Historia UE:

UE:

- sytuacja polityczna po II wojnie światowej

- Europejska Wspólnota Węgla i Stali 1951r. - traktat Paryski (Francja, Włochy, Niemcy, Beneluks)

1952 r. ratyfikacja umowy przez te 6 państw, podstawą utworzenia przyczyny stricte polityczne, Energia atomowa zagrożeniem dla świata

- 1957r. Rzym - II traktaty Rzymskie

a) Europejska Wspólnota Gospodarcza

b) Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom)

1958r. - ratyfikacja państw

- postać Ch. Degola - mocarstwowe plany Francji

- kryzys pustego krzesła (Francja nie przysyłała przedstawiciela)

- 1973r. - rozszerzenie wspólnot o Danię, Irlandię i Wielką Brytanie

- 1981r. - akcesja Grecji do wspólnot

- 1986r. - akcesja Hiszpanii i Portugali do wspólnot

- 1989/1990 przemiany w europie (zjednoczenie Niemiec, aksamitna rewolucja, Polska solidarność) włączenie NRD do wspólnot

- 1992r. - tarktat o UE (12 państw) podpisany w Maastricht, wszedł w życie w 1993r.

I Filar (EWWiS) (EWEA) (WE)

II Filar (Wspólna polityka zagraniczna i Bezpieczeństwa)

III Filar (Współpraca Policyjna, Sądów Karnych)

- 1995r. - akcesja Finlandii, Austrii i Szwecji do UE

- Norwegia dwukrotnie zgłaszała akces do UE, ludność dwa razy powiedziała nie w referendum

- 2004r. (akces 10 nowych państw: Czechy, Słowacja, Słowenia, Węgry, Litwa, Łotwa, Estonia, Cypr, Malta, Polska do UE (15-25 państw)

- traktat amsterdamski 1997r.-1999r.

- traktat nicejski 2001-2003r. (przygotowywał grunt do akcesji z 2004r.)

- 2007r. akcesja Bułgarii i Rumunii do UE

- 2007-2009r. traktat lizboński, podczas prezydencji Portugalii (duże zmiany w UE) Jedna UE z osobowością prawną, zerwanie z trzema filarami tworzącymi UE

Traktat z Lizbony zmienia zasady podejmowania decyzji. Karta Praw Podstawowych zyskuje na wartości. Przystąpienie UE do EKPCZ. Od 2009 roku UE ma swój katalog praw człowieka

- wszystkie państwa UE muszą się zgodzić na przyjęcie nowego członka do UE

- przyjęcie państwa do UE poprzedzają negocjację

- screnning (przegląd ustawodawstwa państwa kandydata)

- negocjacje w określonych obszarach np. rolnictwa, rybołóstwa

- spisanie traktatu akcesyjnego; podlega ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie

- 1991r. Polska podpisała z WE umowę stowarzyszeniową 1994-2004 (podpisany na 10 lat) - czas na reformę prawa

- 1997r. Polska otrzymuje status państwa kandydującego do UE

- acquis communitaire (dorobek prawny UE)

- 1998r. negocjował Truszczyński z Polski, negocjacje zakończone w Kopenhadze

- 1.V.2004 r. akces Polski do UE

- art.90 konstytucji RP (podstawa przystąpienie Polski do UE)

- "niektóre kompetencje mogą być przekazane do dyspozycji organizacji międzynarodowych (UE)"

- ratyfikacja (ust.2 art. 90 - ustawą; ust.3 art.90 referendum)

- W Polsce ratyfikacja traktatu akcesyjnego 7-8.VI.2003r. poprzez referendum

- 1.V.2004 - wszedł w życie traktat akcesyjny

- traktat lizboński (ratyfikacja przez ustawę) - potrzebne 2/3 głosów w sejmie i senacie

- np. w Irlandii wszystkie zmiany traktatowe przez referendum; w Czechach brak referendum w konstytucji w ogóle, było jednorazowe przy przystąpieniu do UE

1. Konstytucyjne podstawy członkowstwa RP w UE (art.90 Konstytucji RP)

Art. 90.

1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.

2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.

4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

2. Przystąpienie Państwa do UE (art. 49 TUE; warunki przystąpienia

Każde państwo europejskie, które kieruje się zasadami wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz praworządności, może ubiegać się o członkostwo w Unii Europejskiej. Kryteria przystąpienia określono w Traktacie o Unii Europejskiej

Z chwilą złożenia przez dane państwo wniosku o członkostwo oficjalnie rozpoczyna się długi i żmudny proces. Jednak w rzeczywistości jest on kontynuacją ścisłej dwustronnej współpracy danego państwa z UE. Przyjęcie wniosku pociąga za sobą szereg procedur oceny ze strony UE, w wyniku których dany kraj może, ale nie musi, zostać zaproszony do członkostwa w UE. Tempo tego procesu zależy jedynie od postępów tego państwa w osiąganiu wspólnych celów.

Wniosek o członkostwo dany kraj składa Radzie. Po zasięgnięciu formalnej opinii Komisji Europejskiej na temat tego kraju, Rada podejmuje decyzję w sprawie przyjęcia lub odrzucenia wniosku. Po jednomyślnym udzieleniu mandatu negocjacyjnego przez Radę, negocjacje pomiędzy krajem kandydującym a wszystkimi państwami członkowskimi uważa się formalnie za otwarte. Jednak zanim rozpoczną się negocjacje, państwa ubiegające się o członkostwo muszą spełnić ściśle określone kryteria.

Chodzi o tzw. kryteria kopenhaskie, które Rada Europejska określiła w Kopenhadze w grudniu 1993 r. i zgodnie z którymi państwa kandydujące muszą mieć:

a) stabilne instytucje gwarantujące demokrację, rządy prawa, przestrzeganie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę mniejszości;

b) sprawnie działającą gospodarkę rynkową oraz zdolność do stawienia czoła konkurencji i siłom rynkowym w UE;

c) zdolność do przyjęcia na siebie wymogów członkostwa, a w szczególności do przestrzegania celów unii politycznej, gospodarczej i walutowej.

W 1995 r. Rada Europejska na posiedzeniu w Madrycie ustaliła , że kraje kandydujące muszą również być w stanie wprowadzić w życie unijne zasady i procedury. Muszą także dostosować swoje struktury administracyjne, ponieważ oprócz transpozycji przepisów unijnych do prawa krajowego równie ważne, o ile nie ważniejsze, jest to, aby przepisy te były skutecznie wprowadzane w życie i egzekwowane dzięki odpowiednim strukturom administracyjnym i sądowniczym. Stanowi to zasadniczy warunek członkostwa w UE, którego podstawą jest wzajemne zaufanie.

