Charakterystyka rynków zagranicznych

1. Rynki objęte działalnością ośrodków POT

1.1. Rynek amerykański

Ameryka Północna (USA, Kanada) pozostaje od lat rynkiem, na którym właściwie wszystkie aktywne turystycznie kraje świata toczą walkę o turystów.

Ameryka jest rynkiem ponad 280 mln konsumentów dysponujących siłą
nabywczą pieniądza zbliżoną do wartości nabywczej wszystkich krajów Unii Europejskiej. Około dziesięciu procent tej liczby to potencjalni turyści wyjeżdżający do Europy. Co roku przyjeżdża ich do niej nieco ponad trzynaście milionów. Jednak turysta amerykański różni się zasadniczo od turysty - Europejczyka. W świetle badań US Department of Commerce wydaje on średnio na pobyt w Europie ok.1300 USD i płaci średnio za bilet lotniczy nieco ponad 1000 USD. Oznacza to, iż Amerykanie wydają w Europie ok. 17 mld dolarów na konsumpcje turystyczną oraz ok. 13 mld dolarów wydają na przeloty do niej. W sumie stanowi to rynek ok. 30 mld USD, o który zabiegają z różnym nasileniem prawie wszystkie kraje Europy.

Najbardziej popularnym europejskim kierunkiem wyjazdów Amerykanów jest Wielka Brytania, która przyciąga rocznie 4 mln turystów. Pozostali liderzy to Francja (3mln), Niemcy i Włochy.

Według prognozy Instytutu Turystyki w 2001 roku Polskę odwiedziło 265 tys. turystów co stanowi spadek o 8% w porównaniu z rokiem 2000. Statystyczny Amerykanin jadący do Europy średnio zarabia ok. 100.000 USD rocznie, jest menedżerem lub wysoko wykwalifikowanym specjalistą, zainteresowanym odwiedzeniem jednego kraju, żywiącym się w drogich restauracjach i robiącym ekstensywne zakupy. Najczęściej zwiedza muzea i chodzi na koncerty, stara się też skorzystać z oferty galerii i spędza w Europie kilkanaście nocy. Jest też zainteresowany swoimi korzeniami i odwiedzinami krewnych i znajomych.

Polska oferta turystyczna znajduje się w katalogach 71 touroperatorów z następującymi produktami tj.: turystyka miejska kulturowa z uwzględnieniem takich miast jak: Warszawa, Kraków i okolice, Gdańsk, Wrocław, Poznań i Toruń.

Na amerykańskim rynku turystycznym do Polski wciąż mocnym atutem jest rynek etniczny - polonijny i żydowski. Pomimo tego, że liczba Polonii amerykańskiej odnotowuje tendencje spadkowe (z 9 mln w 1990 do 6,5 mln w 2000) wciąż jest to segment, w który należy inwestować. Sprawą niezbędną jest wsparcie rządu dla narodowego przewoźnika, jako element wzmacniający obecność Polski w USA. Należy bowiem pamiętać, że PLL LOT jest jedynym przewoźnikiem do Polski. W strukturze wyjazdów Amerykanów 80% stanowią wyjazdy zorganizowane.

Celem wzmocnienia współpracy z organizacjami turystycznymi uważa się za celowe podjęcie starań o prawo organizacji w Polsce dorocznych konwencji: ASTA (Amerykańskie Stowarzyszenie Agentów Biur Podróży) w 2006 roku, USTOA (Stowarzyszenie największych touroperatorów) w 2003 roku, ATS (Amerykańskie Towarzystwo Turystyczne) w 2003/2004 roku oraz konwencji SPATA.

1.2. Rynek austriacki

W 2000 roku ponad połowa Austriaków wyjechała przynajmniej jeden raz na urlop z minimum 4 noclegami. Najchętniej wyjeżdżają absolwenci szkół wyższych, urzędnicy i pracownicy biurowi najczęściej pochodzący z Wiednia i Górnej Austrii. W grupie tej przeważają osoby młode w wieku 15-20 lat i 30-40 lat. W porównaniu z rokiem poprzednim odnotowano przyrost wyjazdów zagranicznych o 17,9% i spadek urlopów krajowych o 4,3%. Najważniejszymi kierunkami wyjazdów zagranicznych są: Włochy, Grecja, Chorwacja i Hiszpania. Austriacy wciąż najczęściej podróżują samochodem prywatnym:51,4% natomiast ok. 30% podróży odbywają samolotami. Łączna kwota wydatków związanych z głównym urlopem w roku 2000 wyniosła 106,5 mld. ATS (przyrost o 73% w stosunku do roku 1999), z czego 84,4 mld. ATS wydano poza granicami Austrii.

Polska oferta turystyczna znajduje się w katalogach 44 austriackich oraz 23 szwajcarskich touroperatorów. Najczęściej oferowane w katalogach produkty to: turystyka objazdowa (Kraków -Częstochowa - Wieliczka - Oświęcim, Warszawa - Mazury), miejska i kulturowa oraz pielgrzymkowa.

Według danych GUS w 2001 roku do Polski przyjechało 304 tys. Austriaków, co stanowi wzrost o około 0,3%. Austriacki rynek do Polski charakteryzuje się dominacją turystyki objazdowej nad pobytową, 2-3 dniowe pobyty w miastach - turystyka biznesowa oraz turystyka pielgrzymkowa.

Wśród polskich produktów mających szansę powodzenia sprzedaży na rynku austriackim można wymienić:

 programy objazdowe

 turystyka pielgrzymkowa

 turystyka miejska i kulturowa - Warszawa, Katowice, Poznań

1.3. Rynek belgijski

Między marcem 1999 i czerwcem 2000, suma wyjazdów wakacyjnych Belgów wyniosła 10,1 milionów, z czego 7.745 milionów to wyjazdy zagraniczne - równa się to 72 % ludności kraju. Procent wyjazdów krajowych spadł do 23.1 %, w porównaniu do 1998, w którym wynosił on 26.2 %. Tym niemniej od jesieni 2001 r. notuje się ponowny wzrost wyjazdów lokalnych. Belgowie wyjeżdżali na wakacje średnio 1,56 razy do roku. Niezmiennie najważniejszym kierunkiem zagranicznym dla Belgów pozostaje Francja, którą odwiedza 21.7 % wyjeżdżających. Na drugim miejscu plasuje się Hiszpania - 16.1 % wyjeżdżających. Włochy pozostają nadal na trzecim miejscu. Zaznaczył się spadek wyjazdów Belgów do krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Ilość ta spadła z 2,1 % w roku 1998, do 1,7 % w roku 2000. W turystyce Belgowie pozostają indywidualistami: ogółem tylko 10.1 % skorzystało z usług touroperatorów i biur podróży. Większość organizuje podróż samodzielnie (70%).

Polska oferta znajduje się w katalogach 51 belgijskich touroperatorów. Najczęściej oferowane produkty to turystyka miejska objazdowa tzw. „city break” (Warszawa -Kraków - Poznań -Wrocław, Kraków - Zakopane - Oświęcim - Częstochowa)

Dość znaczną część stanowią również wyjazdy typu „city trip”. Zauważa się duży wzrost zapytań dotyczących tej formy zwiedzania Polski. Popularnością cieszą się również wyjazdy tematyczne organizowane przez miejscowe biura podróży.

