TERRORYZM OD WTC

11 września 2001 roku - około 8.45 w budynek World Trade Center (WTC) w Nowym Jorku uderzył uprowadzony przez terrorystów samolot pasażerski Boeing 767 11 września 2001 roku - kilka minut po 9.00 drugi porwany przez terrorystów samolot pasażerski uderzył w wieżę WTC

prezydent stanów Zjednoczonych George W. Bush został poinformowany o zamachu na WTC w kilka minut po 9.00

11 września 2001 roku - około 9.30 przed budynkiem Departamentu Stanu w Waszyngtonie eksplodował samochód pułapka

w tym czasie FBI wiedziało już o uprowadzeniu kolejnego samolotu i zarządziło ewakuację budynków rządowych w stolicy

11 września 2001 roku - około godziny 9.40 samolot pasażerski Boeing 757 uderzył w zachodnie skrzydło Pentagonu

11 września 2001 roku - po 10.00, w odstępie 20 minut zawaliły się obie wieże WTC, grzebiąc pod gruzami tysiące ludzi

11 września 2001 roku - około 11.00 na niezamieszkanym obszarze koło Pittsburga rozbił się kolejny samolot uprowadzony przez terrorystów - prawdopodobnie jego celem miała być rezydencja prezydencka w Camp David

11 września 2001 roku - około godziny 11.00 nad miastem zaczęły krążyć myśliwce F-16,
a burmistrz Nowego Jorku, Rudolph Giuliani zarządził ewakuację dolnej części
Manhattanu

zamknięto lotniska, ewakuowano wysokie biurowce w całych Stanach Zjednoczonych i zamknięto ruch graniczny

FBI rozpoczęło natychmiastowe śledztwo, w wyniku którego szybko ustalono nazwiska 19 porywaczy samolotów, a głównym podejrzanym o zorganizowanie ataku został saudyjski milioner Osama bin Laden - śledztwo objęło wkrótce cały świat

Osama bin Laden - urodził się w 1967 roku w Arabii Saudyjskiej. Od 1979 roku walczył przeciwko agresji radzieckiej w Afganistanie. W latach 80-tych utworzył organizację al-Qaida, której celem początkowo był nabór ochotników do oddziałów partyzanckich w Afganistanie, a później organizowanie akcji terrorystycznych przeciwko Stanom Zjednoczonym i ich sojusznikom na Bliskim Wschodzie. Organizacja ta organizowała zamachy: w 1993 roku zamach bombowy w WTC w Nowym Jorku, w 1995 roku zamach bombowy z użyciem samochodu pułapki na żołnierzy amerykańskich w Arabii Saudyjskiej, w 1996 roku zamach bombowy w amerykańskich koszarach w Arabii Saudyjskiej, w 1998 roku zamachy na ambasady amerykańskie w Kenii i Tanzanii, w 2000 roku zamach samobójczy na niszczyciel amerykański w Jemenie.

12 września 2001 roku - prezydent Bush oświadczył, że Ameryka użyje wszelkich
dostępnych środków by wygrać wojnę z terroryzmem - Stany Zjednoczone rozpoczęły
tworzenie koalicji przeciw terrorystom

12 września 2001 roku - NATO oświadczyło, iż w przypadku udowodnienia, że za

atakiem terrorystycznym stało obce państwo lub organizacja, zastosowanie znajdzie artykuł

5 traktatu założycielskiego, czyli atak zostanie uznany za akt agresji przeciw wszystkim

krajom członkowskim NATO

do koalicji przeciw terrorysto przystąpiło wiele krajów, także islamskich

ponieważ Osama bin Laden przebywał w rządzonym przez Talibów Afganistanie,

Amerykanie zażądali jego wydania, grożąc w przeciwnym wypadku wojną

tymczasem sam bin Laden zaprzeczał swemu udziałowi w zamachu a przywódca Talibów,

mułła Mohammad Omar, wezwał 16 września 2001 roku do Kabulu mędrców islamskich, by przedyskutować z nimi możliwość ogłoszenia dżihadu przeciw Stanom Zjednoczonym

17 września 2001 roku - do Kandaharu, siedziby duchowego przywódcy Talibów, Omara,
udała się delegacja pakistańska, która miała przekonać władze Afganistanu do wydania
Osamy bin Ladena

pomimo oficjalnego poparcia udzielonego przez rząd pakistański Perveza Muszarrafa Stanom Zjednoczonym, wielu mieszkańców Pakistanu demonstrowało poparcie dla Osamy /bin Ladena

• września 2001 roku - prezydent Bush podpisał udzielone mu jednogłośnie przez
  Kongres pełnomocnictwo do użycia siły militarnej wobec terrorystów, a także zatwierdził
  przyznane przez Kongres 40 miliardów dolarów, z czego połowa przeznaczona została na
  sfinansowanie operacji militarnych, a druga przede wszystkim na odbudowę Nowego Jorku
  ze zniszczeń

• września 2001 roku - Stany Zjednoczone rozpoczęły przerzucanie swoich sił
  wojskowych w kierunku Afganistanu

AFGANISTAN

• Afganistan zamieszkuje około 20 milionów ludzi. Największą grupę ludnościową stanowią
  Pasztuni (Pusztuni) - 10-12 milionów, potem Tadżycy - około 4 milionów, Uzbecy - około
  1,5 miliona, Turkmeni - około 500 tysięcy, Hazarzy - około l miliona, Czor Ajmak - około
  300 tysięcy, Nuristańczycy - ponad 100 tysięcy i Beludżowie - około 100 tysięcy.