UE natomiast musi mieć pełną zdolność do przyjęcia nowych członków: instytucje i procesy podejmowania decyzji w Unii muszą być nadal skuteczne i przejrzyste, a w miarę przyjmowania kolejnych krajów Unia musi być w stanie kontynuować rozwój i realizację wspólnej polityki we wszystkich obszarach oraz zapewnić ciągłość finansowania prowadzonej przez siebie polityki.

- wszystkie państwa UE muszą się zgodzić na przyjęcie nowego członka do UE

- przyjęcie państwa do UE poprzedzają negocjację

- screnning (przegląd ustawodawstwa państwa kandydata)

- negocjacje w określonych obszarach np. rolnictwa, rybołówstwa

- spisanie traktatu akcesyjnego; podlega ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie

- 1991r. Polska podpisała z WE umowę stowarzyszeniową 1994-2004 (podpisany na 10 lat) - czas na reformę prawa

- 1997r. Polska otrzymuje status państwa kandydującego do UE

- acquis communitaire (dorobek prawny UE)

- 1998r. negocjował Truszczyński z Polski, negocjacje zakończone w Kopenhadze

- 1.V.2004 r. akces Polski do UE

- art.90 konstytucji RP (podstawa przystąpienie Polski do UE)

- "niektóre kompetencje mogą być przekazane do dyspozycji organizacji międzynarodowych (UE)"

- ratyfikacja (ust.2 art. 90 - ustawą; ust.3 art.90 referendum)

- W Polsce ratyfikacja traktatu akcesyjnego 7-8.VI.2003r. poprzez referendum

- 1.V.2004 - wszedł w życie traktat akcesyjny

3. Członkowstwo w UE a suwerenność państwowa

Państwa nie zrzekają się swojej suwerenności, a jedynie przekazują kompetencję wykonywania suwerenności organom ponadnarodowym. Uprawnienia Wspólnot Europejskich względem ich państw członkowskich nie powodują utraty suwerenności przez te państwa. Wspólnota służy do realizacji wzmacniania suwerenności państw członkowskich i realizowaniu ich polityk poprzez możliwość udziału w procesie decyzyjnym i możliwość forsowania "swoich" celów i interesów na forum całej UE - także przez małe państwa, przez co wzrasta rola, pozycja i prestiż każdego państwa członkowskiego na arenie międzynarodowej. Stanowisko sceptyków: UE odchodzi od jednomyślności, a nawet od konsensusu. Pewne uzgodnienia (w sprawach objętych głosowaniem kwalifikowaną większością) mogą zapaść mimo jednoznacznego sprzeciwu państwa członkowskiego. Organy UE nie pokazują pełnej reprezentacji obywateli i narodów UE (z jednej strony małe kraje są nadreprezentowane w Parlamencie i Radzie UE, z drugiej strony od Traktu Lizbońskiego niektóre małe kraje stracą reprezentację w Komisji Europejskiej

4.Prezydencja w Radzie UE - podstawy prawne, uwarunkowania polityczne, perspektywy Polskiej prezydencji składów Rady w II poł. 2011r.

Prezydencja w Radzie UE to rotacyjne przewodnictwo w UE pełnione kolejno przez Państwa Członkowskie przez sześć miesięcy. Polska będzie sprawować przewodnictwo w Radzie UE w okresie lipiec - grudzień 2011. Polska będzie czwartym z „nowych” państw członkowskich Unii Europejskiej, które będzie sprawowało prezydencję (po Słowenii, Czechach

i Węgrzech) Polska jest pierwszym państwem obejmującym prezydencję w trio Polska -

Dania - Cypr

Zadania prezydencji

Przewodniczenie pracom Rady UE oraz jej grup i komitetów roboczych

Reprezentowanie Rady wobec innych instytucji Unii Europejskiej

Reprezentowanie UE w stosunkach międzynarodowych (wobec państw

trzecich i organizacji międzynarodowych)

Ryzyka:

Precedensowy charakter przedsięwzięcia

minus - brak polskich doświadczeń

plus - duża swoboda w kształtowaniu rozwiązań, wytyczanie drogi

Rotacja kadr

Procedury i ograniczenia wynikające z przepisów prawa i praktyki

administracji

Kryzys finansowy

znaczna część kosztów organizacji jest nieunikniona

cięcia mogą wpływać na jakość przygotowań

Program - cele:

Obszar I - zagadnienia wynikające z kalendarza prac instytucji UE:

Negocjacje założeń nowej perspektywy finansowej na lata 2014 - 2020

Kształt Wspólnej Polityki Rolnej po 2014 r.

Rewizja Wspólnej Polityki Rybackiej

Obszar II - polskie inicjatywy polityczne:

Partnerstwo Wschodnie

Budowa wspólnej polityki energetycznej

Przegląd Strategii Morza Bałtyckiego

Obszar III - zagadnienia obecnie procedowane, które mogą się zakończyć

po 1 lipca 2011 r. (przykłady):

dyrektywa o prawach pacjenta w transgranicznej opiece zdrowotnej

dyrektywa o przeciwdziałaniu dyskryminacji poza miejscem pracy

dyrektywy wchodzące w skład tzw. pakietu obronnego

Korzyści:

Prezydencja daje szansę przedstawienia polskich priorytetów na forum

europejskim i światowym.

Prezydencja daje szansę większego wpływu na decyzje podejmowane w UE.

Podczas prezydencji jesteśmy liderem; dobra prezydencja podkreśli naszą

równość wobec pozostałych członków Unii

Sukces prezydencji to najlepsza promocja Polski i najlepsze narzędzie, aby

zmienić stereotypy i nie zawsze pozytywny wizerunek Polski w świecie.

Związane z prezydencją odwiedziny Polski przez zagranicznych gości

stanowią okazję do promowania Polski, co może przynieść wymierne

korzyści gospodarcze (turystyka, inwestycje).

Dzięki udanej prezydencji wzrośnie zaufanie do Polski jako

odpowiedzialnego partnera

Niedługo przewodnictwo obejmuje Polska, później Dania i Cypr. Przewodnictwo 3 państw przez okres 18 miesięcy. Kolejność grup jest logiczna. Przewodnictwo obejmuje się albo od 1 stycznia, albo od 1 lipca. Dawniej przewodnictwo wg. alfabetu. Obecnie grupowe 3 państw (musi być państwo duże, mniejsze ale z dawnej 15, oraz małe - nowoprzyjęte) np. Francja, Czechy, Szwecja.