Najczęściej odwiedzanym przez Belgów rejonem Polski jest Małopolska. Kraków jest jednym z niewielu miast polskich znanych na rynku belgijskim. Jednak bardzo często turyści belgijscy poszukując atrakcji w trakcie swego pobytu swoje zainteresowania kierują w stronę folkloru, którego sami nie posiadają. W związku z czym dużą popularnością cieszy się Zakopane i jego okolice.

Ponadto popularna jest Polska Centralna (z racji połączeń lotniczych z Warszawą) oraz Pomorze Gdańskie i Dolny Śląsk. Warmia i Mazury oraz Pomorze Zachodniego są celem głównie wyjazdów wakacyjnych na okresy około dwutygodniowe i mające charakter turystyki aktywnej (rower, żaglówka, nurkowanie, wycieczki piesze).

Najczęściej poszukiwanymi formami zakwaterowania są:

 w przypadku zwiedzania miast - hotele maksymalnie trójgwiazdkowe

 w przypadku dłuższych pobytów wakacyjnych - pensjonaty prywatne i tzw. „B & B” w tym agroturystyka oraz campingi.

Lista produktów oferowanych przez biura podróży na rynku belgijskim jest mało urozmaicona. Brak jest oferty wypoczynku zimowego w Polsce. Celowe wydaje się stworzenie produktu dotyczącego rodzinnych wyjazdów na narty oraz ofertę wypoczynku sanatoryjno-uzdrowiskowego. Ważnym elementem w przypadku tworzenia oferty polskiej kierowanej do Belgów jest zamieszczenie listy hoteli i pensjonatów wraz z cennikiem.

1.4. Rynek brytyjski

W 2000 r. Brytyjczycy odbyli ponad 57 mln podróży zagranicznych, na które wydali ponad 22,5 mld funtów. Daje im to czwarte miejsce na świecie i drugie w Europie, po Niemcach. Przeciętny roczny wzrost wydatków Brytyjczyków na turystykę w ciągu ostatnich lat wynosił 8,5%, zaś ich udział w wydatkach światowych 7,5%.

Najważniejsze kierunki zagranicznych wyjazdów to Francja i Hiszpania. Do Europy Środkowo-Wschodniej w 2000 r. zanotowano około 877 tys. wyjazdów (Polska, Węgry, Czechy).

Podczas wyjazdów zagranicznych Brytyjczycy chętnie korzystają z usług biur podróży. Pakiety wycieczkowe to 60% wszystkich wyjazdów. Z innych cech charakteryzujących zagraniczną turystykę brytyjską należy wymienić znaczny udział podróży drogą powietrzną (prawie 80%).

Polska oferta turystyczna znajduje się w katalogach 210 brytyjskich touroperatorów. Najczęściej oferowane produkty to: turystyka objazdowa, „city breaks” i specjalistyczna typu wycieczki górskie, podglądanie ptaków, caravaningowa, pielgrzymkowa, koncerty.

Według danych GUS w 2001 r. do Polski przyjechało ok. 221,7 tys. Brytyjczyków, co stanowi spadek o ok. 18 tys. w stosunku do 2000 r.

Średnia długość pobytu turysty brytyjskiego w Polsce utrzymuje się od 1995 r. na poziomie zbliżonym do 6 -7 nocy.

Dominują przyjazdy osób zaliczanych do następujących kategorii:

Wiek - średni. Najliczniejsza grupa wiekowa to 35 - 44 lata. Obserwujemy zmniejszający się udział w przyjazdach do Polski młodzieży do 24 lat oraz osób w przedziale wieku 25-34 lata. Wzrasta udział osób z najstarszej grupy wiekowej (55 lat i powyżej) oraz osób deklarujących polskie pochodzenie.

Klasy społeczne - średnia i wyższa.

Status majątkowy - średnio zamożni i zamożni.

Status rodzinny - bezdzietni lub nie mający dzieci na utrzymaniu.

Cieszące się największym powodzeniem produkty turystyczne, to:

1. Kilkudniowe wyjazdy do miast (Kraków, Warszawa, Gdańsk, Wrocław)

2. Pobyty w górach (Zakopane)

3. Turystyka objazdowa z nastawieniem na pobyty w większych miastach j.w w połączeniu z lokalnymi atrakcjami na trasie przejazdów

4. Przyroda i natura oraz związana z tym indywidualna turystyka kwalifikowana (podglądanie ptaków, piesze wędrówki w górach, caravaning, itd.).

Preferowane miasta: Kraków, Warszawa, Zakopane, Gdańsk.

Preferowane regiony: Polska Południowa, Tatry, Wybrzeże.

Dalsze zwiększanie liczby turystów możliwe jest jedynie przy jednoczesnym spełnieniu następujących warunków:

 Znaczne zwiększenie nakładów na promocję turystyczną Polski w Wlk. Brytanii

 Obniżenie cen przelotów do Polski (m.in. poprzez wprowadzenie tzw. „tanich przewoźników”)

 Osłabienie wartości polskiej waluty (przewartościowanie odstrasza turystów)

Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że brytyjscy turoperatorzy starają się omijać pośredników i docierać bezpośrednio do gestorów bazy. Aby zachęcić ich do korzystania z usług polskich biur podróży należy:

 Wykazać , że oferowane ceny hoteli są niższe niż dostępne bezpośrednio

 Podkreślać gotowość do kompleksowej realizacji programu pobytu i dzielenia związanej z tym odpowiedzialności

Na rynku brytyjskim obserwuje się rosnącą tendencję do wyjazdów indywidualnych, ale przy zachowaniu korzyści płynących z turystyki grupowej (ceny i korzystanie z pomocy biura).

1.5. Rynek francuski

Francuzi wyjeżdżają przede wszystkich do następujących krajów: Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Włoch, USA, Gwadelupy, Martyniki oraz do Tunezji. Największym powodzeniem na rynku francuskim cieszą się: pobyty nad morzem, weekendy, wycieczki objazdowe, wyjazdy na imprezy kulturalne i sportowe oraz wystawy. Nowe produkty, które wchodzą na rynek to rejsy morskie. Coraz większym powodzeniem cieszą się zakupy przez internet, szczególnie podróże w systemie „last minutes”.

59% Francuzów przygotowuje podróż wcześniej, 33% woli podróże grupowe. Przywiązują oni dużą wagę do poczucia bezpieczeństwa w czasie wyjazdu turystycznego. Większość z nich (85%) spędza wakacje we Francji.

Wpływ zamachów terrorystycznych przejawia się na tym rynku spadkiem wyjazdów do arabskich krajów północnej Afryki, spadkiem sprzedaży biletów na trasach zamorskich i dalekich oraz poszukiwaniem ofert europejskich.

Polska oferta turystyczna znajduje się w katalogach 92 francuskich touroperatorów. Najczęściej oferowane produkty to: weekend w Krakowie, weekend w Warszawie, weekend przedłużony: Warszawa - Kraków, Warszawa - Gdańsk, Kraków - Zakopane oraz pobyty krótkoterminowe na zlecenie.

Najwięcej wyjazdów do Polski ma miejsce z regionu paryskiego i z Nord - Pas de Calais. Do rozwojowych regionów należy Bretania, Rhones-Alpes (Lyon) oraz Lazurowe Wybrzeże (Nicea), Alzacja i Lotaryngia. Początkującym rynkiem jest Akwitania.

Francuski rynek w stosunku do Polski charakteryzuje się dominacją turystyki indywidualnej nad zorganizowaną - grupową, dominacją produktu «weekend i pobyty w miastach - turystyka kulturowa», słabą znajomością polskich produktów turystycznych i mglistym obrazem kraju zarówno wśród branży jak i konsumentów.

