zagadnienia do egzaminu z socjologii
(W przypadku, gdy dane zagadnienie nie było omawiane proszę sięgnąć do skryptu i/lub literatury)
Co to znaczy, że socjologia ma krótką historię a długa przeszłość?
Dlaczego socjologia jest nauka osobliwą?
Wymień kilku klasyków socjologii, w tym przynajmniej jednego Polaka
Jakie są główne założenia funkcjonalizmu, teorii konfliktu, teorii interakcyjnej, teorii wymiany, socjobiologii?
Jakie metafory leżą u podłoża perspektywy: funkcjonalizmu, teorii konfliktu, teorii interakcyjnej, teorii wymiany, socjobiologii?
Czym zachowanie różni się od działania?
Co to jest interakcja i co dzieje się z interakcjami powtarzającymi się?
Co to jest stosunek społeczny i jak powstaje?
Podaj przykład stosunku społecznego należącego do sfery polityki?
Co to jest stosunek osobowy i czym różni się od rzeczowego? Podaj przykład.
Co oznacza pojęcie społeczeństwo wyboru? Co jest przedmiotem wyboru?
Co to są stosunki przypisane i stosunki osiągane? Podaj przykłady?
Podaj przykłady środowisk społecznych i społecznych kręgów.
Jakie niepożądane zjawiska pojawiają się w biurokracjach?
Czym różni się przywództwo zadaniowe od społecznego?
Czym różnią się następujące typy przywództwa: tradycyjne, legalne i charyzmatyczne? Podaj przykłady.
Podaj przykład i mechanizm powstawania działań zbiorowych?
Co to są nowe ruchy społeczne, czym różnią się od starych? Podaj przykłady
Do czego dąży ruch alterglobalistyczny, feministyczny, praw człowieka, ekologiczny?
Kiedy zbiorowość ludzi staje się grupą społeczną (co musi się pojawić)?
Podaj przykład grupy pierwotnej do której należysz i twojej grupy odniesienia porównawczego i normatywnego?
Dlaczego w socjologii stosujemy raczej przymiotnik „kulturowy” a nie kulturalny?
W jaki sposób przekazywana jest kultura?
Czy uczucia są kształtowane przez kulturę? Jakie sfery aktywności człowieka kształtuje kultura?
Jakie są podstawowe kulturowe elementy regulacyjne ludzkiego zachowania?
Podaj przykład powszechnie występującej wartości, normy i stosowanej sankcji.
Gdzie znajduje się kultura?
Podaj przykład wartości deklarowanej, wartości odczuwanej i wartości realizowanej.
Podaj przykład kontrkultury i podkultury oraz niekompetencji kulturowej?
Podaj 3 cechy współczesnej kultury związane z rozwojem środków przekazu?
Na czym polega dyfuzja kulturowa, podaj przykład dyfuzji?
Dlaczego, wg Marksa, w społeczeństwie komunistycznym miało nie być rewolucji społecznej?
Co jest istotą procesu modernizacji społeczeństw? Co modernizacja czyni z religia i tradycją?
Gdzie w systemie światowym kumulują się zasoby materialne i wiedza? W którym miejscu systemu światowego znajduje się Polska?
Podaj 3 charakterystyczne przejawy globalizacji?
Jaka jest istota globalizacji?
Czy globalizacja zawsze oznacza uniformizację? Podaj przykład uniformizacji i hybrydyzacji (kreolizacji) lub glokalizacji.
Jakie nowe ryzyka społeczne generuje globalizacja? Czy one dotyczą Ciebie?
Co to jest socjalizacja, socjalizacja pierwotna i wtórna?
Co to jest rola społeczna? Jak ją nabywamy?
Podaj 3 cechy charakterystyczne dla osobowości nowoczesnej? W której klasie społecznej można spodziewać się częstszego występowania osobowości nowoczesnej?
Co to jest kontrola społeczna? Podaj przykłady kontroli formalnej i nieformalnej?
Czym społeczność lokalna różni się od społeczności terytorialnej? Podaj przykład działania wspierającego budowę społeczności lokalnej.