Przewodnictwo w Radzie= przewodnictwo na wszystkich jej posiedzeniach. Przewodnictwo w wiąże się z dużą odpowiedzialnością danego państwa; musi przygotować listę celi do osiągnięcia. Polskie priorytety: Przyjęcie budżetu UE (2014-2020); partnerstwo wschodnie, bezpieczeństwo energetyczne w Europie; strategia Morza Bałtyckiego.

5.Traktat z Lizbony jako reformujący UE i jego najważniejsze postanowienia

2007-2009r. traktat lizboński, podczas prezydencji Portugalii (duże zmiany w UE) Jedna UE z osobowością prawną, zerwanie z trzema filarami tworzącymi UE

Traktat z Lizbony zmienia zasady podejmowania decyzji. Karta Praw Podstawowych zyskuje na wartości. Przystąpienie UE do EKPCZ. Od 2009 roku UE ma swój katalog praw człowieka

Najważniejsze postanowienia Szczytu Lizbońskiego („minitraktatu” europejskiego)

Traktat Lizboński lub Traktat Reformujący nadaje UE jednolitą strukturę i osobowość prawną. Zaproponowano go w miejsce odrzuconego drugiego Traktatu o Konstytucji UE. Do maja 2009 miał zostać ratyfikowany przez wszystkie kraje członkowskie (27).

Najważniejsze decyzje podjęte na szczycie i zawarte w traktacie to:

- zmniejszenie liczby komisarzy europejskich do 18 (mimo, że jest 27 państw członkowskich)

- zwiększenie liczby eurodeputowanych dla Włoch

- decyzje unijne od 2014 będą podejmowane za pomocą tzw. podwójnej większości, zamiast zgody wszystkich państw członkowskich

- od 2009 Parlament Europejski będzie miał maksymalnie 750 członków (poprzednio 785)

- pośrednia inicjatywa ustawodawcza obywateli wymagać będzie zebrania 1 miliona głosów w danej sprawie

- niewygasalność tzw. kompromisu z Janiny

- przyznanie Polsce stałego rzecznika generalnego w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości

- wprowadzenie stanowiska wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa

- wprowadzenie stanowiska Przewodniczącego Rady Europejskiej

- „Karta Praw Podstawowych”

- „Solidarność energetyczna”

6. Przeniesienie prawa do wykonywania kompetencji na rzecz organów UE z poziomu państwa i skutki tego procesu

Przekazanie kompetencji UE przez państwa członkowskie:

PAŃSTWO---------> UE----> prawo------> obywatel

(poprzez umowę międzynarodową państwo przekazuje kompetencję UE), prawo tworzone przez UE obowiązuje w państwie członkowskim

Przekazanie kompetencji - w zamian status członka UE (bilans zysków i strat)

Przekazanie prawa do wykonywania kompetencji:

- "państwa członkowskie pozostają panami traktatów"

- zachowanie podstaw demokracji i suwerenności państwa

- można "odwrócić" przekazanie kompetencji; każde państwo może z unii wystąpić

- państwo rezygnuje z tych kompetencji które przekazało UE

- kwestia suwerenności (suwerenność jest niepodzielna) przekazywanie jest prawo do wykonywania kompetencji przez UE - na co zgadza się państwo członek (określa zakres przekazywanych kompetencji)

Relacja między prawem krajowym a prawem UE:

- żródła prawa w Konstytucji RP

- art. 91 Konstytucji - dotyczy ratyfikowanych umów międzynarodowych

- pierwszeństwo ratyfikowanych umów międzynarodowych przed ustawami

- 11.V.2005r. wyrok dotyczący traktatu akcesyjnego

- wyrok dotyczący zgodności z konstytucją traktatu Lizbońskiego

- prawo stosowane przez sądy musi uwzględniac prawo UE

7. Zasady systemowe (ustroju) UE

Unijny system prawny - ogólne zasady instytucjonalne

Zasada pierwszeństwa prawa UE przed prawem krajowym:

- nie wynika z żadnego z traktatów; jest tylko deklaracja w traktacie lizbońskim

- sformułowana przez TSE (Trybunał sprawiedliwości europejskiej) wyroki: Costa vs. ENEL, Van Gend en Loos

- chodziło głównie o jednolite rozumienie prawa UE

- działa w sytuacji kolizji prawa UE z prawem krajowym (pierwszeństwo prawa UE)

- głównie ta zasada dotyczy więc stosowania prawa a nie obowiązywania

- ma odzwierciedlenie na przyszłość, nie można tworzyć nowego prawa sprzecznego z prawem UE

- 3 opcje przy konflikcie: zmiana konstytucji, zmiana regulacji UE, wystąpienie z UE

Zasada bezpośredniego obowiązywania, zastosowania i skutku prawa UE:

- nie wynika z traktatu, a orzecznictwa ETS (2 te same sprawy)

- bezpośrednie obowiązywanie wynika z przekazania kompetencji do tworzenia prawa przez UE

- bezpośredniego stosowania - skierowana do organów stosujących prawo; dotyczy to każdego sądu krajowego -> opiera rozstrzygnięcie o prawo UE

- skutek prawa UE - każdy obywatel w UE może dochodzić praw i obowiązków wywodzących się z prawa UE

- niepotrzebna jest jakakolwiek transformacja do stosowania normy prawa wspólnotowego (norma jest publikowana w Dzienniku Urzędowym UE, a potem ten akt obowiązuje we wszystkich krajach UE),

- bezpośrednie zastosowanie: organy krajowe są zobowiązane by działać w oparciu o prawo wspólnotowe,

- skutek bezpośredni - strona może powoływać się na prawo wspólnotowe przed sądem krajowym (sędzia krajowy ma obowiązek ten przepis zastosować).

Zasada kompetencji powierzonych:

- wywodzi się z traktatu o UE art.5 granicę kompetencji unii wyznacza zasada przyznania

- UE może podejmować się tylko tych działań, do których została upoważniona przez państwa członkowskie w traktacie założycielskim.

Zasada pomocniczości:

- wykonywanie kompetencji polega na zasadzie pomocniczości i proporcjonalnosci

Podział kompetencji: UE| UE/Państwo członkowskie -> w tym obszarze działa zasada pomocniczości

- państwa członkowskie powierzają konkretne kompetencje wspólnotom (nie działa jeśli te kompetencje zostały dane na wyłączność)

- gdy kompetencje są dzielone - najlepsze decyzje są podejmowane na poziomie najbliższym obywatelom, dopiero jeśli państwa sobie nie radzą - UE ma charakter pomocniczy,

- musi być wyraźnie powierzona UE i może zrealizować te zadania lepiej niż państwo członkowskie.