Dodatkowymi produktami mogącymi zainteresować Francuzów są:

 objazdy grupowe 7-10 dni po miastach historycznych, głównie: Kraków-Częstochowa- Warszawa- Gdańsk

 objazdy grupowe autokarowe: Dolny Śląsk -Wielkopolska- Warszawa-Kraków

 objazdy grupowe specjalistyczne - dziedzictwo kulturowe

 objazdy grupowe na zlecenie

 piesza wędrówka: Tatry i Beskidy

 wynajem kwater prywatnych i domków

 auto-toury na zlecenie

 wydarzenia: Boże Narodzenie w Krakowie, Sylwester, koncerty

1.6. Rynek hiszpański

Europa pozostaje głównym celem podróży Hiszpanów. Preferowane są kraje sąsiednie: Francja - 22,3%, Portugalia - 11,4%, Andora - 11,1%. Zagraniczne wyjazdy turystyczne Hiszpanów w 2000 r stanowią ponad 9% ogólnych wyjazdów czyli 3,9 miliona. Podstawową motywacją jest spędzenie wakacji - 82,7%, ponadto wyjazdy służbowe-2,3%, odwiedziny u rodziny i przyjaciół -9,3%.Główny szczyt wyjazdów przypada na okres letni, Świąt Wielkiej Nocy oraz Bożego Narodzenia. Najczęściej są to wyjazdy w małych grupach za pośrednictwem biur podróży (pakiet) lub indywidualnych z rezerwacją hotelu i samolotem poprzez agencję.

Polska oferta turystyczna znajduje się w katalogach 32 hiszpańskich touroperatorów. Najczęściej oferowane produkty to: turystyka miejska objazdowa (Warszawa, Kraków, Zakopane, Gdańsk) i incentive.

W 2000 roku do Polski przyjechało 43 tys. Hiszpanów. Według prognozy Instytutu Turystyki w 2001 roku Polskę odwiedziło ok. 40 tys. turystów hiszpańskich. Jest to spadek o 6,3 % w stosunku do 2000 r.

Segmenty rynku najbardziej zainteresowane wyjazdami do Polski to młodzież , młode rodziny oraz osoby po 55 roku życia. Klasy społeczne: średnia i wyższa. Status majątkowy: średnio zamożni i zamożni.

Rejony Hiszpanii wykazujące największe zainteresowanie Polską to: Katalonia, Barcelona, Madryt i Kastylia La Mancha, Kraj Basków, Walencja.

Motywacje do odwiedzenia Polski: historia, parki narodowe, kultura.

Preferowane regiony Polski: Małopolska, Mazowsze, Podlasie, Pomorze.

Preferowane miasta w Polsce: Kraków, Warszawa, Gdańsk..

Zaobserwowano wzrost zapytań o miejsca pielgrzymkowe w Polsce.

Polskie produkty mające szanse powodzenia sprzedaży na rynku hiszpańskim:

 Incentive (poszukiwanie nowych destynacji)

 Programy objazdowe (Warszawa, Kraków, Oświęcim, Częstochowa, Gdańsk,
Toruń, Malbork)

 Przedłużony weekend (Warszawa- Kraków -Gdańsk)

 Turystyka biznesowa (w zamkach)

 Objazdy edukacyjne młodzieży szkolnej i studenckiej

 Turystyka specjalistyczna (polowania, jeździectwo)

 Programy kombinowane (kraje sąsiednie: szczególnie Litwa i Łotwa)

 Pielgrzymki

Główne przeszkody we wprowadzeniu polskiej oferty turystycznej na rynek hiszpański wymieniane przez touroperatorów :

 Nieznajomość walorów Polski

 Brak odpowiednich środków finansowych na promocję kraju

 Drogie hotele

 Zbyt wysoka cena biletów lotniczych.

1.7. Rynek holenderski

Wg CBS (Central Bureau Voor Statistik) zagraniczne podróże urlopowo-wakacyjne w 2000 r odbyło 13,9 mln. Holendrów, czyli o 300 tys. mniej niż o rok wcześniej. Zwiększyła się liczba wyjazdów zagranicznych długoterminowych, zmniejszyła się natomiast liczba wyjazdów krótkoterminowych. O 0,6 mld NLG w stosunku do roku 1999 wzrosły ogólne wydatki Holendrów na wyjazdy turystyczne i zamknęły się kwotą 22,9 mld NLG.

W wyjazdach Holendrów wyraźnie dominują osoby w wieku średnim i starszym, ma to związek z zamożnością i ilością wolnego czasu. Od wielu lat najpopularniejszym kierunkiem wyjazdów jest Francja. Na kolejnych miejscach znajdują się Hiszpania i Niemcy. W podróżach nadal przeważają wyjazdy zorganizowane (touroperator, biuro podroży) - 58,7% nad wyjazdami indywidualnymi - 41,3%. Z roku na rok zmniejsza się jednak liczba turystów korzystających z wyjazdów zorganizowanych.

Polska oferta turystyczna znajduje się w katalogach 36 holenderskich touroperatorów. Najczęściej oferowane produkty to: turystyka aktywna, specjalistyczna, agroturystyka, weekend w mieście, incentive.

W podstawowych statystykach holenderskich brakuje Polski, dlatego też w celu precyzyjnego określenia miejsca naszego kraju należy posłużyć się danymi Instytutu Turystyki i GUS - dane te umiejscawiają Polskę na 8 - 9 miejscu w wyjazdach Holendrów. Wzrost przyjazdów z Holandii do Polski o 12,2% w 1998 r. nastąpił po stagnacji w latach 97 i 96. W roku 1999 przyjechało do Polski nieco mniej Holendrów (371,3 tys. osób). Natomiast w 2000 r. ponad 401 tys. Holendrów odwiedziło Polskę, co stanowi 8,1 % wzrostu w stosunku do 1999 roku.

Według corocznie prowadzonych przez Ośrodek w Amsterdamie własnych badań ankietowych wśród klientów biura najwięcej podróży do Polski (ok. 80%) Holendrzy odbywają wiosną i latem. Najaktywniejszą grupą wiekową są osoby powyżej 40 lat (70%), mało osób poniżej 18 roku życia. W roku bieżącym poziom cen w Polsce oceniany jest jako średni (dawniej niski). Najczęściej odwiedzanym regionem jest Małopolska (Kraków, Zakopane, Oświęcim). Dużo odwiedzin małych miast i miejscowości. Nadal najpopularniejszą formą zakwaterowania są campingi, przyczepy, campobusy, namioty, choć z roku na rok wzrasta liczba osób korzystających z pensjonatów, tańszych hoteli, kwater agroturystycznych. Podczas podroży do Polski Holendrzy przeciętnie wydają na osobę 164 USD (na jeden dzień 24 USD).

Ok. 70% Holendrów nie korzysta z pośrednictwa biur podroży odwiedzając nasz kraj. Na istotne podkreślenie zasługuje stale rosnąca, pozytywna opinia o Polsce przed podróżą u osób zamierzających odwiedzić Polskę po raz pierwszy (75%). Po powrocie ponad 97% jest zadowolonych z wyjazdu i ma pozytywny wizerunek kraju. Najlepiej w pamięci turystów zapisuje się polska przyroda - natura, gościnność, kultura i zabytki.

Według oceny Ośrodka nadal istnieją duże możliwości zwiększenia turystyki zorganizowanej do Polski, w tym imprez typu incentive.