Czym różni się naród etniczny od narodu politycznego? Podaj przykłady takich narodów?
Co to jest rodzina mała (nuklearna) i rodzina rozszerzona? W jakich okresach historycznych dominowały te formy rodziny?
Dlaczego młodzież mniej chętnie zawiera obecnie małżeństwa i odkłada ślub na później?
Czy w Polsce wyrównują się szanse edukacyjne dla różnych warstw społecznych? Czy istnieją duże różnice w jakości kształcenia? Jakie to ma konsekwencje dla demokracji?
Podaj trzy zadania (funkcje) które pełni szkoła?
Co to jest sekularyzacja? Podaj przykład sekularyzacji jakiejś dziedziny lub instytucji społecznej?
Podaj trzy ważne cechy kościoła? Czy w socjologii „sekta” jest określeniem negatywnym?
Co jest najbardziej charakterystyczne (2-3 cechy) dla religijności Polaków?
Podaj trzy ważne pozareligijne funkcje Kościoła katolickiego w Polsce?
Jakie czynniki decydują o przynależności do określonej warstwy społecznej?
Co to jest współczesna klasa średnia i underclass (podklasa)?
Odpowiedzi:
Co to znaczy, że socjologia ma krótką historie a długa przeszłość?
Socjologia jako odrębna nauka rodzi się dopiero w I połowie XIX wieku. Jest to czas radykalnej transformacji społecznej związanej z rewolucja przemysłową. Słowo socjologia zaistniało pierwszy raz w książce Augusta Comte w tytule i jest połączeniem wyrazu łac. socius- społeczeństwo z gr. logos- mądrość, wiedza. Socjologia wywodzi się z różnych typów refleksji (powstających na przełomie wieków)np. wiedza potoczna, twórczość artystyczna i religijna, filozofia społ.).Socjologia współistnieje z nimi, ma też kilka cech specyficznych wynikających z zastosowania wzorów nowożytnej nauki szczegółowej do poznania życia społecznego.
Dlaczego socjologia jest nauką osobliwą?
Socjologia jako nauka empiryczna zmierza do formułowania ogólnych praw o rzeczywistości. M. Ossowski określił ją jako naukę osobliwą, która jest elementem badanej. rzeczywistości. Poprzez badanie obiektów znaczących wzbudzać można uznanie albo odrzucenie, odczuwanie lub realizację.
3. Wymień kilku klasyków socjologii, w tym jednego Polaka.
Max Weber -uważał, że socjologia powinna być wolna od wartościowania. Nie może formuować uniwersalnych i ponadczasowych praw.
Emil Durkheim - zastanawiał się jak to możliwe,że społeczeństwo nie rozpada się, kiedy ludzie mają podzielone wyobrażenia i przekonania. Sformuował pojęcie anomii - rozpadu norm społecznych. Badał zjawisko samobójstw.
Herbert Spencer - jako pierwszy rozwinął socjologię jako naukę.
August Comte - postulował o powstanie nowej naukowej dziedziny, badającej społeczeństwo. Społeczeństwo nie rozpada się, pomimo iż jest zróżnicowane i złożone, ponieważ są powszechnie uznawane idee i przekonania.
S. Ossowski - socjologia jest nauką osobliwą, ponieważ bada świat do którego należy.
4. Jakie są ogólne założenia funkcjonalizmu, teorii konfliktu, teorii interakcyjnej, teorii wymiany, socjobiologii.
Funkcjonalizm dominował w latach 50. Wywodzi się od Spencera. Istotą jest to, iż społeczeństwo jest podobne do organizacji, składa się z jednostek, które tworzą całość i mają określone funkcje. Społeczeństwo jest systemem - elementami powiązanymi w całość, gdzie panuje współpraca. Funkcjonalizm formuował konserwatywne wizje.