Zasada proporcjonalności:

- w traktacie o UE art.5 zakres i forma działania UE nie powinna wykraczać poza granicę norm działania UE. Jeżeli UE ma wydać rozporządzenie musi się zastanowić czy nie wystarczyłaby dyrektywa (i na odwrót)

- tylko takie działania wspólnot, które konieczne są dla realizacji traktatów, najmniej ingerujące (odpowiednie do sytuacji)

Zasada solidarności:

- w tym wsparcia, współpracy lojalnej. Ułatwienie działania UE przez państwa członkowskie.

- obowiązek współdziałania, wspierania się państw członkowskich, podejmowanie wszelkich środków mających na celu realizować, ułatwianie wspólnotom realizację ich działań, państwa członkowskie nie przeszkadzają w realizacji tych obowiązków

Zasada ochrony praw człowieka:

- art.6 traktatu o UE; wolności i zasady w Karcie Praw Podstawowych.

- od 1 grudnia wchodzi Traktat z Lizbony i razem z nim Karta Praw Podstawowych - ochrona praw podstawowych obywateli ulegnie wzmocnieniu

- UE otrzyma osobowość prawna i będzie mogła przystąpić do traktatu o ochronie praw człowieka

Katalog zasad systemowych - ustroju instytucjonalnego UE (dotyczą funkcjonowania tego systemu)

Zasady Systemu Instytucji UE

- UE nie jest państwem („superpaństwem”), lecz specyficzną organizacją międzynarodową,

- instytucje i organy UE nie są organami takimi jak organy państwowe

- pewne zasady ustrojowe znane z poziomu państwa nie będą obowiązywały,

- prawo ustrojowe (instytucjonalne) UE: dotyczy organów UE, podręczniki anglojęzyczne - constitutional law of UE - (system instytucji, a nie prawo konstytucyjne),

- po 1 grudnia 2009: mamy już jedną UE - znika odrębność wspólnot, instytucje wspólnotowe będą instytucjami UE,

- nie ma trójpodziału władzy - mamy do czynienia z sytuacją, gdy instytucje jednocześnie mają kompetencje ustawodawcze i wykonawcze (np. Komisja Europejska),

- UE trzeba zapewnić efektywność podejmowania działań: czynniki demokratyczne są wzmacniane (np. bezpośrednie wybory do PE), ale i tak UE jest małodemokratyczna - parlament stanowi prawo, ale pierwszoplanową rolę odgrywa Rada składająca się z ministrów krajów członkowskich.

Zasada jednolitych ram instytucjonalnych:

- nie ma czystego podziału władz. wyodrębnione jest na pewno sądownictwo. Władza wykonawcza i ustawodawcza przenikają się

Zasada równowagi instytucjonalnej:

- dotyczy konkretnych organów UE, przeciw działanie koncentracji władzy, ma wzajemnie wyważyć interesy różnych organów UE. Nie wyraża się w tym, że instytucje mają te same kompetencje! Chodzi tu bardziej o kontrolę, hamowanie różnych interesów (obywateli, całej UE, państw członkowskich). Instytucje nie mogą naruszać kompetencji innych instytucji UE.

- żadna instytucja Unii Europejskiej nie ma supremacji nad inną instytucją.

- sposób wykonywania kompetencji przez instytucje:

a)każda instytucja wykonuje swoje kompetencje w poszanowaniu kompetencji innych instytucji,

b)żadna instytucja nie może zastępować innych w działaniu,

c)należy bezwzględnie przestrzegać procedur decyzyjnych określonych przez traktaty.

- każdy organ podejmuje właściwe tylko jemu działania przy czym nie narusza kompetencji innych organów.

- Komisja Europejska jest organem inicjującym prace legislacyjne (a nie zatwierdzającym), Rada Unii Europejskiej wspólnie z Parlamentem Europejskim podejmują decyzje, a nie są np. instytucjami odwoławczymi, zaś Trybunał Sprawiedliwości UE jest sądem i organem odwoławczym dla podjętych decyzji, który rozsądza zgodnie z przyjętymi przez instytucje przepisami prawnymi

- ETS jest organem chroniącym równowagę instytucjonalną.

Zasada autonomii instytucjonalnej:

- traktaty wskazują jak działają instytucje. Instytucje mają prawo uchwalić własny regulamin wewnętrzny

- każda instytucja ma wyznaczony pewien margines swobody (autonomii), po to by instytucja mogła w najbardziej właściwy sposób wykonywać powierzone zadania,

- ma prawo określić wewnętrzną strukturę (autonomia stanowienia regulaminu określającego zasady działania i postępowania).

- każda z instytucji ma również własne środki finansowe zagwarantowane w budżecie wspólnotowym.

Zasada lojalnej współpracy między instytucjami:

- Instytucje musza współdziałać ze sobą, trzeba przestrzegać terminów, regulaminów, procedur decyzyjnych itd. Działanie w granicach uprawnień przyznanych na mocy traktatów.

- instytucje Unii Europejskiej unikają i powstrzymują się od wszelkich działań mogących zakłócić prace innych organów (tak, aby animozje nie przeszkadzały we współpracy),

- współdziałanie w celu realizacji postanowień traktatowych.

8. Rada Europejska - skład, funkcje, kompetencje

Instytucja UE mająca za zadanie wyznaczanie ogólnych kierunków rozwoju Unii i jej priorytetów politycznych.

- najwyższy organ polityczny UE - ważny walor polityczny (ale bez waloru prawotwórczego)

- nie jest to organ kadencyjny,

- niski stopień sformalizowania

Funkcje, zadania - funkcje polityczne

określa strategiczne interesy Unii, ustala cele, określ. ogólne wytyczne wspólnej polit. zagr. i bezp.

Skład: szefowie państw lub rządów państw członkowskich, przewodniczący K.E., ministrowie spr. zagr.

Kadencja: niekadencyjny

Przewodniczący: Przewodniczący wybierany na 2 i pół roku. (mandat jednokrotnie odnawialny)

Siedziba: Bruksela

Organy: R.E. wspomaga Sekretariat Generalny Rady

Charakter przedstawicielstwa: Reprezentują interesy państw

Główna instytucja polityczna UE, nie pełni funkcji prawotwórczej. Główny organ polityczny UE. Tworzyła się spontanicznie, poprzez spotkania premierów i głów państwa. 1986r. pierwsze ustanowienie w aktach. Art. 15 par.1 TUE - nie pełni funkcji prawotwórczej. Art 15 ust.2 TUE - skład Rady Europejskiej. Składa się z głów państw lub szefów rządów państw członkowskich (większość państw jest reprezentowana przez premierów). Odrębny status - W jej pracach bierze też udział wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa - jest tylko uczestnikiem. Nie wszyscy członkowie biorą udział w głosowaniu np. przewodniczący Rady Europejskiej i przewodniczący Komisji nie głosują. Anglia (premier) Niemcy (kanclerz) Francja, Cypr, Finlandia (prezydenci)

Polska: sytuacja z 2009r. (chciał być i premier i prezydent). Trybunał Konstytucyjny - wydał postanowienie; konstytucja RP jest ok, Prezydent ma współdziałać z rządem w sprawach zagranicznych. Lepiej żeby Polskę reprezentował premier, bo rząd odpowiada politycznie przed sejmem. Rada Ministrów może wyposażyć prezydenta w instrukcję gdy ten reprezentuje kraj, prezydent powinien się do nich dostosować. Postanowienie z 20.V.2009r.