1.8. Rynek niemiecki

Niemcy od wielu lat plasują się na pierwszym miejscu wśród najchętniej podróżujących narodów Europy. Według danych szacunkowych ilość podróży w ciągu najbliższych 10 lat ma wzrosnąć z 63 milionów w 1999 roku do 80 milionów rocznie w 2010 roku. Polska ma szansę wykorzystać, zaistniałą po 11 września, lukę pomiędzy gotowością i przyzwyczajeniami Niemców do licznych podróży urlopowych, a lękiem przed wykorzystaniem samolotu jako środka lokomocji.

Głównym regionem docelowym podróży zagranicznych Niemców jest Europa, zwłaszcza Europa Zachodnia (kraje sąsiedzkie) i kraje Basenu Morza Śródziemnego. Na pierwszym miejscu znajdują się Hiszpania i Włochy.

W roku 2000 17,2% Niemców wyjeżdżało w celach urlopowych 2 lub więcej razy, a 50 milionów Niemców zdecydowało się na krótkie 2-4-dniowe wyjazdy. Wśród wyjazdów krajowych w ostatnim okresie coraz większym zainteresowaniem cieszą się wschodnie landy,
a szczególnie Meklemburgia, granicząca z Polską. Ciekawym zjawiskiem jest duża gotowość Niemców do zwiększenia wydatków związanych z urlopem. W roku 2000 wydali oni 96 miliardów marek w celach wypoczynkowych (8% więcej w porównaniu z rokiem poprzednim).

Do ulubionych rodzajów aktywnego wypoczynku Niemców należą wędrówki górskie, pływanie i jazda na rowerze, aż 11 milionów Niemców planuje w przyszłych latach aktywny urlop zimowy związany z jazdą na nartach i snowbordzie.

Polska oferta turystyczna znajduje się w 111 katalogach touroperatorów. Najczęściej oferowane produkty to: turystyka uzdrowiskowa, aktywna - rowery i żagle, wycieczki objazdowe, grupowe i indywidualne, turystyka specjalistyczna - łowiectwo oraz turystyka miejska i kulturowa.

W wyjazdach do Polski turyści niemieccy, mimo sygnalizowanego przez GUS spadku, zajmują nadal dominującą pozycję. Głównym środkiem transportu jest samochód osobowy. W ten właśnie sposób podróżuje ok. 90% turystów. Ponad 89% przyjeżdżających do Polski Niemców organizuje wyjazd indywidualnie. Dominują przyjazdy do Polskich miast: Warszawa (24%), Kraków (8%), Poznań (7%), Gdańsk (6%), Wrocław (4%). Wśród regionów największą popularnością cieszą się: Mazowsze z Warszawą, Warmia i Mazury oraz Polska Południowo - Zachodnia. Motywami przyjazdów do Polski najczęściej są: urlop, pobyty służbowe, odwiedziny u krewnych i znajomych. Landy niemieckie wykazujące największe zainteresowanie Polską to: Maklemburgia, Berlin, Szlezwik-Holsztyn, Nadrenia Północnej Westfalii, Saksonia.

Polska branża turystyczna powinna zwrócić szczególną uwagę i wykorzystać trzy czynniki:

 W Niemczech coraz większą popularnością cieszą się pakiety urlopowe, które stanowią 31% spośród wszystkich podjętych w roku 2000 podróży. Brakuje ich natomiast w ofertach polskich biur podróży i gestorów bazy. Szczególnie warto przy tym zwrócić uwagę na usługę typu „all inclusive” (w latach 1996-98 wybrało ją 4% Niemców, a w latach 1998-00 aż 10%), która właściwie nie istnieje na rynku polskim.

 Największy wzrost wydatków, bo ponad 28%, zaznaczył się w segmencie podróży luksusowych czyli takich, których koszty wynoszą ponad 9.000 DM na osobę. W ofercie polskiej mogłyby również znaleźć się tego typu wyjazdy, pod warunkiem jednak, że będą przygotowane dla konkretnej grupy docelowej.

 Z roku na rok wzrasta w Niemczech liczba rezerwacji podróży urlopowych drogą internetową. Porównując lata 1999 i 2000 wzrost ten wyniósł 86%. Należy również pamiętać , że ponad 30% Niemców ma możliwość codziennego dostępu do internetu. W związku z tym polskie biura powinny zainteresować się rozszerzeniem własnej oferty internetowej.

Aby przyciągnąć turystów niemieckich do naszego kraju, należałoby przede wszystkim poprawić dostępność - tzn. polepszyć przepustowość przejść granicznych, szczególnie w okresie wakacyjnym i weekendowym, oraz uruchomić bezpośrednie połączenia kolejowe z atrakcyjnymi turystycznie miejscowościami - takimi jak: Kołobrzeg, Gdańsk, Olsztyn, Zakopane, Karpacz itp. Modyfikacji powinna ulec również oferta turystyczna ze szczególnym naciskiem na popularyzację pakietów podróżnych w ramach turystyki aktywnej oraz miejskiej i kulturowej (tzw. Studienreisen). Należy również wykazać gotowość do podniesienia jakości i atrakcyjności oferowanych usług przy uwzględnieniu możliwości średnio zamożnego klienta niemieckiego.

1.9. Rynek skandynawski

Zwolnienie wzrostu gospodarczego utrzymujące się od wielu miesięcy, słabe kursy walut i wreszcie tragiczne wydarzenia w USA, to główne czynniki mające wpływ na wyjazdy turystyczne Szwedów, Duńczyków, Norwegów i Finów.

Ze względu na ceny, jak i poczucie bezpieczeństwa drastycznie spadło zainteresowanie krajami odległymi.

W dalszym ciągu utrzymują się trendy wyjazdów po słońce i ciepło do takich krajów jak Hiszpania, Grecja, Włochy, Turcja, Cypr, Malta czy Francja.

Wzrasta przy tym niewspółmiernie zainteresowanie krajami dostępnymi drogą promową, a potem samochodem, koleją bądź w formie zorganizowanej autobusami. Są to Niemcy, Węgry, Czechy i coraz częściej Polska.

Nieoficjalne informacje od takich firm promowych jak Polferries, Stena Line i Unity Line wskazują na rekordowe wręcz liczby turystów przewiezionych w roku 2001 do Polski. Dowodem na to jest fakt, że od kwietnia 2002 roku kolejny potentat promowy DFDS (Det Forenede Dampskib Selskab) otwiera nową linię na trasie Kopenhaga - Gdynia .

Polska oferta turystyczna znajduje się w katalogach: 30 touroperatorów szwedzkich, 24 duńskich, 16 norweskich i w 18 fińskich. Oferowane produkty to: turystyka weekendowa, miejska (Kraków i okolice, Warszawa, Żelazowa Wola , Gdańsk, Szczecin, Toruń, Poznań), aktywna, uzdrowiskowa, biznesowa.

Według prognozy Instytutu Turystyki w 2001 roku Polskę odwiedziło:

 195 tys. turystów ze Szwecji (spadek do roku 2000 o 5%),

 120 tys. z Danii (spadek do roku 2000 o 16%)

 60 tys. z Finlandii (spadek do roku 2000 o 8,9%)

 61 tys. z Norwegii (wzrost do roku 2000 o 7,1%)

W wyjazdach do Polski największym zainteresowaniem cieszy się turystyka miejska z niekwestionowanym liderem Krakowem, a następnie Gdańskiem, Warszawą, Szczecinem, Poznaniem i Wrocławiem.