• kwiecień 1978 rok - Ludowo-Demokratyczna Partia Afganistanu obaliła rząd księcia
  Dauda - tzw. rewolucja kwietniowa

• maj 1978 roku - powstał rząd lewicowy, który w ciągu kilku następnych miesięcy ogłosił
  program gruntownych reform, w tym zapowiedź reformy rolnej i poprosił o pomoc ZSRR

• czerwiec 1978 roku - osiem konserwatywnych ugrupowań religijnych utworzyło koalicję
  Dżabba Hedżat-e Meli, czyli Narodowy Front Ocalenia, który zaczął organizować ruch
  oporu przeciw rządom Ludowo-Demokratycznej Partii Afganistanu - w Afganistanie
  rozpoczęła się wojna domowa

• grudzień 1979 roku - wojska radzieckie wkroczyły do Afganistanu - wkrótce rozpoczęły
  się ataki mudżahedinów, jak nazwano partyzantów afgańskich, na oddziały radzieckie -
  straty radzieckie rosły z roku na rok

• luty 1989 roku - wojska radzieckie wycofały się z Afganistanu, pozostawiając własnemu
  losowi prezydenta Muhammada Nadżibullaha

• kwiecień 1992 roku - uzbecka milicja Abdula Raszida Dostuma zdradziła rząd
  Nadżibullaha, przyczyniając się do jego upadku, a Kabul opanował Tadżyk, Achmad
  Szach Masud - różne ugrupowania rozpoczęły walkę o władzę w Afganistanie

• 1994 rok - w Afganistanie pojawili się Talibowie - ich szeregi zasilili przede wszystkim
  Pasztunowie, wychowankowie prywatnych szkół koranicznych, tworzonych pod
  patronatem Dżamijat-e-Ulema-je-Islam, pakistańskiej nacjonalistycznej partii Pasztunów

• celem Talibów było utworzenie w Afganistanie państwa opartego na zasadach islamu

• 1996 rok - zwołana w Kandaharze rada ulemów wybrała Mohammada Omara na
  przywódcę Talibów

• 27 września 1996 roku - Talibowie zdobyli Kabul

• 9 sierpnia 1998 roku - Talibowie zdobyli Mazar-i-Szarif, twierdzę opozycji

• 13 września 1998 roku - Talibowie kontrolowali już ponad 80% obszaru Afganistanu

• Talibowie wprowadzili w Afganistanie surowe prawa islamskie: zakazana była muzyka
  rozrywkowa, dyskoteki, telewizja i kino, kobiety zostały zwolnione z pracy i odesłane do
  domów, mężczyźni musieli nosić brody

• rządy Talibów uznane zostały tylko przez Pakistan, Arabię Saudyjską i Zjednoczone
  Emiraty Arabskie

• na forum międzynarodowym za legalne władze Afganistanu uważano Sojusz Północny,
  który utrzymał pod swoją kontrolą jakieś 10-15 % terytorium

• Sojusz Północny złożony był przede wszystkim z Tadżyków, Uzbeków i Hazarów, ale
  prawie nie było w nim Pasztunów, co stanowiło jego największą słabość

• 14 listopada 1999 roku - ONZ nałożył sankcje na Afganistan

• 9 września 2001 roku - miał miejsce inspirowany przez Talibów zamach na przywódcę
  opozycji Ahmeda Szacha Masuda, który zmarł wskutek odniesionych ran

• 23 września 2001 roku - Talibowie oświadczyli, że Osama bin Laden przepadł bez wieści

• w końcu września kraje grupy G-7 i wiele innych państw zamroziły konta należące do
  organizacji terrorystycznych

• 2 października 2001 roku - Waszyngton przedstawił NATO dowody na związek
  organizacji terrorystycznej bin Ladena z zamachami w USA

• 7 października 2001 roku - samoloty amerykańskie i brytyjskie zbombardowały Kabul,
  Kandahar, Dżalalabad i Herat, rozpoczynając wojnę z Talibami w Afganistanie

• noc z 19 na 20 października 2001 roku - komandosi amerykańscy zostali przerzuceni
  śmigłowcami w rejon Kandaharu w celu opanowania rezydencji mułły Omara - wycofali się
  stamtąd po kilku godzinach - nie pojmali nikogo z kierownictwa al-Qaidy

• 28 października 2001 roku - sześciu uzbrojonych napastników wtargnęło do kościoła
  katolickiego w Bahawalpur w Pakistanie i zaczęło strzelać do zebranych tam na
  nabożeństwie protestantów, zbijając 16 osób

• 9 listopada 2001 roku - wojska Sojuszu Północnego zajęły Mazar-i-Szarif

• 12 listopada 2001 roku - Sojusz Północny przejął kontrolę nad rejonami przy granicy z
  Tadżykistanem, Uzbekistanem i Turkmenistanem, zatrzymując się u bram Kabulu.

• 13 listopada 2001 roku - Talibowie opuścili stolicę i wojska Sojuszu Północnego zajęły
  Kabul - mułła Mohammad Omar kazał Talibom przegrupować siły i kontynuować walkę

• 25 listopada 2001 roku - cudzoziemscy ochotnicy, walczący wcześniej po stronie
  Talibów, którzy dostali się do niewoli i byli teraz przetrzymywani w Mazar-i-Szarif,
  podnieśli bunt, który skończył się ich rzezią

• noc z 25 na 26 listopada 2001 roku - Amerykanie wysłali wreszcie do akcji swoje wojska
  lądowe - operację lądową opatrzono kryptonimem „Szybkie wyzwolenie" - żołnierze
  amerykańscy wylądowali pod Kandaharem

• 26 listopada 2001 roku - wojska rosyjskie przybyły do Kabulu

• 27 listopada 2001 roku - w Petersbergu, niemieckiej rezydencji rządowej w Bonn,
  rozpoczęły się rokowania afgańskich ugrupowań na temat przyszłości Afganistanu

• w konferencji wzięły udział cztery ugrupowania:

• Sojusz Północny

• zwolennicy byłego króla Afganistanu Mohammada Zahira Szaha, obalonego w 1973
  roku i przebywającego na emigracji w Rzymie

• reprezentanci Pasztunów z północy kraju, tworzący tzw. grupę peszawarską

• tzw. grupa cypryjska reprezentująca interesy szyickiej mniejszości Afganistanu

• 5 grudnia 2001 roku - w Petersbergu podpisano porozumienie w sprawie przyszłości
Afganistanu, które zakładało:

• 22 grudnia 2001 roku - przekazanie władzy rządowi tymczasowemu, w którego skład
  miało wchodzić 29 osób, a którym kierować miał Pasztun, Sajed Hamid Karzaj