Rada Europejska zbiera się 4 razy w roku (marzec, czerwiec, październik i grudzień). Najczęściej w Brukseli; wyjątkowo gdzie indziej. Gdy sytuacja tego wymaga może być nadzwyczajne zebranie np. po ataku terrorystycznym (sprawy bieżące, wymagające szybkiej reakcji). Rada Europejska jest najmniej sformalizowanym organem w UE; charakter międzynarodowy, brak kadencyjności. 2-3 dni max trwają spotkania. Często podczas nich mniej formalne rozmowy i kontakty. Decyzje podejmowane na zasadzie konsensusu. Wszystkie państwa wyrażają zgodę na daną decyzję. Wyjątki od konsensusu art.235 par.1 TFUE. Podejmowanie decyzji większością kwalifikowaną lub większością zwykłą (50% +1). Przewodniczący Rady Europejskiej (funkcja wprowadzona w traktacie lizbońskim). Rzeczywiste kompetencje chair man; niż prezydenta. Wybierany przez RE na 2,5 roku (max. dwie kadencje czyli 5 lat). Przewodniczący RE, wspomaga osiągnięcie konsensusu, przewodniczy pracom RE. Ma status funkcjonariusza międzynarodowego (reprezentuje interes organizacji, nie państwa z którego pochodzi). Spełnia zadania mediatora, musi być bezstronny. przedstawia parlamentowi sprawozdanie, z prac RE. Przewodniczący nie może sprawować żadnej funkcji publicznej w sowim kraju. Obecnie belg jest przewodniczącym. RE nie pełni funkcji prawodawczej; pełni funkcje polityczne. Posiada szereg szczególnych kompetencji np. składy instytucji - chociażby Komitetu Europejskiego, uczestniczy w procesie akcesyjnym państw, ma wpływ na objęcie przez dane państwo prezydencji w UE.

9. Parlament Europejski - skład, funkcje, kompetencje

Funkcje i Zadania: Kontrolna (ustanawianie Komisji Śledczej, absolutorium dla K.E z wykonania budżetu)

Prawodawcza (procedury: opinia, współdziałanie, współdecyzja, zgodna opinia)

Kreacyjna (powołanie RPO)

Reprezentacyjna

Skład: 736 posłów do P.E. (max 750 bez przewodniczącego?), wybierani wg. Odrębnych ord.wyb, reprezentują interesy obywateli U.E. (frakcje)

Kadencja: 5 lat

Przewodniczący: Przewodniczący P.E (2 i pół roku)

Organy: Przewodniczący P.E (2 i pół roku), Prezydium P.E. (składa się z przewodniczącego P.E., wiceprzewodniczących, 5 kwestorów)

Charakter przedstawicielstwa: Reprezentują interesy obywateli U.E. (frakcje

Przeszedł poważną ewolucję; początkowo funkcje doradcze. 1958r. - wspólnym zgromadzeniem dla trzech organizacji (wtedy jako Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne). OD 1962 obecna nazwa. 1976r. - akt o wyborach bezpośrednich do PE (wcześniej wysyłano posłów krajowych do PE).1979r. pierwsze wybory do PE. Wzrosło znaczenie PE. Zyskuje nowe kompetencje. 410 deputowanych w pierwszej kadencji. 751 deputowanych obecnie w PE. Kadencja PE trwa 5 lat. Obecna 2009-2014. Traktat Nicejski (736 deputowanych) Traktat Lizboński (751 deputowanych) - nie licząc przewodniczącego.

Minimalny próg 6 członków (Malta) Max. 96 deputowanych (Niemcy). Polska ma 51 mandatów. Reprezentacja ma charakter dygresyjno-proporcjonalny. Liczba mandatópw jest w pewnym stopniu uzależniona od liczby mieszkańców danego państwa. Każde państwo członkowskie ma swoją ordynację wyborczą do PE. Wybory 5 przymiotnikowe )powszechne, bezpośrednie itd.) Kadencja PE trwa 5 lat, obraduje w trybie sesyjnym. Co miesiąc odbywają się posiedzenia plenarne - obrady trwają tydzień. Pierwotna siedziba to Strasbourg, ale czasem spotkania są w Brukseli (najczęściej jakieś nadzwyczajne). Deputowani organizują się we frakcje o podobnych poglądach. Obecnie 7 frakcji - najważniejsza to CHD. Posłowie siedzą w parlamencie w ramach frakcji (a tam alfabetycznie) nie można łączyć funkcji europosła z innymi. Sekretariat Generalny PE jest w Luksemburgu.

art.14 ust.4 TUE wymienia organy.

Przewodniczący PE (podobne funkcje co marszałek sejmu) - przewodniczy obradom PE, reprezentuje go na zewnątrz, zarządza głosowania itp. Kadencja na 2,5 roku. Zastępuje go vice przewodniczący (jest ich 14). Prezydium PE (5 kwestorów z głosem doradczym, przewodniczący, 14 jego zastępców). Komisje parlamentarne (podobne do sejmowych) Stałych komisji jest 20 (mają one określone kompetencje np. do spraw handlu, rybołóstwa itd.) Zbierają się 2 razy w miesiacu w Brukseli. Funkcje PE: prawodawcza, budżetowa (te 2 razem z RADĄ) kontrolna, konsultacyjna, kreacyjna.

PE partycypuje w ustanowieniu prawa pierwotnego jak i wtórnego.

Procedury prawodawcze w art.294 TFUE

Procedury prawodawcze specjalne (akt przyjmowany przez Radę z małym udzIałem PE)

PE nie ma własnej samodzielnej inicjatywy prawodawczej. Samodzielną inicjatywę prawodawczą ma Komisja Europejska. PE ma pośrednią inicjatywę prawodawczą - wysyła wniosek do KE żeby ta z nim wystąpiła).