Wzrosło również zainteresowanie pobytami w uzdrowiskach. Największym zainteresowaniem cieszy się Kołobrzeg, bardzo aktywny marketingowo na rynku skandynawskim oraz Zespół Uzdrowisk Kłodzkich.

Nadal popularna jest w miejscowych społeczeństwach turystyka aktywna, w tym szczególnie golf, jazda konna, rowerowa, wycieczki górskie. Wzrosło zainteresowanie ofertą narciarską. Spada ilość wyjazdów biznesowych. Z rezerwą traktowane są też propozycje agroturystyczne.

Wzrasta turystyka grupowa młodzieży szkolnej i akademickiej, a także organizacji sportowych.

Wszystko to pozwala prognozować dalszy rozwój turystyki do Polski. Musi on być jednak poparty dużą aktywnością promocyjną.

1.10. Rynek węgierski

Liczba wyjeżdżających za granicę Węgrów jest równa liczbie mieszkańców (10 milionów). Na granicy austriackiej, którą w ponad połowie przypadków przekraczali wyjeżdżający z kraju Węgrzy, zanotowano 5% wzrost ruchu turystycznego. Znaczną część ogółem zanotowanych wyjazdów zagranicznych Węgrów stanowiły wyjazdy jednodniowe o charakterze nie koniecznie turystycznym.

Wydatki ponoszone przez wyjeżdżających Węgrów wynoszą ok. 71.000 Ft (ok.260 USD) na osobę. Większość wyjeżdża za granicę na główną część urlopu a przypada to najczęściej na okres lipca-sierpnia. W okresie tym turysta węgierski wydaje ok. 93.580 Ft (ok. 340 USD). 46% wyjeżdżających nie korzysta z usług biur podróży.

Głównym celem wyjazdów jest odpoczynek, 41% odwiedza rodzinę, 15% wyjeżdża służbowo, 9% na objazdy, 6% uprawia sport, 3% interesuje się programami kulturalnymi, a następne 3% bierze udział w incentive.

56% wyjeżdżających na urlop spędza czas w jednym miejscu, 41% turystów wyrusza samochodami, 33% autobusami wycieczkowymi, a jedynie 9% pociągiem.

Za granicą turyści węgierscy korzystają w największej mierze z hoteli, noclegów u znajomych lub krewnych, apartamentów, kempingów, kwater prywatnych i pensjonatów.

Polska oferta turystyczna znajduje się w katalogach 26 touroperatorów. Najczęściej oferowane w katalogach produkty to: wyjazdy indywidualne do Polski Południowej - Kraków i Zakopane, turystyka aktywna i pielgrzymkowa.

Wyciągając wnioski z wyników badań dotyczących „zwyczajów turystycznych” Węgrów należy zauważyć, że oferta skierowana na ten rynek wcale nie musi być ofertą najtańszą. Nie może to być również oferta najdroższa. Powinna zawierać oferty hotelowe oraz apartamentowe, których w Polsce niestety brakuje. Turysta węgierski w większości wypadków rezerwuje przed wyjazdem we własnym kraju jedynie nocleg, na miejscu jednak wydaje więcej. Tylko 2,7% turystów wyjeżdżających z Węgier w 2001 roku korzystało z usług biur turystycznych tj. o 30% mniej niż w roku ubiegłym, co tłumaczy się spadkiem zaufania do biur podróży. Jedynie 8% wyjeżdżających turystów skorzystało z noclegów rezerwowanych przez biura.

1.11. Rynek włoski

Do września 2001 roku nie zaistniały na włoskim rynku turystycznym nowe zjawiska ekonomiczne czy społeczne, które by w zasadniczy sposób wpłynęły na charakterystykę ruchu turystycznego w odniesieniu do lat poprzednich. Sytuacja ta uległa diametralnej zmianie po wydarzeniach w USA.

Szacuje się, że w 2001 roku wyjechało za granicę około 20 mln turystów włoskich. Generalnie z analizy kierunków wyjazdów Włochów wynika, że wybierają oni kraj na wakacje o podobnych do swoich warunkach klimatycznych, bowiem aż 55% wyjeżdżających wybiera kraje ciepłe, 36% podróżnych motywowanych jest wartościami kulturalnymi i artystycznymi, 25% możliwością tanich zakupów, 23% korzystną relacją lira do waluty miejscowej, 13,5% dobrymi warunkami zakwaterowania, a 10% decyduje się na wyjazd ze względu na bliskość i dobrą dostępność miejsca podróży. Nie zmienia się struktura wyjazdów, tj. około 70% na wakacje letnie i głównie w lipcu i sierpniu. Ponad 30 % Włochów wyjeżdża za granicę, by poznać nowe kraje i miasta. Ponad 50% wyjeżdżających wybrała docelowy kraj na wakacje na podstawie opinii znajomych i przyjaciół. Ponad 20% na podstawie książek, filmów i folderów, 12% w oparciu o katalogi touroperatorów, 8,5% w biurach podróży, natomiast 8,3% po przeczytaniu reportażu w czasopiśmie turystycznym i 6,8% w wyniku reklamy.

Akty terrorystyczne w Stanach Zjednoczonych i związane z tym zwiększenie kontroli w samolotach oraz obawa przed kolejnymi zamachami spowodowały zmianę w nastawieniu turystycznym Włochów. Pomimo wezwań do kontynuowania turystyki do Stanów Zjednoczonych, odczuwalny jest spadek wyjazdów na tym kierunku. Kraje arabskie basenu Morza Śródziemnego oraz islamskie kraje Azji zostały określone jako rynki niebezpieczne. Część prasy sugeruje, że Włosi wakacje spędzać będą raczej w kraju, w miejsce wyjazdów zagranicznych.

Polska oferta turystyczna znajduje się w katalogach 54 włoskich touroperatorów. Wśród najczęściej oferowanych w katalogach produktów przeważa turystyka indywidualna oraz turystyka objazdowa - autokarowa. Ponadto oferowane są pobyty weekendowe w Warszawie i Krakowie, pobyty w miastach: Kraków, Częstochowa, Toruń, Warszawa, Poznań, Wrocław - turystyka miejska i kulturowa oraz turystyka pielgrzymkowa.

Według wstępnych szacunków Instytutu Turystyki w 2001 roku do Polski przyjechało 190 tys. turystów, co stanowi spadek o ok. 0,4% w stosunku do 2000 roku. Nadal zauważa się spadek udziału turystów w imprezach grupowych na rzecz wyjazdów indywidualnych. Poszukiwane są oferty na podróże indywidualne, które dawałyby uczestnikom dużą niezależność. Rośnie zatem zapotrzebowanie na formułę fly & drive lub fly & rest z rezerwacją pierwszej nocy. Zauważalny jest również trend do skracania dni pobytu za granicą. Z klasycznych dwóch tygodni średni pobyt Włochów zmalał do 7-10 dni. Wynika to przede wszystkim z ceny oferty turystycznej. Poszukiwane są oferty tańsze, a tym samym krótsze. Rośnie sprzedaż ofert “short break” i “long weekend”.

Planując działania na rynku włoskim w 2002 roku należy brać pod uwagę sytuację polityczną, jaka wytworzyła się na świecie w ciągu ostatnich miesięcy. Wobec istniejących obaw przed dalszymi atakami terrorystycznymi, spadać będzie w dalszym ciągu wszelki ruch lotniczy. Sytuacja ta może się przyczynić do wzrostu wyjazdów do krajów europejskich, w tym do Polski, która jest łatwo dostępna środkami komunikacji lądowej. Ponadto zła sytuacja polityczna w Izraelu spowodowała, że w 2001 roku zamarł prawie zupełnie ruch pielgrzymkowy do Ziemi Świętej. Istnieje zatem realna możliwość skierowania części tego ruchu do Polski.