Teorie konfliktu wywodzą się od Marxa i Webera. Widzą rzeczywistośc jako pełną sprzeczności i konfliktów. Siłą napędową konfliktów jest nierówność./student, wykładowca/ Konflikt toczy się o kontrolę nad dobrami. /o ceny, o władzę/
Teorie interakcji ludzie komunikują się ze sobą za pamocą symboli, które są interpretowane i odwzajemniane.Ludzie tworzą rzeczywistość dla własnych korzyści.
Teorie wymianywywodą się z idei ekonomicznych A.Smitha. Założenia: człowiek jest istotą kalkulującą i maxymalizującą zyski i minimalizującą koszty. Wymienia coś za coś. Klkulacje są automatyczne i kulturowo określone.
Socjobiologia wywodzi się od Edwarda Wilsona. Bada biologiczne zachowania społeczne wszystkich organizmów żywych. Mówi, że jednostką doboru naturalnego jest gen. Organizmy dążą do przekazania jak największej ilości kopii własnych genów, nosicielami genów są osobniki spokrewnione ze sobą.
5. brak
6.
Zachowanie - widoczne na zewnątrz przejawy aktywności {podobieństwo ludzi i zwierząt: behawioryzm-uczenie się (odruchy)}
Te same gesty mogą mieć inne znaczenie - uderzenie po twarzy bójka-mecz bokserski
Działanie - zachowanie wyposażone w sens subiektywny/obiektywny (możliwy do odczytania w określonym kontekście (rozumienie bezpośrednie), niekiedy źle odczytywany).
Zachowanie to też powstrzymanie się od działania.
7.
Interakcje- działania kierowane do innych (wyobrażenie partnera) spotykają się z odpowiedzią (wyobrażenie partnera) przebiegają wg pewnych wzorów kulturowych mniej lub bardziej otwartych - np. egzamin, wizyta u psychiatry, podrywanie kobiety (mężczyzny) w pociągu
8.
Stosunek społeczny - jest to wilkość interakcji powtarzalnych i/lub regularnych oraz regulowanych pomiędzy dwojgiem partnerów (małżeństwo, dyrektor-pracownik)
Powstaje:
Stosunek tworzy się w procesie rutynizacji i instytucjonalizacji - może zachodzić odwrotny proces rozpadu (np. rozkład pożycia i rozwód)
(Davis)
-faza podrywu: zainteresowanie, kontakt, interakcje powtarzalne
-chodzenie ze sobą: prowadzi z reguły do rutyny
-„powiedz, że mnie kochasz”: symbole intymności
-„weź mnie jakim jestem”: pogłębione otwarcie
-„zrób mi przysługę”: wzajemna pomoc
-legalizacja
9. brak
10.brak
11.
Społeczeństwo wyboru-zwane pluralistycznym, dominuje w regionach o wysokim poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego. Charakteryzuje się pluralizmem społecznym i kulturowym.Człowiek w tym typie społeczeństwa żyje w świecie oferującym możliwość wyboru, począwszy od konkretnych dóbr konsumpcyjnych, a skończywszy na wielorakich alternatywach życia. W społeczeństwie pluralistycznym wybór staje się swoistym imperatywem. Społeczeństwo pluralistyczne zakłada istnienie i funkcjonowanie różnorodnych, autonomicznych podmiotów konkurujących w urzeczywistnianiu własnych celów. Pojawienie się i ścieranie odmiennych systemów wartości, światopoglądów oraz koncepcji budowania ładu społeczno-politycznego i gospodarczego może być nawet czynnikiem dezintegrującym społeczeństwo. Społeczeństwo wyboru wiąże się z pewnymi charakterystycznymi cechami cywilizacji i świadomości współczesnej.
12.
Jak sama nazwa wskazuje, stosunki przypisane to takie, które odgórnie zostały nam nadane( do nas przypisane) , zaś stosunki osiągane to takie, na które musieliśmy sami zapracować.
Przykłady:
- przypisane ( Polak, uczeń, katolik)
- osiągane ( mąż -żona - chyba :) )
13.