PE razem z RADĄ pełni funkcję budżetową (obecnie wzrost znaczenia PE). PE ma szerokie uprawnienia kontrolne, zwłaszcza w stosunku do Komisji Europejskiej. PE może udzielić KE votum nieufności (wniosek wymaga poparcia przynajmniej 1/10 posłów). Głosowanie nad votum wymaga większości 2/3 za. Votum nieufności wyraża się dla całej KE (nie poszczególnych jej członków). Było do tej pory 7 takich wniosków o votum nieufności. PE pisemnie i ustne zapytania do KE formą kontroli. PE udziela KE absolutorium z wykonania budżetu. PE funkcja konsultacyjna; opiera się na wyrażaniu opinii. PE powołuje Rzecznika Praw UE (funkcja kreacyjna), wybiera również przewodniczącego, zatwierdza skład KE.

Funkcje wg Witkowskiej:

- funkcja kontrolna

- funkcja prawodawcza

- funkcja kreacyjna - PE partycypuje przy obsadzaniu pewnych stanowisk UE (komisje europejskie, powołuje Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich)

- funkcja reprezentacyjna (nie wszyscy ją uznają, co do zasady UE jest reprezentowana przez Przewodniczącego Rady lub Przedstawiciela ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa); na pewnych oficjalnych spotkaniach UE jest reprezentowana przez przewodniczącego PE.

10. Rada Unii Europejskiej - skład, funkcje, kompetencje

RADA=RADA MINISTRÓW=RADA UNII EUROPEJSKIEJ

Jedna z głównych instytucji decyzyjnych UE - zabezpieczenie koordynacji głównych polityk państw członkowskich i podejmowanie decyzji

Funkcje i zadania: Decyzyjna, Prawodawcza

Skład: Przedstawicie szczebla ministerialnego państw członkowskich (27), mogą zaciągać zobowiązania w im. swoich rządów

Głosowanie: w sprawach ważnych jednomyślność; od 2014r. jeżeli Rada stanowi na wniosek Komisji lub wysokiego przedstawiciela Unii do

spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa 55% członków jednak min. 15 reprezentujących państwa których łączna liczba lud. stanowi 65 % ludności U.E.; a jak nie to większość kwalifikowaną stanowi co najmniej 72 %

Kadencja: niekadencyjny

Przewodniczący: Wysoki przedstawiciel ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa

Siedziba: Bruksela

Organy: Sekretarz Generalny, Sekretariat Generalny

Komitet Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich (COREPER),

Wysoki przedstawiciel ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa

Charakter przedstawicielstwa: Reprezentują interesy państw

Art.16 TUE + regulamin wewnętrzny Rady. Siedziba w Brukseli. Razem z PE pełni funkcje prawodawcze. Skład - z każdego państwa jeden minister upoważniony do podejmowania decyzji, głosowania itp. Obecnie 27 członków. W danym dniu w obradach uczestniczy minister odpowiedni do tematu dyskusji np. raz jest to minister rolnictwa, raz spraw zagranicznych itd. Każde państwo przewodniczy Radzie przez 6 miesięcy. Niedługo przewodnictwo obejmuje Polska, później Dania i Cypr. Przewodnictwo 3 państw przez okres 18 miesięcy. Kolejność grup jest logiczna. Przewodnictwo obejmuje się albo od 1 stycznia, albo od 1 lipca. Dawniej przewodnictwo wg. alfabetu. Obecnie grupowe 3 państw (musi być państwo duże, mniejsze ale z dawnej 15, oraz małe - nowoprzyjęte) np. Francja, Czechy, Szwecja.

Przewodnictwo w Radzie= przewodnictwo na wszystkich jej posiedzeniach. Przewodnictwo w wiąże się z dużą odpowiedzialnością danego państwa; musi przygotować listę celi do osiągnięcia. Polskie priorytety: Przyjęcie budżetu UE (2014-2020); partnerstwo wschodnie, bezpieczeństwo energetczne w Europie; strategia Morza Bałtyckiego.

Rada (10 konfiguracji) np. Ogólna, do spraw gospodarki i finansów, rolnictwa i rybołóstwa itd. Rada obraduje na posiedzeniach niejawnych.

COREPER - zasiadają tam ambasadorzy akredytowani przy UE w Brukseli, są łącznikiem informacji i konsultacji między państwem a UE.

Każde państwo ma przy Radzie ma swojego stałego przedstawiciela w randze ambasadora, którzy na bieżąco starają się dbać o interesy własnych państw, prowadzą konsultacje z rządem, wyrażają stanowisko rządu (jak przyjeżdża minister będzie wiadomo czy będzie „za” czy „przeciw”)

Ambasadorowie spotykają się co tydzień w ramach Komitetu Stałych Przedstawicieli

Sekretariat Generalny wspiera Radę.

3 sposoby podejmowania decyzji przez Radę:

- głosowanie jednomyślne

- głosowanie większością zwykłą

- głosowanie większością kwalifikowaną

System Nicejski (obowiązuje do 2014) - tzw system głosów ważonych. (ściśle określona liczba głosów dla danego państwa)

Niemcy, Włochy, Francja, Wielka Brytania - 29 głosów

Polska Hispzania - 27

Rumunia - 14

Holandia - 13

Od 2014 system lizboński (większość kwalifikowana 55% państw stanowiacych 65% ludności UE)

11. Komisja Europejska - skład, funkcje, kompetencje

Razem z Radą i PE tworzą trójkąt instytucjonalny. KE posiada cechy „rządu” UE,

Instytucja odpowiedzialna za bieżącą politykę UE, nadzorująca prace wszystkich jej agencji i zarządzającą jej funduszami. Komisja posiada wyłączną inicjatywę legislacyjną w zakresie prawa unijnego i jest uprawniona do wydawania rozporządzeń wykonawczych .Jej główną siedzibą jest Bruksela.

Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za określony dział pracy, są więc oni odpowiednikami ministrów w zwykłym rządzie. W skład komisji wchodzi też wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (obecnie jest nim Brytyjka - Catherine Ashton) jako jeden z jej wiceprzewodniczących.

Komisja Europejska jako jedyny organ unijny ma prawo tzw. bezpośredniej inicjatywy legislacyjnej.

Komisja Europejska zajmuje się wszystkimi bieżącymi zagadnieniami dotyczącymi funkcjonowania UE, a więc polityką rolną, gospodarczą, społeczną, obronnością, polityką międzynarodową, etc. Komisja prowadzi też bieżące negocjacje z krajami kandydującymi do Unii. Przewodniczący Komisji Europejskiej jest oficjalną "głową" UE, reprezentując ją w kontaktach międzynarodowych.