2. Wybrane rynki nie objęte działalnością ośrodków POT

2.1. Rynek białoruski

Białoruś stanowi ważny rynek przyjazdowy do Polski. W roku 2000 tylko przyjazdy do Warszawy wzrosły o 150% w porównaniu z rokiem poprzednim. Szacuje się, że w roku 2001 Polskę odwiedziło 2,1 mln turystów z Białorusi. Wśród odwiedzających Polskę przeważają osoby w wieku 35-44 lata, które stanowią ponad połowę wszystkich odwiedzających Polskę.

Turyści białoruscy organizują swoje pobyty samodzielnie bez pośredników.

Głównymi motywami, którymi kierują się białoruscy turyści przyjeżdżający do Polski są: zakupy (28%), interesy służbowe (22%), odwiedziny u krewnych i znajomych (14%), typowa turystyka (8%).

Do najczęściej odwiedzanych przez nich regionów należy Polska północno-wschodnia, a także południowa, zwłaszcza region Zakopanego i Podtatrza.

W celu zwiększenia przyjazdów z tego rynku należałoby objąć promocją bazę noclegową o sieci o niższym niż hotelowy standardzie.

2.2. Rynek czeski

Liczba wszystkich wyjazdów z Czech w 2000 roku wyniosła 38,2 mln.

W 2000 roku turyści z Czech przyjeżdżali do Polski głównie w celach typowo turystycznych (44%) oraz w interesach i służbowo (28%). Podobny był udział przyjazdów do rodziny i przyjaciół (27% wszystkich wskazań). Najczęściej deklarowanym sposobem spędzania czasu w Polsce jest pobyt w miastach (96,2%) i jest to jedyny produkt, na który nie zmalał popyt.

Turyści z Czech najczęściej odwiedzali następujące województwa: mazowieckie (47,9%), małopolskie (16,7%), śląskie (13,9%) oraz dolnośląskie (11,3%).

Według wstępnych danych Instytutu Turystyki w 2001 roku przyjechało do Polski 240 tys. turystów z Czech. Są to przede wszystkim osoby pracujące, w wieku 35 - 54 lat, ze średnim wykształceniem. Osoby w wieku do 24 lat stanowiły w latach 1995 - 1997 od 4,1% do 7,3%, natomiast w ciągu trzech następnych lat ich udział zmalał do 1,5%. Od 1995 r. stale wzrasta udział osób w wieku od 35 do 44 lat (z 36,6% w 1995 r. do 71,4% w 2000 r.).

Przedstawiciele polskich biur podróży twierdzą, że zainteresowanie ofertą zorganizowanych wyjazdów do Polski jest małe. Jak wynika z badań Instytutu Turystyki, udział podróży zorganizowanych zmalał w ostatnich latach z 14,6% w 1997 r. do 3,9%. W 2000 roku 96% turystów to turyści samodzielnie organizujący swoje przyjazdy.

Polska oferta na rynku czeskim powinna być zróżnicowana na następujące segmenty:

 pobyty urlopowe,

 wyjazdy weekendowe,

 „city breaks”,

 wyjazdy na imprezy (ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń kulturalnych), Ponieważ w przyjazdach do Polski zdecydowanie dominuje turystyka indywidualna (96,2%), dlatego też bardzo ważną rolę w promocji pełni na tym rynku informacja w mediach o dużym zasięgu oraz w Internecie.

Ważnym zadaniem POT jest wspieranie regionalnych organizacji turystycznych, a także działania na rzecz poprawy:

 jakości przejść granicznych w południowo-zachodniej Polsce;

 oznakowania dróg w tym regionie.

Istotną rolę ma obecność na targach turystycznych w celu nawiązania kontaktów polskiej branży turystycznej z czeskimi biurami podróży. Wydaje się potrzebne stworzenie pakietu gotowych ofert imprez w Polsce i opracowanie katalogu, który mógłby być rozsyłany do czeskich biur podróży.

Promocja powinna skupiać się na konkretnych atrakcjach turystycznych (np. wybranych miejscowościach, imprezach o zasięgu lokalnym, centrach rekreacyjnych itp.), szczególnie w regionie południowej Polski. Biorąc pod uwagę, że najczęściej krytykowanym aspektem podróży i pobytu w Polsce jest uciążliwy dojazd (70% badanych), to promowanie nawet wyjątkowo atrakcyjnej oferty w bardzo odległych od granicy miejscowościach może okazać się bezskuteczne.

Pewien wyjątek może stanowić oferta skierowana do niewielkiego segmentu rynku (tzw. niszy rynkowej). Przykładem takiej oferty mogą być wyjazdy pobytowe na Mazury, z możliwością wypożyczenia sprzętu oraz nauki żeglowania (łodzie, kajaki, windsurfing).

Największą konkurencją dla Polski stanowią Niemcy, Austria, Francja oraz Wielka Brytania.

2.3. Rynek izraelski

W roku 2000 przyjechało do Polski 39,3 tys turystów. W przypadku przyjazdów do Polski dominuje motywacja "sentymentalna".

Do głównych motywów zagranicznych wyjazdów mieszkańców Izraela należą: odwiedziny krewnych i znajomych, wypoczynek wakacyjny, interesy oraz wydarzenia kulturalne. Turyści z Izraela zainteresowani są muzeami, galeriami sztuki, teatrami. Istotne są również motywy religijne (w tym wyjazdy związane z pamięcią narodu i holocaustem). Zainteresowaniem cieszą się też wycieczki objazdowe (przelot samolotem i tury autokarowe po zwiedzanym kraju) oraz tzw. „city break”.

Wśród produktów budzących zainteresowanie znajdują się też wyjazdy na naukę języka obcego, zwłaszcza gdy powiązane są z aktywnością sportową np. tenis. Nasilenie tych wyjazdów następuje w miesiącach letnich. Jako wakacje rodzinne pewną popularnością cieszą się wakacje na łodziach.

Główną konkurencję dla Polski stanowią kraje Europy Zachodniej oraz Czechy.

Najbardziej efektywną formą promocji może byś organizacja imprez studyjnych dla dziennikarzy i touroperatorów. Przygotowując się do działań na rynku izraelskim należy pamiętać, że szczytowe miesiące dla podróży zagranicznych mieszkańców Izraela to lipiec i sierpień. Istotnym dla branży jest fakt, że jedna trzecia podróżujących za granicę turystów z Izraela korzysta z usług biur podróży (gotowych pakietów). Turyści ci chętnie korzystają z lotów czarterowych i klasy turystycznej (ze względu na niższe ceny).

2.4. Rynek japoński

Japończycy w wyjazdach do Europy kierują się przede wszystkim motywami typowo turystycznymi. Znacznie mniejszy udział mają wyjazdy służbowe. Dużą grupę stanowią wyjazdy o motywacji związanej z dokształcaniem (szkolenie, kształcenie i studia), podobny udział mają modne wyjazdy w podróże poślubne. Niewielki udział stanowią odwiedziny krewnych i znajomych.

Ze względu na bardzo wysoki udział podróży zorganizowanych przez biura podróży dużą rolę odgrywają touroperatorzy

Do Polski przyjechało w roku 2000 - 26,4 tys. turystów.