• najpóźniej do 22 stycznia 2002 roku - miała powstać specjalna 21-osobowa komisja dla
  zwołania tradycyjnego zgromadzenia narodowego Łoją Dżirga

• najpóźniej do 22 czerwca 2002 roku - powstanie komisji praw człowieka i Sądu
  Najwyższego oraz zwołanie Łoją Dżirga

• najpóźniej do 22 sierpnia 2002 roku - powołanie komisji do opracowania konstytucji
  Afganistanu

• najpóźniej do 22 grudnia 2003 roku - zwołanie kolejnej Łoją Dżirga

- najpóźniej do 22 czerwca 2004 roku - wolne wybory parlamentarne i powstanie
nowego rządu

• 7 grudnia 2001 roku - skapitulowała stolica duchowa Talibów, Kandahar

• 16 grudnia 2001 roku - padł ostatni bastion Talibów, Tora Bora

• pomimo klęski Talibów w Afganistanie, nie udało się ująć ani mufiy Omara, ani Osamy bin
  Ladena

• 22 grudnia 2001 roku - zaprzysiężone nowy afgański rząd koalicyjny, na którego czele
  stanął Karzaj

• sytuacja w Afganistanie nadal daleka jest od normalności - lokalni dowódcy toczą walki o
  władzę, a rząd nadal jest zbyt słaby, by ukrócić te praktyki, toteż potrzebuje pomocy sił
  międzynarodowych

• styczeń 2002 roku - prezydent Bush w tradycyjnym orędziu prezydenckim zapowiedział
  kontynuację wojny z terroryzmem

• luty 2002 r. - Przedstawiciel rządu Afganistanu oświadczył, że amerykańska rakieta,
  wystrzelona z bezzałogowego samolotu Predator zabiła nie Osamę bin Ladena i
  terrorystów z al Kaidy, ale siedmiu pasztuńskich wieśniaków.

• marzec 2002 r. - W prowincji Paktia trwajły ciężkie walki między siłami
  międzynarodowymi, wspieranymi przez armię nowego rządu, a zgrupowaniem talibów i
  terrorystów Osamy ben Ladena. Zakończyła się operacja „Anakonda" - największa jak
  dotąd lądowa ofensywa wojsk międzynarodowych przeciwko talibom i terrorystom Al
  Kaidy.

• kwiecień 2002 r. - Po 29 latach na wygnaniu do Afganistanu wrócił były król tego kraju,
  Zahir Szah. Premier Afganistanu Hamid Karzaj został wybrany przez Wielką Radę
  prezydentem tego kraju. Karzaja, który będzie urzędował do planowanych na r. 2004
  wyborów powszechnych, poparł m.in. były król Afganistanu Mohammed Zahir Szah.
  Wielką Radę (Łoją Dżirga) tworzy ok. 1500 przywódców afgańskich grup etnicznych,
  plemion i oddziałów wojskowych.

• czerwiec 2002 r. - W Nowym Jorku zakończono usuwanie gruzów World Trade Center.
  Nie udało się odnaleźć szczątków 1102 ofiar. Kongres USA rozpoczął przesłuchania w
  sprawie przeoczenia przez CIA i FBI sygnałów o planowaniu ataków terrorystycznych na
  Pentagon i World Trade Center. Tymczasem CIA ustaliła nazwisko koordynatora
  przygotowań do zamachów 11 września. Zdaniem Agencji był nim 37-letni Chalid Sząjk
  Mohamed z Kuwejtu.

• lipiec 2002 r. - W Kabulu nieznani sprawcy zastrzelili wiceprezydenta Afganistanu Abdula
  Kadira. Podczas amerykańskiego bombardowania afgańskiej wioski: piloci wzięli
  strzelających w powietrze weselników za niedobitki armii talibów (zginęło kilkadziesiąt
  osób). Islamski ekstremista Szejk Omar został uznany winnym porwania i zabójstwa
  dziennikarza „The Wall Street Journal" Daniela Pearla. Pakistański sąd skazał Omara na
  śmierć; jego trzej współpracownicy dostali wyroki dożywotniego więzienia.

• wrzesień 2002 r. - Przebywający w Kandaharze prezydent Afganistanu Hamid Karzaj
  cudem uszedł z życiem z zamachu. Kilka godzin wcześniej w wyniku eksplozji samochodu-
  pułapki na jednym z bazarów w Kabulu zginęło 30 osób. Dziennik „New York Times",
  powołując się na źródła w wywiadzie amerykańskim, napisał, że Osama bin Laden zginął
  podczas ubiegłorocznych bombardowań bazy Tora Bora w Afganistanie. Eksperci ONZ
  twierdzą jednak, że Al Kaida jest wciąż aktywna i planuje kolejne ataki terrorystyczne.

• październik 2002 r. - Co najmniej 190 osób zginęło w serii zamachów bombowych na
  wyspie Bali (Indonezja). O ich zorganizowanie podejrzewa się powiązaną z Al Kaidą
  radykalną organizację islamską Dżemaja Islamija.

• grudzień 2002 r. - Terroryści z Al Kaidy przyznali się do zorganizowania w^—. —--rosę; • "rc 7

Żydów w Kenii i Izraelu (zginęło 16 osób).

luty 2003 r. - Osama bin Laden wezwał Irakijczyków za pośrednictwem telewizji Al

Jazeera do samobójczych ataków na Amerykanów.

marzec i kwiecień 2003 r. - W Pakistanie amerykańskie służby specjalne zatrzymały

Chalida Szaicha Mohammeda, prawą rękę Osamy bin Ladena. Obaleni w grudniu 2001 r.

talibowie cały rok 2002 poświęcili na reorganizację, a wiosną 2003 r. przystąpili do wojny

partyzanckiej, która nasiliła się zwłaszcza po amerykańskim ataku na Irak. Niemal

codziennie ostrzeliwali z rakiet, moździerzy lub karabinów maszynowych amerykańskie

koszary, kolumny transportowe lub patrole. Siły rządowe i Amerykanie (l 1,5 tyś.