Funkcje i zadania: Inicjatywa prawodawcza; Akty wykonawcze; „Strażnik traktatów”;

Reprezentacyjna; Wykonuje budżet;

Skład: 27 komisarzy (TL: do 2014r przedstawiciele 2/3 państw rotacyjnie),

Odpowiedzialność solidarna. Listę kandydatów przedstawia Rada, skład zatwierdzany w całości przez P.E. Komisarze niezależni - najbardziej niezależny organ w UE

Na każde państwo członkowskie UE przypada jeden komisarz, choć w założeniu mają oni reprezentować interesy całej UE, a nie państw, z których pochodzą.

Kadencja: 5 lat

Przewodniczący: R UE przedstawia P.E. kandydata; P.E. wybiera przewodniczącego.

Ten może zażądać złożenia rezygnacji przez członków .K.E. Obecnie Jose Manuel Barroso

Siedziba: Bruksela

Organy: Wiceprzewodniczący - Wysoki przedstawiciel ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (przewodniczy Radzie ds. zagranicznych) - Kathrin Ashton

Charakter przedstawicielstwa: Niezależna od żadnego z rządów

Kompetencje KE:

- funkcje w zakresie inicjatywy legislacyjnej (wynika to z niezależności, w PE znacznie wzrasta ryzyko niedozwolonych kontaktów świata politycznego i biznesowego), po złożeniu projektu KE nie ma już zbyt wiele do powiedzenia

- organ wykonawczy

1. Prawo do wydawania aktów wykonawczych,

2. Komisja jest strażnikiem traktatów - może zaskarżyć państwo łamiące traktaty do ETS

- funkcja reprezentacyjna- przedstawiciele w każdym z państw członkowskich i z innymi krajami, prawo negocjowania umów utrzymywanie stosunków dyplomatycznych.

12. Trybunał sprawiedliwości UE, Sąd, sądy wyspecjalizowane - składy, funkcje, kompetencje

Dzieli się na: Trybunał Sprawiedliwości, Sąd, Sądy wyspecjalizowane

Językiem roboczym TS jest francuski. Sędziowie muszą spełniać określone kwalifikacje (powinni mieć doświadczenie w krajowych sądach, na wysokich stanowiskach). Rzecznicy generalni - dodatkowa podpora dla sędziów (niezależnie od sędziów, wydają opinię tak, jakby to oni rozstrzygnęli daną sprawę). TS morze orzekać w składzie: 3,5,13, 27 członków.

Postępowanie przed TS - część ustna i pisemna. Nazywany jest Strażnikiem prawa UE.

Funkcje i zadania: Odpowiada za przestrzeganie prawa U.E.

Kontrola legalności aktów prawa wtórnego, wydawanie orzeczeń prejudycjalnych, orzekanie o odpowiedzialności odszkodowawczej U.E. Wykładnia prawa U.E. Może stwierdzać o bezczynności organu.

Skład: Po 1 sędzim z każdego państwa członkowskiego (27),mianowani przez rządy państw; co 3 lata wymiana połowy składu

Kadencja: 6 lat(możliwość powtórzenia)

Organy: Prezes (3 lata) Rzecznicy generalni (ośmiu)

Charakter przedstawicielstwa: Niezależni

Sąd - został ustanowiony przy Trybunale w 1989 r. zajmuje się skargami wniesionymi przez Państwa Członkowskie przeciwko Komisji i skargami na niektóre akty Rady. Orzeka również w pewnych rodzajach spraw, w szczególności w przypadku skarg wnoszonych przez przedsiębiorstwa lub osoby fizyczne przeciw instytucjom UE w przypadku, gdy były adresatem krzywdzącej ich decyzji lub też dany akt prawny dotyczył ich bezpośrednio i indywidualnie.

W Sądzie nie ma stałych rzeczników generalnych. Odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości.

Jakiś sąd wyspecjalizowany? Do spraw służby publicznej (jedyny istniejący sad wyspecjalizowany)

- 27 sędziów, kadencja 6 lat, wybiera się prezesa, mandat odnawialny na 3 lata

- nie ma rzeczników generalnych.

Kompetencje

- przestrzeganie prawa UE (gwarant jego przestrzegania), problem niewypełniania zobowiązań traktatowych przez państwa. Powództwo może złożyć każde państwo członkowskie, również może to zrobić KE (art. 258 i 259 TFUE)

- w praktyce zwykle wnosi KE (bo państwa członkowie nie lubią psuć relacji miedzy sobą), komisja często dowiaduje się o naruszeniach z anonimów, półoficjalnych oświadczeń, etc.

- kompetencje w zakresie kontroli legalności wtórnego prawa wspólnotowego (art. 253 TFUE)

- kompetencja do wydawania orzeczeń wstępnych (prejudycjanych)

- stwierdzanie bezczynności instytucji wspólnotowych

- orzekanie o odpowiedzialności UE za spowodowane szkody

- duża rola orzecznictwa ETS - ochrona prawa podstawowych (zanim pojawiła się karta praw podstawowych)

13. Trybunał Obrachunkowy - skład, funkcje, kompetencje

Funkcje i zadania: Kontrola finansowa. Kontrola wydatków i dochodów U.E., roczne sprawozdanie po zamknięciu roku budżetowego. Na podstawie sprawozdań Trybunału Obrachunkowego Parlament Europejski wydaje absolutorium z wykonania budżetu Komisji Europejskiej

Trybunał Obrachunkowy jest instytucją UE, ustanowioną na mocy traktatu w celu sprawowania kontroli nad finansami UE. Jako zewnętrzny kontroler UE przyczynia się on do poprawy zarządzania finansami UE i pełni rolę niezależnego strażnika interesów finansowych obywateli Unii Europejskiej

Trybunał przeprowadza kontrole, na podstawie których ocenia pozyskiwanie i wykorzystywanie funduszy UE. Trybunał bada, czy operacje finansowe zostały właściwie zarejestrowane i przedstawione, legalnie i prawidłowo przeprowadzone oraz czy zarządzano nimi w sposób zapewniający oszczędność, wydajność oraz skuteczność. Trybunał przedstawia wyniki swoich kontroli w drodze jasnych, stosownych i obiektywnych sprawozdań. Wydaje on również opinie dotyczące kwestii zarządzania finansami.

Samodzielny organ kontroli UE. Można porównać jego kompetencje i pozycje jak NIK,

Skład: 27 rewidentów - państwa przedstawiają kandydata, Rada konsultuje listę z P.E. i zatwierdza

Kadencja: 6 lat (reelekcja)

Siedziba: Luksemburg

Organy: Prezes (3 lata), wybierany przez członków T.O. Trybunał mianuje swojego Sekretarza Generalnego.