Krąg społeczny ( zespół osób grających w pokera, znajomi na imprezie)
Środowisko społeczne - Przykładem mogą być tutaj wsie, które pozostały po wielkich PGR-ach. Młodzi ludzie żyjący, tam mieli anty-przykład swoich rodziców, którzy nie tworzyli w nich pozytywnego obrazu nauki i pracy. Efektem braku motywacji stał się brak wykształcenia oraz niechęć do walki o swoją przyszłość. Bieda stała się dziedziczna.
14 .brak
15. Czym różni się przywództwo zadaniowe od społecznego ?
Przywództwo zadaniowe powołane jest do zajęcia się określonym problemem , przywódca jest organizatorem , który dąży do rozwiązania zadania przez grupę , dla osiągnięcia celu .
Przywództwo społeczne pojawia się ze względu na przyzwolenie jednostek , przywódca społeczny jest reprezentantem danej grupy , posiada autorytet .
16. Czym różnią się następujące typy przywództwa: tradycyjne , legalne i charyzmatyczne ?
Podaj przykłady .
Przywództwo tradycyjne - władza czyli zdolność wpływania na innych wynika z tradycji , zwyczaju . Przywództwo legalne - władza wypływa z prawa , którym jest określona .
Przywództwo charyzmatyczne- podstawą sprawowanej władzy jest przekonanie o posiadaniu niezwykłych cech . typy te mogą się przenikać i współistnieć .
Podaj przykład i mechanizm powstawania działań zbiorowych.
Zachowania zbiorowe - w tłumie np. Panika ,rozruchy, lincz,
- audytoria np. fala, oklaski
- publiczność np. TV, radiowa
- pokolenie („ pokolenie nic”)
Działania zbiorowe - np. manifestacje i protesty
Co to są nowe ruchy społeczne, czym się różnią od starych ? Podaj przykłady.
Ruchy społeczne - Trwałe przedsięwzięcia zmierzające do zmiany społecznej podejmowane w nieziztytucjalizowanych i niesformalizowanych ramach.
Późna nowoczesność - rozrost sektora ruchów społecznych (dzięki urbanizacji, mediom, niezadowoleniu i nierównością , osłabieniu kontroli, edukacji , kulturze demokratycznej) .
Stare ruchy społeczne - Realizacja interesów klasowych , zawodowych , warstw
Nowe ruchy społeczne - ( ekologiczny , feministyczny, pokojowy, antyaborcyjny )
Realizacja wartości postmaterialistycznych, uniwersalistycznych, miękkie struktury organizacyjne.
19.
Ruch alterglobalistyczny - walczy głównie z liberalizacją handlu i gospodarowania. Alterglobaliści twierdzą, że wolny handel pozwala bogacić się zamożnym a biednych uzależnia coraz silniej od bogatych. Zasady handlowe powinny być zmodyfikowane (ochrona praw człowieka, środowiska, prawa pracy i lokalnych gospodarek)
Ruch feministyczny- Domagają się, żeby kobiety i mężczyźni mięli równy dostęp (szanse) do wszystkich ról społecznych i pozycji zawodowych. Obecne ograniczenia krzywdzą obie płce - np. mężczyźni wykluczeni ze sfery prywatnej i pozbawieni wielu radości wypływających z kontaktu z dziećmi. Dąży do zmiany dotychczasowych praktyk kulturowych. Sprzeciwia się odmiennemu traktowaniu K i M jako dyskryminacji. Sprzeciwia się także przekazywaniu tradycyjnych ról w toku edukacji
Ruch Praw Człowieka - dąży do tego, aby każdy człowiek nie mógł być poniżany, aby każdy miał swoje prawa i w wypadku ich naruszena przez osobę trzecią mógłby ubiegać się o odszkodowanie, badź kare. Głównymi wątkami poruszanymi przez RPC jest eutanazja, kara śmierci, aborcja.
Ruch Ekollogiczny - przeciwny stawianiem budynków i dróg kosztem przyrody.
20.brak
21.Podaj przykład grupy pierwotnej do której należysz i twojej grupy odniesienia porównawczego i normatywnego?