żołnierzy, w tym 8,5 tyś. Amerykanów) urządzały obławy na niedobitki talibów i Al Kaidy

na granicy z Pakistanem.

czerwiec 2003 r. - W wyniku samobójczego zamachu bombowego w Kabulu zginęło

czterech Niemców Międzynarodowych Sił Wspierania Bezpieczeństwa (ISAF), a 29

zostało rannych. Był to pierwszy bezpośredni atak na żołnierzy ISAF, który pociągnął za

sobą ofiary śmiertelne (dotąd w Afganistanie poniosło śmierć łącznie 18 żołnierzy ISAF,

ale były to przeważnie wypadki). Al Kaida przyznała się do ataków terrorystycznych w

saudyjskim Rijadzie i marokańskiej Casablance, w których w sumie zginęło 80 osób. Mułła

Omar powołał dziesięcioosobową Radę Dowódczą, której celem było kierowanie wojną

partyzancką przeciwko rządowi prezydenta Hamida Karzaja i wspierającym go

Amerykanom.

lipiec 2003 r. - Dowództwo amerykańskich wojsk przyznało, że talibowie nasilili ataki na

konwoje i garnizony armii rządowej oraz żołnierzy USA w południowej części kraju.

Liczba ataków talibów zwiększała się z miesiąca na miesiąc. Na południu wspierane przez

Amerykanów wojska afgańskiej armii rządowej bezskutecznie ścigały 200-osobowy

oddział talibów (po ciężkich walkach udało mu się wyrwać z oblężenia i przebić do

sąsiedniej prowincji Kandahar, gdzie talibowie od dawna mordują współpracujących z

Kabulem mułłów i niszczą ich meczety).

sierpień 2003 r. - Sojusz Północnoatlantycki przejął dowództwo nad Międzynarodowymi

Siłami Wspierania Bezpieczeństwa (ISAF) pod egidą ONZ. Jest to pierwsza w historii

NATO zbrojna misja sojuszu poza granicami Europy (rozmieszczone w Kabulu na

początku 2002 r. oddziały ISAF liczą już blisko 5 tyś. żołnierzy z 31 jeden państw, w

zamachach, zasadzkach i nieszczęśliwych wypadkach zginęło dotąd ok. 30 żołnierzy

ISAF). W najpoważniejszej od półtora roku bitwie między wojskami USA i afgańskiej

armii rządowej oraz 500-osobowym oddziałem talibów w płd. i wsch. Afganistanie zginęło

ponad 100 talibów.

październik 2003 r. - Wzmogły się walki z talibami i Al Kaidą na pograniczu afgańsko-

pakistańskim. Biorą w nich udział nie tylko Amerykanie, ale także armia Pakistanu.

grudzień 2003 r. - Prezydent Hamid Karzaj uroczyście otworzył odbudowaną ze

zniszczeń drogę ze stolicy Afganistanu Kabulu do Kandaharu, największego miasta na

południa kraju. Otwarcie drogi to najważniejsze wydarzenie w Afganistanie od obalenia

talibów. Jej odbudowa zajęła ponad rok i kosztowała ponad 200 min dolarów. Dzięki tej

drodze podróż z Kabulu do Kandaharu, zajmująca dotąd prawie całą dobę, potrwa sześć-

siedem godzin.

styczeń 2004 r. - Po ponad trzech tygodniach awantur, szantaży i bojkotów (kłótnie

wybuchały przy dyskusji prawie nad każdym ze 160 artykułów) afgańska konstytuanta

(Wielka Rada) przyjęła nową konstytucję kraju. Dzięki niej będzie możliwe

przeprowadzenie w czerwcu wyborów prezydenckich. Kanadyjski żołnierz i afgański

cywil zginęli, a kilkanaście osób zostało rannych w wyniku samobójczego zamachu

terrorystycznego we wtorek rano w Kabulu. Był to drugi udany zamach samobójczy przeciwko żołnierzom ISAF po zamachu z czerwca 2003 r. na Niemców (od grudnia 2001 r. zginęło w Afganistanie już 81 żołnierzy ISAF).

luty 2004 r. - Brytyjska bulwarówka „Sunday Express", powołując się na źródła w CIA i brytyjskim MI6, podała, że „Osama ben Laden jest osaczony, a amerykańscy komandosi tylko czekają na rozkaz prezydenta Busha, by go pojmać lub zgładzić". „Sunday Express" twierdził, że ukrywający się na pograniczu afgańsko-pakistańskim ben Laden, jego zastępca Ąjman al Zawahiri i przywódca talibów mułła Omar zostali wytropieni przez CIA, a amerykańscy komandosi czekają na rozkaz, by go pojmać. Talibowie zapowiedzieli na wiosnę ofensywę, by uniemożliwić plany przeprowadzenia latem wyborów prezydenckich w Afganistanie.

marzec 2004 r. - Al Kaida przyznała się do przeprowadzenia ataku terrorystycznego w
Madrycie. 11 marca równoczesne eksplozje kilkunastu ładunków wybuchowych
podłożonych w czterech pociągach spowodowało śmierć ponad 200 pasażerów i rany u
kilkuset kolejnych. 14 marca wyborach parlamentarnych do Kortezów, wbrew sondażom
zapowiadającym ponowne zwycięstwo prawicy, zwyciężyli socjaliści, którzy w kampanii
wyborczej obiecywali wycofanie wojsk hiszpańskich z Iraku.

• IRAK 2002-2004

• maj 2002 r. - Iran, Irak, Korea Północna, Kuba, Libia, Sudan i Syria ponownie znalazły się
  na opublikowanej przez Departament Stanu USA liście krajów wspierających terroryzm.

• sierpień 2002 r. - Marionetkowy parlament kolejny raz wybrał Saddama Husąjna na
  prezydenta Iraku. W Bagdadzie znaleziono zwłoki jednego z najbardziej poszukiwanych
  terrorystów świata, działającego przede wszystkim w latach 70. i 80. Palestyńczyka Abu
  Nidala. Władze Iraku twierdzą, że popełnił samobójstwo.