Charakter przedstawicielstwa: Niezależni

14. Europejski Bank Centralny - funkcje

Funkcje i zadania: Dbałość o wartość pieniądza, wyłączne prawo wydawania zgody na emisję euro. Organy EBC mają kompetencje prawotwórcze - akty pr. Wtórnego

Ma osobowość prawną. Razem z krajowymi bankami centralnymi tworzy system banków centralnych. Sprawy dotyczące wspólnej waluty, emisja euro. Jest to bank w pełni niezależny. Kontroluje stabilność cen, ustalanie stóp procentowych, reprezentacja interesów UE w zakresie wspólnej polityki pieniężnej.

Skład: Prezes, wiceprezes i pozostali członkowie zarządu są mianowani przez Radę Europejską na zalecenie Rady, która konsultuje się z P.E. i Radą Prezesów EBC

Kadencja: Członkowie Zarząd - 8 lat (nieodnawialny)

Siedziba: Frankfurt nad Menem

Organy:

Rada Prezesów (Prezes EBC, wiceprezes, 4 członków, prezesi banków państw członkowskich strefy euro)

Zarząd (Prezes, wiceprezes, 4 członków)

Rada Ogólna (Zarząd, Rada Prezesów, prezesi banków państw nie należących do strefy euro)

Charakter przedstawicielstwa: Reprezentuje interesy U.E. we wspólnej polityce pieniężnej

15. Komitet Regionów, Komitet Ekonomiczno-Społeczny - skład, funkcje

- organy, których zadaniem jest pomoc przy wykonywaniu funkcji dla organów głównych (PE, KE, RE - organy włączone bezpośrednio w proces tworzenia prawa)

- art. 300 ust 1 TFUE - pełnią funkcje doradcze (wydają niewiążące opinie)

Komitet Ekonomiczno-Społeczny

Funkcje i zadania: Doradcza, udziela konsultacji Radzie, P.E. lub Komisji w trakcie procesu decyzyjnego (w trybie fakultatywnym lub obligatoryjnym), może zgłaszać opinie z własnej inicjatywy

Skład: Przedstawiciele różnych grup społecznych zawodowych, np. pracowników, rzemieślników, rolników, pracodawców, (344 członków) państwa przedstawiają propozycje, Rada zatwierdza

Kadencja: 5 lat (mandat odnawialny)

Przewodniczący: 2 i pół (wybierają go członkowie Komitetu ze swojego grona)

Organy: 2 wiceprzewodniczących, Prezydium Komitetu (2 i pół)

Charakter przedstawicielstwa: Niezwiązani instrukcjami

Komitet Regionów

Funkcje i zadania: Doradcza, udziela konsultacji P.E. Radzie lub Komisji w trakcie procesu decyzyjnego (w trybie fakultatywnym lub obligatoryjnym) , może zgłaszać opinie z własnej inicjatywy

Skład: Przedstawiciele społeczności regionalnych lub lokalnych, osoby, które są na co dzień blisko problemów regionów (tzw. „samorządowcy” wybrani w swoich krajach - np. prezydenci, burmistrzowie ważniejszych miast, marszałkowie województw, etc.) (samorządowcy 344 członków), państwa przedstawiają propozycje, Rada zatwierdza. Podział mandatów proporcjonalny (od wielkości państwa zależy ilość członków)

Kadencja: 5 lat (mandat odnawialny)

Przewodniczący: 2 i pół (wybierają go członkowie Komitetu ze swojego grona)

Organy: Zastępcy członków, Prezydium (2 i pół roku)

Charakter przedstawicielstwa: Niezwiązani instrukcjami

16. Źródła prawa UE - prawo pierwotne i wtórne

Źródła prawa UE:

- prawo pierwotne - stanowione przez państwa członkowskie jako część prawa międzynarodowego (wszystkie traktaty: Lizboński, Amsterdamski, Nicejski itd.) Karta Praw Podstawowych UE, Zasady Ogólne Prawa. Traktaty założycielskie np. Maastricht, Traktaty akcesyjne państwa)

- prawo wtórne (pochodne - utworzone przez organy UE na podstawie i w granicach prawa pierwotnego) - rozporządzenia, dyrektywa i decyzja (mają moc wiążącą) zalecenia i opinie (bez mocy wiążącej)

W razie konfliktu norm prawnych z zakresu prawa pierwotnego i prawa wtórnego, pierwszeństwo przysługuje zawsze prawu pierwotnemu

Traktat o funkcjonowaniu UE wymienia:

a) rozporządzenia (ma zasięg ogólny, wiąże w całości, we wszystkich państwach UE, wiąże państwa i obywateli, ma charakter generalno-abstrakcyjny, bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich, pełnią rolę ujednolicającą, przepisy prawa w krajach wspólnotowych UE obowiązuje ta samo we wszystkich państwach np. wspólna taryfa celna w UE jest kształtowana rozporządzeniem)

b) dyrektywa (specyficzne źródło, wiąże państwa do których jest skierowana, zawiera określone cele do osiągnięcia, swoboda wyboru realizacji; skierowana tylko do państwa członka, Określa rezultat do osiągnięcia i termin. Państwo ma wybór formy realizacji. Państwo implementuję dyrektywę do własnego systemu poprzez wewnętrzny akt prawa krajowego. Dyrektywa wyznacza zazwyczaj pewny poziom do osiągnięcia - jedne z państw osiągnęły już dany standard dawno lub go przewyższają, inne zaś są poniżej (do nich właśnie kieruje się dyrektywę)

c) decyzja (wiąże w całości adresatów; najczęściej Komisji Europejskiej wobec przedsiębiorców, mają silne oddziaływanie na daną kwestię, którą mają rozstrzygać np. konkurencja wśród przedsiębiorców. Wydawane w konkretnych sprawach. Można się od niej odwołać. Decyzje mają charakter indywidualny i konkretny co oznacza, że każda z nich jest skierowana do ściśle określonego grona adresatów i dotyczą ściśle określonych spraw / sytuacji.

d) zalecenia i opinie - nie mają charakteru wiążącego, zwykle poprzedzają dyrektywę; praktycznie mogą być wydawane w każdej sprawie

Opinie zawierają określone oceny, często stosowane w postępowaniu między instytucjami i organami wspólnot. Zalecenia sugerują podjęcie określonych działań

- art. 91 ust.3 Konstytucji RP dotyczy stosowania prawa wtórnego (ma ono również pierwszeństwo w razie kolizji)

Publikacja aktów:

- Dziennik Urzędowy UE

- dawniej Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich

- seria L (legislacja) - obowiązek publikacji

- seria C (komunikaty)

- oficjalna strona ETS

---