Grupy odniesienia- zbiorowości, z którymi wiążą nas subiektywne, ”wirtualne” relacje, mimo, że do nich nie należymy. jest to grupa społeczna stanowiąca dla jednostki model zachowań społecznie akceptowanych, dostarczający kryteriów oceny własnego działania oraz działań innych ludzi.
Grupy odniesienia normatywnego: takie, z których czerpiemy i przyjmujemy normy i wartości kształtujące nasze działania. Grupy z którymi się identyfikujemy, dostarczają nam wzorów , standardów postępowania, uczymy się od nich wiążących standardów i norm. Występuje kształtowanie mentalności, postaw i działań ludzi przez społeczeństwo.
grupa odniesienia normatywnego do której jednostka należy lub do której członkostwa aspiruje.
Jednostka identyfikuje się z nią z obawy przed wykluczeniem albo nieprzyjęciem do niej, postępuje
zgodnie z uznawanymi w niej normami i wartościami.
Grupy odniesienia porównawczego: takie, z którymi konfrontujemy nasze osiągnięcia, standard życia, zasób władzy. itd. . Oddziałuje przez poczucie upośledzenia lub wyższości, które jest rezultatem porównania.
Grupa odniesienia może być dla jednostki zarówno grupa własna jak i obca.
Ta Grupa, która staje się dla nas istotna, która zaczyna wywierać na nas wpływ, kształtuje to jak myślimy i jak postępujemy. Dostarcza nam standardów porównawczych do oceny własnych osiągnięć oraz innych i może działać mobilizująco na nasze motywacje, np. młody naukowiec przyjmuje za swoją grupę odniesienia słynny, złożony z noblistów zespół badawczy, to stanowi silny bodziec do jego własnych wysiłków, może przyśpieszyć naukową karierę.
Grupa pierwotna- niewielkie, nieformalne, spontaniczne, o bezpośrednich kontaktach i interakcjach (twarzą w twarz) członków rozpoznających się nawzajem, podejmujących zróżnicowane działania.
- (stosunki osobowe - rodzina, rówieśniczo-przyjacielskie, wspólnota lokalna, quasi-pierwotne: np. wspólnoty religijne, rehabilitacyjne, pośredniczą w kontaktach z makrostrukturami)
22. Dlaczego w socjologii stosujemy raczej przymiotnik ”kulturowy” a nie kulturalny ?
Kultura-całościowy sposób życia charakterystyczny dla danej zbiorowości, na który składa się wszystko to, co ludzie „robią, myślą i posiadają” jako członkowie społeczeństwa ( wzory myślenia , działania i wyposażenia materialnego). • Kultura to historia religii , moralności , obyczaju , nauki , sztuki.
Kultura : materialna, społeczna, niematerialna
kulturowy związany z materialnym i duchowym dorobkiem ludzkości.
kulturalny odnoszący się do (będący składnikiem) kultury; wykształcony, obyty, dobrze wychowany
wg Kłosowskiej w kulturze można wyłonić podział na elementy symboliczne i niesymboliczne. W tym wypadku kulturowy to materialny, kulturalny to symboliczny
•Kultura jako przedmiot badań odnosi się do 6-ciu intencji znaczeniowych:
- System znaków
- Ogół wszystkich rezultatów społecznych działalności człowieka.
- Ogół specyficznych wartości wzorów zachowań,
- Ogół idei jako twórczości umysłowej i jej przejawów,
- Kod ( zbiór reguł)
- Specyficzne tylko dla człowieka twórcze podejście do rzeczywistości.
23
Kultura, wszystko, co jest stworzone przez człowieka i nabywane przez niego w procesie uczenia się, a także przekazywane innym ludziom i następnym pokoleniom w drodze informacji pozagenetycznej.
24,25,25,27,28-brak
29. Podaj przykład kontrkultury i podkultury oraz niekompetencji kulturowej?
Podkultura - jest to jedna z form Subkultury , jest to kultura zdegradowana.
Przykladem mogą być : organizajca przestępcza , organizacja terorystyczna , przestępczość
Kontrkultura - jest to również jedna z form Subkultury , jest to subkultura przeciwstawiająca się kulturze dominującej.