• wrzesień 2002 r. - Ponad sto amerykańskich i brytyjskich samolotów bombardowało cele
  wojskowe w Iraku. Kilka dni wcześniej premier Wlk. Brytanii Tony Blair zapowiedział
  przedstawienie „solidnych dowodów" na posiadanie przez Bagdad broni masowego
  rażenia. Między Stanami Zjednoczonymi a ich europejskimi sojusznikami trwają
  dyplomatyczne konsultacje w sprawie ewentualnej interwencji w Iraku. Jeśli ONZ nie
  zmusi Iraku do wypełnienia jej rezolucji i wyrzeczenia się arsenałów broni masowej
  zagłady, to obalenie S. Husąjna będzie nieuniknione - ostrzegł prezydent Stanów
  Zjednoczonych George W. Bush, przemawiając na forum Zgromadzenia Ogólnego NZ.
  Doradczyni prezydenta USA ds. bezpieczeństwa Condoleezza Rice określiła stosunki
  amerykańsko-niemieckie jako „zatrute". Powodem była wypowiedź minister
  sprawiedliwości Herty Daubler-Gmelin, porównująca politykę prezydenta Busha wobec
  Iraku do metod Adolfa Hitlera. Irak ogłosił, że zgadza się na przyjazd inspekcji ONZ,
  mającej ustalić, czy w państwie tym produkowana jest broń masowej zagłady. Stany
  Zjednoczone uważają to za grę na zwłokę i domagają się rezolucji ONZ precyzującej
  warunki, na jakich społeczność międzynarodowa zniosłaby nałożone na Irak sankcje.

• październik 2002 r. - Inspektorzy ONZ porozumieli się z Irakiem w sprawie wznowienia
  kontroli w tym kraju. Ponieważ układ nie przewiduje możliwości nieograniczonej swobody
  ruchu dla inspektorów, został zawetowany w Radzie Bezpieczeństwa ONZ przez USA.
  Raport przedstawiony w Londynie przez premiera Wielkiej Brytanii T. Blaira stwierdzał, że
  Irak dysponuje bronią biologiczną (m.in. bakteriami wąglika) i chemiczną (gazami
  bojowymi) oraz środkami do ich przenoszenia. Może też szybko skonstruować tzw.
  brudną broń jądrową. Bagdad określił dossier Blaira jako „mieszaninę półprawd, kłamstw i
  naiwności". Kongres USA przyjął rezolucję dającą prezydentowi Bushowi prawo do użycia
  siły w Iraku. Referendum w Iraku przedłużyło rządy S. Husąjna o kolejne siedem lat.
  Komisja wyborcza stwierdziła, że dyktatora Iraku poparło 100 proc. głosujących.

• listopad 2002 r. - Po ośmiu tygodniach negocjacji Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła
  rezolucję potępiającą Irak za łamanie postanowień rozbrojeniowych, nakazującą mu
  całkowite rozbrojenie i nakazującą Bagdadowi wpuszczenie międzynarodowej inspekcji.
  Irak bezwarunkowo przyjął rezolucję. Inspektorzy, których S. Husajn wyrzucił przed
  czterema laty, wrócili, by wznowić kontrole wszystkich podejrzanych obiektów
  wojskowych i cywilnych, w tym ośmiu rezydencji samego dyktatora (ok. 700 podejrzanych
  obiektów). Rezolucja nie dała członkom ONZ prawa do ataku na Irak w przypadku
  utrudniania prac inspektorom. Condoleezza Rice wezwała irackich generałów do
  nieposłuszeństwa wobec S. Husajna. Jednocześnie Pentagon poinformował, że ma już
  przygotowany plan inwazji i obalenia irackiego dyktatora.

• grudzień 2002 r. - Inspektorzy rozbrojeniowi ONZ skontrolowali pierwszy z pałaców S.
  Husajna. Dyktator Iraku przekazał im 12 tyś. stron dokumentów, z których ma wynikać, że
  Bagdad nie posiada broni masowego rażenia. Iracki rząd przyznał w raporcie dla ONZ, że
  próbował skonstruować prostszą od bomby atomowej bombę radiologiczną.

• styczeń 2003 r. - Prezydent Iraku S. Husajn oskarżył inspektorów rozbrojeniowych ONZ
  o szpiegostwo i stwierdził, że jego kraj jest gotów do wojny. Tymczasem inspektorzy - a
  w ślad za nimi także niektórzy zachodni dyplomaci - uważają, że powinni kontynuować
  prace jeszcze przez co najmniej kilka miesięcy (Rada Bezpieczeństwa wyznaczyła termin
  złożenia przez nich raportu na 27 stycznia). Inspektorzy rozbrojeniowi ONZ znaleźli w
  jednym z irackich składów amunicji 12 głowic przystosowanych do przenoszenia ładunków
  chemicznych. „Wojna jest zawsze największą porażką człowieczeństwa" — powiedział Jan
  Paweł II, odnosząc się do kryzysu irackiego podczas przemówienia do korpusu
  dyplomatycznego przy Stolicy Apostolskiej. Tymczasem Amerykanie poprosili NATO o
  pomoc w razie ataku na Irak: w wojnie miałyby wziąć samoloty rozpoznawcze Sojuszu,
  który zapewniłby też ochronę Turcji przed potencjalnym atakiem odwetowym. Szef
  polskiego MSZ Włodzimierz Cimoszewicz oświadczył, że „w sytuacji nadzwyczajnej"
  Polska jest gotowa poprzeć akcję wojskową USA nawet bez zgody ONZ.

