy do Narodów Zjednoczonych. Pozostałe wymienione kraje to głównie samozwańcze bądź sporne republiki, a także małe, postkolonialne wyspy.

Zasady członkostwa

• suwerenna równość wszystkich członków

• wykonywanie w dobrej wierze zobowiązań zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych

• rozwiązywanie sporów środkami pokojowymi

• powstrzymanie się od groźby użycia siły lub użycia jej w sposób nieuzgodniony z celami ONZ

• okazywanie wszelkiej pomocy ONZ w każdej akcji podjętej zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych, jako środka zapobiegawczego lub przymusu

• nieingerowanie ONZ w sprawy, które należą do kompetencji wewnętrznej państwa

• wpływanie na państwa, które nie są członkami ONZ, aby postępowały zgodnie z jej zasadami w stopniu koniecznym do utrzymania bezpieczeństwa i pokoju

• Zgromadzenie Ogólne - składa się z przedstawicieli wszystkich krajów członkowskich

• Rada Bezpieczeństwa - najważniejszy organ ONZ

• Rada Gospodarcza i Społeczna - zajmuje się sprawami gospodarczymi, społecznymi i kulturalnymi, prawami człowieka, przygotowuje projekty konwencji, ustala wytyczne dla organów pomocniczych.

• Rada Powiernicza - obecnie praktycznie nie działa

• Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości

• Sekretariat - organ wykonawczy pod przewodnictwem Sekretarza Generalnego

Istnieje również wiele organów doradczych, np. Wojskowy Komitet Sztabowy

---