Przykładem mogą być : ruch feministek , organizacje wyzwoleńcze , organizacje praw człowieka ( czarnoskurych np.
Niekompetencja kulturowa - Jest to całokształt nieumiejętności i niezdolności obejmujących zachowania człowieka zdeterminowane przez kulturę. Człowiek taki niema wykształconych dyspozycji , dzięki którym odznaczałby się społeczną regularnością.
30. Podaj 3 cechy współczesnej kultury związane z rozwojem środków przekazu.
Wpływ elektronicznych technik przekazu na dobór przekazywanych treści i rodzaj wrażliwości odbiorców:
a) przejście od kultury słowa drukowanego do kultury dźwięku i obrazu
b) zmniejszenie oddziaływania przekazów racjonalnych i myślenia analitycznego na rzecz emocjonalnych, wizualnych przekazów syntetycznych.
c) stworzenie rzeczywistości wirtualnej (symulakra) konkurującej z rzeczywistością codzienną.
31. Na czym polega dyfuzja kulturowa, podaj przykład dyfuzji?
Dyfuzja kultury to przepływ elementów kulturowych lub całych kompleksów czy konfiguracji kulturowych między odmiennymi kulturami (zapożyczanie, naśladowanie lub narzucanie).
Przykład: kolonializm, chrystianizacja, germanizacja, rusyfikacja, prawosławne miasteczka na wschodzie, McDonaldy, multipleksy, hipermarkety (uniformizacja kultury z jednoczesnym regresem kultur lokalnych).
32. Dlaczego wg Marksa w społeczeństwie komunistycznym miało nie być rewolucji społecznej?
Komunizm wg Marksa to najwyższa formacja społeczno-ekonomiczna (wspólnota pierwotna, niewolnictwo, feudalizm, kapitalizm i komunizm).
Przejście od formacji do formacji odbywa się poprzez rewolucję społeczną (zmiana sił wytwórczych-bazy powoduje sprzeczność ze stosunkami produkcji co zmienia bazę, a następnie nadbudowę, czyli ustrój prawno-polityczny i kulturę symboliczną). Komunizm wg Marksa to zniesienie wszelkiego uprzywilejowania, nierówności społecznych, podziałów klasowych- „królestwo wolności” czyli brak czynników powodujących powstanie rewolucji społecznej.
33. Co jest istotą procesu modernizacji społeczeństw? Co modernizacja czyni z religią i tradycją?
Modernizacja społeczna-to przejście od społeczeństwa tradycyjnego do społeczeństwa przemysłowego. Istotą modernizacji jest racjonalizacja czyli kształtowanie coraz szerszych sfer życia społecznego według zasad racjonalnej użyteczności-upowszechnianie umiejętności czytania i pisania, rozwój oświaty, kanalizacji, opieki medycznej, demokratyzacja, sekularyzacja, zmiany tożsamości i świadomości.
34. Gdzie w systemie światowym kumulują się zasoby materialne i wiedza? W którym miejscu systemu światowego znajduje się Polska?
Teoria systemu światowego wg Wallersteina
- społeczeństwa centralne tzw. Trzon- jest to centrum systemu
światowego (np. USA) hegemoni, którzy narzucają innym swoje
interesy. Kumulacja zasobów materialnych i wiedzy.
- półperyferie- społeczeństwa, które nie dysponują ekonomią skali (za
małe by wywierać wpływ) są mało autonomiczne np. Polska
- peryferie- obszary uzależnione gospodarczo, politycznie, militarnie,
kulturowo (eksporterzy surowców, tania siła robocza) np. Ameryka
Łacińska.
- obszary zewnętrzne (Afryka).
35.Dlaczego, wg Marksa, w społeczeństwie komunistycznym miało nie być rewolucji społecznej?
Ponieważ byt określa świadomość (życie społeczne determinuje podstawowe kategorie myślenia)
Siłą napędową rozwoju społecznego są sprzeczności - prekursor socjologii konfliktu
Zmiany są nieuchronne ale zachodzą poprzez rewolucje - ostatnia rewolucja proletariacka zaprowadzi społeczeństwo bezklasowe.