• luty 2003 r. - Stany Zjednoczone zgodziły się na przedłużenie misji inspektorów ONZ w
  Iraku (na razie przedstawili Radzie Bezpieczeństwa krytyczny wobec Bagdadu raport, ale
  nie stwierdzili, że S. Husajn dysponuje bronią masowego rażenia). Premierzy Polski, Danii,
  Hiszpanii, Portugalii, Węgier, Wlk. Brytanii i Włoch poparli we wspólnej deklaracji
  amerykańską politykę wobec Iraku. Dzień później dokument podpisali także prezydenci
  Czech i Słowacji. Rosja, Chiny, Francja i Niemcy nadal sprzeciwiają się interwencji
  zbrojnej w Iraku bez zgody Rady Bezpieczeństwa. Francja, Belgia i Niemcy przez tydzień
  blokowały decyzję NATO o udzieleniu prewencyjnej pomocy wojskowej Turcji. W końcu
  uzgodniono kompromisową deklarację, że wysłanie wojsk do Turcji nie oznacza poparcia
  dla ewentualnej wojny. Wcześniej Stany Zjednoczone prosiły Sojusz, by wzdłuż granicy
  turecko-irackiej rozmieścić antyrakiety Patriot, wojska obrony chemicznej i biologicznej
  oraz samoloty wczesnego ostrzegania AWACS, co miało odwieść Bagdad od
  ewentualnego ataku odwetowego. Prawie 10 milionów ludzi w 600 miastach świata wzięło
  udział w największych manifestacjach antywojennych od czasu amerykańskiej operacji w
  Wietnamie. Kard. Roger Etchegaray przebywał z misją pokojową w Bagdadzie, a
  wicepremier Iraku Tarik Aziz odwiedził Jana Pawła II w Watykanie. Podczas
  nadzwyczajnego szczytu Unii Europejskiej poświęconego kryzysowi irackiemu Jacąues
  Chirac skarcił popierające politykę Waszyngtonu wobec Bagdadu kraje kandydujące do
  UE i NATO, uznając za „infantylny brak wychowania" i „straconą okazję, by siedzieć
  cicho" ich niedawne listy, wyrażające solidarność z USA. Prezydent Francji dał do
  zrozumienia, że proamerykańskie stanowisko kandydatów może wzbudzić niechęć opinii
  publicznej w krajach członkowskich UE i utrudnić proces ratyfikacji traktatu akcesyjnego.

• marzec 2003 r. - „Odsunięcie S. Husajna od władzy da początek demokratyzacji całego
  Bliskiego Wschodu" - powiedział prezydent Bush. Tymczasem Irak rozpoczął demontaż rakiet al Samud 2, czego domagali się inspektorzy ONZ. Bagdad poinformował także, że w jednej z baz wojskowych odkopano duże ilości wąglika i gazu bojowego VX. Przedstawiciele USA, Anglii i Hiszpanii w ONZ poinformowali, że czas na rozmowy z Irakiem „się skończył". W orędziu do narodu amerykańskiego prezydent G. Bush dał 48 godzin S. Husajnowi na opuszczenie Iraku, co umożliwiłoby uniknięcie wojny.

• 20 marca 2003 r. - Rozpoczął się atak na Irak. W krótkim przemówieniu do narodu
  amerykańskiego prezydent Georga Busha oznajmił o wybuchu wojny z Irakiem: „Niech
  iraccy żołnierze widzą waszą odwagę, a ludność cywilna waszą szlachetność". 6 kwietnia
  Amerykanie zamknęli pierścień oblężenia wokół Bagdadu. Rozpoczęło się oblężenie
  irackiej stolicy. Amerykanie nie atakują miasta frontalnie, lecz próbują wejść do centrum
  Bagdadu z różnych kierunków jednocześnie (strategia „luźnego kordonu"), bombardując z
  powietrza irackie pozycje w mieście. Na południu brytyjska piechota zaczęła wjeżdżać
  kolumnami pancernymi do centrum Basry, drugiego co do wielkości irackiego miasta
  obleganego od początku wojny. 7 kwietnia Amerykanie opanowali Karbalę, święte miasto
  szyitów na południe od Bagdadu. Brytyjczycy zajęli większą część Basry, wypychając
  reszty fedainów i bojówkarzy partii Baas z miasta.

• 9 kwietnia 2003 r. - Bagdad padł. Amerykańskie kolumny pancerne bez najmniejszych
  przeszkód wjechały do centrum i zajęły kluczowe skrzyżowania i place. Wóz inżynieryjny
  piechoty morskiej w asyście Irakijczyków przy użyciu stalowej liny obalił pomnik Saddama
  Husajna. Żołnierze powiesili na pomniku flagę USA, ale na rozkaz dowódcy natychmiast ją
  zdjęli i zastąpili iracką. Mieszkańcy Bagdadu świętowali na ulicach i grabili rządowe
  budynki.

• kwiecień 2003 r. - Kirkuk został zajęty przez wspierane przez amerykańskie wojska
  oddziały Kurdów. Tikrit - siedziba klanu Saddama znalazł się w rękach Amerykanów.
  Osiemdziesięciu przedstawicieli kilkudziesięciu partii, ugrupowań, klanów i Kościołów
  rozmawiało ze sobą w amerykańskiej bazie Tallil w antycznym mieście Ur. Uczestnicy tego
  pierwszego spotkania irackich polityków i działaczy od upadku reżimu Saddama
  postanowili, że Irak ma być państwem demokratycznym, szanującym mniejszości etniczne i
  religijne, opartym na poszanowaniu prawa. Wszyscy uczestnicy spotkania podpisali się pod
  oświadczeniem, które przewiduje m.in., że Irak będzie: krajem demokratycznym, opartym
  na zasadzie demokratycznej federacji, stanowczo wprowadzał rządy prawa, krajem
  uznającym różnorodność i respektującym prawa kobiet, miał przywódców wybranych
  przez samych Irakijczyków, a nie narzuconych im z zewnątrz. Rozpoczęła działalność
  tymczasowa amerykańska administracja a emerytowanym generałem Jayem Garnerem na
  czele.

• l maja 2003 r. - Prezydent USA George Bush ogłosił, że działania wojenne w Iraku
  dobiegły końca. Podziękował koalicjantom za „dzielenie trudów tej wojny". Po raz
  pierwszy w historii USA prezydent przemawiał do narodu z pokładu płynącego po
  Pacyfiku lotniskowca „Lincoln". Wkrótce Paul Bremer stanął na czele amerykańskiej
  cywilnej administracji Iraku.