Najważniejsze segmenty rynku japońskiego to:

 młode samotne kobiety w wieku 20-30 lat, często o stosunkowo wysokich dochodach, podatne na promocję za pośrednictwem mediów. Preferowane zachowania: zakupy, pobyt w restauracjach, zwiedzanie miast. Preferowane kierunki wyjazdów: Hawaje, Australia, Oceania, Europa;

 młode małżeństwa, stosunkowo niedawno odkryty segment rynku, duży jest udział młodych par, które zamierzają spędzić miodowy miesiąc za granicą. Preferowane kierunki: Australia, Hawaje, Europa.

 osoby co najmniej 40-letnie, pierwsza grupa wiekowa, dla której podróże stały się istotnym elementem stylu życia. Można tu wyróżnić grupę kobiet w wieku 45 lat i więcej, oczekujących usług dobrej jakości, posiadających czas i reprezentujących dużą siłę nabywczą, osoby w tzw. złotym wieku, nastawione na jakość , solidność i bezpieczeństwo. Preferowane kierunki: Europa i Chiny;

 studenci, systematycznie rosnący rynek dalekich podróży, preferowane kierunki: Północna Ameryka, Australia, Azja i Europa;

 sprzedawcy, osoby w wieku 24-55 lat, posiadający mało czasu i krótkie wakacje, które chcą intensywnie wykorzystać .

Najczęściej wskazywane cele wyjazdów do Europy to kontakt z kulturą i historią, poznaniem środowiska i krajobrazu, a także zakupy. Dużo Japończyków do Europy przyciągają muzea i galerie, zwiedzanie, atrakcyjne miasta, zakupy, teatr i koncerty oraz turystyka górska .

Decydując się na działanie na rynku japońskim należy pamiętać o trzech czynnikach określających w skrócie rynek japoński :

 częste zmiany motywacji podróży utrudniają wcześniejsze przygotowanie zorganizowanych pakietów (wycieczek),

 wielokrotni turyści systematycznie uczestniczący w zagranicznych wyjazdach zmniejszają zainteresowanie typowymi wycieczkami objazdowymi i oczekują nowych ofert,

 wzrost zainteresowania wyjazdami do centrów wypoczynkowych.

Warunkiem zdecydowanego wzrostu liczby przyjazdów do Polski z rynku japońskiego jest promocja walorów kulturowych, wykraczająca poza motyw związany z Fryderykiem Chopinem.

2.5. Rynek litewski

Szacuje się, że w 2001 r. z rynku litewskiego przyjechało do Polski 840 tys. turystów. Dominującą grupę stanowili turyści indywidualni, w wieku od 25 do 34 lat.

Nadal przeważającym motywem jest tranzyt i zakupy, jednak udział przyjazdów o tej motywacji znacznie się zmniejszył. Wzrosło natomiast znaczenie przyjazdów o motywacji typowo turystycznej (wypoczynek, poznanie kraju, kultury, rozrywka, hobby). Obserwuje się ostatnio wzrost udziału przyjazdów w odwiedziny do krewnych i znajomych.

Do segmentów istotnych dla Polski na rynku litewskim należy wymiana przygraniczna (głównie handel i odwiedziny krewnych i znajomych), tranzyt oraz Polonia litewska (posiadająca na ogół dość ograniczone możliwości finansowe). Duże znaczenie miałoby dla Polski pozyskanie zainteresowania wśród grupy bogatszych Litwinów.

Do kategorii produktu turystycznego budzących obecnie największe zainteresowanie wśród turystów litewskich należą przede wszystkim wyjazdy typu city break oraz wyjazdy wypoczynkowe, zwłaszcza nad morze. Nieco mniejszą popularnością cieszą się wycieczki objazdowe. Organizowane są też wyjazdy o charakterze poznawczo-kulturalnym, z nastawieniem głównie na grupy inteligencji. Dużym powodzeniem cieszą się również wyjazdy pielgrzymkowe.

Na początku lat dziewięćdziesiątych Litwini byli najbardziej mobilną grupą turystów na terenie Polski.

W ostatnich dwóch latach widać wyraźną stagnację liczby wyjazdów do Polski. Największą konkurencję dla Polski stanowią obecnie Niemcy, których pozycja stale rośnie. Wraz ze wzrostem liczby wyjazdów wypoczynkowych i poznawczych rośnie znaczenie takich krajów, jak Bułgaria czy Hiszpania, a także Czechy i Węgry. Te dwa kraje stanowią dla Polski największą konkurencję w przypadku wyjazdów wypoczynkowych i poznawczych, ze względu na to, że postrzegane są przez Litwinów jako bardziej atrakcyjne od Polski, o lepszej infrastrukturze i lepiej przygotowane na przyjęcie turystów.

2.6. Rynek rosyjski

W 2000 roku według danych Ministerstwa Rozwoju Ekonomicznego i Handlu Federacji Rosyjskiej mieszkańcy Rosji odbyli 18,37 mln podróży zagranicznych. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba wyjazdów zagranicznych wzrosła o 45,4%. Był to drugi rok wzrostu, po trzech latach spadku liczby wyjazdów.

Ofertę turystyczną Polski zawiera w swoich katalogach ponad 20 rosyjskich biur podróży. W 2000 roku z usług biur podróży skorzystało 33,2% rosyjskich turystów odwiedzających Polskę, z czego przyjazdy w ramach wykupionego pełnego pakietu usług stanowiły tylko 2,6% ogółu przyjazdów. Udział przyjazdów indywidualnych, przy organizacji których korzystano z pośrednictwa biur podróży (wykupiona część usług, tylko rezerwacja) wyniósł 30,6%.

W 2000 roku, podobnie jak w roku poprzednim, Rosja zajmowała szóste miejsce pod względem liczby przyjazdów do Polski (2,3 mln). Według szacunków Instytutu Turystyki liczba przyjazdów turystycznych z przynajmniej jednym noclegiem wyniosła 1,14 mln. W przyjazdach przeważały osoby młode i w wieku średnim. Najliczniejszą grupę stanowili turyści z grupy wiekowej 25-34 lata (blisko 40% wszystkich turystów). Drugą pod względem wielkości udziału stanowili turyści z grupy wiekowej 35-44 lata (ponad jedna trzecia wszystkich odwiedzających Polskę Rosjan). Spadek udziału nastąpił w grupie wiekowej 45-54 lata (niecałe 8%).

Turyści rosyjscy zainteresowani są przede wszystkim: turystyką kulturową (weekendowe pobyty w miastach), turystyką wypoczynkową w górach, turystyką uzdrowiskową.

W 2000 roku turyści rosyjscy najczęściej odwiedzali województwo warmińsko-mazurskie (ponad jedna trzecia), mazowieckie (ponad jedna piąta), dolnośląskie (11,5%), wielkopolskie (11,3%) pomorskie (11,2%) oraz zachodniopomorskie (10,6%).