36. Co jest istotą procesu modernizacji społeczeństw? Co modernizacja czyni z religia i tradycją?
Istotą modernizacji społeczeństw jest racjonalizacja czyli kształtowanie coraz szerszych sfer życia społecznego według zasad racjonalnej użyteczności - upowszechnienie umiejętności czytania i pisania, rozwój oświaty, kanalizacji, opieki medycznej, demokratyzacja, sekularyzacja, zmiany tożsamości i świadomości - początkowo pojmowano ją jako proces uniwersalny zbliżony do ewolucji biologicznej.
37,38- brak
39.
socjalizacja - proces stawania się istotą społeczną
socjalizacja pierwotna - w grupach pierwotnych, wobec znaczących innych (abecadło społeczne silnie ugruntowane, kody językowe, dynamika intelektualna i emocjonalna)
socjalizacja wtórna - w grupach wtórnych, wobec uogólnionych innych (nie wymaga więzi emocjonalnych- choć te wzmacniają oddziaływanie), uzupełnianie i modyfikowanie.
40
rola społeczna
-to zespół praw i obowiazków związanych z dana pozycją (w określonej zbiorowości)
-to zespół wzorów zachowań związanych z pozycją - zachowania nakazane, zakazane i margines swobody (role różnią się marginesem).
41.Podaj 3 cechy charakterystyczne dla osobowości nowoczesnej? W której klasie społecznej można spodziewać się częstszego występowania osobowości nowoczesnej?
- gotowość do podjęcia ryzyka
- otwartość na nowe doświadczenia
- aspiracje zawodowe
- dążenie do zdobywania szerokiego zasobu wiedzy
Nowoczesna osobowość najczęściej występuje w klasie średniej.
42
Kontrola społeczna to wszelkie mechanizmy (narzędzia, sposoby, procedury, działania) uruchamiające, a niekiedy i wymuszające współdziałanie, które utrzymuje porządek społeczny (gładki i przewidywalny przebieg interakcji) - albo (węższe rozumienie) sposoby przeciwdziałania dewiacji.
kontrola nieformalna - np. w małych społecznościach (wszystko wiedzą sąsiedzi...) - oznaki szacunku, wzrost prestiżu; wyśmianie, lekceważenie, pogarda, ostracyzm, wykluczenie, przemoc.
kontrola formalna - instytucje kontrolne: różnicowanie społeczeństwa wzmaga zapotrzebowanie na formalna kontrolę, prawo i aparat sprawiedliwości (ważniejsza nieuchronność niż surowość), religia, moralność
43.
Słabnięcie więzi lokalnych prowadzi do obniżenia znaczenia słowa "MY" i w konsekwencji to przejścia z społeczeństwa lokalnego do społeczeństwa terytorialnego. Społeczność lokalne jest to społeczność bardziej ze sobą zżyta, wiedząca więcej o sobie niż społ. terytorialna.
Przykład działania wspierającego budowę społ. lokalnej:
- orgaznizowanie placówek kulturalno-oświatowych,
- kółka zainteresowań,
- osiedlowe drużyny sportowe.
44. brak
45. Co to jest rodzina mała ( nuklearna) i rodzina rozszerzona? W jakich okresach historycznych dominowały te formy rodziny ?
Rodzina nuklearna = elementarna ( uważana za tradycyjną, wielopokoleniowość pojawiło się w związku z wydłużeniem się życia) , osobista decyzja , centralne role:
Mąż i matka , emocjonalny stosunek do dzieci (wzrastające koszty), pojawia się dzieciństwo, kontrola państwa i przejmowanie przez nie wielu funkcji rodziny.
Rodzina rozszerzona - Jednostka reprodukcyjna , jednostka ekonomiczna , polityczna, endogamia, patriarchalizm absolutny , dzieci , centralne role ojciec i żona , kontrola sąsieka
46.