• czerwiec 2003 r. - Cztery tysiące żołnierzy amerykańskich prowadziło kilka dni
  antyterrorystyczną operację „Półwysep" (największą amerykańską akcję zbrojną od czasu
  obalenia Saddama Husajna), w wyniku której zginęło 100 Irakijczyków i złapano prawie
  pół tysiąca osób podejrzanych o zamachy. Celem natarcia „obóz szkoleniowy terrorystów"
  w pobliżu miasta Balad, 150 km na północ od Bagdadu. Była to odpowiedź na
  powtarzające się ataki na wojska USA, w których zginęło już 40 Amerykanów. W wyniku
  operacji „Pustynny Skorpion" amerykanie zatrzymali podczas 69 rajdów ponad 400
  Irakijczyków. Amerykańskie akcje koncentrowały się w okolicach Bagdadu, Tikritu i
  Kirkuku (tam, gdzie sympatie dla obalonego dyktatora były największe). Kolejna
  kilkudniowa operacja o kryptonimie „Pustynny Grzechotnik" miała doprowadzić do
  stłumienia ruchu oporu i ujęcia prominentów reżimu Husajna i powstrzymać falę ataków na żołnierzy amerykańskich. Rejonem działań był obszar od granicy irańskiej po tereny na północ od Bagdadu. Od l maja, kiedy prezydent Bush ogłosił zakończenie głównych operacji wojskowych, w Iraku zginęło co najmniej 61 żołnierzy amerykańskich, w tym 23 w atakach i zasadzkach.

• lipiec 2003 r. - Po dwóch miesiącach konsultacji na pierwszym posiedzeniu zebrała się w
  Bagdadzie złożona z Irakijczyków Rada Zarządzająca - pierwsze od wojny ciało o
  uprawnieniach wykonawczych. Amerykanie zachowali prawo weta wobec decyzji rady.
  Rada otrzymała prawo mianowania i odwoływania ministrów oraz dyplomatów. Skład 25-
  osobowej rady odzwierciedlał podziały etniczne i religijne (13 szyitów, po 5 sunnitów i
  Kurdów, jeden chrześcijanin i jeden Turkmen. Są w niej także trzy kobiety). Amerykanie
  wyznaczyli 25 min dolarów nagrody za schwytanie Saddama. Dowódca wojsk USA w
  Iraku, generał John Abizaid, przyznał, że siły koalicji stoją w obliczu trwałej wojny
  partyzanckiej. Pięciu amerykańskich żołnierzy straciło życie w zamachach irackich
  partyzantów.

• sierpień 2003 r. - Zakończył się przerzut polskich wojsk do obozu przejściowego
  „Matylda" (według Amerykanów „kojot") w Kuwejcie (ok. 1500 Polaków). W
  największym jak dotąd zamachu w Iraku zginął szef misji ONZ Brazylijczyk Sergio Yieira
  de Mello (eksplozja wyładowanej materiałem wybuchowym ciężarówki przed siedzibą
  ONZ w Bagdadzie spowodowała śmierć 17 osób. 86 jest rannych). Sekretarz generalny
  Kofi Annan zapowiedział, że ONZ nie opuści Iraku. Kuzyn Husajna Ali Hassan al Madżid
  „Chemiczny Ali" dostał się w ręce Amerykanów" (członkom delegacji kurdyjskiej, którzy
  pytali go o los 180 tyś. swych rodaków, którzy zniknęli podczas rozprawy Bagdadu z
  irackimi Kurdami w latach 1987-89 miał powiedzieć: „Wy zawsze przesadzacie, to było
  tylko sto tysięcy".

• wrzesień 2003 r. - Iracka Rada Zarządzająca mianowała 25 ministrów pierwszego
  tymczasowego rządu od czasu upadku Saddama Husajna (znalazło się w nim 13 szyitów, 5
  sunnitów, 5 Kurdów, l chrześcijanin i l Turkmen). Nie będzie premiera, bo szefem władz
  cywilnych w Iraku pozostaje amerykański tymczasowy administrator Paul Bremer.
  Wielonarodowa dywizja pod dowództwem gen. Andrzeja Tyszkiewicza przejęła kontrolę
  nad Nadżafem - ostatnią, piątą prowincją w polskim sektorze w Iraku.

• październik 2003 r. - Rada Bezpieczeństwa jednogłośnie przyjęła nową rezolucję w
  sprawie Iraku, która faktycznie daje mandat ONZ amerykańskim siłom okupacyjnym i
  powierza im również główną rolę w stabilizowaniu Iraku. Za głosowały nie tylko Francja,
  Niemcy i Rosja, ale nawet Syria. Rezolucja faktycznie daje bowiem mandat ONZ
  amerykańskim siłom okupacyjnym.

• listopad 2003 r. - W zestrzelonym pod Faludżą amerykańskim helikopterze zginęło 15
  żołnierzy, a 21 zostało rannych. Poprzednim tak krwawym dniem dla Amerykanów był 23
  marca (jeszcze trwała wojna), gdy w zasadzce zginęło 11 żołnierzy, a 7 wzięto do niewoli
  (w tym sławną potem szeregową Jessikę Lynch). Kongres USA zatwierdził największy
  plan pomocowy od czasów planu Marshalla dla Europy Zachodniej. USA wydadzą w
  przyszłym roku w Afganistanie i Iraku 87,5 mld dolarów („nowy plan Marshalla"). Polski
  żołnierz, major Hieronim Kupczyk, został śmiertelnie raniony podczas ataku irackich
  bojówkarzy na polski konwój wojskowy. Był pierwszym polskim żołnierzem, który zginął
  w Iraku.

• grudzień 2003 r. - W strzelaninie w miasteczku Samara zginęło 54 Irakijczyków i kilku
  Amerykanów (najkrwawsze starcie zbrojne od upadku reżimu Saddama).

• 13 grudnia 2003 r. - „Panie i panowie, mamy go" - stwierdził cywilny zarządca Iraku Paul
  Bremer. Saddam Husajn został schwytany niedaleko swojego rodzinnego Tikritu i wkrótce
  został ogłoszony jeńcem wojennym.