Planując działania promocyjne na rynku rosyjskim mające na celu zwiększenie liczby przyjazdów do Polski warto wziąć pod uwagę następujące segmenty:

 turystyka przygraniczna - wizyty mieszkańców rejonów przygranicznych w miejscowoś-ciach leżących w pobliżu granicy związane najczęściej z odwiedzinami u krewnych lub znajomych oraz zakupami bądź mające bardziej handlowy charakter (sprzedaż i zakup towarów); wielkość tego segmentu w przyszłości zależeć będzie od rozwiązania problemów wizowych w perspektywie przyjęcia ustaleń traktatu z Schengen,

 turystyka tranzytowa - coraz bardziej ogranicza się do terenów leżących na trasach łączących północną i wschodnie granice Polski, czyli pomiędzy obwodem Kaliningradzkim a centralną Rosją; jednocześnie ze względu na położenie geograficzne obu naszych krajów ruch tranzytowy przez południowe i zachodnie granice Polski zawsze będzie miał swój udział w przyjazdach z Rosji; warto spróbować przedłużyć pobyt osób z tej grupy na terenie Polski, promując ciekawsze miejsca i atrakcje leżące na trasach przelotowych tranzytu, w pierwszej kolejności na wschodnich obszarach Polski (np. duże kompleksy wypoczynkowe z atrakcyjną różnorodną ofertą towarzyszącą pobytom, parki wodne itp.),

 przyjazdy na zakupy - segment ten, obecnie dość znaczący w przyjazdach do Polski, w przyszłości będzie tracił na znaczeniu, lecz ze względu na położenie geograficzne Rosji zawsze będzie miał udział w ruchu przyjazdowym z tego rynku,

 przygotowane oferty łączące przyjazdy na wyprzedaże posezonowe (coraz bardziej interesujące w Polsce) z propozycjami uczestnictwa w różnych imprezach i wydarzeniach odbywających się w danym okresie,

 podróże służbowe - w miarę poprawy i stabilizacji sytuacji ekonomicznej na rynku rosyjskim można oczekiwać większego znaczenia tego segmentu, zwłaszcza kosztem przyjazdów na zakupy,

 podróże typowo turystyczne - dotyczy to zwłaszcza odwiedzin w dużych miastach, pobytów weekendowych oraz pobytów w dużych ośrodkach wypoczynkowych, które oferują cały szereg dodatkowych atrakcji, a także w uzdrowiskach na terenach górskich.

2.7. Rynek słowacki

Zgodnie z wynikami badań przeprowadzonych przez Instytut Turystyki w Bratysławie w 1998 roku z ogólnej liczby mieszkańców tj. 5,3 mln, 72 % deklarowało uczestnictwo w turystyce.

W roku 2001 przyjechało do Polski 80 tys. turystów ze Słowacji. Największą aktywność turystyczną wykazują osoby w wieku 35-44 lata, z wyższym wykształceniem, kadra kierownicza i menedżerska, o wysokich dochodach, mieszkających w dużych miast.

Za najbardziej atrakcyjne rodzaje wyjazdów Słowacy uważają pobyt nad morzem, w górach, nad wodą (baseny termiczne, zbiorniki wodne, jeziora), wyjazdy lecznicze oraz odwiedziny krewnych i znajomych. Do kategorii produktu cieszącego się w Polsce największym zainteresowaniem wśród turystów słowackich należą również pobyty w miastach, wycieczki objazdowe po Polsce.

Największą popularnością wśród turystów słowackich cieszy się w Polsce region południowo-wschodni oraz region centralno-środkowy. Stosunkowo często odwiedzane też są pozostałe regiony leżące na południu Polski.

W działaniach promocyjnych, wskazane jest zwiększenie promocji polskich produktów, a w szczególności pobytów związanych z wydarzeniami kulturalnymi oraz szeroko rozumianymi celami poznawczymi. Istotnym aspektem oferty powinien być dobry standard usług noclegowych.

Największą konkurencję dla Polski stanowią Węgry, Czechy, Austria, Niemcy oraz kraje Śródziemnomorskie.

2.8. Rynek ukraiński

W ostatnich latach 11-12 mln mieszkańców Ukrainy wyjeżdża co roku za granicę (w tym ponad 7-8 mln turystów). Obsługiwać ich może blisko 3 tys. licencjonowanych firm i agencji turystycznych działających na terenie Ukrainy. W 2000 roku mieszkańcy Ukrainy odbyli 20,8 mln podróży krajowych i zagranicznych, w tym 15,3 mln podróży przynajmniej z jednym noclegiem poza miejscem stałego zamieszkania (lub w przypadku wyjazdów zagranicznych z jednym noclegiem poza własnym krajem).

Na rynku ukraińskim działa około 20 biur podróży posiadających w swych katalogach ofertę przyjazdową do Polski. W 2000 roku z usług biur podróży skorzystało 20,2% ukraińskich turystów odwiedzających Polskę, z czego 5,3% stanowiły przyjazdy w ramach wykupionego pełnego pakietu usług. Udział przyjazdów indywidualnych, przy organizacji których korzystano z pośrednictwa biur podróży (wykupiona część usług, tylko rezerwacja) wyniósł 14,9%.

W 2000 roku Ukraina zajmowała trzecie miejsce pod względem liczby przyjazdów do Polski (6,18 mln). Według szacunków Instytutu Turystyki liczba przyjazdów turystycznych (przynajmniej z jednym noclegiem) wyniosła 3,09 mln. Szacuje się, że w 2001 przyjechało do Polski 3,25 mln turystów.

Wśród turystów z Ukrainy odwiedzajacych Polskę zdecydowaną przewagę mają mężczyźni. W 2000 roku stanowili oni 82,9% wszystkich turystów z tego kraju. W przyjazdach dominowały osoby w wieku średnim. Najliczniejszą grupę stanowili turyści z grupy wiekowej 25-34 lata (ponad jedna trzecia turystów). W porównaniu do lat poprzednich nastąpił bardzo duży udział w przyjazdach młodzieży do 24 lat.

Przyjazdy turystyczne to przede wszystkim przejazdy tranzytem przez Polskę, przyjazdy w interesach i sprawach służbowych, odwiedziny u krewnych lub znajomych, a także zakupy. Jednodniowe wizyty w Polsce to głównie przyjazdy na zakupy i sąsiedzkie odwiedziny.

Turyści ukraińscy najczęściej odwiedzali województwo lubelskie (dwie piąte przyjazdów), mazowieckie (jedna czwarta) oraz podkarpackie (12,8%)

Planując działania promocyjne na rynku ukraińskim warto wziąć pod uwagę następujące segmenty:

 biznesmeni oraz osoby o wysokiej pozycji materialnej - grupa o największym udziale w zagranicznej turystyce wypoczynkowej, przywiązująca dużą wagę do wysokiego prestiżu miejsca wypoczynku oraz luksusowych warunków pobytu, często poszukująca nietypowych atrakcji,

 mieszkańców terenów przygranicznych - najczęściej krótkie wizyty u rodzin lub znajomych połączone z zakupami bądź wyjazdy handlowe (sprzedaż i zakup towarów),

 turystyka tranzytowa - warto pokusić się o próbę przedłużenia pobytu turystów z tej grupy na terenie naszego kraju, promując szereg atrakcji na trasach przelotów tranzytowych,

 turystyka zdrowotna i uzdrowiskowa - segment mogący mieć duże znaczenie w przyszłości, zwłaszcza w dość szerokim rozumieniu jako wyjazdy w celu poprawienia zdrowia oraz podniesienia czy podtrzymania kondycji fizycznej,

 turystyka aktywna - na razie popularna jedynie w wąskiej grupie osób, systematycznie jednak, choć powoli rośnie, obejmuje na razie przede wszystkim turystykę narciarską, można by pokusić się o próbę zdobycia nowych klientów dla Polski.

Przy planowaniu działań promocyjnych na rynku ukraińskim warto należy skoncentrować je przede wszystkim na mieszkańcach Kijowa oraz obwodu zakarpackiego, lwowskiego i odeskiego, skąd pochodzi przeważająca liczba ukraińskich turystów wyjeżdżających za granicę.

---