Rozwój przemysłowy zwiększył szanse na zawarcie małżenstwa, dotrwanie w związku, aż do śmierci i wychowanie potomstwa w pełnej rodzinie. Jednak ludzie rzadziej i coraz późniejdecydują się na ślub. Jedną z przyczyn jest coraz większa tolerancja wobec przedślubnego sexu, środków antykoncepcyjnych. Ludzie obawiają się trudności materialnych, wolą życie bez zobowiązań, wybierają karierę zawodową, obawiają się obowiązków rodzicielskich. Dlategoteż opóźnia się wiek zawierania małżeństw, spada przyrost naturalny ludności./polityka prorodzinna/
47. brak
48.
- funkcja edukacyjna,
- funkcja integracyjna,
- funkcja wychowawcza, opiekuńcza, dydaktyczna
49 Co to jest sekularyzacja? Podaj przykład sekularyzacji jakiejś dziedziny lub instytucji społecznej?
Termin nie mający dostatecznie sprecyzowanego znaczenia (terminy pokrewne: laicyzacja, emancypacja, dechrystianizacja, modernizacja). W znaczeniu ogólnym oznacza proces społeczno-kulturowy dokonujący się w czasach nowożytnych i współczesnych, w wyniku którego różne dziedziny życia społecznego ( polityka, życie gospodarcze, nauka, filozofia, kultura, oświata, wychowanie) wyzwalają się stopniowo spod kontroli organizacji wyznaniowych, stają się niezależne od instytucji religijnych i kościelnych; albo proces polityczno-prawny polegający na oddzieleniu Kościoła od państwa i instytucji publicznych. W Polsce i innych krajach Europy Wschodniej na określenie tych procesów używa się raczej terminu "laicyzacja".
W nauce społecznej Kościoła sekularyzacja wiąże się z właściwie rozumianą autonomią człowieka w sprawach doczesnych, zapewniającą rzeczom stworzonym i społecznościom ludzkim ich własne prawa i wartości, które człowiek powinien stopniowo poznawać, przyjmować i porządkować). Jest słusznym i prawowitym, nie obcym wierze i religii, usiłowanie odkrycia w stworzeniu, w każdej rzeczy i w każdym zdarzeniu praw wszechświata, którymi rządzą się one autonomicznie, byleby tylko umysł bazował na wewnętrznym przekonaniu, że te prawa nałożył im Stwórca Taką autonomią cieszy się kultura, a zwłaszcza nauka
1525 - sekularyzacja państwa krzyżackiego (hołd pruski), które zostało przekształcone w świeckie Prusy Książęce
1773 - sekularyzacja szkolnictwa
50,51. brak
52.Podaj trzy ważne pozareligijne funkcje Kościoła katolickiego w Polsce?
- dostarcza motywacji do działań wymagających ofiar i poświęcenia.
- kształtuje charakter narodowy i morale narodu,
- łagodzi konflikty
53. brak
54. Co to jest współczesna klasa średnia i underclass ( podklasa) ?
Klasa średnia - poziom hierarchii społecznej obejmujący ludzi usytuowanych na środkowych szczeblach hierarchii uwarstwienia , posiadający siłę ekonomiczną z własności środków produkcji , prawem zarządzania pracą lub innymi zasobami , wysoko wykwalifikowani specjaliści posiadający kwalifikacje , zdolności , odpowiedni poziom wykształcenia , osoby o wyższych kompetencjach kulturowych posiadające ambicje awansu dla siebie i swoich dzieci,
Ludzie otwarci na nowe doświadczenia i na świat ich otaczający . Klasa średnia nie ma ostrych granic , ciągle jest redefiniowana przez socjologów socjologów ekonomistów .
Underclass - termin z końca lat siedemdziesiątych , początkowo społeczność gett , społeczność ludzi żyjących w trwałym ubóstwie , kultura przetrwania , niemożność dostosowania się do szybko zmieniających się wymogów rynku , słabe wykształcenie , bezrobocie , bieda , według Domańskiego „ ludzie najbardziej ubodzy „
11