• styczeń 2003 r. - Liczba śmiertelnych ofiar wojny w Iraku w szeregach USA wzrosła do
  pół tysiąca. Od początku wojny 20 marca w działaniach zbrojnych zginęło 346 Amerykanów, a poza działaniami zbrojnymi - 154. Liczba zabitych Brytyjczyk
  odpowiednio 20 i 35, natomiast przedstawicieli innych krajów -32 i 6 (wśród ni^rrjegjr^os
  dwóch Polaków: zabity w konwoju mjr Hieronim Kupczyk oraz st. szer. Gerard ^S-

Wasielewski, który zginął w wypadku z bronią na terenie bazy). Według organizacji pozarządowych zginęło około 5-6 tyś. irackich żołnierzy i 8-10 tyś. cywilów.

• marzec 2004 r. - Po długiej niepewności, sporach szyitów z Kurdami Rada Zarządzająca
uchwaliła tymczasową konstytucję, która ma wejść w życie l lipca, gdy koalicja formalnie
przekaże rządy władzom irackim. Ustawa mówi, że wybory powszechne mają być
przeprowadzone najpóźniej do 31 stycznia 2005 r., że Irak będzie federacją, a islam został
uznany za „źródło prawa" (ale nie jedyne źródło). Konstytucja gwarantuje także
podstawowe prawa człowieka (swobodę wypowiedzi, wolność religijną, sprawiedliwy
proces). Docelowo 25 procent miejsc w parlamencie ma przypaść kobietom.

Najkrwawsze zamachy w Iraku 2003 r.:

* 24 czerwca. W Madżar al Kabir sześciu żołnierzy brytyjskich zginęło z rąk miejscowych
szyitów. Była to reakcja na wprowadzanie psów do domów w czasie rewizji i na wchodzenie
obcych mężczyzn do pomieszczeń kobiet.

» 5 lipca. Wybuch bomby w policyjnym ośrodku szkoleniowym w Ramadi zabił siedmiu irackich policjantów i ranił 40 podczas ich uroczystej promocji. Atak był najpewniej wymierzony w amerykańskich instruktorów.

• 7 sierpnia. Ciężarówka wypełniona ładunkami wybuchowymi eksploduje pod budynkiem
ambasady Jordanii w Bagdadzie. 17 zabitych, kilkudziesięciu rannych.

* 19 sierpnia. Eksplozja ciężarówki wypełnionej ładunkami wybuchowymi zniszczył skrzydło
siedziby ONZ w Iraku. Zginęły 22 osoby w tym Sergio Yieira de Mello - szef misji ONZ w
Iraku.

« 29 sierpnia. Wybuch samochodu-pułapki pod meczetem imania Alego w Nadżafie zabił 83

osoby. Zginął ajatollah Mohammed Bachir al Hakim. 175 rannych. » 20 września. W zamachu zostaje śmiertelnie ranna Akila al Haszimi, członek Rady

Zarządzającej. » 9 października. Terrorysta staranował ogrodzenie i wysadził się na dziedzińcu posterunku

policji w Sadr City w Bagdadzie. Zginęło osiem osób.

• 27 października. Niemal równoczesny atak na Siedzibę Czerwonego Krzyża i cztery
posterunki irackiej policji w Bagdadzie. Zginęło 35 osób, 230 rannych.

» 12 listopada. Ciężarówka wyładowana materiałami wybuchowymi roztrzaskała się na

ścianie kwatery głównej włoskich żandarmów w Nasirii. Zginęło 19 włoskich karabinierów i

12 Irakijczyków. «• 22 listopada. Zamachowcy-samobójcy zdetonowali ładunki wybuchowe w samochodach

przed komendą policji w Bakubie i komisariatem w pobliskim miasteczku Chan Bani Saad,

zabijając co najmniej 18 osób. » 9 grudnia. Co najmniej 41 żołnierzy amerykańskich odniosło rany, gdy u wjazdu do bazy

Tal Afar koło Mosulu w północnym Iraku zamachowiec-samobójca wysadził w powietrze

swój samochód, wyładowany materiałem wybuchowym. » 14 grudnia. 18 osób, w tym 16 policjantów, zginęło, a 29 zostało rannych w wybuchu

samochodu-pułapki przed posterunkiem policji irackiej w miejscowości Chalidija w pobliżu

Ramadi, na zachód od Bagdadu.

* 15 grudnia. Samobójczy zamach samochodowy na komendę irackiej policji na północ od
Bagdadu: ośmiu zabitych i co najmniej 13 rannych.

» 17 grudnia. Wybuch cysterny w Bagdadzie: 10 ofiar śmiertelnych, 15 rannych. Według policji irackiej, był to zamach terrorystyczny, według armii amerykańskiej, wybuchła cysterna uczestnicząca w wypadku drogowym, a nie cysterna załadowana materiałami wybuchowymi.

* 27 grudnia. Atak na bazę bułgarską w Karbali. 19 zabitych, 120 rannych.
2004 r.:

• 18 stycznia. Siedziba amerykańskiej administracji w Bagdadzie. 25 zabitych, ponad 100
  rannych.

• 2 lutego. W Irbilu w irackim Kurdystanie zginęło 67 osób a 267 rannych w wyniku akcji
  zamachowców-samobójców, którzy zdetonowali bomby w biurach dwóch głównych partii
  kurdyjskich. Wśród zabitych byli: gubernator prowincji, wicepremier, dwóch ministrów i szef
  policji.

• 10 lutego. Co najmniej 55 osób zginęło i 60 zostało rannych w wyniku wybuchu
  samochodu- pułapki pod posterunkiem irackiej policji w Iskandriji. Wszystkie ofiary to
  Irakijczycy.

» 11 lutego. Zginęło co najmniej 47 osób, a przeszło 50 odniosło rany wskutek wybuchu bomby przed ośrodkiem rekrutacyjnym w Bagdadzie. Tym razem zamachowcy obrali za cel Irakijczyków zamierzających wstąpić do nowej armii irackiej.

* 2 marca. 171 osób zostało zabitych, a 393 było rannych w zamachach w Karbali i
Bagdadzie. W centrum zatłoczonej Karbali wysadził się samobójca, a na obrzeżach tego
miasta pielgrzymów zabijały pociski moździerzowe i zdalnie detonowane bomby. Z kolei w
Bagdadzie, w pobliżu meczetu Kazimija, trzech zamachowców wysadziło się w tłumie
pielgrzymów.

---